Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza
Zapalenie trąbki słuchowej często jest powiązane z infekcją górnych dróg oddechowych. Powstałe zaburzenia czynności trąbki słuchowej mogą powodować problemy ze słuchem, takie jak szumy uszne, uczucie pełności w uchu czy dolegliwości bólowe. Jakie są pozostałe objawy ostrego nieżytu trąbki słuchowej? Dowiedz się, jak skutecznie leczyć zapalenie trąbki Eustachiusza, zanim udasz się do lekarza laryngologa.
Jaką funkcję pełni trąbka Eustachiusza?
Trąbka słuchowa (tuba Eustachius, salpinx) ma 3-4 cm długości. Jest to kostno-chrzęstny kanał, którego wnętrze pokrywa nabłonek migawkowy z ruchomymi rzęskami. Zdrowy człowiek ma w ciele dwie trąbki, po jednej w każdym uchu. Podstawowym zadaniem trąbki Eustachiusza jest wentylacja błony bębenkowej oraz wyrównywanie ciśnienia powietrza wewnątrz ucha. Trąbka słuchowa umożliwia odpływ różnych wydzielin (np. krwi, śluzu) z ucha środkowego do nosogardła. Otwarcie trąbki Eustachiusza następuje samoistnie, gdy w uchu środkowym jest dodatnie ciśnienie oraz podczas ziewania czy przełykania (poprzez napięcie mięśni dźwigacza i napinacza podniebienia miękkiego). Gdy przewód Eustachiusza jest otwarty, patogeny mogą w prosty sposób przeniknąć z nosogardła do ucha środkowego, wywołując zapalenie trąbki słuchowej.
Czym jest zapalenie trąbki Eustachiusza?
Na początku warto zaznaczyć, że ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej najczęściej jest diagnozowane u dzieci. Co może być tego przyczyną? Ryzyko wystąpienia stanu zapalnego wśród najmłodszych Pacjentów wynika z wyraźnych różnic w budowie anatomicznej trąbki słuchowej. Wiedz, że w przypadku dzieci przewód Eustachiusza jest krótszy, szerszy i bardziej poziomy, co ułatwia drobnoustrojom migrację oraz powstanie stanu zapalnego w obrębie struktur ucha środkowego. Pozostałe czynniki ryzyka to m.in.:
- przerost migdałka gardłowego,
- przerost małżowin nosowych,
- polipy nosa,
- alergiczny nieżyt nosa,
- skrzywienie przegrody nosa,
- rozszczep podniebienia miękkiego,
- przewlekłe zapalenie zatok przynosowych.
Zapalenie trąbki słuchowej – objawy
Jakie są najczęstsze objawy zapalenia trąbki słuchowej? Rozwijający się stan zapalny prowadzi do obrzęku błony śluzowej wyścielającej trąbkę, co z kolei upośledza jej drożność. Jeśli przewód Eustachiusza nie zostanie udrożniony, w uchu środkowym tworzy się podciśnienie, które sprzyja gromadzeniu się płynu w jamie bębenkowej (tzw. wysięku). Na skutek tego procesu Pacjenci mogą skarżyć się w gabinecie laryngologicznym na:
- ból ucha,
- uczucie przelewania w uchu,
- uczucie zatkania w uchu,
- dzwonienie w uchu,
- szum w uchu,
- nagłe upośledzenie słuchu,
- trzaski podczas przełykania (niekiedy).
W rzadkich przypadkach zapalenie trąbki Eustachiusza manifestuje się też zawrotami głowy.
Diagnostyka zapalenia trąbki słuchowej
Na czym polega proces diagnostyczny przy podejrzeniu zapalenia trąbki słuchowej? Lekarz laryngolog najpierw przeprowadza z Pacjentem szczegółowy wywiad medyczny, pyta m.in. o odczuwane dolegliwości. Następnym etapem rozpoznania jest badanie fizykalne ucha (tj. badanie otoskopowe). Aby dokładnie obejrzeć wnętrze ucha, specjalista używa otoskopu, czyli przyrządu z oświetleniem i soczewką powiększającą. W razie stwierdzenia zapalenia trąbki słuchowej laryngolog może stwierdzić obrzęk, zaczerwienienie oraz obecność wydzieliny w uchu środkowym. Wiedz, że patologiczna obecność płynu może sygnalizować rozwój wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Czy otoskopia boli? Nie, badanie jest bezbolesne dla Pacjenta. W ocenie drożności trąbki słuchowej pomocna jest próba Valsalvy (chory nabiera powietrza do płuc i wydmuchuje je z zamkniętymi ustami oraz zatkanym nosem). Niekiedy lekarz zleca też dodatkowe badania audiometryczne.
