Zatkane uszy w ciąży - jak sobie z tym radzić?
Uczucie zatkanego ucha w ciąży, któremu niekiedy towarzyszy także ból ucha lub szumy uszne, to przypadek wymagający szczególnej troski i ostrożności. Każdy problem zdrowotny może wzbudzać niepokój u kobiet ciężarnych i powinien zostać poddany obserwacji. To zrozumiałe – w końcu w tym szczególnym czasie stanowią jedność z dzieckiem, a z pozoru niegroźny stan chorobowy czy łagodny w działaniu lek może mieć wpływ na prawidłowy rozwój płodu. Z czego wynika problem zatkanych uszu w okresie ciąży i jak sobie z nim radzić?
Zatkane uszy w ciąży – czy to groźna infekcja uszu?
Problem zatkanych uszu nie jest jednostką chorobową samą w sobie – jeśli nie pojawia się wraz z zapaleniem ucha, zwykle nie jest szkodliwy ani dla mamy, ani dla rozwijającego się płodu. Często też zanika samoistnie lub po zastosowaniu prostych i domowych sposobów. Niemniej nie należy bagatelizować tego objawu. Jeśli uczucie przytkania uszu utrzymuje się przez dłuższy czas, może mieć to związek z innymi groźnymi stanami u kobiet w ciąży. Dodatkowo brak podjęcia leczenia w odpowiednim czasie może przyczynić się do rozwoju obrzęku i stanu zapalnego przewodu słuchowego.
Możliwe przyczyny zatykania uszu w czasie ciąży
Zatykanie się uszu jest dość powszechnym problemem, który może wynikać z działania różnych czynników m.in. obecności ciała obcego lub czopu woskowinowego w uchu, dostania się wody do przewodu słuchowego czy rozwoju różnych chorób zapalnych np. ostrego nieżytu nosa i zatok z towarzyszącym zapaleniem trąbki słuchowej. U kobiet w trakcie ciąży do możliwych przyczyn zatykania uszu dochodzą także czynniki, które są związane bezpośrednio z odmiennym stanem, w jakim się znajdują. Co zatem może wpływać na pojawienie się tej dolegliwości w ciąży?
Zmiany hormonalne
Organizm ciężarnej kobiety przeżywa prawdziwą burzę hormonów. Jedną z jej charakterystycznych cech jest skłonność do pojawiania się obrzęków – nie tylko specyficznej opuchlizny w obrębie stóp, kostek czy dłoni, ale też obrzęku błon śluzowych. Zatykanie uszu w ciąży może być efektem ciążowego nieżytu nosa i zatok tzw. katar hormonalny. Nie wynika on z procesu zapalnego, lecz stanowi odpowiedź na zaburzenia hormonalne, a dokładnie gwałtowny wzrost stężenia progesteronu i estrogenów. Przedłużający się obrzęk błon śluzowych i niedrożność mogą wywołać podciśnienie w uchu środkowym i sprzyjać nagromadzeniu się w nim wydzieliny. To z kolei może doprowadzić do wysiękowego zapalenia ucha środkowego, dlatego nie należy lekceważyć tego problemu.
Zwiększone ciśnienie krwi
Wzrost ciśnienia krwi w ciąży może zwiększać ciśnienie także w obrębie uszu i prowadzić do ich zatykania. W ciąży często zdarzają się skłonności do podwyższonego ciśnienia tętniczego, zaś ucho wewnętrzne i środkowe jest bardzo wrażliwe na wszelkie wahania tych parametrów. Zatykaniu mogą wtedy towarzyszyć także inne objawy, np. szumy uszne, zawroty głowy, zaburzenia równowagi czy uczucie pulsowania w uchu. Dlatego w ciąży zalecane jest regularne kontrolowanie ciśnienia krwi – nie tylko podczas wizyt kontrolnych w gabinecie, ale też w domu.
Stres
Uczucie zatkania uszu z nagłym osłabieniem słuchu może być wynikiem zarówno zaburzeń w ukrwieniu ucha wewnętrznego czy infekcji ucha, jak i reakcji na silny stres. Niepokój o zdrowie dziecka i przebieg porodu czy stres niezwiązany bezpośrednio ze stanem ciążowym, może powodować różne problemy zdrowotne – w tym wspomniane zwiększenie ciśnienia krwi i zatkanie uszu.
Pamiętajmy jednocześnie, że w ciąży nie omijają nas tak banalne przyczyny zatykania uszu, jak zaleganie w nich nadmiaru woskowiny tzw. korek lub czop woskowinowy. Dlatego trzeba wziąć w tym przypadku pod uwagę każdą ewentualność.
Domowe metody na odetkanie ucha
Jeżeli mamy do czynienia z uczuciem zatkania uszu, któremu nie towarzyszą takie objawy, jak: ból, gorączka czy wyciek z ucha, możemy spróbować odetkać ucho przy pomocy domowych sposobów – bezpiecznych w ciąży.
