Czym jest mizofonia? Objawy nadwrażliwości na dźwięk
Mizofonia, inaczej SSSS (selective sound sensitivity syndrome), to nieco tajemnicza dolegliwość, która objawia się obniżoną tolerancją na określone dźwięki. Wpływa negatywnie na jakość codziennego funkcjonowania chorego i przyczynia się do dużego dyskomfortu. Sprawdź, jakie są główne przyczyny mizofonii i jak radzić sobie z tą przypadłością.
Spis treści:
- Mizofonia – co to? Dźwięki drażniące osoby z mizofonią
- Przyczyny mizofonii – skąd się bierze nadwrażliwość na dźwięki?
- Jak mizofonia wpływa na życie codzienne?
- Jakie są typowe objawy mizofonii?
- Diagnoza mizofonii. Mizofonia a fonofobia
- Jak sobie radzić z mizofonią? Czy leczenie mizofonii jest możliwe?
Mizofonia – co to? Dźwięki drażniące osoby z mizofonią
Termin „mizofonia” pochodzi od greckich słów: „misos” oznaczającego „nienawiść” i „phonia” oznaczającego „dźwięk”. Jak już wspomnieliśmy we wstępie, mizofonia to zmniejszona tolerancja na niektóre dźwięki. Dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Po raz pierwszy mizofonia została opisana ponad 20 lat temu przez specjalistę zajmującego się szumami usznymi – Pawła Jastreboffa z Katedry Otolaryngologii na Emory University School of Medicine w Atlancie. Osoba ze zdiagnozowaną mizofonią odczuwa dyskomfort, słysząc dźwięki neutralne dla przeciętnego człowieka. Jakie dźwięki mogą wywoływać mizofonię? Na przykład:
- tykanie zegara,
- siorbanie,
- odgłos pocałunku,
- pociąganie nosem,
- sapanie,
- chrapanie,
- mlaskanie i żucie,
- kapanie wody z kranu,
- głośne przełykanie,
- zgrzytanie zębami,
- pisanie kredą po tablicy,
- strzelanie palcami,
- szybkie przewracanie stron książki,
- pisanie na klawiaturze,
- płacz niemowlęcia,
- chrupanie,
- pisanie piórem po kartce papieru,
- odgłos pisania na klawiaturze.
Istotą mizofonii jest nadwrażliwość na najdrobniejsze bodźce dźwiękowe, co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Niestety trudno jednoznacznie stwierdzić, jaki procent populacji jest dotknięty mizofonią, wciąż wiemy o niej zbyt mało (choć eksperci uważają, że nie jest zjawiskiem marginalnym).
Przyczyny mizofonii – skąd się bierze nadwrażliwość na dźwięki?
Jak podkreślają badacze, czynnikiem sprawczym mizofonii z pewnością nie jest zaburzenie pracy narządu słuchu. Przyczyn tej dysfunkcji upatruje się w zaburzonej czynności ośrodków słuchowych mózgu, które odpowiadają za odbieranie dźwięków z otoczenia. Część specjalistów uważa, że niska tolerancja na dźwięki ma związek z uwarunkowaniami genetycznymi. Należy podkreślić, że mechanizm rozwoju mizofonii nie jest jeszcze do końca znany.
Mizofonia może współistnieć z innymi chorobami i dolegliwościami takimi, jak:
- szumy uszne,
- migreny,
- zespół stresu pourazowego,
- urazy głowy,
- neuroborelioza,
- zaburzenia ze spektrum autyzmu,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Jak mizofonia wpływa na życie codzienne?
Mizofonia może powodować problemy z koncentracją, co bez wątpienia utrudnia wykonywanie obowiązków w pracy, branie udziału w zajęciach i różnych aktywnościach czy interakcje z innymi ludźmi. Osoba z tą przypadłością może próbować za wszelką cenę opuścić miejsce, w którym słyszy irytujący dźwięk, lub w jakiś sposób zniszczyć jego źródło (np. zegar). Mizofonia może również negatywnie wpływać na relacje z najbliższymi i mimo że brzmi to nieprawdopodobnie, znane są przypadki, gdy ta przypadłość doprowadziła do rozstań i rozwodów.
