Perforacja błony bębenkowej – na czym polega? Objawy i leczenie
Perforacja, inaczej pęknięcie błony bębenkowej najczęściej spowodowane jest urazem mechanicznym. Zdarza się, że uszkodzenie delikatnej błony bębenkowej to powikłanie choroby infekcyjnej ucha środkowego. Objawy takiego stanu to m.in. pogorszenie słuchu, wyciek z ucha i szumy uszne. W niektórych przypadkach perforacja błony bębenkowej powoduje ustąpienie wcześniej występujących dolegliwości bólowych. Dowiedz się więcej na ten temat i sprawdź, na czym polega leczenie!
- Co to jest perforacja błony bębenkowej?
- Perforacja błony bębenkowej – objawy
- Przyczyny perforacji błony bębenkowej – urazy
- Perforacja błony bębenkowej przy zapaleniu ucha
- Perforacja błony bębenkowej – leczenie
Co to jest perforacja błony bębenkowej?
Perforacja błony bębenkowej to jej uszkodzenie poprzez rozdarcie lub pojawienie się otworu w tkance błony. Zazwyczaj przyczyną jest zapalenie ucha środkowego, czasami do pęknięcia może dojść w wyniku działania sił zewnętrznych. Ze względu na delikatną strukturę tkanka ta narażona jest na różnego rodzaju uszkodzenia. Wyjaśniając, co to jest perforacja błony bębenkowej, należy zaznaczyć, że jest to nie tylko jej pęknięcie, ale też nawet drobne uszkodzenie i jakiekolwiek przerwanie ciągłości tkanki.
Błona bębenkowa to cienka membrana, która oddziela przewód słuchowy zewnętrzny od środkowego ucha. Pomimo niezwykłej delikatności i zaledwie milimetrowej grubości bierze udział w prawidłowym słyszeniu. Jej podstawowe funkcje to przewodzenie fal dźwiękowych odbieranych przez ucho zewnętrzne. Dzięki błonie fale przekształcane są w drgania przenoszone następnie na kosteczki słuchowe, co umożliwia słyszenie. Z tego względu głównym objawem uszkodzenia błony są zaburzenia słuchu.
Perforacja błony bębenkowej – objawy
Cienka, ale bardzo funkcjonalna membrana zbudowana z wielu sprężystych warstw jest niezbędna do prawidłowego słyszenia. Z tego powodu uszkodzenie błony bębenkowej wywołuje objawy dotyczące głównie narządu słuchu. Zwykle pojawiają się:
- zaburzenia słyszenia, niedosłuch lub utrata słuchu,
- szumy uszne,
- silny, nagły ból ucha,
- bóle i zawroty głowy,
- wyciek z ucha (ropny lub krwisty).
Zdarza się, że perforacja błony bębenkowej jest następstwem ucisku przez wydzielinę gromadzącą się w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego. Wówczas po pęknięciu błony pojawia się wyciek z ucha i nagłe ustąpienie dolegliwości bólowych. W części przypadków podczas leczenia schorzeń uszu zaleca się przeprowadzenie zabiegu polegającego na nacięciu błony bębenkowej – jest to tzw. drenaż uszu, który umożliwia odprowadzanie gromadzącej się wydzieliny. Zabieg taki wykonuje się zwłaszcza u osób chorujących na przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha.
Przyczyny perforacji błony bębenkowej – urazy
Jako możliwe przyczyny perforacji błony bębenkowej wymienia się także urazy w obrębie narządu słuchu i głowy. Najczęściej są to:
- uderzenie w ucho lub głowę,
- nagła zmiana ciśnienia w uchu,
- przewlekłe ujemne ciśnienie w jamie bębenkowej,
- uraz akustyczny,
- skaleczenie ostrym przedmiotem,
- przebicie błony patyczkiem higienicznym.
Perforacja błony bębenkowej przy zapaleniu ucha
Samoistne perforacja błony bębenkowej to wbrew pozorom stosunkowo częsta przypadłość. Membrana może pęknąć w wyniku obrzęku tkanek w przebiegu infekcji ucha środkowego. Wówczas perforację poprzedzają inne objawy stanu zapalnego, w tym silny ból ucha i uczucie rozpierania, co jest spowodowane gromadzącą się wydzieliną w uchu. Gdy nadmiernie napiera ona błonę, nie znajdując ujścia, pod wpływem obciążenia dochodzi do pęknięcia.
Po perforacji błony bębenkowej najczęściej pojawia się wyciek z ucha, a dolegliwości bólowe ustępują. W niektórych przypadkach, gdy błona bębenkowa nie pęknie samoistnie, zaleca się jej przecięcie. Jest to tzw. drenaż uszu, czyli zabieg polegający na umieszczeniu w błonie niewielkiego drenu, który umożliwia odprowadzenie wydzieliny do zewnętrznego kanału słuchowego.
Perforacja błony bębenkowej – leczenie
Jeśli podejrzewana jest perforacja błony bębenkowej, zawsze należy zasięgnąć niezwłocznej porady lekarza pierwszego kontaktu lub laryngologa. Jest to na tyle poważny stan, że osoby ubezpieczone często ubiegają się o odszkodowanie. Niemniej jednak przy prawidłowym postępowaniu w większości przypadków rokuje się całkowity powrót do zdrowia i przywrócenie prawidłowego słyszenia.
Błona bębenkowa ma dużą zdolność samoregeneracji, dlatego w niektórych przypadkach leczenie operacyjne nie jest konieczne i wystarczy systematyczna kontrola lekarska oraz szczególna dbałość o higienę ucha. To, ile czasu goi się perforacja błony bębenkowej, zależy od rozległości uszkodzenia. Drobne pęknięcia, zwłaszcza te w centralnej części membrany, zwykle goją się w ciągu kilku tygodni lub kilku miesięcy. W tym czasie należy zabezpieczać chore ucho przed zamoczeniem.
Przy rozległym uszkodzeniu konieczna może okazać się rekonstrukcja błony bębenkowej (myringoplastyka). Operacja ta polega na odtworzeniu błony. Ubytki w błonie często odbudowuje się za pomocą tkanek własnych pobranych od pacjenta. Chirurgiczne leczenie perforacji błony bębenkowej przeprowadza się także przy wcześniejszym zastosowaniu drenażu o dużej średnicy.
Źródła:
1. Bartoszewicz R. i in., Urazy ucha środkowego, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny 2012, 1 (4), s. 303-308, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S208453081270076X (data dostępu: 31.07.2023).
2. Wiatr M. i in., Czynniki prognostyczne u chorych leczonych operacyjnie z powodu perforacji błony bębenkowej przy nieuszkodzonym łańcuchu kosteczek słuchowych, Otolaryngologia Polska 2011, 65 (4), s. 266-271, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0030665711706886 (data dostępu: 31.07.2023).
