Strona główna » Archives for admin » Strona 2

W przypadku problemów z uszami warto udać się do lekarza, który posiada specjalistyczną wiedzę z zakresu narządu słuchu. Jakiego jednak wybrać? Przy jakich objawach pomoże laryngolog, a kiedy wskazana jest wizyta u audiologa? Wyjaśniamy, czym zajmują się fachowcy, potocznie określani jako lekarze od ucha!

Lekarz od ucha – szeroka lista specjalizacji medycznych związanych z uszami

Otolaryngologia to szeroki dział medycyny, który obejmuje profilaktykę, diagnostykę i leczenie schorzeń narządów w obrębie głowy i szyi. Wśród nich są elementy uszu, ale również m.in. gardło, krtań, język i inne części jamy ustnej, przełyk, jamy i zatoki przynosowe, migdałki. Lekarzami specjalizującymi się w tej dziedzinie są laryngolodzy, określani również jako otolaryngolodzy. Do ich zadań należy profilaktyka, diagnostyka i leczenie schorzeń obejmujących części głowy, szyi i górnych dróg oddechowych. Omawiany dział bywa nazywany również laryngologią, a jego fachowcy laryngologami – są to nazwy skrócone, tożsame z otolaryngologią.

Natomiast lekarze, którzy rozwinęli swoje umiejętności, skupiając się na konkretnych elementach laryngologii, są określani wieloma innymi nazwami specjalizacji, które także wchodzą w skład tej dziedziny medycyny. Są to m.in. audiologia, obejmująca choroby narządu słuchu, otoneurologia skupiająca się na chorobach narządu równowagi (a więc i uszu) czy otolaryngologia dziecięca.

Czym zajmuje się laryngolog i jak diagnozuje choroby uszu?

Najczęściej gabinet laryngologiczny odwiedza się w przypadku podejrzenia chorób na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta. Istotnym etapem diagnozy jest więc szczegółowy wywiad, a także badania palpacyjne i wzrokowe. Z pomocą otoskopu lekarz może obejrzeć kanał słuchowy i błonę bębenkową w powiększeniu (badanie uszu za pomocą wziernika). W razie potrzeby może natomiast zlecić również badania słuchu i/lub badania obrazowe.

Po postawieniu diagnozy lekarz prowadzi leczenie. Może ono obejmować przepisanie środków o działaniu miejscowym lub doustnym, jak i zabiegi chirurgiczne. Laryngolog, lub przeszkolona pielęgniarka, potrafi też profesjonalnie i bezpiecznie wyczyścić uszy, w których zgromadziła się woskowina i wytworzył się twardy czop. Oczywiście na konsultację laryngologiczną można się udać nie tylko w celu wyleczenia choroby, lecz również czysto profilaktycznie. Specjalista taki odpowiednio uświadomi pacjenta oraz wskaże podstawowe metody higieny uszu.

Czym się zajmuje i jakie badania wykonuje audiolog?

Pod pojęciem zaburzeń słuchu kryją się rozmaite przypadłości o różnym podłożu. Niedosłuch może mieć charakter wrodzony lub nabyty. W pierwszym przypadku problem rozwija się już w życiu prenatalnym. Natomiast za postępującą utratę słuchu w wieku dorosłym zwykle odpowiadają procesy starzenia, stopień ekspozycji na hałas w ciągu życia, a także przebyte choroby i urazy w obrębie narządu słuchu.

Każda wizyta u lekarza audiologa rozpoczyna się wywiadem z pacjentem. Specjalista przeprowadza też badania, których celem jest ocena jakości słuchu. Są to m.in. audiometria tonalna i mowy, tympanometria, badanie potencjałów słuchowych wywoływanych ABR (badanie ABR) czy otoemisja akustyczna. W razie ewentualnego podejrzenia chorób wpływających negatywnie na słuch lekarz od ucha może zlecić dodatkowe badania.

W zależności od typu zaburzenia i jego przyczyny stosuje się różne metody leczenia. W części przypadków, głównie przy niedosłuchu przewodzeniowym, metody zabiegowe i farmakologiczne pozwalają na odzyskanie sprawnego zmysłu słuchu. W innych przypadkach specjalista może zalecić stosowanie odpowiedniego aparatu słuchowego, który znacząco poprawia jakość życia pacjenta.

Dbałość o zdrowie uszu – do jakiego specjalisty udać się na konsultację?

Podejrzewając u siebie lub swoich bliskich schorzenia uszu o podłożu infekcyjnym, zwykle nie ma potrzeby, aby od razu udawać się do specjalisty. W pierwszej kolejności można ustalić wizytę u lekarza rodzinnego, który także dysponuje otoskopem i może wstępnie sprawdzić stan przewodu słuchowego oraz w razie potrzeby przepisać leki o działaniu miejscowym i/lub doustnym. Gdy uzna on, że dalsza diagnostyka jest niezbędna, najprawdopodobniej skieruje pacjenta do odpowiedniego lekarza innej specjalizacji, zwykle do laryngologa. Natomiast osoby z różnego rodzaju zaburzeniami słuchu zwykle są kierowane do audiologa z zalecenia laryngologa lub bezpośrednio przez lekarza pierwszego kontaktu. Nie ma oczywiście przeciwwskazań, aby od razu ustalić wizytę u wybranego specjalisty, co znacznie przyspieszy kontakt z lekarzem oraz otrzymanie od niego odpowiednich zaleceń.

Najczęstsze wskazania do wizyty u laryngologa i audiologa

Laryngolog zajmuje się chorobami ucha, wśród których najczęściej występujące to:

• korek woskowinowy,
• stany zapalne uszu – ostre, przewlekłe i wysiękowe zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie ucha zewnętrznego,
• zapalenie nerwu przedsionkowego,
• zapalenie błędnika,
• urazy mechaniczne i akustyczne,
• obecność ciała obcego w uchu,
• zmiany nowotworowe,
• wady anatomiczne,
• choroba Méniere’a,
• otoskleroza,
• głuchota, osłabienie słuchu.

Objawy sugerujące zaburzenia w obrębie narządu słuchu mogą być rozmaite, w zależności od typu i zaawansowania schorzenia. Jednak najczęściej do konsultacji z lekarzem od ucha skłaniają:

• ból ucha,
• kłucie,
• uczucie zatkania,
• bóle głowy,
• zaburzenia równowagi,
• wysięk z ucha,
• zaburzenia słuchu,
• szumy uszne,
• swędzenie,
• zmiany na skórze małżowiny usznej i przewodu słuchowego.

Z kolei do audiologa należy udać się głównie w przypadku problemów ze słuchem, takich jak np.:

• pogorszenie słuchu – samodzielnie można nie zauważyć, że jakość słyszenia uległa obniżeniu, natomiast problem ten bywa często zgłaszany przez najbliższych, którzy sugerują, że dana osoba np. zbyt głośno słucha telewizji lub prosi rozmówcę o powtórzenie;
• zaburzenia słuchu w postaci trudności w zrozumieniu mowy, np. z powodu szumów usznych, pisków, trzasków;
• nadwrażliwość na dźwięki;
• nawracające infekcje uszu;
• w przypadku dzieci – opóźnienie w rozwoju mowy, brak reakcji na polecenia opiekunów, trudności w nauce.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/poradnik-swiadomego-pacjenta/310146,otorynolaryngolog-otolaryngolog-laryngolog-czym-sie-zajmuje-jakie-choroby-leczy

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Słuch to jeden z najważniejszych zmysłów. Jednocześnie jego narząd, pod względem budowy i funkcjonalności, jest bardzo skomplikowany i narażony na uszkodzenie przez wiele czynników. Chcąc przez długie lata cieszyć się doskonałym słyszeniem, warto do swojego życia wprowadzić podstawowe działania profilaktyczne. Podpowiadamy więc, jak dbać o słuch. Poznaj nasze porady!

Dlaczego warto dbać o słuch i co prowadzi do jego pogorszenia?

Podstawowe zmysły człowieka to węch, smak, dotyk, wzrok i słuch. Ostatni z nich odgrywa szczególne znaczenie, bo umożliwia komunikację, odbieranie bodźców zewnętrznych i bezproblemowe funkcjonowanie w środowisku. Gdy zaczyna się pogarszać, pojawia się sporo problemów: u osób starszych może wystąpić pogorszenie sprawnej wymiany zdań czy nawet dyskomfort fizyczny, a u młodszych – niekiedy spowolniony rozwój mowy i nauki. Na wady wrodzone w obrębie narządu słuchu mamy ograniczony wpływ, ale na czynniki mogące prowadzić do stopniowej lub nagłej głuchoty – już ogromny.

Narząd słuchu składa się z wielu drobnych, ale niezwykle ważnych elementów ucha zewnętrznego (małżowiny i kanału słuchowego), środkowego (m.in. błony bębenkowej i kosteczek słuchowych) oraz wewnętrznego (przedsionka, kanałów półkolistych, ślimaka). Wszystkie te części współgrają ze sobą, umożliwiając odbieranie, przewodzenie i przetwarzanie sygnałów akustycznych. Wszelkie zaburzenia w obrębie któregokolwiek elementu mogą prowadzić do czasowego lub trwałego ubytku słuchu, jak również wielu bolesnych objawów.

Za problemy ze słuchem w większości przypadków odpowiadają czynniki, takie jak:

• hałas;
• podrażnienia tkanek, sprzyjające infekcjom;
• noszenie słuchawek dousznych i aparatów słuchowych;
• długotrwałe narażenie kanału słuchowego na wilgoć;
• nieprawidłowe i nadmierne usuwanie woskowiny usznej;
• nieleczone lub niedoleczone infekcje uszu;
• urazy mechaniczne w obrębie głowy.

Co oznacza kompleksowe dbanie o narząd słuchu?

Chcąc wiedzieć, jak dbać o słuch, należy skupić się nie tylko na samej higienizacji widocznych elementów ucha, ale też ochronie części głębszych, których kondycja może ulegać pogorszeniu pod wpływem nadmiernej ekspozycji na hałas czy działania wirusów, bakterii i grzybów. Profilaktyka słuchu jest więc szerokim pojęciem, które obejmuje cztery podstawowe elementy:

• higienę uszu – fizyczną, czyli prawidłowe sposoby oczyszczania narządu;
• higienę słuchu – ochronę słuchu przed czynnikami zwiększającymi ryzyko jego ubytku;
• badania kontrolne u laryngologa i/lub audiologa – w celu diagnozy i wczesnego wprowadzenia terapii;
• leczenie – wiele schorzeń w obrębie słuchu można wyleczyć za pomocą farmakologii miejscowej lub doustnej, a w razie potrzeby stosuje się rehabilitację słuchu za pomocą aparatu słuchowego lub zabiegu chirurgicznego.

Jeśli chcesz dobrze słyszeć, przede wszystkim unikaj hałasu

Słyszane przez człowieka dźwięki mają różną częstotliwość. Część z nich bywa odbierana jako umożliwiające komunikację czy nawet przyjemne i relaksacyjne (np. niskie szumy). Za bezpieczne i neutralne uznaje się odgłosy mierzone na poziomie 20-30 dB. Niektóre jednak przekraczają wytrzymałość naszego słuchu i są dla niego szkodliwe. Szczególnie groźne są te o wartości powyżej 130 dB, mogące prowadzić do trwałego, mechanicznego uszkodzenia słuchu. Niezwykle wysokie dźwięki powstają m.in. przy wybuchu petardy.

Uciążliwe są jednak nie tylko tonacje bardzo wysokie (te powyżej 120 dB odczuwamy fizycznie jako ból), ale też niższe, które utrzymują się przez dłuższy czas, np. ruch uliczny (ok. 70-85 dB), odkurzacz (ok. 60-70 dB) czy hałas na szkolnym korytarzu (ok. 103 dB). Z kolei słuchawki douszne generują dźwięki na poziomie przekraczającym nawet 113 dB, co sprawia, że ich długotrwałe używanie jest poważnym zagrożeniem dla naszego słuchu.

Pod wpływem tak nagłego, jak i długotrwałego, kontaktu z wysokimi dźwiękami dochodzi do upośledzenia układu nerwowego. Może to powodować m.in. zmęczenie, drażliwość i zaburzenia snu. Długotrwały hałas w granicach 80 dB może prowadzić nawet do trwałego pogorszenia słuchu.

Chcąc zadbać o swój słuch, w miarę możliwości, co oczywiście nie zawsze jest możliwe, warto unikać hałasu. Decydując się np. na słuchanie muzyki przez słuchawki, nie należy ustawiać odbiorników na wysoki poziom. Warto też zadbać o to, aby po ciężkim dniu w hałasie znaleźć czas na odpoczynek w ciszy. Z kolei w przypadku pracy w otoczeniu generującym hałas, konieczne jest zabezpieczenie uszu słuchawkami wysokiej jakości, tłumiącymi dźwięki.

Jak dbać o higienę małżowiny usznej i przewodu słuchowego?

