Zatykanie uszu i ból ucha przy przełykaniu - jakie są przyczyny?
Dolegliwości ze strony ucha często mają związek ze stanem zapalnym i przebytą infekcją górnych dróg oddechowych, co wynika z bezpośredniego sąsiedztwa ucha środkowego z gardłem. Za zatykanie uszu i ból ucha przy przełykaniu zwykle odpowiada obrzęk i zmiana ciśnienia w obrębie trąbki słuchowej, ale przyczyny mogą być też inne. Przybliżamy te najczęstsze!
Zatykanie i ból przy przełykaniu jako objaw zapalenia ucha
Ucho środkowe jest połączone z gardłem wąskim przewodem – trąbką Eustachiusza (słuchową). Odpowiada ona za wyrównanie ciśnienia między uchem a środowiskiem zewnętrznym. Podczas przełykania, pod wpływem ruchów mięśni gardła i języka, kanał ten również lekko się porusza i ulega rozszerzeniu. To z kolei może nasilać dolegliwości towarzyszące zapaleniu ucha.
Często spotykaną postacią infekcji w obrębie narządu słuchu jest zapalenie ucha środkowego. Występuje ono najczęściej u dzieci, u których wspomniana trąbka jest jeszcze niedostatecznie ukształtowana (krótsza i szersza niż u dorosłych), co naraża ją bardziej na przenikanie drobnoustrojów wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych z gardła do ucha. Zapalenie ucha u dzieci bywa często powikłaniem po przebytej infekcji górnych dróg oddechowych (takich jak przeziębienie, nieżyt nosa, zapalenie zatok przynosowych itp.). Przy takiej chorobie może się również pojawić dziwny odgłos w uchu przy przełykaniu śliny, określany jako trzask. Innymi objawami jest ból, oraz, niekiedy, uczucie zatkania uszu wynikające z obrzęku i gromadzenia się wydzieliny napierającej na błonę bębenkową. Choroba może powodować także gorączkę i ogólnie złe samopoczucie.
W przypadku zapalenia najczęściej pojawia się jednostronny ból ucha i gardła przy przełykaniu śliny, zlokalizowany po lewej lub prawej stronie. Rzadko choroba obejmuje dwoje uszu jednocześnie. Trzeba jednak pamiętać, że może ona przyjmować różną postać. Niekiedy schorzeniu towarzyszy wydzielina z ucha (wysiękowe zapalenie ucha środkowego) i ma ono charakter przewlekły. Innym razem, przy ostrym zapaleniu, występuje wysoka gorączka i silny ból, który może nagle ustąpić w przypadku perforacji (pęknięcia) błony. Zdarza się też, że objawy ograniczają się wyłącznie do narządu słuchu, a gorączka nie występuje wcale.
Drobnoustroje mogą odpowiadać również za zapalenie ucha zewnętrznego. W tym przypadku grzyby, bakterie lub wirusy przedostają się głównie z zewnątrz, a infekcja dotyczy najczęściej zewnętrznego kanału słuchowego, nieco rzadziej małżowiny usznej. Niemniej jednak i przy tym rodzaju zapalenia ucha wrażenie zatkania i ból mogą nasilać się przy przełykaniu. Ból w uchu może być też objawem groźniejszego zapalenia ucha wewnętrznego. W tym przypadku jednak zwykle pojawiają się też inne symptomy, takie jak np. bóle i zawroty głowy, zaburzenia równowagi czy nawet nudności.
Ból uszu przy przełykaniu śliny a podrażnienie i zapalenie gardła
Nie zawsze ból i zatykanie uszu przy przełykaniu śliny oznacza, że doszło do rozwoju zapalenia ucha. Ze względu na anatomię nosogardła dolegliwości dotyczące górnych dróg oddechowych mogą promieniować do ucha. Schorzenia, takie jak np. zapalenie migdałków podniebiennych (angina), jak również zwykłe przeziębienie (infekcja wirusowa) mogą odpowiadać za obrzęk ujścia trąbki słuchowej i ból ucha.
Do podrażnienia błon śluzowych gardła niekiedy dochodzi także w następstwie jego wysuszenia, np. w okresie grzewczym lub latem, gdy w upalne dni pijemy niewiele wody. Powodem bywa również nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Podczas przełykania przy suchym i podrażnionym gardle, także może pojawić się dyskomfort oraz uczucie zatkania i swędzenia w uszach.
Inne możliwe przyczyny bólu ucha przy przełykaniu
Struktury w obrębie ucha, twarzoczaszki i gardła są silnie unerwione, połączone gęstą siecią newralgicznych zakończeń nerwowych. Zdarza się więc, że przyczyną problemu w postaci bólu ucha przy przełykaniu mogą być zaburzenia niezwiązane bezpośrednio z narządem słuchu. Jedną z możliwości są choroby zębów i przyzębia, takie jak np. zapalenie miazgi i zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Dyskomfort i ból mogą wynikać także z zatrzymania zębów mądrości.
Jako możliwe przyczyny bólu gardła i ucha można wymienić również zmiany nowotworowe, zaburzenia hormonalne, schorzenia neurologiczne i urazy mechaniczne. Z kolei rozpierający i kłujący ból ucha, który nasila się przy przełykaniu, jak również po kąpieli, może wskazywać na gromadzenie się woskowiny i powstanie tzw. czopu woskowinowego.
Sposoby leczenia bólu gardła i ucha przy przełykaniu – objawowe i przyczynowe
Metody postępowania zawsze zależą od przyczyny bólu ucha przy przełykaniu. Jeśli objaw ten wynika z infekcji górnych dróg oddechowych, zwykle w pierwszej kolejności należy się skupić na łagodzeniu symptomów. Tego rodzaju schorzenia często mają podłoże wirusowe. Powodują obrzęk i zaczerwienienie, odpowiedzialne za nieprzyjemne odczucia. Warto więc skupić się na intensywnym nawilżaniu gardła – piciu dużej ilości wody i stosowaniu środków nawilżających (pastylek, syropów, preparatów do płukania gardła). Jeśli to nie pomoże, występuje wysoka gorączka lub objawy się nasilają, należy zgłosić się do lekarza, ponieważ przy infekcji bakteryjnej konieczne może okazać się wdrożenie antybiotyków doustnych.
Należy skonsultować się z lekarzem również w przypadku podejrzenia infekcji ucha. Za pomocą prostego badania otoskopowego specjalista może sprawdzić stan błony bębenkowej. Jeśli nie jest ona pęknięta, wskaże odpowiednie krople do uszu, które łagodzą ból i pomogą w osuszeniu przewodu słuchowego. Często stosuje się również doustne leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Niekiedy przy infekcjach ucha, jeśli mają one podłoże bakteryjne lub grzybicze, trzeba zastosować antybiotykoterapię miejscową i/lub doustną.
Ból ucha przy przełykaniu może mieć różne przyczyny. Jeśli wykluczona zostanie infekcja i stan zapalny, lekarz rodzinny może zlecić dodatkowe badania lub skierować pacjenta do innego specjalisty.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/98890,ostra-niedroznosc-trabki-sluchowej
- https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego
- https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego?srsltid=AfmBOooTlRF3Cq2p1tTbcxSKzmvVzL0zu2Ul2KjDF2X_aVCvn1B3BkoZ
