Zapalenie nerwu przedsionkowego – przyczyny, objawy i leczenie

Strona główna » Artykuły » Zapalenie nerwu przedsionkowego – czym jest?

Za zapalenie nerwu przedsionkowego odpowiada infekcja, prawdopodobnie wirusowa, ale jego ścisłe przyczyny do dziś nie są znane. Choroba dotyka aż dwóch narządów – słuchu i równowagi. Objawy to m.in. zaburzenia równowagi, silne zawroty głowy, nudności i wymioty. Choroba utrudnia codzienne funkcjonowanie i powoduje niepokój u pacjentów. Sprawdź, jakie są pozostałe objawy tej przypadłości. Dowiedz się, na czym polega diagnoza i poznaj sposoby leczenia zapalenia nerwu przedsionkowego.

1. Czym jest zapalenie nerwu przedsionkowego?
2. Jakie są przyczyny zapalenie nerwu przedsionkowego?
3. Charakterystyczne objawy zapalenia nerwu przedsionkowego
4. Ile trwa zapalenie nerwu przedsionkowego?
5. Zapalenie nerwu przedsionkowego – jak wygląda diagnoza?
6. Na czym polega leczenie zapalenia nerwu przedsionkowego?

Czym jest zapalenie nerwu przedsionkowego?

Nerw przedsionkowy (przedsionkowo-ślimakowy) to 8. nerw czaszkowy, który dzieli się na część przedsionkową i ślimakową. Pierwsza z nich jest związana z narządem równowagi, natomiast druga odpowiada za przekazywanie informacji ze ślimaka w uchu wewnętrznym.

Podstawową funkcją tego nerwu jest utrzymanie równowagi. Ponadto nerw przedsionkowy odpowiada także m.in. za:

• utrzymanie prawidłowego napięcia mięśni,
• ułożenie głowy,
• ułożenie gałek ocznych.

Nerw przedsionkowy przekazuje impulsy na linii mózg – błędnik. Zapalenie nerwu przedsionkowego to nic innego jak toczący się stan zapalny w obrębie jego włókien. W konsekwencji dochodzi do upośledzenia funkcji (zaburzenia w przekazie sygnałów między błędnikiem a mózgiem), przez co nerw nie działa prawidłowo, co wywołuje u chorego uciążliwe objawy o różnym stopniu nasilenia.

Jakie są przyczyny zapalenie nerwu przedsionkowego?

Jeśli chodzi o etiologię schorzenia, niestety dokładne przyczyny zapalenia nerwu przedsionkowego nie są znane. Przypuszcza się, że za chorobę odpowiada infekcja wirusowa, być może reaktywacja wirusa opryszczki pospolitej. Schorzenie to może mieć również podłoże autoimmunologiczne lub naczyniowe. W części przypadków zapalenie nerwu przedsionkowego poprzedzają objawy grypopodobne.

Charakterystyczne objawy zapalenia nerwu przedsionkowego

Zdarza się, że objawy zapalenia nerwu przedsionkowego pojawiają się kilka lub kilkanaście dni po przebytej infekcji górnych dróg oddechowych. Dolegliwości zwykle pojawiają się nagle, a pierwszymi z nich najczęściej są bóle i napadowe zawroty głowy. Ponadto zapalenie nerwu przedsionkowego wywołuje także objawy takie, jak:

• uczucie wirowania,
• zaburzenia równowagi,
• nudności i wymioty,
• oczopląs (mimowolne rytmiczne ruchy gałek ocznych).

W razie wystąpienia powyższych objawów należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub otolaryngologa.

Ile trwa zapalenie nerwu przedsionkowego?

Zapalenie nerwu przedsionkowego może mieć różny przebieg. Zdarza się, że objawy występują w formie nagłych napadów bólu i zawrotów głowy. Niekiedy jednocześnie pojawiają się nudności, a ze względu na połączenie nerwu przedsionkowego z nerwem błędnym – także wymioty. Kilka symptomów występujących jednocześnie określa się jako ciąg ataków. W części przypadków choroba przyjmuje postać przetrwałego zespołu objawów.

Ile trwa zapalenie nerwu przedsionkowego? Zwykle od kilkunastu dni do ok. 6 tygodni, przy czym nudności i wymioty często mijają już po 3, a zawroty głowy po ok. 10 dniach. W niektórych przypadkach zawroty i zaburzenia równowagi pojawiają się tylko przy nagłych ruchach głową lub w trakcie chodzenia, innym razem występują nawet przy najmniejszym ruchu głową lub gałkami ocznymi.

Zapalenie nerwu przedsionkowego – jak wygląda diagnoza?

Rozpoznanie choroby przeprowadza się na podstawie wywiadu z osobą chorą, czyli zgłaszanych objawów, obserwacji chodu. Ponadto lekarz wykonuje wziernikowanie ucha w celu oceny jego stanu. Jeśli podejrzewane jest zapalenie nerwu przedsionkowego, ostateczna diagnoza stawiana jest na podstawie testów przedsionkowych. Na ich podstawie sprawdza się, czy występuje osłabienie lub porażenie przedsionków.

Często dochodzi do samoistnego ustępowania choroby. Co więcej, zapalenie nerwu przedsionkowego nie ma skłonności do nawrotów. Jeśli jednak obserwuje się nawroty, najprawdopodobniej konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych badań w celu wykluczenia chorób ośrodkowego układu nerwowego.  Warto wiedzieć, że przy zapaleniu nerwu przedsionkowego nie występują niedosłuch czy zaburzenia słuchu. Taki objaw wskazuje na to, że czynnikiem sprawczym dolegliwości jest inne schorzenie, należy więc niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi dalszą pogłębioną diagnostykę.

Na czym polega leczenie zapalenia nerwu przedsionkowego?

Jako że nie są znane przyczyny zapalenia nerwu przedsionkowego, leczenie przyczynowe nie istnieje. Zgodnie z obecną wiedzą medyczną w przypadku tej przypadłości stosuje się jedynie odpowiednie leczenie objawowe. Polega ono na podawaniu choremu środków, które łagodzą dolegliwości i ułatwiają funkcjonowanie w okresie choroby. To:

• leki przeciwhistaminowe,
• leki przeciwwymiotne,
• leki o działaniu uspokajającym i łagodzącym silne zawroty głowy.

Zapalenie nerwu przedsionkowego jest chorobą, przy której konieczna może okazać się rehabilitacja, polegająca na ćwiczeniu mięśni gałek ocznych, a także ułatwiająca utrzymanie prawidłowej postawy ciała i odpowiedniego ułożenia głowy.

Po powrocie do zdrowia niezwykle ważne są okresowe kontrole u lekarza (przez kolejne 2 lata).

Powstałe podrażnienia delikatnych tkanek w przewodzie słuchowym, spowodowane niewłaściwymi nawykami higienicznymi, można łagodzić za pomocą wyrobu medycznego LIX, który z uwagi na obecność glicerolu i lidokainy w składzie, wspiera usuwanie nadmiaru wilgoci z uszu, a także redukuje obrzęk i eliminuje ból.

 

Źródła:

1. Katarzyna Bujak, Irena Kasacka, Zapalenie nerwu przedsionkowego (vestibular neuritis) – opis przypadku, Polish Journal of Otolaryngology 61.3 (2007): 329-330.
2. Mariola Zagor, Zapalenie nerwu przedsionkowego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/178620,zapalenie-nerwu-przedsionkowego [dostęp: 28.08.2023].