Do czyszczenia uszu i usuwania woskowiny nie można używać patyczków higienicznych. Wkładanie do kanału słuchowego jakichkolwiek przedmiotów powoduje przesuwanie się woszczku do głębszych struktur, co prowadzi do jego gromadzenia się. Naturalnie ucho oczyszcza się samoistnie, na drodze migracji komórek. Ponadto woskowina jest substancją niezbędną – nawilża i chroni tkanki. Oczyszczać należy więc wyłącznie małżowinę i bardzo niewielki fragment przewodu, usuwając delikatnie wyłącznie wosk, który sam wypłynął. Z kolei w przypadku skłonności do nadmiernego gromadzenia się woskowiny można stosować specjalne spraye i krople, które ją rozpuszczają, np. krople do uszu LIX.

Właściwe leczenie infekcji, które mogą prowadzić do ubytku słuchu

Infekcyjne choroby uszu powodują ból i obrzęk, co może objawiać się niedosłuchem przewodzeniowym. Zwykle po ich wyleczeniu symptomy ustępują. Zdarza się jednak, że dochodzi do powikłań i trwałego ubytku słuchu. Ważne jest więc, aby w przypadku zapalenia ucha zewnętrznego, a zwłaszcza środkowego, skonsultować się z laryngologiem lub lekarzem pierwszego kontaktu i prawidłowo leczyć wszelkie schorzenia.

Jak jeszcze chronić słuch? Regularne badania kontrolne słuchu

Wśród ważnych elementów profilaktyki należy wymienić badania słuchu. Na takie warto zgłosić się do laryngologa lub audiologa, który może wizualnie ocenić stan uszu, a za pomocą odpowiednich metod diagnostycznych sprawdzić również jakość słuchu. Do specjalisty należy się udać niezwłocznie w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów, takich jak np. bóle ucha, kłucie, szumy uszne, trzaski i piski, zaburzenia równowagi, częste bóle głowy, wysięki z ucha, uczucie rozpierania i wrażenie ciała obcego w uchu, widoczne zmiany skórne w obrębie małżowiny i zewnętrznego kanału słuchowego, swędzenie.

Wskazaniem do możliwie najszybszej wizyty jest też pogorszenie jakości słyszenia. Może być ono postępujące, o czym świadczy np. konieczność ustawiania zwiększonej głośności odbiorników telewizyjnych i radiowych czy proszenie rozmówcy o głośniejsze powtórzenie zdania. Chcąc zachować dobry słuch, warto umawiać się na wizyty kontrolne również pomimo braku jakichkolwiek symptomów. Osoby dorosłe powinny badać słuch co 1-2 lata, a pracujące w hałasie co rok lub nawet częściej. Stosowanie odpowiedniej profilaktyki pozwala zachować dobry słuch na dłużej oraz ustrzec się przed różnymi nieprzyjemnymi schorzeniami tego narządu.

Źródła:

1. Kacprzyk A.: Czop woskowinowy – jak prawidłowo dbać o higienę uszu. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop
2. Podstawy fizjologii i patologii słuchu. https://sound.eti.pg.gda.pl/student/pp/roz2.pdf
3. Borkowska Z., Cybulski M., Łobaczuk-Sitnik A., Krajewska E.: Podstawowe zasady profilaktyki słuchu wśród uczniów i nauczycieli. -Kułakhttps://www.researchgate.net/profile/Bartosz_Wiszniewski/publication/359310758_Wybrane_Choroby_Cywilizacyjne_XXI_Wieku_-_Wybrane_wymiary_osobowosci_a_strategie_radzenia_ze_stresem_u_osob_zdrowych_i_chorych_na_schizofrenie/links/62341f49548e2b16374a2d9e/Wybrane-Choroby-Cywilizacyjne-XXI-Wieku-Wybrane-wymiary-osobowosci-a-strategie-radzenia-ze-stresem-u-osob-zdrowych-i-chorych-na-schizofrenie.pdf#page=142

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Zdarza się, że podczas górskiej wycieczki, jak również podczas podróży samochodem przez wyżyny, w obrębie jednego lub obu uszu pojawia się dyskomfort dający wrażenie pełności i osłabionego słuchu. Najczęściej objaw taki jest niegroźny i można się go szybko pozbyć za pomocą prostych metod. Przybliżamy, co może odpowiadać za zatkane uszy w górach i jak sobie z tym poradzić!

Jak zbudowane jest ucho i dlaczego zatyka się w górach?

Ucho zewnętrzne (zewnętrzny kanał słuchowy i małżowina uszna) oddzielone jest od środkowego cienką błoną słuchową. Membrana ta jest ruchoma – dzięki drganiom przekazuje sygnały akustyczne do dalszych elementów ucha, co pozwala nam słyszeć. Z kolei ucho środkowe łączy się z gardłem z pomocą trąbki słuchowej (trąbki Eustachiusza). Jest to wąski, kilkumilimetrowy kanał o długości ok. 2-3 cm. Jego część chrzęstna, zlokalizowana od strony jamy bębenkowej, pozostaje zamknięta. Otwiera się natomiast pod wpływem ruchów mięśnia napinacza podniebienia miękkiego wówczas, gdy zachodzi potrzeba wyrównania ciśnienia w uchu.

Do głównych zadań wspomnianej trąbki należą ochrona przed wysokimi dźwiękami, odprowadzanie nadmiaru wydzieliny i zachowanie równego ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej. Dzięki tej części membrana pod wpływem zmiany ciśnienia nie odchyla się nadmiernie. Niestety podczas dużej zmiany wysokości dochodzi również do wahań ciśnienia w otoczeniu. Dotyczy to głównie podróży samolotem i nurkowania, ale także jazdy samochodem w górach czy nawet górskich wspinaczek i spacerów. W konsekwencji do ucha dostaje się zbyt dużo powietrza, które napiera na błonę i powoduje jej wklęśnięcie. Tym samym to właśnie zmiana ciśnienia odpowiada za zatkane uszy w górach.

Jak jeszcze może się objawiać zmiana ciśnienia w uszach?

Uczucie zatkania uszu może nie być jedynym objawem związanym ze zmianą ciśnienia. Nadmierne odchylenie membrany chwilowo upośledza jej funkcje, przez co mogą pojawić się także szumy uszne, stłumione słyszenie lub piski. Niekiedy występuje również ból uszu, kłucie czy nawet zawroty głowy i dekoncentracja. W skrajnych przypadkach, przy nagłej zmianie ciśnienia, istnieje ryzyko uszkodzenia ucha, głównie pęknięcia delikatnej błony. Dotyczy to jednak głównie dużej i nagłej zmiany wysokości, co raczej nie zachodzi podczas jazdy samochodem w górach.

Czynniki zwiększające ryzyko zatykania uszu

Ponieważ to trąbka słuchowa odpowiedzialna jest za utrzymanie takiego samego ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej, wszelkie jej schorzenia mogą zwiększać ryzyko zatkania uszu w górach czy podczas lotu samolotem.

Negatywnie na drożność kanału słuchowego wpływają m.in. infekcje górnych dróg oddechowych (katar, zapalenie gardła), które prowadzą do obrzęków. Drobnoustroje z nosogardła mogą też przedostawać się do ucha i stanowić bezpośrednią przyczynę zapalenia ucha środkowego. Jazda w górach może więc skutkować zatkaniem uszu zwłaszcza u tych osób, które mają problemy z uszami lub są przeziębione. Do podrażnień trąbki niekiedy dochodzi także u osób, które chorują na refluks przełyku lub mają alergię. Dyskomfort taki może być mocniej odczuwalny również przez dzieci, których trąbka Eustachiusza nie jest ostatecznie ukształtowana (składa się głównie z elementów kostnych i jest położona bardziej poziomo).

Najprostsze sposoby na zatkane uszy – żucie i przełykanie

Gdy w górach mamy wrażenie zatkania uszu, zwykle można temu zaradzić w krótką chwilę, bez konieczności stosowania specjalnych środków. Pomóc może doprowadzenie ujścia trąbki słuchowej do ruchu. W tym celu należy zainicjować wzmożone ruchy mięśni jamy ustnej i gardła. Brzmi to skomplikowanie, ale w rzeczywistości wystarczy:

• Ziewać – powoduje to rozchylenie żuchwy i jednocześnie ruch w okolicy kanałów słuchowych. W ten sposób do ucha po drugiej stronie membrany przedostaje się powietrze, a ciśnienie ulega wyrównaniu. Podobny efekt dają głębokie wdechy.
• Żuć gumę – już samo żucie wymusza wiele skurczy mięśni, ale jego celem jest głównie zwiększenie produkcji śliny i tym samym częstsze jej przełykanie. Wzmożona aktywność ślinianek wspiera wyrównanie ciśnienia, dlatego po gumy lub cukierki do ssania warto sięgać nawet w celach profilaktycznych, zanim dojdzie do zatkania uszu w górach.

Jak odetkać zatkane ucho w górach? Metoda Valsalvy

Jeśli nie ma pod ręką gumy lub cukierka, a ziewanie nie zdaje rezultatu, można spróbować również tzw. próby Valsalvy. Jest to prosta procedura terapeutyczna i diagnostyczna, która znajduje zastosowanie również w przypadku zatkania uszu. Manewr ten polega na:

• zamknięciu ust,
• wykonaniu głębokiego wdechu,
• zaciśnięciu skrzydełek nosa palcami,
• mocnym wydmuchiwaniu powietrza przez kilka-kilkanaście sekund, jednak z zamkniętymi ustami i nosem.

Co zrobić, gdy słuch się nie poprawia? Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

W większości przypadków zatkane uszy w górach to niegroźny problem, który ustępuje samoistnie lub wcześniej po zastosowaniu wyżej wymienionych sposobów. Należy pamiętać jednak, że uszy mogą być zatkane z innych powodów, a zmiana ciśnienia podczas jazdy w górach tylko nasila objawy. Mowa m.in. o nagromadzeniu woskowiny czy zapaleniu ucha zewnętrznego. Jeśli więc dyskomfort nie mija w ciągu doby lub pojawiają się inne niepokojące objawy (np. ból, wysięk z ucha, pogorszenie słuchu), należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub laryngologiem. Specjalista za pomocą otoskopu może sprawdzić stan struktur, które nie są widoczne gołym okiem, oraz wykluczyć uszkodzenie błony bębenkowej.

Źródła:

1. Hassmann-Poznańska E.: Technika badania otoskopowego i zasady interpretacji wyniku. https://www.mp.pl/otolaryngologia/artykuly/ucho/35939,technika-badania-otoskopowego-i-zasady-interpretacji-wyniku
2. Zagor M.: Uraz ciśnieniowy ucha wewnętrznego. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/178619,uraz-cisnieniowy-ucha-wewnetrznego

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Uszy są dobrze unerwione, dlatego są wrażliwe na ból. Zapalenie ucha środkowego zalicza się do częstych dolegliwości związanych z narządem słuchu. Jego przyczyny to zwykle zakażenia bakteryjne, a objawy poza silnym bólem mogą dotyczyć także układu pokarmowego. Zobacz, co warto wiedzieć na temat zapalenia ucha środkowego i jak wygląda leczenie tej przypadłości.

Spis treści:

1. Czym jest ostre i wysiękowe zapalenie ucha środkowego?
2. Objawy zapalenia ucha środkowego – jakie są objawy u dorosłych i dzieci?
3. Przyczyny zapalenia ucha środkowego
4. Dlaczego zapalenie ucha środkowego częściej występuje u dzieci?
5. Czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha
6. Jak wygląda leczenie zapalenia ucha środkowego?
7. Krople do uszu przy zapaleniu ucha środkowego. Łagodzenie bólu ucha
8. Zapalenie ucha środkowego – leczenie chirurgiczne oraz powikłania
9. Zapalenie ucha środkowego – FAQ

Czym jest ostre oraz wysiękowe zapalenie ucha środkowego?

Zapalenie ucha środkowego to jedna z najczęściej występujących chorób zapalnych u dzieci, ale jej objawy mogą pojawić się także w wieku dorosłym. Szacuje się, że nawet ok. 60% dzieci choruje na ostre zapalenie ucha środkowego w pierwszym roku życia, z kolei u części dzieci silny ból ucha związany ze stanem zapalnym przyjmuje postać przewlekłą, wielokrotnie nawracającą¹. Natomiast na wysiękowe zapalenia ucha środkowego na ogół chorują dzieci między 1. a 2. rokiem życia². Jest to jedna z głównych przyczyn rozwoju niedosłuchu u dzieci.

O zapaleniu ucha środkowego mówi się, gdy zakażenie uszu dotyczy ich środkowej części. Zgodnie z budową anatomiczną ucho środkowe składa się z błony i jamy bębenkowej, trzech kosteczek słuchowych, trąbki Eustachiusza i powierzchni zewnętrznej okienka owalnego. Stan zapalny może dotyczyć jednego lub obu uszu.

W zależności od przyjętego podziału wyróżnia się następujące rodzaje zapalenia ucha środkowego:

• ostre (ropne i nieropne),
• przewlekłe (z wysiękiem lub bez),
• wysiękowe.