Zapalenie trąbki słuchowej – leczenie
Celem kuracji jest zniwelowanie stanu zapalnego, przywrócenie trąbce drożności oraz zmniejszenie obrzęku. Jak leczyć zapalenie trąbki słuchowej? W zależności od danego przypadku i wyników badań lekarz może skorzystać z różnych metod. W terapii często stosuje się leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i środki przeciwobrzękowe.
Katar jest częstym czynnikiem sprawczym stanu zapalnego trąbki Eustachiusza. W razie silnie zatkanego nosa ulgę choremu mogą przynieść krople zawierające w składzie pseudoefedrynę, oksymetazolinę lub fenylefrynę. Środki tego typu hamują nadprodukcję wydzieliny i przywracają drożność w jamie nosowej. Miej jednak świadomość, że długotrwałe stosowanie kropli do nosa zwiększa ryzyko rozwoju polekowego zapalenia błony śluzowej nosa, dlatego ściśle przestrzegaj zaleceń lekarskich i nie używaj środka dłużej, niż to konieczne.
Jeśli źródłem problemu jest alergia, laryngolog może pomocniczo zalecić stosowanie leków przeciwhistaminowych i kortykosteroidów. Wiedz, że niekiedy farmakoterapia jest niewystarczająca i konieczne jest wdrożenie leczenia zabiegowego. Punkcja jamy bębenkowej przywraca wentylację przestrzeni ucha środkowego i pozwala na ewakuację wydzieliny z ucha. Jeśli u Pacjenta dochodzi do nawracających zapaleń trąbki słuchowej i źródłem problemu jest powiększony migdałek gardłowy, jedynym rozwiązaniem może okazać się jego usunięcie. Jest to bezpieczny zabieg chirurgii laryngologicznej, który wykonuje się pod kontrolą endoskopu.
Dlaczego nie należy lekceważyć objawów zapalenia trąbki słuchowej?
Nie należy ignorować stanu zapalnego, ponieważ uciążliwe objawy mogą przybierać na sile. Niepodjęcie leczenia trąbki słuchowej może prowadzić do wielu powikłań zdrowotnych, takich jak np. przewlekłe zapalenie ucha środkowego czy w skrajnych przypadkach trwałe uszkodzenie słuchu. Dlatego jeśli odczuwasz dolegliwości, które mogą sygnalizować rozwój zapalenia trąbki Eustachiusza, zgłoś się do doświadczonego lekarza internisty lub specjalisty w dziedzinie laryngologii. Im wcześniej rozpoczniesz terapię, tym większe szanse na uniknięcie poważnych powikłań.
Zapalenie trąbki słuchowej – FAQ
Ile trwa zapalenie trąbki słuchowej?
Jest to indywidualna kwestia. Przykładowo, zapalenie trąbki słuchowej o podłożu wirusowym może utrzymywać się od kilku dni do dwóch tygodni.
Jakie są powikłania zapalenia trąbki Eustachiusza?
Do potencjalnych powikłań zalicza się zapalenie ucha środkowego, pojawienie się wysięku, lub ropy w jamie bębenkowej, a także zaburzenia słuchu. Nieleczona niedrożność trąbki słuchowej w niektórych przypadkach skutkuje trwałą utratą słuchu, dlatego nie powinna być bagatelizowana.
Jak udrożnić trąbkę słuchową domowym sposobem?
Pomocne mogą okazać się krople obkurczające błonę śluzową. Możesz spróbować też żucia gumy, ziewania lub ssania cukierków. Jeśli to nie pomoże, skonsultuj się niezwłocznie z lekarzem pierwszego kontaktu lub laryngologiem.
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/74809,wysiekowe-zapalenie-ucha-srodkowego
https://podyplomie.pl/pediatria/38163,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego-postepowanie-diagnostyczno-terapeutyczne?srsltid=AfmBOopPrJSs5RzJARss36p9NzJLD_2WMyYu9Ilr_Jt0wZjeIyvhOFWz
https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.6.1.21.
