Czyszczenie uszu – jak poprawnie czyścić uszy?
Prawidłowe czyszczenie uszu obejmuje kilka podstawowych zasad, które należy przestrzegać podczas pielęgnacji i higieny. Niestety nie zawsze wiemy, jak wyczyścić uszy i jednocześnie nie zaszkodzić sobie lub dziecku. Podpowiadamy, jak prawidłowo myć uszy i wyjaśniamy, dlaczego jest to tak ważne!
Spis treści:
- Nadmiar woskowiny usznej – objawy
- Zatykanie uszu woskowiną – przyczyny
- Dlaczego prawidłowe czyszczenie uszu jest tak ważne?
- Bezpieczne czyszczenie uszu – najważniejsze zasady
- Czy płukanie uszu w domu to dobry pomysł?
Nadmiar woskowiny usznej – objawy
Woskowina (wosk uszny) jest substancją znajdującą się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Jest to mieszanina wydzielin gruczołów potowych, łojowych i komórek naskórka złuszczających się naturalnie w kanale słuchowym.
Podstawowymi funkcjami woskowiny jest działanie ochronne i nawilżające. Woskowina zapewnia także zachowanie prawidłowego pH w przewodzie słuchowym oraz umożliwia czyszczenie uszu biorąc udział w naturalnym procesie migracji komórek nabłonka w kierunku ucha zewnętrznego.
Właściwości woskowiny w połączeniu z mechanizmem samooczyszczania ucha mają na celu zachowanie drożności przewodu słuchowego, a tym samym umożliwiają przewodzenie dźwięku. Zdarza się jednak, że w wyniku nadprodukcji woskowiny tworzy się czop woskowinowy. Zatkanie uszu nadmiarem wosku może wywoływać objawy, takie jak:
- ból ucha (przy zatkaniu nawet 80% średnicy przewodu);
- pogorszenie słuchu;
- szumy uszne;
- zawroty głowy;
- uczucie pełności w uchu;
- swędzenie, kłucie w uchu;
- kaszel (w wyniku drażnienia kanału słuchowego przez czop woskowinowy)
Zatykanie uszu woskowiną – przyczyny
Najczęściej woskowina wydziela się w uszach w optymalnej ilości i jest przesuwana na zewnątrz kanału samoistnie, dlatego czyszczenie uszu ogranicza się do usuwania wydzieliny wypływającej z ucha zewnętrznego. Istnieją jednak czynniki, które zwiększają ryzyko wytworzenia się czopu woskowego.
Zatykanie uszu dotyczy najczęściej dzieci oraz osób z wąskim przewodem słuchowym. Za gromadzenie się woskowiny może odpowiadać nieprawidłowe czyszczenie ucha. Pomimo, iż mogłoby się wydawać, że doskonale wiemy, jak wyczyścić uszy, wciąż często używamy w tym celu patyczków higienicznych. Jest to najczęściej popełniany błąd, który prowadzi do przesuwania wosku w głąb ucha, gdzie woskowina gromadzi się stopniowo tworząc czop (korek).
Jako kolejną przyczynę zatkanych uszu należy wymienić również zbyt częste czyszczenie uszu. Woskowina jest wydzieliną niezbędną, a częste czyszczenie uszu prowadzi do wysuszania przewodu słuchowego i jej nadprodukcji. Zwiększenie objętości wydzieliny usznej może wynikać także z przedostania się wody do kanału słuchowego. W takim przypadku ból i uczucie pełności w uszach często pojawiają się nagle, np. po umyciu główki dziecku, czy po kąpieli w basenie.
Dlaczego prawidłowe czyszczenie uszu jest tak ważne?
Tworzenie się czopu woskowego i osłabienie słuchu to nie jedyne zagrożenia związane z nieodpowiednim czyszczeniem uszu. Nagminne mycie uszu pozbawia tkanki naturalnej ochrony. W konsekwencji uszy są o wiele bardziej narażone na gromadzenie się w nich drobnoustrojów i zanieczyszczeń.
Z kolei wkładając patyczki higieniczne zbyt głęboko do kanału słuchowego narażamy tkanki wyścielającej ucho na uszkodzenie. Zagrożenie związane z przebiciem błony bębenkowej powinno każdego skłonić do przemyśleń, ponieważ możliwe powikłania jej uszkodzenia to nie tylko utrata słuchu, ale także ostre infekcje, zaburzenia wewnątrzczaszkowe, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć w następstwie zakażenia. Już niewielkie otarcie tkanek wyścielających kanał słuchowy zwiększa dostępność dla chorobotwórczych bakterii, wirusów i grzybów.
Bezpieczne czyszczenie uszu – najważniejsze zasady
Czyszczenie uszu to bardzo ważny element codziennej higieny. Codziennie myjemy jednak tylko zewnętrzną część ucha, czyli małżowinę uszną. Widoczną część przewodu słuchowego oczyszczamy tylko w razie potrzeby z wypływającej woskowiny.
Czym czyścić uszy? Najlepiej ciepłą wodą i łagodnym mydłem. Zwykle wystarczające okazuje się delikatne przetarcie ucha za pomocą miękkiego ręcznika lub gąbki. Od czasu do czasu możemy dokładniej oczyścić małżowinę uszną stosując patyczki higieniczne.
W przypadku nadmiaru woskowiny usznej można stosować specjalne preparaty przeznaczone do jej rozmiękczania. Są to krople lub spraye, które upłynniają wosk, a tym samym ułatwiają jego przesuwanie się do zewnętrznej części ucha.
Czy płukanie uszu w domu to dobry pomysł?
Zdarza się, że woskowina w uchu gromadzi się tworząc twardy czop. Możemy spróbować usunąć go samodzielnie za pomocą przeznaczonych do tego preparatów. Jeśli jednak ich stosowanie nie przyniesie pożądanych rezultatów w ciągu 2-3 dni lub gdy pojawią się dokuczliwe objawy, usuwanie woskowiny z uszu przez laryngologa będzie najbezpieczniejszym rozwiązaniem.
Płukanie uszu w domu nie jest dobrym pomysłem. Ucho zewnętrzne oddzielone jest od ucha środkowego delikatną błoną, która podczas płukania może ulec uszkodzeniu. To z kolei niesie ze sobą duże ryzyko dla zdrowia. Co więcej, w niektórych przypadkach również płukanie uszu u laryngologa jest przeciwwskazane, dlatego przy zatkaniu uszu woskowiną warto skorzystać z pomocy lekarza.
Jak wygląda czyszczenie uszu u laryngologa? Zabieg taki jest bezbolesny, jednak może wiązać się z pewnym dyskomfortem, zależnym od wrażliwości pacjenta. Laryngolog może oczyścić ucho na kilka sposobów, wykonując:
- Płukanie ucha – do przewodu słuchowego wprowadza się wodę o temperaturze 37 stopni Celsjusza pod niewielkim ciśnieniem.
- Usuwanie woskowiny ssakiem lub haczykiem – gdy istnieją przeciwwskazania do płukania ucha lub gdy lekarza podejrzewa perforację (uszkodzenie) błony bębenkowej
Lek. Michał Dąbrowski