Ostre zapalenie ucha środkowego to stan zapalny wyściółki ucha, któremu często towarzyszy ropny wyciek z przewodu słuchowego zewnętrznego. Z postacią przewlekłą mamy do czynienia w przypadku nawracającego zapalenia ucha środkowego, będącego często następstwem nieprawidłowego leczenia poprzednich zakażeń.

W przebiegu wysiękowego zapalenia ucha środkowego osoba chora może, ale nie musi odczuwać dolegliwości bólowych. Jedną z przyczyn choroby jest nieprawidłowe funkcjonowanie trąbki słuchowej. Natomiast specyficznym objawem jest gromadzenie się wydzieliny w jamie bębenkowej, które stopniowo prowadzi do pogorszenia się słuchu.

Objawy zapalenia ucha środkowego – jakie są objawy u dorosłych i dzieci?

Ucho środkowe odpowiada m.in. za wzmocnienie fal dźwiękowych oraz ich przeprowadzenie do głębszych struktur narządu słuchu. Z tego też powodu zapalenie ucha środkowego daje objawy związane z pogorszeniem, a przy nieodpowiednim postępowaniu także z utratą słuchu w chorym uchu. Niedosłuch może występować jednocześnie z szumem w uszach.

Najbardziej uciążliwe objawy ogólne ostrego zapalenia ucha środkowego to kłujący lub pulsujący ból ucha – zwykle trwa nieustannie i nasila się podczas przyjmowania pozycji leżącej. Często może pojawiać się jednoczesny ból ucha i gardła oraz objawy infekcji takie jak katar i kaszel.

Niekiedy zapalenie ucha środkowego przebiega z występowaniem uczucia wypełnienia, jakby w uchu pozostawało ciało obce. Objaw ten może być związany z zaczerwienieniem i opuchnięciem struktur ucha środkowego. Gdy dojdzie do nagromadzenia płynu z domieszką ropy, pojawia się intensywny ból, który zwykle mija w następstwie perforacji błony bębenkowej. Perforacji może towarzyszyć stały lub okresowy wyciek z ucha.

Zapalenie ucha wywołuje takie same objawy u dorosłych, jak i u dzieci, ale osoby dorosłe zwykle bez problemu są w stanie określić swoje dolegliwości. Silny ból ucha u niemowląt i małych dzieci można natomiast zaobserwować na podstawie innych symptomów, takich jak płaczliwość, pocieranie ucha rączką czy też wiercenie się dziecka podczas leżenia i pocieranie główką o poduszkę. Zapalenie ucha środkowego u dzieci może objawiać się także osłabieniem apetytu, niechęcią do ssania i picia.

Osoby cierpiące na zapalenie ucha środkowego mogą ponadto zaobserwować objawy ogólnoustrojowe, takie jak:

• wysoka gorączka lub stan podgorączkowy (w zależności od rodzaju choroby, np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego nie daje objawów w postaci podwyższonej temperatury ciała);
• złe samopoczucie, osłabienie;
• nudności, wymioty i biegunki, zwłaszcza u dzieci;
• bolesność wyrostka sutkowatego;
• tkliwość ucha przy dotyku, wyciek z ucha.

Przyczyny zapalenia ucha środkowego

Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu i badania. Zapalenie ucha środkowego związane jest najczęściej z infekcją górnych dróg oddechowych – bakteryjną lub wirusową. Bardzo rzadko zapalenie ucha występuje w następstwie przedostania się drobnoustrojów innymi drogami, np. przez krew.

Przyczyną zapalenia ucha środkowego jest zaburzona drożność trąbki słuchowej. Za większość zachorowań odpowiada infekcja bakteryjna, która dotyczy ok. 70% przypadków (w zależności od stosowanych technik badawczych). Bakterie odpowiedzialne za rozwój zapalenia ucha środkowego to głównie Streptococcus pneumoniae (pneumokoki), Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis. Te same bakterie wywołują inne objawy przeziębienia, dlatego ból ucha i gardła, katar, kaszel i ból zatok często występują jednocześnie.

Zapalenie ucha środkowego może być wywołane także infekcją wirusową, która dotyczy ok. 30% przypadków. Wirusy atakujące górne drogi oddechowe to m.in. rhinowirusy, adenowirusy i wirusy grypy. Wirusowe zapalenie ucha powoduje powstawanie wysięku, co z kolei stanowi pożywkę dla bakterii, a tym samym zwiększa się ryzyko nadkażenia bakteryjnego. Wirusy zwykle przyczyniają się do rozwoju ostrej postaci zapalenia ucha środkowego o charakterze bakteryjnym.

Dlaczego zapalenie ucha środkowego częściej występuje u dzieci?

Największa zachorowalność na zapalenie ucha środkowego dotyczy dzieci w wieku od 6. miesiąca do 2. roku życia. Tendencja do tego schorzenia spada u dzieci w wieku szkolnym, rzadziej pojawia się także u dzieci starszych i osób dorosłych. Jednak częstotliwość zachorowania wciąż pozostaje wysoka.

Biorąc pod uwagę, że choroba dotyczy głównie dzieci, większość rodziców chce wiedzieć, czy zapalenie ucha jest zaraźliwe. Otóż zarówno bakterie, jak i wirusy odpowiedzialne za zakażenie uszu w istocie są zaraźliwe. Oznacza to, że styczność z osobą chorą może spowodować rozprzestrzenienie się drobnoustrojów. Niemniej jednak nie u każdego kontakt z wirusem lub bakterią przerodzi się w infekcję, a tym bardziej w zapalenie ucha środkowego.

Dzieci w pierwszych latach życia mają niedostatecznie rozwinięty układ odpornościowy, dlatego też są bardziej narażone na zachorowanie niż osoby dorosłe. Co więcej, jedną z przyczyn zapalenia ucha środkowego u dzieci jest budowa anatomiczna narządu słuchu. Krótka, szeroka i poziomo przebiegająca trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza) skraca drogę między gardłem a uchem. W konsekwencji wszelkie drobnoustroje łatwiej mogą przedostać się z nosogardzieli do ucha.

Czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha

Poza osłabionym układem immunologicznym i budową kanału słuchowego istnieją inne czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha środkowego. Osoby, które mają zwiększone predyspozycje do zachorowania, powinny szczególnie dbać o uszy, a także odpowiednio leczyć wszelkie infekcje górnych dróg oddechowych.

Zapalenie ucha środkowego rozwija się częściej w przypadku nieprawidłowości takich jak:

• przerost migdałków, w tym „trzeci migdał”;
• nieprawidłowa budowa podniebienia;
• wady anatomiczne twarzoczaszki;
• choroby genetyczne, np. zespół Downa;
• obrzęk błony śluzowej pokrywającej trąbkę słuchową, np. w wyniku reakcji alergicznej;
• zapalenie zatok przynosowych;
• przewlekły katar;
• wirusowe choroby zakaźne, np. ospa i płonica (mogą prowadzić do ostrego martwiczego zapalenia ucha środkowego);
• wdychanie dymu tytoniowego;
• nadczynność tarczycy;
• uraz spowodowany zmianą ciśnienia w uchu.

Jak wygląda leczenie zapalenia ucha środkowego?

Co robić w przypadku nawracającego ostrego zapalenia ucha środkowego? Leczenie zależy od przyczyny i rodzaju schorzenia, a także stopnia nasilenia dolegliwości. Podczas pierwszych dwóch dni od pojawienia się objawów chorobowych zwykle leczenie ogranicza się do stosowania doustnych leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Antybiotyki rekomendowane są tylko w uzasadnionych przypadkach, gdy stwierdza się jednoczesne występowanie objawów klinicznych i zmian w obrazie otoskopowym.

Jeśli dolegliwości nie mijają w ciągu 48 godzin lub mają charakter narastający, zwykle dołącza się antybiotykoterapię. Wcześniejsze podanie antybiotyku przy ostrym zapaleniu ucha środkowego zaleca się w sytuacjach takich jak:

• zapalenie ucha środkowego u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia;
• gdy dolegliwości występują obustronnie u dzieci do 2. roku życia;
• w przypadku pacjentów z zespołem Downa, wadami twarzoczaszki i upośledzoną odpornością;
• przy jednoczesnym zaobserwowaniu objawów takich jak wymioty i wysoka gorączka;
• u osób z nawrotowym zapaleniem ucha środkowego;
• u pacjentów z wysiękiem z ucha.

Łagodzenie bólu ucha.

W wielu przypadkach zapalenie ucha środkowego mija samoistnie lub pod wpływem antybiotykoterapii, jeśli okazuje się ona wskazana. Antybiotyki mają właściwości przeciwbakteryjne, co oznacza, że zwalczają patogeny bakteryjne. Nie wpływają natomiast na infekcje o podłożu grzybiczym i wirusowym. Środki takie mają również niewielki wpływ na łagodzenie bólu ucha, który okazuje się istotnym problemem w trakcie infekcji.

Z wyboru stosuje się doustne leki o działaniu przeciwbólowym, najczęściej na bazie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Niemniej jednak ulgę w bólu przynoszą one z opóźnieniem, po wchłonięciu i uruchomieniu mechanizmów działania przeciwbólowego. Jeśli zapalenie ucha środkowego przebiega bez perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej, aplikacja kropli dousznych może stanowić skuteczne wsparcie leczenia.

Zapalenie ucha środkowego – leczenie chirurgiczne oraz powikłania

W przypadku gdy lekarz stwierdza ostre zapalenie ucha środkowego z towarzyszącym silnym bólem i uwypukleniem błony bębenkowej ucha, konieczne może być leczenie operacyjne, np. przeprowadzenie paracentezy.

Jest to zabieg polegający na wykonaniu niewielkiego nacięcia w błonie bębenkowej, w której umieszcza się drenik odprowadzający patologiczną wydzielinę z ucha. Zabieg taki zmniejsza ból i redukuje ryzyko pozapalnych powikłań. Przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, jednak w przypadku małych dzieci konieczne może okazać się znieczulenie ogólne. Paracentezę wykonuje się także diagnostycznie oraz w niektórych przypadkach wysiękowego zapalenia ucha środkowego trwającego przewlekle przez kilka miesięcy.

Leczenie ostrego zapalenia ucha środkowego może wymagać odsysania wydzieliny i złuszczonego nabłonka w gabinetach laryngologicznych. W niektórych przypadkach przeprowadza się także rekonstrukcję błony bębenkowej czy zabiegi mające na celu usunięcie patologicznych tkanek zapalnych, takich jak perlaki i ziarniny.

Zapalenie ucha pojawia się u dzieci i dorosłych. Bez względu na to, ile trwa, jakie są objawy i z jakim rodzajem stanu zapalnego mamy do czynienia, konieczne jest leczenie pod okiem specjalisty. Niestosowanie się do zaleceń lekarskich grozi różnymi powikłaniami, np. zapaleniem wyrostka sutkowatego lub zapaleniem błędnika. Nieleczona infekcja może prowadzić do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Istnieje ryzyko powikłań wewnątrzczaszkowych, a w skrajnych przypadkach także utraty życia.

Zapalenie ucha środkowego – FAQ

Jakie są objawy zapalenia ucha środkowego?

Objawy zapalenia ucha środkowego obejmują ból ucha, gorączkę, problemy ze słuchem oraz uczucie zatkania ucha. Często występuje również wyciek z ucha, zwłaszcza jeśli doszło do perforacji błony bębenkowej. Dzieci mogą być drażliwe, mieć problemy ze snem oraz dotykać się za ucho.

Czy zapalenie ucha środkowego przejdzie samo?

Zapalenie ucha środkowego może czasami ustąpić samoistnie, zwłaszcza jeśli jest spowodowane przez wirusy. Jednak w przypadku infekcji bakteryjnej często konieczne jest leczenie antybiotykami. W każdym przypadku, szczególnie u dzieci, warto skonsultować się z lekarzem, aby ocenić potrzebę interwencji medycznej.

Jak długo trwa zapalenie ucha środkowego?

Ostre zapalenie ucha środkowego zwykle trwa kilka dni. Objawy mogą zacząć ustępować w ciągu 48-72 godzin od rozpoczęcia leczenia antybiotykami. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego może trwać dłużej i wymagać bardziej złożonego leczenia.

Czy zapalenie ucha środkowego jest zaraźliwe?

Samo zapalenie ucha środkowego nie jest zaraźliwe, ale infekcje wirusowe lub bakteryjne, które je powodują, mogą być przenoszone między osobami. Dlatego ważne jest zachowanie higieny, takie jak mycie rąk i unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi, aby zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji.

Źródła:

1. Janczewski G.: Otolaryngologia praktyczna. Via Medica, 2007.
2. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B.: Lidokaina w zapaleniach uszu – działanie, bezpieczeństwo, zastosowanie. Terapia, nr specjalny, sierpień 2019.
3. Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, Forum Medycyny Rodzinnej 2011;5(4), s. 287–294, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/17972/14173 (data odczytu: 03.07.2024).
4. https://swiatlekarza.pl/wysiekowe-zapalenie-ucha-srodkowego-u-dzieci/ (data odczytu: 03.07.2024).
5. https://ktomalek.pl/blog/zapalenie-ucha-dolegliwosc-wieku-dzieciecego/w-641 (data odczytu: 03.07.2024).
6. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego (data odczytu: 03.07.2024).
7. https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego (data odczytu: 03.07.2024).

