Czop woskowinowy w uchu - przyczyny powstawania i zapobieganie. Jak usunąć czop woskowinowy?
Przewód słuchowy zewnętrzny jest chroniony przez woskowinę uszną, która stanowi barierę dla drobnoustrojów, wspomaga oczyszczanie ucha z zanieczyszczeń i nawilża tkanki. Jednak z różnych przyczyn jej nadmiar może się gromadzić, co jest niekorzystne. Tak zwany czop woskowinowy bywa przyczyną przykrych dolegliwości, zwiększa też ryzyko infekcji i uszkodzenia słuchu. Podpowiadamy, jak usunąć czop woskowinowy, czego unikać i jak prawidłowo dbać o higienę uszu, aby zapobiegać nadprodukcji wydzieliny.
Czym jest woskowina uszna?
Przewód słuchowy zewnętrzny (kanał słuchowy) ma długość ok. 3 cm i jest zagięty. Częściowo składa się z tkanki chrzęstnej, pokrytej skórą z włosami, które pełnią funkcję ochronną przed wnikaniem zanieczyszczeń. Na zewnętrznej części przewodu obecne są też gruczoły woskowinowe i potowe. Pierwsze z nich odpowiadają za wytwarzanie wydzieliny, tak zwanej woskowiny usznej czy też woszczku.
Woskowina uszna stanowi mieszaninę wydzielin gruczołów łojowych, potowych i martwych komórek złuszczonego naskórka. Przewód słuchowy zewnętrzny jest stale pokryty niewielką ilością woszczku. Ucho ma zdolność do samooczyszczania się na drodze naturalnej migracji komórek w kierunku ujścia kanału słuchowego do zagłębienia małżowin usznych.
Jakie funkcje pełni woskowina w uchu?
Woskowina odgrywa niezwykle istotną rolę. Ma lepką konsystencję, dzięki czemu wychwytuje brud i patogeny. Chroni głębsze elementy znajdujące się w uchu przed negatywnym wpływem zanieczyszczeń, bakterii, grzybów i wirusów. Dzięki odpowiedniej ilości woskowiny delikatne tkanki są stale nawilżone, a to zmniejsza ryzyko wysuszenia, pękania i otarć. Ponadto woskowina pełni funkcję regulatora prawidłowego pH na powierzchni tkanek wyściełających przewód słuchowy, a tym samym zapobiega nadmiernemu namnażaniu się patogenów, utrzymując optymalne proporcje mikrobiomu.
Czym jest i jak powstaje czop woskowinowy?
Optymalna ilość woskowiny jest niezbędna do zachowania zdrowia narządu słuchu. Jednak nadmiar wosku może doprowadzić do wytworzenia się tak zwanego czopu woskowinowego. Powstaje on w wyniku nagromadzenia się wydzieliny, w której potem zbierają się zanieczyszczenia. Z czasem wydzielina gęstnieje i doprowadza do częściowego lub całkowitego zwężenia światła przewodu słuchowego. Twardy korek z zalegającej woskowiny trzeba bezpiecznie usunąć.
Czynniki zwiększające wytwarzanie nadmiaru woskowiny
Zwykle przewodu słuchowego nie trzeba regularnie czyścić. Ważne jest natomiast unikanie czynników, które mogą doprowadzić do powstania czopu woskowinowego. Na gromadzenie się woszczku mogą wpływać wady anatomiczne przewodu słuchowego. Gdy jest on nadmiernie zagięty lub wąski, wydzielina ma utrudnione ujście. Do produkcji nadmiernej ilości woskowiny przyczyniają się także czynniki zewnętrzne, np. noszenie aparatu słuchowego i częste korzystanie ze słuchawek dousznych. Urządzenia umieszczane w kanale słuchowym uniemożliwiają prawidłowe, naturalne oczyszczanie uszu. Mogą także drażnić tkanki, a to przyczynia się do nadprodukcji woskowiny.
Czynnikiem zwiększającym produkcję woskowiny są również zanieczyszczenia. Ten problem częściej dotyczy osób, które ze względu na rodzaj pracy są zmuszone przebywać w zakurzonych pomieszczeniach.
Czop woskowinowy powstaje także jako konsekwencja niewłaściwej higieny uszu. Mowa nie o nieefektywnym oczyszczaniu ucha zewnętrznego, a o zbyt intensywnej ingerencji w przewód słuchowy. Wkładanie patyczków higienicznych do przewodu słuchowego może doprowadzić nie tylko do perforacji błony bębenkowej, lecz także przesuwania woskowiny do głębszych części ucha, a tym samym jej zalegania.
Jakie objawy daje ucho zatkane woskowiną?
Początkowo drobna grudka woskowiny może z czasem narastać. W zależności od jej objętości mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości, takie jak.:
- uczucie wilgoci w uchu;
- uczucie rozpierania, pełności;
- uczucie zatkanego ucha;
- pogorszenie słuchu;
- ból ucha;
- szumy uszne, piski;
- kaszel;
- zawroty głowy.