- Próby przywrócenia prawidłowego funkcjonowania przewodu słuchowego, a co za tym idzie słyszenia, warto rozpocząć od właściwej higieny uszu. Jeżeli przyczynę zatkania stanowi zalegająca wydzielina, możemy usunąć ją przy pomocy preparatu (krople, spray) na bazie oleju organicznego, parafiny czy wody utlenionej, który rozpuszcza woskowinę. Pamiętajmy jednocześnie, by unikać czyszczenia uszu patyczkiem – może to spowodować przepchnięcie wydzieliny w głąb kanału słuchowego, a przy tym uszkodzić błonę bębenkową.
- Ciepłe okłady, np. w postaci ciepłego ręcznika trzymanego przy uchu. Działanie rozgrzewające może pomóc zmniejszyć ciśnienie i obrzęk błon śluzowych.
- Inhalacje przy pomocy roztworu soli fizjologicznej to sprawdzony i bezpieczny sposób na zmniejszenie obrzęku błon śluzowych nosa, zatok czy trąbki Eustachiusza. Doskonale łagodzi większość dolegliwości związanych z infekcjami górnych dróg oddechowych.
- Ziewanie i przełykanie – te zwykłe z pozoru czynności mogą pomóc w wyrównaniu ciśnienia w uchu środkowym i odblokowaniu trąbki słuchowej.
Jeżeli powyższe sposoby nie przynoszą oczekiwanych rezultatów w przeciągu kilku dni, nie powinniśmy zwlekać z wizytą u lekarza laryngologa. Być może niezbędne okaże się wykonanie zabiegu płukania uszu, usuwanie twardej woskowiny przy pomocy specjalnego haczyka lub podjęcie leczenia rozwijającej się infekcji. Powinniśmy jednocześnie unikać niesprawdzonych i często kontrowersyjnych metod leczenia schorzeń uszu, np. świecowania uszu czy płukania uszu przy pomocy strzykawki i ciepłej wody, które mogą przynieść często więcej szkody niż pożytku. W ciąży należy zachować wobec nich szczególną ostrożność.
Zatkanie i ból ucha w ciąży
Niestety, zdarza się, że zatkanie ucha jest tylko jednym z objawów towarzyszących problemowi zapalenia ucha w ciąży. W takim przypadku najlepiej porzucić poszukiwania domowych sposobów na ból ucha i udać się z tym problemem do lekarza. W zależności od rodzaju infekcji (wirusowe lub bakteryjne zapalenie ucha zewnętrznego, wewnętrznego lub środkowego) zaproponuje on najbezpieczniejszy sposób leczenia.
- W przypadku łagodzenia dolegliwości bólowych u kobiet ciężarnych zwykle stosuje się paracetamol. To bezpieczny lek przeciwbólowy, jednak powinien być stosowany przez krótki czas i w dawce określonej przez lekarza.
- Przy zapaleniu ucha zewnętrznego lub po prostu w lekkich infekcjach lekarz może zalecić stosowanie kropli do uszu, np. z dodatkiem znieczulającej i bezpiecznej dla ciężarnych lidokainy (dopuszczona przez cały okres ciąży i pozostająca w klasie B, jeśli chodzi o bezpieczeństwo leków według klasyfikacji FDA). Krople działają miejscowo, w związku z czym nie oddziałują bezpośrednio na cały organizm. Często są także stosowane pomocniczo w leczeniu zapaleń ucha wraz z innymi lekami.
- Niekiedy jedyną właściwą drogą leczenia zakażeń ucha (w szczególności tych bakteryjnych) jest wdrożenie antybiotykoterapii. Istnieją antybiotyki, które można stosować w trakcie ciąży, dlatego jeśli lekarz je nam przepisze, należy przyjmować je zgodnie z jego zaleceniami.
Warto zaznaczyć, że brak podjęcia właściwego leczenia stanowi większe zagrożenie dla matki i dziecka niż przyjęcie wskazanych przez specjalistę leków. Dlatego jeśli jest to konieczne, nie wzbraniajmy się przed ich przyjmowaniem.
Źródła:
- NFZ, Wykaz jednostek chorobowych wg międzynarodowej klasyfikacji ICD-10 leczonych w poradniach specjalistycznych, https://www.nfz.gov.pl/download/gfx/nfz/pl/defaultaktualnosci/293/2519/1/014_2007_zal_8.pdf
- W oczekiwaniu na dziecko, Heidi Murkoff, przeł. Magdalena Hermanowska, Wydanie VIII zmienione, Poznań 2018
- Wszystko o lekach, Andreas von Maxen, Gabi Hoffbauer, Andreas Heeke; Rok wyd: 2003
- Położnik i dentysta – duet na dziewięć miesięcy, https://podyplomie.pl/stomatologia/18655,poloznik-i-dentysta-duet-na-dziewiec-miesiecy
- Uczucie zatkanego ucha, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha