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Prawidłowe czyszczenie uszu obejmuje kilka podstawowych zasad, których należy przestrzegać podczas pielęgnacji i higieny. Niestety nie zawsze wiemy, jak wyczyścić uszy i jednocześnie nie zaszkodzić sobie lub dziecku. Podpowiadamy, jak prawidłowo myć uszy, i wyjaśniamy, dlaczego jest to tak ważne!

Spis treści:

1. Nadmiar woskowiny w uszach – objawy
2. Zatykanie uszu woskowiną – przyczyny
3. Dlaczego prawidłowe czyszczenie uszu jest tak ważne?
4. Bezpieczne czyszczenie uszu – najważniejsze zasady
5. Czy samodzielne płukanie uszu w domu to dobry pomysł?

Nadmiar woskowiny usznej – objawy

Woskowina (wosk uszny) jest substancją znajdującą się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Jest to mieszanina wydzielin gruczołów potowych, łojowych i komórek naskórka złuszczających się naturalnie w kanale słuchowym.

Podstawowymi funkcjami woskowiny jest działanie ochronne i nawilżające. Woskowina zapewnia także zachowanie prawidłowego pH w przewodzie słuchowym oraz umożliwia czyszczenie uszu, biorąc udział w naturalnym procesie migracji komórek nabłonka w kierunku ucha zewnętrznego.

Właściwości woskowiny w połączeniu z mechanizmem samooczyszczania ucha mają na celu zachowanie drożności przewodu słuchowego, a tym samym umożliwiają przewodzenie dźwięku. Zdarza się jednak, że w wyniku nadmiernej produkcji woskowiny tworzy się czop woskowinowy, co objawia się m.in. gorszym słyszeniem. Zatkanie uszu nadmiarem wosku może wywoływać również inne objawy, takie jak:

• ból ucha (przy zatkaniu nawet 80% średnicy przewodu);
• szumy uszne;
• zawroty głowy;
• uczucie pełności w uchu;
• swędzenie, kłucie w uchu;
• kaszel (w wyniku drażnienia kanału słuchowego przez czop woskowinowy).

Zatykanie uszu woskowiną – przyczyny

Najczęściej woskowina wydziela się w uszach w optymalnej ilości i jest przesuwana na zewnątrz kanału samoistnie, dlatego dbanie o higienę uszu ogranicza się do usuwania wydzieliny wypływającej z ucha zewnętrznego. Istnieją jednak czynniki, które zwiększają ryzyko wytworzenia się czopu woskowego.

Zatykanie uszu dotyczy najczęściej dzieci oraz osób z wąskim przewodem słuchowym. Za gromadzenie się woskowiny może odpowiadać nieprawidłowe czyszczenie ucha. Mogłoby się wydawać, że doskonale wiemy, jak wyczyścić uszy, jednak wciąż często używamy w tym celu patyczków higienicznych. Jest to najczęściej popełniany błąd, który prowadzi do przesuwania wosku do wnętrza ucha, gdzie woskowina gromadzi się, stopniowo tworząc czop (korek).

Jako kolejną przyczynę zatkanych uszu należy wymienić również zbyt częste czyszczenie uszu. Woskowina jest wydzieliną niezbędną, a częste oczyszczanie uszu prowadzi do wysuszania przewodu słuchowego i jej nadprodukcji. Zwiększenie objętości wydzieliny usznej może wynikać także z przedostania się wody do kanału słuchowego. W takim przypadku ból i uczucie pełności w uszach często pojawiają się nagle, np. po umyciu główki dziecku czy po kąpieli w basenie.

Dlaczego prawidłowe czyszczenie uszu jest tak ważne?

Tworzenie się czopu woskowego i osłabienie słuchu to nie jedyne zagrożenia związane z nieodpowiednim czyszczeniem uszu. Nagminne mycie uszu pozbawia tkanki naturalnej ochrony. W konsekwencji uszy są o wiele bardziej narażone na gromadzenie się w nich drobnoustrojów i zanieczyszczeń.

Z kolei wkładając patyczki higieniczne zbyt głęboko do kanału słuchowego, narażamy tkanki wyścielające ucho na uszkodzenie. Zagrożenie związane z przebiciem błony bębenkowej powinno każdego skłonić do zaprzestania takich praktyk, ponieważ możliwe powikłania jej uszkodzenia to nie tylko utrata słuchu, ale także ostre zapalenie ucha i inne infekcje, zaburzenia wewnątrzczaszkowe, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć w następstwie zakażenia. Już niewielkie otarcie tkanek wyścielających kanał słuchowy zwiększa dostępność dla chorobotwórczych bakterii, wirusów i grzybów.

Bezpieczne czyszczenie uszu – najważniejsze zasady

Czyszczenie uszu to bardzo ważny element codziennej higieny. Codziennie myjemy jednak tylko zewnętrzną część ucha, czyli małżowinę uszną. Widoczną część przewodu słuchowego oczyszczamy tylko w razie potrzeby z wypływającej woskowiny.

Czym bezpiecznie czyścić uszy? Najlepiej ciepłą wodą i łagodnym mydłem. Zwykle wystarczające okazuje się delikatne przetarcie ucha za pomocą miękkiego ręcznika lub gąbki. Od czasu do czasu możemy dokładniej oczyścić małżowinę uszną, stosując patyczki higieniczne.

W przypadku nadmiaru woskowiny usznej można stosować specjalne preparaty przeznaczone do jej rozmiękczania. Są to krople lub spraye, które rozpuszczają wosk, a tym samym ułatwiają jego przesuwanie się do zewnętrznej części ucha. Zalegająca woskowina może także powodować dyskomfort i ból ucha. W takich przypadkach sprawdzą się krople do uszu LIX, które redukują ból i osuszają kanał słuchowy, co pozwala też na zmiękczanie zalegającej woskowiny.

Czy płukanie uszu w domu to dobry pomysł?

Zdarza się, że woskowina w uchu gromadzi się, tworząc twardy czop. Możemy spróbować usunąć go samodzielnie za pomocą przeznaczonych do tego preparatów do czyszczenia uszu. Jeśli jednak ich stosowanie nie przyniesie pożądanych rezultatów w ciągu 2–3 dni lub gdy pojawią się dokuczliwe objawy, usuwanie woskowiny z uszu przez laryngologa będzie najbezpieczniejszym rozwiązaniem.

Domowe sposoby na płukanie uszu nie są dobrym pomysłem. Ucho zewnętrzne oddzielone jest od ucha środkowego delikatną błoną, która podczas płukania może ulec uszkodzeniu. To z kolei niesie ze sobą duże ryzyko dla zdrowia. Co więcej, w niektórych przypadkach również zabieg płukania uszu jest przeciwwskazany, dlatego przy zatkaniu uszu woskowiną zawsze warto skonsultować się z laryngologiem.

Jak wygląda czyszczenie uszu u laryngologa? Zabieg taki jest bezbolesny, jednak może wiązać się z pewnym dyskomfortem, zależnym od wrażliwości pacjenta. Laryngolog może oczyścić ucho na kilka sposobów, wykonując:

• Płukanie ucha – do przewodu słuchowego wprowadza się wodę o temperaturze 37 stopni Celsjusza pod niewielkim ciśnieniem, np. za pomocą strzykawki.
• Usuwanie woskowiny ssakiem lub haczykiem – gdy istnieją przeciwwskazania do płukania ucha lub gdy lekarz podejrzewa perforację błony bębenkowej.

Czyszczenie uszu – FAQ

Kiedy iść na czyszczenie uszu?

Na czyszczenie uszu warto udać się wtedy, gdy odczuwasz dyskomfort, ból, uczucie pełności w uchu, lub gdy zauważasz pogorszenie słuchu. Gdy domowe sposoby oczyszczenia uszu nie przynoszą efektów, należy udać się do lekarza. W przypadku znacznego zatkania ucha woskowiną profesjonalne czyszczenie uszu w gabinecie laryngologicznym jest bezpieczniejsze i skuteczniejsze niż samodzielne próby w domu.

Jak odetkać korek w uchu?

Aby odetkać korek woskowinowy w uchu, można użyć kropli lub sprayu do uszu, które zmiękczają woskowinę. Po kilku dniach stosowania preparatu nadmierna ilość woskowiny w przewodzie słuchowym powinna samoistnie wypłynąć. Jeśli domowe metody nie przynoszą efektu, warto skonsultować się z laryngologiem, który bezpiecznie usunie woskowinę.

Jak rozpoznać czop woskowinowy?

Czop woskowinowy można rozpoznać po objawach takich jak uczucie zatkanego ucha, pogorszenie słuchu, szumy uszne, ból lub zawroty głowy. Czasami może wystąpić także wydzielina z ucha. Jeśli podejrzewasz obecność czopa woskowinowego, warto skonsultować się z lekarzem w celu potwierdzenia diagnozy i usunięcia go.

Źródła:

1. Szołdra-Seiler A., Uczucie zatkanego ucha, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha (dostęp: 07.06.2024).
2. Hassmann-Poznańska E.,  Oczyszczanie przewodu słuchowego zewnętrznego, https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/145577,oczyszczanie-przewodu-sluchowego-zewnetrznego (dostęp: 07.06.2024).

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Do najczęściej występujących chorób laryngologicznych wieku dziecięcego zalicza się zapalenie ucha, które może występować zarówno u dzieci w wieku przedszkolnym, jak i u niemowląt. Przyczyny tego schorzenia to infekcje o różnym podłożu, które mogą zająć ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. Natomiast objawy i czas trwania choroby zależą od wielu czynników. Wyjaśniamy, dlaczego zapalenie ucha u dzieci to częsta przypadłość. Dowiesz się również, jak rozpoznać zapalenie ucha u niemowlęcia, które nie potrafi powiedzieć o swoich dolegliwościach. Sprawdź, co zrobić w przypadku podejrzenia choroby uszu!

1. Rodzaje zapalenia ucha u dzieci
2. Przyczyny zapalenia ucha zewnętrznego
3. Przyczyny i objawy zapalenia ucha środkowego u dzieci
4. Objawy zapalenia ucha u dziecka
5. Jak rozpoznać zapalenie ucha u niemowlaka – objawy sugerujące chorobę
6. Ile może trwać zapalenie ucha u dziecka?
7. Leczenie zapalenia ucha u dziecka
8. Sposób ochrony uszu przy stanie zapalnym

Rodzaje zapalenia ucha u dzieci

Zapalenie ucha u dzieci jest jedną z najczęściej występujących chorób laryngologicznych. Część dzieci odczuwa objawy infekcji uszu sporadycznie, u innych natomiast schorzenie może nawracać nawet kilka razy w roku lub przyjmować postać przewlekłą.

Schorzenia infekcyjne uszu dzieli się m.in. pod względem części zajętej patogenami chorobotwórczymi:

• Zapalenie ucha zewnętrznego – jest to infekcja zewnętrznej części ucha, najczęściej przewodu słuchowego, rzadziej małżowiny usznej.
• Zapalenie ucha środkowego – choroba dotyczy struktur ucha środkowego, czyli błony bębenkowej, jamy bębenkowej, kosteczek słuchowych i trąbki słuchowej (trąbki Eustachiusza), a także powierzchni zewnętrznej okienka owalnego i przestrzeni powietrznych (jamy sutkowej i komórek sutkowych).
• Zapalenie ucha wewnętrznego – chorobę powszechnie określa się jako zapalenie błędnika. Dotyczy struktur ucha wewnętrznego takich jak przedsionek, ślimak i kanały półkoliste. Schorzenie najczęściej stanowi powikłanie po zapaleniu ucha środkowego lub opon mózgowo-rdzeniowych.

Przyczyny zapalenia ucha zewnętrznego

Na ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego (OEAD), czyli infekcję skóry przewodu słuchowego, określaną potocznie jako ucho pływaka, najczęściej chorują dzieci w przedziale wiekowym od 5 do 14 lat. Nieco rzadziej diagnozuje się zapalenie ucha przewlekłe i złośliwe¹.

Zapalenie ucha zewnętrznego u dzieci i dorosłych ma takie same przyczyny. Infekcja wywoływana jest przez zakażenie bakteriami, głównie Pseudomonas aeruginosa i Staphylococcus aureus, nieco rzadziej przez drobnoustroje grzybicze z rodzaju Candida sp. i Aspergillus sp.

Za nadkażenie drobnoustrojami zwykle odpowiadają niewielkie urazy skóry wyściełającej zewnętrzny przewód słuchowy, które mogą powstawać np. przy nieprawidłowym czyszczeniu uszu. Długotrwałe utrzymanie nadmiernej wilgotności kanału słuchowego także sprzyja rozwojowi infekcji, dlatego zapalenie ucha zewnętrznego zyskało miano ucha pływaka, a szczyt zachorowań obserwuje się w okresie letnim, kiedy wysoka temperatura sprzyja rozwojowi patogenów chorobotwórczych.

Ponadto zachorowaniu na ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego u dziecka sprzyjają czynniki takie, jak:

• wąski przewód słuchowy;
• niedojrzały układ odpornościowy;
• choroby dermatologiczne, np. atopowe lub łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca.

Przyczyny i objawy zapalenia ucha środkowego u dzieci

Ból ucha u dziecka zwykle pojawia się przy katarze towarzyszącym infekcjom górnych dróg oddechowych. Jest to bezpośrednio związane z toczącą się lub niedawno przebytą infekcją wirusową, która odpowiada za większość epizodów zapalenia ucha środkowego u dzieci. Wirusy, które są przyczyną infekcji, mogą rozprzestrzeniać się na ucho środkowe. Niemowlę większość czasu spędza w pozycji leżącej i jest bardziej narażone na spływanie kataru z górnych dróg oddechowych do dalszych części przewodu oddechowego, co zwiększa ryzyko infekcji uszu. Do czynników ryzyka zaliczane są również alergie i przerost migdałka. Częste zapalenie ucha u dzieci wynika także z odmiennej budowy anatomicznej przewodu słuchowego. Trąbka Eustachiusza jest krótsza i węższa u najmłodszych, co sprzyja infekcjom.

Kataralne zapalenie ucha w wielu przypadkach mija samoistnie, jednak u części dzieci rozwija się bakteryjna postać infekcji, która odpowiada za ostre zapalenie ucha środkowego. Infekcje zwykle wywołują bakterie Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis.

Szacuje się, że ostre zapalenie ucha środkowego (OMA) występuje najczęściej u dzieci między 6. a 18. miesiącem życia. Co więcej, zapalenie ucha u rocznego dziecka jest jedną z dwóch najczęściej występujących chorób, zaraz po schorzeniach górnych dróg oddechowych².

Nieleczone zapalenie ucha środkowego u dzieci może przerodzić się w postać przewlekłą. Schorzenie to określa się jako zapalenie wysiękowe, które często nie wywołuje objawów, jednak bezwzględnie wymaga długotrwałego leczenia i stałej obserwacji. Innym z częstych powikłań ostrej postaci infekcji ucha środkowego jest także zapalenie wyrostka sutkowatego.

Objawy zapalenia ucha u dziecka

Starsze dzieci zwykle nieco łagodniej przechodzą zapalenie ucha. Natomiast u noworodków i niemowląt choroba może przyjmować ciężką postać. Zdarza się, że pierwszy objaw ostrego zapalenia ucha środkowego u noworodka i niemowlęcia to samoistny wyciek z ucha.

Ponadto zapalenie ucha środkowego u dziecka może wywoływać następujące objawy:

• ból ucha i/lub okolicy za uchem;
• bóle głowy, złe samopoczucie i ogólne osłabienie;
• podwyższona temperatura ciała;
• biegunki i wymioty;
• niedosłuch;
• przekrwienie błony bębenkowej;
• szumy uszne, dyskomfort, kłucie, pieczenie w uchu.

Wysiękowe zapalenie ucha u dzieci może natomiast przebiegać niezauważone, ponieważ zwykle nie występuje ból. Błona bębenkowa po perforacji (pęknięciu) daje ujście gromadzącej się wydzielinie, dlatego objawy mogą obejmować tylko szumy, uczucie wypełnienia czy swędzenie.

Natomiast zapalenie ucha zewnętrznego u dziecka zwykle daje objawy zbliżone do zapalenia ucha środkowego, czyli ból, świąd, uczucie pełności w uchu, tkliwość małżowiny usznej i okolicy ucha, a także upośledzenie słuchu.

Jak rozpoznać zapalenie ucha u niemowlaka – objawy sugerujące chorobę

Zapalenie ucha wywołuje stosunkowo specyficzne objawy, dlatego zwykle dziecko samodzielnie zgłasza dolegliwości. Jeśli jednak pojawia się zapalenie ucha u niemowlaka, jedynym sposobem na jego rozpoznanie jest wnikliwa obserwacja zachowania dziecka.

Zapalenie ucha u noworodka i niemowlęcia można podejrzewać na podstawie objawów sugerujących takich, jak:

• płaczliwość, niepokój;
• trudności w zaśnięciu i częste przebudzenia;
• próby pocierania główką o poduszkę, w przypadku niemowląt sięganie rączką w stronę ucha;
• niechęć do spania na boku, co może świadczyć o tkliwości ucha;
• płacz i rozdrażnienie podczas dotyku ucha;
• utrata apetytu, niechęć do ssania;
• brak reakcji na głos opiekuna;
• objawy ze strony przewodu pokarmowego – zapalenie ucha u dziecka często występuje jednocześnie z biegunkami, nudnościami i wymiotami;
• wydzielina w przewodzie słuchowym o różnym zabarwieniu;
• stan podgorączkowy lub wysoka gorączka;
• katar, kaszel i inne objawy przeziębienia;
• wcześniej przebyte przeziębienie.

Ile może trwać zapalenie ucha u dziecka?

To, ile może trwać zapalenie ucha u dziecka, zależy od rodzaju infekcji oraz zastosowanego leczenia. Zdarza się, że kataralne zapalenie ucha mija wraz z ustąpieniem objawów przeziębienia, zwykle po kilku dniach choroby.

Postać bakteryjna wymaga natomiast stosowania antybiotyków i trwa zazwyczaj od kilku do kilkudziesięciu dni. W niektórych przypadkach zaleca się leczenie operacyjne, które polega na drenażu uszu. Z kolei wysiękowe zapalenie ucha u dzieci może wymagać leczenia nawet przez kilka miesięcy. Co więcej, zdarza się, że nawraca ono kilkukrotnie w ciągu roku.

Leczenie zapalenia ucha u dziecka

W przypadku osób dorosłych leczenie w pierwszych dniach infekcji uszu zwykle ogranicza się do działań zachowawczych, czyli przyjmowania preparatów o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Natomiast zapalenie ucha u dziecka, zwłaszcza u noworodka i niemowlęcia, zawsze wymaga zgłoszenia się do lekarza, który oceni stan przewodu słuchowego.

Leczenie za pomocą antybiotykoterapii rekomendowane jest tylko w ciężkich przypadkach. Niemniej jednak wskazaniami do przyjmowania antybiotyków są również wiek pacjenta oraz występowanie określonych objawów. Lekarz zwykle zaleca doustne antybiotyki w przypadku, gdy:

• na zapalenie ucha cierpi niemowlę poniżej 6. miesiąca życia;
• infekcja występuje obustronnie u dziecka poniżej 2. roku życia;
• dziecko choruje na zespół Downa, schorzenia upośledzające układ immunologiczny lub ma wady anatomiczne twarzoczaszki;
• występują jednocześnie objawy takie jak wysoka gorączka, biegunki i wymioty;
• pojawił się wysięk z ucha.

Poza miejscowymi lub ogólnoustrojowymi lekami na zapalenie ucha u dzieci należy przede wszystkim stosować środki łagodzące dolegliwości bólowe. W przypadku perforacji błony bębenkowej nie zaleca się podawania preparatów dousznych. Pomocne są natomiast leki przeciwbólowe przyjmowane doustnie.

Jeśli natomiast zapalenie ucha zewnętrznego u dziecka przebiega bez pęknięcia błony, szybkie uśmierzenie bólu zapewniają krople douszne, np. wyrób medyczny LIX, które zawierają glicerol i chlorowodorek lidokainy. Glicerol działa osmotycznie, czyli wspomaga usuwanie nadmiernej wilgoci z przewodu słuchowego, zmniejszając tym samym obrzęk, co redukuje ból i przekrwienie. Lidokaina natomiast działa miejscowo znieczulająco niemal bezpośrednio po podaniu do ucha, hamując odczuwanie bólu³.

Sposób ochrony uszu przy stanie zapalnym

Niezależnie od rodzaju zapalenia uszu u dzieci należy pamiętać, że ustąpienie objawów nie jest równoznaczne z całkowitym wyleczeniem. Z tego powodu nigdy nie należy zaprzestawać przyjmowania zalecanych leków bez porozumienia z lekarzem. Ponadto w trakcie leczenia konieczna jest odpowiednia dbałość o uszy.

Leczenie może być długotrwałe, ale nie oznacza to, że należy w tym czasie nieustannie przebywać w domu. Jeśli dziecko choruje na zapalenie ucha, można śmiało wychodzić na spacery, o ile jego stan zdrowia jest ogólnie dobry, maluch nie gorączkuje i nie jest osłabiony. Co więcej, nie zaleca się nagminnego zasłaniania uszu. Podczas spacerów nie należy wkładać do przewodu słuchowego żadnych przedmiotów, wacików itp. Kanał słuchowy powinien mieć zapewnioną naturalną cyrkulację powietrza. Uszy należy chronić jedynie przed wilgocią, dlatego specjalne zatyczki można zastosować tylko podczas kąpieli.

Zapalenie ucha u dziecka – FAQ

Po czym poznać, że dziecko ma zapalenie ucha?

Dziecko z zapaleniem ucha może często dotykać lub pocierać uszy, płakać bardziej niż zwykle, mieć problemy ze snem oraz gorączkę. Mogą też wystąpić objawy takie jak utrata apetytu, wyciek płynu z ucha czy problemy ze słuchem. W przypadku podejrzeń, warto skonsultować się z lekarzem.

Co dać dziecku na zapalenie ucha?

W przypadku zapalenia ucha u dziecka lekarz może przepisać antybiotyk, jeśli infekcja jest bakteryjna. W celu łagodzenia bólu ucha można podawać dziecku środki przeciwbólowe o działaniu miejscowym, takie jak krople do uszu LIX. Dobrze jest również zapewnić dziecku komfort i dużo odpoczynku.

Jak długo trwa zapalenie ucha u dziecka?

Zapalenie ucha u dziecka zazwyczaj trwa od kilku dni do dwóch tygodni. Większość dzieci zaczyna odczuwać ulgę w ciągu 48-72 godzin po rozpoczęciu leczenia. Jeśli objawy utrzymują się dłużej, warto ponownie skontaktować się z lekarzem.

Źródła:

1. Hossmann-Poznańska E., Dzierżanowska D., Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego: http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_zapalenie_ucha_zewnetrznego_tekst.pdf (dostęp: 07.06.2024).
2. Hossmann-Poznańska E., Ostre zapalenie ucha środkowego u dziecka: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/74798,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego (dostęp: 07.06.2024).
3. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B., Lidokaina w zapaleniach uszu – działanie, bezpieczeństwo, zastosowanie. Terapia, nr specjalny, sierpień 2019.
4. Wysocki J., Nitka A., Przypadek przewlekłego zapalenia ucha środkowego u noworodka. Audiofonologia, Tom XI, 1997.
5. Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne dla wybranych jednostek chorobowych w otorynolaryngologii dziecięcej. Postępy w chirurgii głowy i szyi – suplement 1/2006. http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/zarzad_glowny/teksty.php?plik=zalecenia.php (dostęp: 07.06.2024).

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Piszczenie w uszach to często spotykany problem laryngologiczny. Dolegliwości mogą mieć różne natężenie i pojawiać się z różną częstotliwością. Jeśli są długotrwałe, niekorzystnie wpływają na codzienne funkcjonowanie. Jakie są przyczyny i skutki szumów usznych? Jak pozbyć się tego problemu? Aby się tego dowiedzieć, przeczytaj poniższy artykuł.

1. Co oznacza piszczenie w uszach?
2. Pisk w uszach – jakie są przyczyny?
3. Szum w uszach – rodzaje
4. Diagnostyka szumów usznych – typowe objawy
5. Leczenie szumów usznych
6. Piszczenie w uszach – FAQ

Co oznacza piszczenie w uszach?

Piszczenie w uszach to subiektywne odczucie będące dokuczliwym objawem dla osoby, która go doświadcza. Jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas, może być szczególnie nieprzyjemne, a także być potencjalnym objawem chorób laryngologicznych, neurologicznych czy innych schorzeń ogólnoustrojowych. Do nieprzyjemnych i długotrwałych doznań dźwiękowych, które występują dość powszechnie, należą szumy uszne. O tego rodzaju dolegliwościach przeczytasz w dalszej części artykułu.

Pisk w uszach – jakie są przyczyny?

Piszczenie w uszach może mieć różne podłoże. Bezpośrednią przyczyną tego problemu jest zazwyczaj nadmierne napięcie błony bębenkowej. Przyczyny pośrednie mogą natomiast mieć charakter wewnętrzny (fizyczny) lub zewnętrzny (środowiskowy):

• ciało obce w uchu,
• nadmiar woskowiny usznej,
• ekspozycja na hałas (w tym uraz akustyczny),
• alergie przyczyniające się do obrzęku struktur usznych,
• choroby laryngologiczne, takie jak zapalenie ucha, otoskleroza,
• inne choroby ogólnoustrojowe.

Poniżej krótko opisujemy najczęściej występujące przyczyny piszczenia w uszach.