W przypadku czopu woskowinowego charakterystyczne jest nagłe nasilenie się dolegliwości bólowych po zamoczeniu ucha. Pod wpływem wody korek pęcznieje, napierając na tkanki.
Czym grozi zatkanie ucha przez korek woskowinowy?
Zatkane woskowiną ucho staje się bardziej narażone na zakażenie. Drobnoustroje zalegające w ciepłym i wilgotnym środowisku znacznie szybciej się namnażają. W wyniku dużej ilości woskowiny proces samooczyszczania staje się nieefektywny i problem narasta. Czop woskowinowy jest więc jednym z czynników, który zwiększa ryzyko infekcji ucha. Ponadto przesuwanie się twardej woskowiny w głąb przewodu słuchowego grozi także uszkodzeniem błony bębenkowej, a nawet utratą słuchu.
Czego nie stosować do usuwania woskowiny?
Pod żadnym pozorem nie należy podejmować samodzielnych prób mechanicznego usuwania czopu woskowinowego. Do kanału słuchowego nie powinno się wkładać żadnych przedmiotów. W najlepszym przypadku grozi to podrażnieniem delikatnych tkanek, co zwiększa ryzyko zapalenia ucha, a w najgorszym – do głębszego zaczopowania ucha i przebicia delikatnej membrany. Nie zaleca się także stosowania groźnych dla zdrowia domowych sposobów, takich jak świecowanie uszu czy samodzielne płukanie ucha pod ciśnieniem. Takie praktyki niosą ryzyko szeregu powikłań.
Jak prawidłowo oczyścić ucho z woskowiny?
Jeśli czop woskowinowy nie wywołuje jeszcze bardzo uporczywych dolegliwości, można spróbować usunąć go samodzielnie. W pierwszej kolejności korek należy zmiękczyć i rozpuścić. Do tego służą specjalne krople lub spraye dostępne w aptece. W celu usunięcia woskowiny z uszu środki takie aplikuje się zwykle kilka razy dziennie, kierując się instrukcją dołączoną do opakowania. Systematyczne rozpuszczanie czopu woskowinowego powinno przynieść efekty po maksymalnie kilku dniach. Wydzielina zwykle wypływa samoistnie. Aby oczyścić małżowinę, najlepiej przetrzeć ją delikatnie zwilżonym wacikiem kosmetycznym.
Kiedy problem czopu woskowinowego należy skonsultować z laryngologiem?
Jeśli próby samodzielnego usunięcia nadmiaru woskowiny nie przyniosły efektów, należy zgłosić się do laryngologa. Istnieją różne sposoby usuwania czopu, a o ich wyborze decyduje lekarz. Specjalista przed czyszczeniem uszu jest w stanie obejrzeć wnętrze kanału słuchowego. Również po bezbolesnym zabiegu sprawdzi, czy nie doszło do jakichkolwiek uszkodzeń.
Do laryngologa warto się udać również, jeśli wystąpią niepokojące objawy towarzyszące, takie jak silny ból, zawroty głowy, krwisty wyciek z ucha.
Jak zapobiegać powstawaniu czopu woskowinowego? Prawidłowa higiena
Aby zapobiegać ponownemu zaczopowaniu ucha, trzeba pamiętać o prawidłowej higienie i kilku podstawowych zasadach:
- jeśli ucho ma skłonność do nadprodukcji woskowiny i nie możesz wykluczyć czynników, które się do tego przyczyniają, stosuj regularnie spraye i krople do czyszczenia uszu – nie używaj ich zbyt często bez potrzeby;
- patyczki do uszu stosuj tylko do oczyszczania małżowiny usznej;
- myj tylko niewielki fragment przewodu słuchowego, najlepiej za pomocą czystego palca lub zwilżonego wacika;
- unikaj zanieczyszczeń i dymu tytoniowego;
- po kąpieli dokładnie osuszaj uszy, unikaj długotrwałego utrzymywania się wilgoci w uchu.
Czop woskowinowy – FAQ
Jak usunąć czop woskowinowy?
Czop woskowinowy można usunąć za pomocą specjalnych preparatów dostępnych w aptece. Jeśli nie przynosi to efektu, należy skorzystać z pomocy specjalisty. Pod żadnym pozorem nie należy samodzielnie usuwać czopu woskowinowego przy użyciu metod mechanicznych.
Jak sprawdzić, czy mam czop woskowinowy w uchu?
Typowym objawem powstania czopu woskowinowego jest pogorszenie słuchu. Do innych możliwych dolegliwości należą: uczucie rozpierania i wilgoci w uchu, zatkanie ucha, szumy uszne, kaszel.
Od czego robi się czop woskowinowy?
Czop woskowinowy powstaje w wyniku nagromadzenia woskowiny. Przyczyną może być nieprawidłowa budowa anatomiczna ucha, noszenie aparatu słuchowego, a także nieodpowiednia higiena uszu.
Źródła
- Kacprzyk, Czop woskowinowy – jak prawidłowo dbać o higienę uszu, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop
LIX/15356/03/24