Co ciekawe, pacjenci cierpiący na mizofonię mają świadomość, że ich reakcje na dźwięki są nieadekwatne do sytuacji i nadmierne, ale jednocześnie nie mogą nad sobą zapanować. Mizofonia niszczy ich życie i rujnuje relacje. Chorzy bardzo często zmagają się z niezrozumieniem ze strony członków rodziny i przyjaciół (bagatelizowaniem, szydzeniem).
Jakie są typowe objawy mizofonii?
Ta specyficzna nietolerancja pewnych dźwięków może objawiać się na różne sposoby. U większości osób po usłyszeniu danego dźwięku pojawiają się nieprzyjemne, silne i niekontrolowane emocje, m.in.:
- irytacja,
- złość,
- agresja,
- wstręt.
Mizofonia obniża nastrój i prowadzi do przesadnej drażliwości. Jeśli chodzi o reakcje somatyczne, część pacjentów doświadcza:
- ucisku w klatce piersiowej lub całym ciele,
- skurczów mięśni,
- bólu fizycznego i problemów z oddychaniem,
- szybkiego bicia serca,
- nadmiernego pocenia się.
Warto zwrócić uwagę, że stopień nasilenia i rodzaj objawów mogą być bardzo różne, w zależności od indywidualnego przypadku. U niektórych osób pojawiają się nawet myśli samobójcze, co najlepiej obrazuje, jak ogromny wpływ na życie ma ta nietypowa przypadłość.
Diagnoza mizofonii. Mizofonia a fonofobia
Jak diagnozuje się mizofonię? Do tej pory nie opracowano standardów diagnostycznych, które pozwoliłyby w szybki i prosty sposób rozpoznać chorobę. Do postawienia diagnozy zwykle należy zaangażować kilku specjalistów (audiologa, otolaryngologa, psychiatrę). W procesie diagnostycznym mizofonię różnicuje się m.in. z fonofobią. Podczas gdy mizofonia odznacza się wzmożoną wrażliwością na dźwięki określane jako denerwujące, osoby cierpiące na fonofobię odczuwają lęk przed konkretnymi dźwiękami.
Mizofonia jest bez wątpienia dużym wyzwaniem dla lekarzy. Oprócz fonofobii musi być różnicowana ze schorzeniami takimi, jak:
- choroba afektywna dwubiegunowa,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne,
- zaburzenia lękowe,
- hiperakuzja.
Jak sobie radzić z mizofonią? Czy leczenie mizofonii jest możliwe?
Zastanawiasz się, jak leczyć mizofonię? Zwykle nie stosuje się farmakoterapii. Niestety, na chwilę obecną nie opracowano żadnej potwierdzonej naukowo metody terapii. Nie oznacza to jednak, że nie warto próbować różnych rozwiązań, by przynieść sobie ulgę w codziennym życiu. Pomocna może być psychoterapia integratywna lub terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. Przydają się różne techniki relaksacyjne. Z pewnością leczenie mizofonii jest długotrwałym procesem, który wymaga ze strony pacjenta dużego zaangażowania i wytrwałości.
Źródła:
- M. Siepsiak, W. Dragan, Mizofonia – przegląd badań i głównych koncepcji teoretycznych: https://www.psychiatriapolska.pl/pdf-92023-79602?filename=Mizofonia%20_%20przeglad.pdf (data odczytu: 01.03.2023).
- J. G. Wójtowicz, E. Szymiec, W. Szyfter, Szumy uszne – interdyscyplinarny problem diagnostyczno-leczniczy, „Family Medicine & Primary Care Review” 2005, 7, 3: 741–746: https://www.termedia.pl/f/journals/FMPCR%202005%20vol.%207%20no.%203.pdf (data odczytu: 01.03.2023).