Częstą przyczyną piszczenia w uszach jest obecność ciała obcego w przewodzie słuchowym. Może mieć ono formę stałą lub ciekłą. Ciało stałe może utknąć wewnątrz kanału słuchowego, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do urazu nerwu słuchowego, co prowadzi do utraty zdolności słyszenia. W przypadku cieczy efekt akustyczny pojawia się zwykle po wynurzeniu z wody (np. na basenie) i znika samoistnie po wysuszeniu uszu.

Inną częstą przyczyną szumienia i trzaskania jest nadmiar woskowiny w uchu. Organizm produkuje woskowinę w sposób naturalny, u niektórych osób występuje jednak nadprodukcja tej wydzieliny. Często też zdarza się, że bezpośrednim powodem problemu jest zaczopowanie kanału słuchowego powstałe na drodze niewłaściwego dbania o higienę. Czyszczenie narządu słuchu patyczkami kosmetycznymi sprawia, że wosk jest wpychany do środka ucha, gdzie zaczyna zalegać. Znacznie bezpieczniejszym sposobem pozbywania się nadmiaru tej wydzieliny jest świecowanie bądź płukanie uszu specjalnymi specyfikami.

Za występowanie pisku w uszach może być również odpowiedzialny hałas. Na przykład uczestniczenie w głośnym koncercie sprawia, że bezpośrednio przed snem pacjenci słyszą piszczenie czy trzaskanie. Jeżeli ekspozycja na silne bodźce dźwiękowe jest częsta lub długotrwała, problem może się nasilać. W skrajnych przypadkach skutkuje to uszkodzeniem nerwów słuchowych, a nawet niedosłuchem. Aby zapobiegać tego typu problemom zdrowotnym, należy unikać przebywania w hałasie. Warto także dbać o odpowiednią głośność odsłuchiwanych nagrań, zwłaszcza przy używaniu słuchawek.

Ekspozycja na zbyt głośne dźwięki, a także inne zdarzenia oraz sytuacje życiowe mogą powodować stres. Osoby długotrwale narażone na bodźce tego typu z czasem zaczynają odczuwać dolegliwości obniżające ich jakość życia. Oprócz pisku w uszach mogą to być np. pulsujące bóle głowy lub trudności z zasypianiem.

Dzwonienie i piszczenie w uszach bywa objawem alergii. Często występującą reakcją na czynnik uczulający jest opuchlizna, która obejmuje tkanki miękkie i dociera aż do ucha wewnętrznego. Wywołana w ten sposób niedrożność trąbki słuchowej zaburza regulację ciśnienia w narządach. Skutkiem tego procesu są przejściowo występujące nieprzyjemne efekty akustyczne.

Przyczyną powstawania szumów usznych mogą być również infekcje uszu, a także gardła. Ponieważ uszy i gardło są ze sobą połączone anatomicznie, mogą wzajemnie oddziaływać na swój stan. Rozwój drobnoustrojów w obrębie ucha i pojawienie się w następstwie stanu zapalnego prowadzi do obrzęku, który z kolei może przyczynić się do pojawienia nieprzyjemnych doznań dźwiękowych. Na piski i trzeszczenie w uchu szczególnie narażone są osoby cierpiące na przewlekłe zapalenie ucha środkowego.

Inne możliwe przyczyny występowania omawianego problemu laryngologicznego to: stany zapalne stawów skroniowo-żuchwowych, nowotwory, nadczynność tarczycy, niedociśnienie lub nadciśnienie tętnicze oraz miażdżyca. Również niektóre leki (np. antybiotyki, leki przeciwzapalne czy antydepresanty) mogą wywoływać efekt uboczny w postaci dzwonienia w uszach.

Szumy w uszach są również częstą przypadłością osób w podeszłym wieku. W takich przypadkach mówimy o występowaniu tzw. głuchoty starczej.

Szum w uszach – rodzaje

Szumy uszne (łac. tinnitus) to dolegliwość polegająca na uporczywym słyszeniu mniej lub bardziej nieprzyjemnych dźwięków. To zwykle piszczenie lub dzwonienie, nierzadko występuje także trzaskanie bądź pukanie. Charakterystyczną cechą tego schorzenia jest to, że wrażenie dźwięczenia w uszach pojawia się w sytuacjach, w których do chorego nie docierają żadne realne bodźce słuchowe. Pacjenci często skarżą się m.in. na trzaskanie w uszach bezpośrednio przed snem.

Szumy uszne mogą występować z przerwami lub stale. Podstawowy podział obejmuje szumy ostre, podostre i przewlekłe. Te pierwsze diagnozuje się, gdy problem występuje przez okres do 3 miesięcy. Szumy podostre trwają od 4 do 12 miesięcy, natomiast przewlekłe – dłużej niż 12 miesięcy.

Inna klasyfikacja zakłada podział szumów usznych na subiektywne i obiektywne. Subiektywne szumy uszne są nazywane podmiotowymi, prawdziwymi. Są słyszane tylko przez osobę chorą, a ich przyczyny mogą być różne. Do najczęstszych należą zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego oraz uszkodzenie nerwu słuchowego lub ucha wewnętrznego. Szumy subiektywne są diagnozowane częściej niż obiektywne. Te ostatnie (nazywane również przedmiotowymi lub rzekomymi) charakteryzują się tym, że powstają wewnątrz organizmu pacjenta. Dzięki temu są słyszalne nie tylko przez niego, lecz także lekarza wykonującego badanie.

Diagnostyka szumów usznych – typowe objawy

Piszczenie czy pukanie w uszach jest nie tylko nieprzyjemnym efektem akustycznym. Oprócz słyszenia charakterystycznych dźwięków chory może doświadczać również innych objawów będących następstwem tej przypadłości. Do najczęściej występujących z nich należą:

• spadek samopoczucia psychicznego,
• obniżenie zdolności koncentracji,
• pogorszenie rozumienia mowy,
• bezsenność,
• zmęczenie,
• rozdrażnienie.

Nieustający pisk w uszach znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie i niekorzystnie wpływa na relacje chorego z otoczeniem. W przypadku pojawienia się takiego efektu akustycznego należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, który zaleci odpowiednie badania w celu ustalenia przyczyn problemu i ułożenia planu leczenia.

Leczenie szumów usznych

Diagnostyka szumów usznych jest przeprowadzana w gabinecie laryngologa, otolaryngologa lub protetyka. Najczęściej obejmuje dokładny wywiad z pacjentem, badanie fizykalne (otoskopię) oraz badanie audiologiczne. Plan leczenia ustalany jest przez specjalistę po zdiagnozowaniu przyczyny problemu.

Uraz mechaniczny ucha lub utknięcie w nim ciała obcego zwykle wymaga interwencji lekarskiej. Specjalista nie tylko pomaga doraźnie usunąć problem, lecz także dokonuje oględzin narządu. Celem jest ustalenie, czy doszło do naruszenia tkanek w obrębie ucha środkowego, i ewentualne wdrożenie leczenia. Wizyta u laryngologa jest zalecana również w sytuacji, gdy szumom usznym towarzyszą inne objawy, takie jak ból w odcinku szyjnym czy zawroty głowy. W takim przypadku specjalista powinien zbadać stan ośrodkowego układu nerwowego.

Nadmiar woskowiny można łatwo usunąć za pomocą preparatów przeznaczonych specjalnie do tego celu. Są one dostępne bez recepty i mogą być stosowane samodzielnie lub w asyście drugiej osoby (np. kogoś z rodziny). Warto używać kropli do uszu na bazie naturalnych składników. Sprawiają one, że materiał zatykający ucho ulega zmiękczeniu i staje się łatwiejszy do usunięcia.

Jeżeli trzaskanie lub pukanie w uszach jest spowodowane innym problemem medycznym, należy odnaleźć i usunąć jego przyczynę. Często wymaga to konsultacji z lekarzem innej specjalizacji niż laryngolog czy otolaryngolog. Przykładowo problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi najczęściej są diagnozowane i leczone przez stomatologów. Z kolei reakcje alergiczne, których wynikiem są problemy ze słuchem, podlegają leczeniu u alergologa. W przypadku podejrzenia choroby ogólnoustrojowej (np. miażdżycy, nowotworu) należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem rodzinnym lub lekarzem danej specjalności. Wczesna diagnostyka zwykle znacząco zwiększa szanse na skuteczną terapię.

Osoby starsze lub z innych przyczyn dotknięte ubytkiem słuchu najczęściej pozbywają się szumów usznych po założeniu odpowiednio dobranego aparatu słuchowego.

Piszczenie w uszach – FAQ

Czy przy nerwicy piszczy w uszach?

Nieprzyjemne doznania dźwiękowe w postaci pisków czy dzwonienia w uszach mogą towarzyszyć zaburzeniom o charakterze nerwowym. Przy ataku nerwicy pacjenci często uskarżają się na szumy uszne.

Ile trwa piszczenie w uchu?

W zależności od przyczyny pisku w uszach może ono trwać krótką chwilę lub nawet przez cały czas. Piszczenie będące skutkiem zapalenia ucha ustaje w miarę ustawania infekcji. Natomiast szumów usznych wynikających z rozwoju otosklerozy niestety nie można wyleczyć, istnieją jednak sposoby na ich łagodzenie.

Źródła:

Zagor Mariola, Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach? https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne

Raj-Koziak Danuta. „Występowanie szumów usznych u dorosłych–przegląd piśmiennictwa.” Nowa Audiofonologia 5.2 (2020): 24-29.

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Za zatkane ucho najczęściej odpowiada woskowina gromadząca się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Uczucie zatkanych uszu, często w połączeniu z szumem i bólami głowy, może wynikać również z przeziębienia, przedostania się wody do ucha czy z poważniejszych schorzeń, takich jak stan zapalny i pęknięcie błony bębenkowej. W niektórych przypadkach uszy można oczyścić samodzielnie. Wypróbuj sposoby na zatkane ucho i sprawdź, kiedy niezbędna jest pomoc lekarza laryngologa.

Zatkane ucho – przyczyny

Wśród przyczyn zatkanego ucha wymienia się m.in.:

• czop woskowinowy,
• infekcje górnych dróg oddechowych i zapalenie ucha środkowego,
• zmiany ciśnienia wewnątrz ucha,
• niedrożność trąbki słuchowej.

Rozpoznanie przyczyny jest kluczowe dla prawidłowego wdrożenia środków zaradczych. Jeśli więc problem utrzymuje się od dłuższego czasu, a domowe sposoby nie przynoszą efektów, należy skonsultować swój stan z lekarzem. Poniżej znajdziesz również szersze omówienie potencjalnych przyczyn zatkanego ucha, co może pomóc Ci w zidentyfikowaniu Twojego problemu.

Czop woskowinowy

Do najczęstszych przyczyn wywołujących uczucie zatkanych uszu należy gromadząca się woskowina. Wosk uszny jest wydzieliną naturalną, która warunkuje zachowanie prawidłowego nawilżenia kanału słuchowego i zabezpiecza ucho przed drobnoustrojami. Niestety u niektórych osób woskowina wytwarza się w nadmiarze, zwężając światło przewodu słuchowego lub całkowicie zatykając ucho. Najczęściej przyczyną tego jest nadmierne czyszczenie uszu i niewłaściwe stosowanie patyczków higienicznych. Nadprodukcja woskowiny może dotyczyć także osób przebywających w zanieczyszczonych pomieszczeniach lub noszących aparaty słuchowe.

Infekcje górnych dróg oddechowych i zapalenie ucha środkowego

Przyczyną uczucia zatkanych uszu mogą być również przeziębienie i wszelkie infekcje górnych dróg oddechowych. Za zatkane uszy odpowiada przede wszystkim katar i towarzyszący mu obrzęk śluzówki nosa, który może zająć także trąbkę słuchową, łączącą uszy z nosem. Przewlekły nieżyt nosa i zatok może przyczynić się również do zapalenia ucha środkowego. Wypełniający je śluz daje wówczas wrażenie przelewania się wydzieliny w uchu i uczucie jego zatkania.

Ze względu na budowę anatomiczną to właśnie podczas przeziębienia często dochodzi do zatkania ucha. Infekcje dotykające zatoki, a także kaszel również podrażniają kanał słuchowy i mogą sprawiać, że osoba chora czuje dyskomfort w uchu.

Zmiany ciśnienia wewnątrz ucha

Kolejnym powodem zatkania ucha może być zmiana ciśnienia wewnątrz ucha. Nadmiar przedostającego się powietrza wywołuje ucisk na trąbkę słuchową, co może być odczuwane jako zatkane ucho. Dyskomfort może pojawić się nagle, np. podczas podróży samolotem lub nurkowania. Podobne dolegliwości występują wtedy, gdy woda przedostanie się do kanału słuchowego.

Niedrożność trąbki słuchowej

Za zatkane ucho może odpowiadać również niedrożna trąbka słuchowa. Przyczyną dysfunkcji trąbki Eustachiusza bywają z kolei ostre infekcje o podłożu wirusowym, bakteryjnym lub alergicznym. W przypadku niedrożności trąbki, której towarzyszy infekcja górnych dróg oddechowych, dochodzi do gromadzenia się płynu w uchu środkowym, co poza uczuciem zatkanego ucha powoduje również m.in. uczucie pełności w uchu, szumy uszne i zaburzenia słuchu.

Objawy zatkanego ucha

Zatkanym uszom mogą towarzyszyć różne objawy, w zależności od przyczyny tego stanu. Najczęściej do powszechnych objawów należą:

• ból ucha,
• niedosłuch,
• szumy uszne,
• uczucie pełności w uchu,
• zawroty głowy.

Jeśli objawy te nie ustępują pomimo zastosowania domowych sposobów na odetkanie ucha, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Sposoby na ucho zatkane nadmiarem woskowiny

Podejrzewając, że uczucie dyskomfortu powoduje woskowina, można w pierwszej kolejności sięgnąć po domowe sposoby na zatkane ucho. W celu usunięcia zalegających złogów należy zmiękczyć woskowinę za pomocą parafiny lub specjalnych preparatów w postaci kropli bądź aerozolu. Takie środki należy stosować ściśle według zaleceń umieszczonych na ulotce opakowania. Zwykle krople aplikuje się 2-3 razy dziennie. Wosk powinien wypłynąć samoistnie w ciągu kilku dni.

Rozmiękczanie woskowiny to dobry sposób na zatkane ucho, ale tylko jeśli nie pojawiły się inne objawy. Zatkane ucho z towarzyszącym bólem wymaga konsultacji z lekarzem. Konieczne jest wykluczenie ewentualnego stanu zapalnego ucha lub perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej. W takich przypadkach odtykanie ucha mogłoby pogorszyć stan zdrowia.

Pod żadnym pozorem nie należy usuwać woskowiny usznej patyczkami higienicznymi. Grozi to wepchnięciem wosku, przyczynia się do jego nadprodukcji, a także niesie ryzyko uszkodzenia błony bębenkowej i trwałego uszkodzenia słuchu!

Jeśli w uchu wytworzył się twardy czop woskowinowy, jedynym skutecznym sposobem na jego usunięcie może być płukanie ucha (irygacja) lub ręczne wyjęcie wosku za pomocą specjalnego sprzętu. Takiego zabiegu nie należy wykonywać samodzielnie. Tylko specjalista wie, jak przepłukać ucho prawidłowo i bezpiecznie. Co ważne, istnieje szereg przeciwwskazań do płukania ucha, dlatego jeśli ucho jest zatkane korkiem woskowiny, nie warto decydować się na samodzielne działania.

Jak odetkać ucho zatkane z powodu towarzyszącego kataru?

Zatkane ucho od kataru to częsta przypadłość, ale pod żadnym pozorem nie należy bagatelizować tego objawu. Nieleczony katar i przewlekle chore zatoki mogą doprowadzić do trwałego podrażnienia trąbki słuchowej, a nawet do rozwoju zapalenia ucha.

Jak odetkać zatkane ucho w takim przypadku? Podstawą jest przede wszystkim leczenie infekcji i udrożnienie dróg oddechowych. Warto sięgnąć po:

• krople do nosa o działaniu przeciwobrzękowym;
• preparaty niwelujące stan zapalny gardła oraz środki łagodzące kaszel;
• pomocne mogą okazać się również inhalacje, które nawilżą drogi oddechowe, łagodząc podrażnienie i obrzęk.

Jak się pozbyć wody z ucha?

Uczucie zatkanego ucha często pojawia się po kąpieli w basenie lub myciu głowy pod mocnym strumieniem. Podstawą zachowania zdrowych uszu jest zabezpieczenie ich przed nadmierną wilgocią. Woda zalegająca w kanale słuchowym zewnętrznym skutkuje tymczasowym pogorszeniem słuchu, a także stwarza idealne warunki do rozwoju bakterii, co grozi stanem zapalnym ucha, znanym również jako ucho pływaka, lub uszkodzeniem kanału słuchowego.

Warto więc pamiętać o odpowiedniej higienie, zwłaszcza w przypadku dzieci. Myjąc głowę dziecku, należy unikać kierowania strumienia do wnętrza ucha. Małżowinę należy myć za pomocą wody i delikatnego mydła, nie wolno wprowadzać wody do kanału słuchowego. Po umyciu ucho należy dokładnie osuszyć. Usuwa się tylko wydzielinę, która wypłynęła z przewodu słuchowego. Jeśli jednak dojdzie do przedostania się wody i po kąpieli dokucza uczucie zatkanych uszu, należy możliwie jak najszybciej pozbyć się wody z ucha.

Jak odetkać ucho zatkane wodą? Istnieją sprawdzone sposoby na ucho zatkane wodą. Oto one:

• Żucie gumy i ssanie cukierków – bardzo prosta, ale skuteczna metoda. W trakcie żucia gumy wzmaga się produkcja śliny, którą połykamy. Przełykanie natomiast udrażnia przewód słuchowy, ułatwiając odetkanie ucha. Czynność warto wykonywać także podczas lotu samolotem, ponieważ wzmożona aktywność ślinianek ułatwia wyrównanie ciśnienia wewnątrz ucha.
• Ziewanie i głębokie wdechy – wymuszają ruch żuchwy, a tym samym ruch w okolicy przewodów słuchowych.
• Stosowanie środków o działaniu osmotycznym – krople na bazie glicerolu (naturalnego składnika tłuszczów i olei roślinnych) dzięki właściwościom osmotycznym ułatwiają usuwanie wody z kanału słuchowego, a także zmniejszają obrzęk, redukując tym samym dolegliwości bólowe.
• Przechylenie głowy – kiedy czujesz, że w uchu pozostaje woda, warto pochylić głowę i pociągnąć płatek uszny. Wywoła to niewielki ruch tkanek wyścielających kanał słuchowy, a tym samym ułatwi pozbycie się wody. Pamiętaj jednak, że nie należy potrząsać głową w celu usunięcia wody! Mogłoby to spowodować przedostanie się wody do głębszych struktur kanału słuchowego.

Zatkane ucho – co zrobić, gdy dyskomfort nie mija?

Domowe sposoby na zatkane uszy można stosować tylko przez 2–3 dni. Jeśli w tym czasie dolegliwości nie mijają, warto skonsultować się z lekarzem. Zdarza się, że zatkane uszy i szum są objawami poważnych schorzeń. Wizyta u laryngologa jest wówczas konieczna. Specjalista podczas badania otoskopowego sprawdzi stan ucha i zaleci odpowiednie postępowanie.

Na wcześniejszą wizytę należy się bezwzględnie udać, jeśli podejrzewamy, że uczucie zatkanych uszu może wynikać z obecności ciała obcego w uchu. Małe dzieci często wkładają rozmaite przedmioty do kanału słuchowego. Nie zawsze natomiast są one widoczne podczas samodzielnej wizualnej oceny. Niejednokrotnie również w przypadku osób dorosłych dochodzi do zatkania uszu np. kawałkiem waty. Próby usunięcia ciała obcego z ucha mogą skutkować jego wepchnięciem do głębszych struktur, dlatego w takich sytuacjach najbezpieczniej jest udać się do lekarza.

Wskazaniem do szybkiej konsultacji z lekarzem są także jednocześnie występujące objawy takie, jak:

• wydzielina z ucha o przykrym zapachu;
• ból ucha, kłucie w uchu;
• zawroty głowy;
• wymioty i biegunki.

Zatkane ucho – FAQ

Co zrobić, żeby odetkać uszy?

Znane sposoby na odetkanie ucha to m.in. ziewanie, intensywne przełykanie śliny, żucie gumy, ciepły okład na ucho, a także przechylenie głowy i jednoczesne pociągnięcie za płatek ucha. Czasami jednak odetkanie ucha wymaga sięgnięcia po przeznaczone do tego środki, jak spraye czy krople do uszu. Jeśli nawet to nie pomoże, należy udać się do lekarza.

Czy zatkane ucho jest niebezpieczne?

Zatkane ucho nie musi być niebezpiecznym objawem, jeśli tylko znana jest przyczyna tego stanu i zostaną podjęte odpowiednie leczenie. Zawsze warto skonsultować ten problem z lekarzem, by mógł on postawić prawidłową diagnozę. Zatkane ucho może bowiem prowadzić do poważniejszych powikłań, np. pęknięcia błony bębenkowej, jeśli przyczyną niedrożności jest zalegająca w uchu wydzielina.

Kiedy do laryngologa z zatkanym uchem?

Jeśli problem zatkanego ucha nie mija pomimo podjęcia prób jego odetkania i zastosowania specjalnych preparatów do uszu, należy skonsultować się z laryngologiem. Ponadto do lekarza należy zgłosić się bezzwłocznie, jeśli zatkaniu ucha towarzyszy silny ból. Specjalista określi dokładną przyczynę stanu i zaleci odpowiednie leczenie.

Źródła:

1. Szołdra-Seiler A., Ostra niedrożność trąbki słuchowej, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/98890,ostra-niedroznosc-trabki-sluchowej (data odczytu: 04.04.2024).
2. Szołdra-Seiler A., Uczucie zatkanego ucha, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha (data odczytu: 04.04.2024).
3. Kacprzyk, Czop woskowinowy – jak prawidłowo dbać o higienę uszu, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop (data odczytu: 04.04.2024).

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Pulsowanie w uchu może być objawem urazu, schorzenia czy efektem zalegania woskowiny w przewodzie słuchowym. Jak radzić sobie z tym problemem zdrowotnym? Metoda leczenia pulsowania w uchu, jaką podejmuje specjalista, zależy od przyczyny dolegliwości. W tym artykule wyjaśniamy, kiedy warto skonsultować się z lekarzem, jak wygląda diagnostyka i leczenie odczucia tętnienia oraz pulsowania w uszach.

Kilka słów o pulsowaniu w uszach

Pulsowanie w uszach jest nieprzyjemnym doświadczeniem dźwiękowym, które ma subiektywną postać. Towarzyszyć mu może szereg innych uciążliwych dla chorego objawów, np.:

• piski w uchu,
• nudności,
• wymioty,
• bóle i zawroty głowy,
• uczucie rozpierania w uchu.

Wielu pacjentów przyznaje, że pulsowanie w uchu obniża jakość ich codziennego funkcjonowania. Może przyczyniać się m.in. do zaburzeń koncentracji, powodować bezsenność, rozdrażnienie i uczucie zmęczenia. Uciążliwa dolegliwość może sprzyjać nerwicy i zaburzeniom depresyjnym. U części chorych występuje również mizofonia (nadwrażliwość na dźwięki) oraz fonofobia (lęk przed głośnymi dźwiękami). Pulsowanie może pojawić się w prawym lub lewym uchu, o dowolnej porze dnia (często wieczorami, gdy przebywamy w pozycji leżącej).

Dlaczego ucho „zaczyna pulsować”? Urazy

Pulsowanie w uchu to typ szumów usznych, który może mieć związek z przebytymi urazami głowy, szczególnie w okolicy skroniowej. Na tego typu dyskomfort skarżą się m.in. osoby po urazach czaszki, np. wskutek niespodziewanego upadku, pobicia czy wypadku komunikacyjnego. Możliwą przyczyną są też urazy błony bębenkowej spowodowane oczyszczaniem ucha z użyciem patyczków higienicznych.

Pulsowanie w uchu – zalegająca woskowina i czop woszczynowy

Za pulsowanie w uchu może odpowiadać też tzw. czop woszczynowy, który jest niczym innym jak zamknięciem przewodu słuchowego zalegającą w nim woskowiną. Do powstania czopa przyczyniają się zaniedbania w kwestii higieny uszu, m.in. ich niewłaściwe czyszczenie. Oczywiście urazy i zaleganie woskowiny w małżowinie usznej to nie jedyne czynniki sprawcze pulsowania w uchu. Co jeszcze może przyczynić się do pulsujących szumów usznych?

Pulsowanie i tętnienie w uchu – objaw infekcji

W przypadku wielu pacjentów przyczyną problemu jest infekcja bakteryjna, np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego (OMS, łac. otitis media secretoria). Ta choroba jest dość częstym powikłaniem pogrypowym, może mieć też związek z alergią, refluksem przełykowo-gardłowym i przerostem migdałka gardłowego. Za rozwój schorzenia niekiedy odpowiadają nieprawidłowości w budowie twarzoczaszki. OMS zalicza się do tzw. chorób wieku dziecięcego, może mieć postać:

• ostrą,
• podostrą,
• przewlekłą.

Inne przyczyny pulsowania w uchu – choroba Meniere’a, tętniak mózgu, podwyższone ciśnienie krwi

Pulsowanie w uszach może oznaczać, że mamy do czynienia z chorobą Meniere’a, która objawia się pod postacią zaburzeń narządu słuchu i równowagi. Schorzenie, zwane zamiennie wodniakiem endolimfatycznym, ma charakter napadowy; objawy mijają zwykle w ciągu kilku godzin. Warto podkreślić, że nieleczona choroba może spowodować głęboki niedosłuch. Innymi przyczynami tętnienia i pulsowania w uszach mogą być:

• wysokie ciśnienie tętnicze,
• tętniak mózgu,
• nowotwory w uchu,
• nadczynność tarczycy,
• guzy mózgu,
• ekspozycja na duży hałas,
• zapalenie trąbki słuchowej,
• stwardnienie rozsiane,
• zwyrodnienia kręgosłupa w odcinku szyjnym.

Pulsowanie w uchu – diagnostyka. Kiedy udać się do laryngologa?

Warto skorzystać z wizyty u specjalisty (laryngologa), jeżeli pulsowanie w uszach dokucza nam od dłuższego czasu. Powodem do niepokoju są silne bóle oraz zawroty głowy i zaburzenia słuchu. By potwierdzić bądź wykluczyć poważne schorzenia ośrodkowego układu nerwowego, poza podstawowym badaniem słuchu konieczne jest poddanie się szczegółowym badaniom diagnostycznym, w tym tomografii komputerowej i rezonansowi magnetycznemu głowy. Niezbędna może okazać się również diagnoza stomatologiczna. W celu określenia charakteru choroby pomocne bywa też badanie krwi i USG. W przypadku podejrzenia somatyzacji warto skorzystać z konsultacji z doświadczonym psychologiem.

Jak leczyć pulsowanie w uchu? Farmakoterapia i nie tylko

W zależności od przyczyny pulsowania lekarz może wdrożyć leczenie farmakologiczne (np. środki przeciwzapalne, beta-blokery, leki przeciwdepresyjne i przeciwhistaminowe) lub operacyjne. Jeśli szumy uszne mają podłoże psychiczne i leczenie farmakologiczne jest mało skuteczne, warto rozważyć poddanie się terapii poznawczo-behawioralnej. Bywa, że pomagają również masaże, terapie dźwiękowe i akupunktura. Należy wspomnieć, że zdarza się, iż pulsujące szumy uszne ustępują samoistnie. Dobrym pomysłem jest wprowadzenie zdrowych nawyków do codziennego życia, tj. rzucić palenie, zacząć regularnie ćwiczyć, zadbać o zbilansowaną dietę dostosowaną do naszych potrzeb i stanu zdrowia. Warto jeść produkty obfitujące w witaminy z grupy B, miedź, cynk i kwas foliowy, które mają korzystny wpływ na narząd słuchu. Pacjenci cierpiący z powodu pulsowania w uszach powinni unikać przebywania w hałasie, a jeżeli są narażeni na hałas w środowisku pracy, powinni stosować specjalne ochraniacze na uszy.

Bardzo ważne jest również dbanie o prawidłową i staranną higienę uszu. Zaniedbanie w tej kwestii może bowiem przyczynić się do gromadzenia woskowiny, a w konsekwencji także do infekcji ucha. Jeśli zakażenie już się pojawiło i lekarz stwierdził zapalenie ucha zewnętrznego, w celu łagodzenia bólu może przepisać krople LIX, które są wyrobem medycznym. Krople mają działanie osmotyczne, a więc redukują obrzęk tkanek, co może też zmniejszyć odczuwanie nieprzyjemnych doznań, takich jak pulsujący szum w uszach.

Podsumowując, pulsowanie w uszach może mieć związek zarówno z chorobami uszu, jak i drobnymi urazami czy ogólnoustrojowymi schorzeniami. Pamiętajmy, że w razie dyskomfortu ze strony narządu słuchu warto niezwłocznie skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Lepiej zapobiegać, niż leczyć!

Pulsowanie w uchu – FAQ

• O czym świadczy pulsowanie w uchu?

Za pulsowanie w uchu często odpowiada wysokie ciśnienie tętnicze krwi. Nadciśnieniu towarzyszą zawroty i bóle głowy oraz kołatanie serca, więc w przypadku tych objawów należy skonsultować swój stan z lekarzem kardiologiem. Ponadto tętnienie w uchu może świadczyć o chorobach narządu słuchu, dlatego warto udać się do otolaryngologa, jeśli problem ten utrzymuje się przez dłuższy czas.

• Czy od zatok może pulsować w uchu?

Zapalenie zatok może powodować dolegliwości w obrębie innych pobliskich narządów i np. doprowadzić do uczucia zatkania ucha. Wzrost ilości wydzieliny powoduje również uczucie pełności w uchu i inne objawy, takie jak pulsowanie i tętnienie w uchu, dolegliwości bólowe. Może to świadczyć o tym, że infekcja z zatok objęła również ucho.

• Czy przy nerwicy może pulsować w uchu?

Zaburzenia lękowe wpływają na funkcjonowanie całego organizmu i mogą powodować różne objawy. Niektóre osoby zmagające się z tym problemem odczuwają pulsowanie w głowie i uszach, a także szumy uszne. Warto ten objaw skonsultować z lekarzem w celu prawidłowego rozpoznania.

Źródła

1. Zagor M., Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach?, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne (dostęp 28.03.2024).
2. Kochanek K., Szumy uszne. [w:] Janczewski G. (red.): Otolaryngologia praktyczna, tom I. Via Medica Gdańsk 2005: 26-30.
3. Zagor M., Choroba Meniere’a, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106005,choroba-menirea (dostęp 28.03.2024).

Strona główna » Archives for admin » Strona 2

Gronkowiec w uchu jest przypadłością uciążliwą, trudną zarówno do zdiagnozowania, jak i leczenia. Może atakować różne partie ciała, jednak szczególnie często rozwija się w uchu oraz w obszarze nosogardzieli. Objawy zakażenia gronkowcem mogą być bardzo różne – to zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby i ogólnego stanu zdrowia dotkniętej nią osoby. Dowiedz się więcej na temat tej przypadłości i sprawdź, jak ją leczyć.

Czym jest gronkowiec?

Gronkowiec ( łac. Staphylococcus) należy do bakterii gram-dodatnich. Bytuje w nosogardzieli, przedsionku nosa, wnętrzu ucha, dołach pachowych, okolicy odbytu, na skórze (szczególnie w miejscu graniczącym z włosami głowy), a w przypadku kobiet również w okolicach intymnych. Jest wyjątkowo odporny na wysokie temperatury. Zakażenie najczęściej ma miejsce na oddziałach szpitalnych, przy czym dotyczy zarówno pacjentów, jak i personelu.

Bakteria stanowi poważne zagrożenie między innymi ze względu na wydzielanie enterotoksyny, która jest odporna na większość antybiotyków. Może wywoływać wiele schorzeń, w tym również niezwykle trudną w leczeniu sepsę. Należy zauważyć, że bycie nosicielem gronkowca nie oznacza jeszcze występowania objawów – z tego właśnie względu wskazanie obecnych, byłych czy potencjalnych osób zakażonych nie jest łatwym zadaniem.

Wśród ludzi zazwyczaj diagnozuje się zakażenia gronkowcem złocistym (łac. Staphylococcus aureus). Jest on również jednym z najgroźnieszych patogenów dla człowieka z uwagi na wytwarzane przez bakterię toksyny i enzymy. Gronkowiec złocisty należy ponadto do najczęstszych przyczyn zapalenia ucha o podłożu bakteryjnym.

Gronkowiec w uchu – przyczyny zakażenia

Gronkowiec w uchu może rozwinąć się z różnych przyczyn. Trzeba przede wszystkim pamiętać, że gronkowiec jest zaraźliwy. Do zarażenia dochodzi między innymi poprzez:

• drogę kropelkową;
• bezpośredni kontakt z osobą zarażoną;
• zjedzenie skażonego pożywienia (szczególnie mięsa i wędlin, lodów, ciastek, przetworów mlecznych, sałatek ziemniaczanych czy kremów);
• styczność z przedmiotami osób zakażonych;
• stosunek płciowy z nosicielem bakterii;
• zakażenie już istniejącego miejsca przerwania ciągłości tkanki (skaleczenia czy rany).

Szczególnie narażone na zakażenie gronkowcem są osoby o obniżonej odporności. Mogą to być pacjenci cierpiący na schorzenia przewlekłe, o słabej odpowiedzi immunologicznej, dzieci czy osoby starsze. Jest również szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży, gdyż może stanowić poważne zagrożenie zarówno dla ciężarnej, jak i kształtującego się płodu.

Objawy gronkowca w uchu

Bytujący w uchu gronkowiec może jednocześnie pojawić się zarówno na skórze, jak i w tkance podskórnej. Między innymi z tego względu objawy mogą przyjąć różną postać. Do jednych z najczęstszych symptomów zakażenia gronkowcem zalicza się:

• uczucie silnego świądu;
• zaczerwienienie skóry w uchu lub wokół niego;
• wysoką gorączkę;
• nawracające bóle głowy;
• nadwrażliwość na dotyk w obrębie ucha;
• poczucie nadmiernego napięcia, ściągnięcia skóry w zajętym obszarze;
• opuchliznę ucha;
• uczucie przypominające napięcie w obszarze ucha, szczególnie w jego wnętrzu;
• ropny wyciek z ucha;
• ból małżowiny oraz pozostałych obszarów ucha, szczególnie przy poruszaniu tą częścią, np. podczas przeżuwania jedzenia;
• przejściowe pogorszenie słuchu, które może występować tylko po jednej stronie.

Diagnostyka gronkowca w uchu

Występowanie gronkowca w uchu może objawiać się na rozmaite sposoby, co znacznie utrudnia diagnostykę. Dlatego jeśli zaczniesz odczuwać jakiekolwiek niepokojące zmiany czy dyskomfort w uchu lub jego okolicach, koniecznie udaj się do laryngologa. Specjalista zbierze dokładny wywiad. Jeśli wykluczy inne przyczyny problemu zdrowotnego i uzna, że rzeczywiście źródłem dolegliwości może być zakażenie gronkowcem, zleci dodatkowe badania mikrobiologiczne. Zazwyczaj konieczne będzie wtedy pobranie wymazu z ucha, dzięki któremu możliwe jest potwierdzenie lub wykluczenie zakażenia.

Gronkowiec w uchu – leczenie zakażenia

Leczenie gronkowca jest trudne, ponieważ jest on odporny na większość antybiotyków, a to właśnie antybiotykoterapia jest najskuteczniejszym sposobem terapii. Nie zadziała tu między innymi penicylina, niektóre antybiotyki makrolidowe i fluorochinolony, a także cefalosporyny (antybiotyki półsyntetyczne).

Dlatego przed rozpoczęciem leczenia konieczne będzie wykonanie tzw. antybiogramu. To badanie mikrobiologiczne, dzięki któremu specjalista może określić, z jakim dokładnie szczepem bakterii gronkowca ma do czynienia oraz na jakie antybiotyki dana bakteria odpowiednio zareaguje. Pamiętaj również, że po wdrożeniu antybiotykoterapii nie wolno jej przerywać, przede wszystkim ze względu na to, że gronkowiec w uchu jest problemem o charakterze nawracającym. Co więcej, zaleczone, a nie wyleczone do końca schorzenie może wiązać się z pojawieniem się licznych powikłań, czasem wyjątkowo groźnych dla zdrowia.

Gronkowiec w uchu – leczenie naturalne

Naturalne leczenie gronkowca w uchu może służyć jedynie jako wsparcie leczenia farmakologicznego pod okiem specjalisty. W żadnym wypadku nie powinno stanowić jedynej metody radzenia sobie z zakażeniem. Naturalne leczenie polega przede wszystkim na wspieraniu działania układu immunologicznego pacjenta.

Można np. zdecydować się na rozsądną suplementację. Istotna będzie również zmiana trybu życia oraz wyeliminowanie niezdrowych przyzwyczajeń. Pomocna jest zdrowsza dieta, ruch na świeżym powietrzu, a także odstawienie lub przynajmniej ograniczenie używek, takich jak kawa, alkohol czy papierosy. Skuteczną metodą jest również dbanie o właściwy odpoczynek oraz zdrowy, nieprzerwany sen o odpowiedniej długości, a także zmniejszenie stresu. Nie bez znaczenia jest również przestrzeganie zasad higieny osobistej.

Konsekwencje zaniechania leczenia gronkowca w uchu

Przerwane lub, co gorsza, zaniechane leczenie infekcji gronkowcowej w uchu może mieć fatalne konsekwencje dla pacjenta. Szczególnie niebezpieczną sytuacją jest również przeniesienie się gronkowca z ucha do krwiobiegu, co może zakończyć się nawet groźną sepsą. Niekiedy bakterie gronkowca mogą wywołać również zespół wstrząsu toksycznego czy zapalenia płuc, dróg moczowych, tchawicy, a także mięśnia sercowego czy wsierdzia, co jest niebezpieczne nie tylko dla zdrowia, lecz także życia pacjenta.

Źródła:

1. Brook I., Role of methicillin-resistant Staphylococcus aureus in head and neck infections, The Journal of Laryngology & Otology 2009, nr 123.12, s. 1301-1307.
2. Rogalska M., Gronkowce. Zakażenie, przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/158226,zakazenia-gronkowcowe (dostęp: 19.12.2023).
3. Zagor M., Zakażenia ucha zewnętrznego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106224,zakazenia-ucha-zewnetrznego (dostęp: 19.12.2023).