Wyciek z ucha – co go powoduje? Przyczyny i leczenie
Najczęściej wyciek z ucha jest objawem zapalenia ucha środkowego lub zewnętrznego. Ropny, surowiczy, śluzowy lub nawet krwisty wyciek wydzieliny może wskazywać także na inne przypadłości takie, jak: półpasiec uszny, alergiczne zapalenie ucha uraz lub obecność ciała obcego. Omawiamy możliwe przyczyny wycieku z ucha i sposoby jego leczenia.
Wyciek surowiczy z ucha – możliwe przyczyny
Jeśli wyciek z ucha jest wodnisty, przezroczysty, biały lub lekko żółty, przyczyną może być alergiczne zapalenie ucha. Obrzęk, powstający pod wpływem reakcji na alergeny wziewne lub pokarmowe, uniemożliwia odprowadzanie wydzieliny, przez co gromadzi się ona w uchu i wydostaje przez zewnętrzną część przewodu słuchowego. W przebiegu alergicznego zapalenia ucha zwykle występują również inne objawy takie, jak:
- zaczerwienienie płatka ucha,
- podrażnienia i pęknięcia skóry uszu,
- łuszczenie i zaczerwienienie skóry za uchem,
- sączące się zmiany skórne w obrębie ucha.
Półpasiec uszny to kolejne schorzenie, któremu może towarzyszyć wyciek z ucha. Choroba jest spowodowana wirusem Herpes varicella-zoster (VZV) i rozwija się zwłaszcza u osób dorosłych lub dzieci z deficytem odporności. Objawy dotyczą jednej strony twarzy i obejmują nerwy twarzowe, ucho i szyję. Na skórze, a także w uszach tworzą się krosty wypełnione białym płynem.
Krwisty wyciek z ucha – o czym może świadczyć?
Jeśli wydzielina z ucha jest zabarwiona krwią, najprawdopodobniej doszło do uszkodzenia przewodu słuchowego zewnętrznego. Krew z ucha może jednak wskazywać na inne problemy, np. perforację błony bębenkowej lub nowotwór.
Często do podrażnień przewodu słuchowego dochodzi w wyniku nieprawidłowego czyszczenia uszu, zwłaszcza jeśli stosujemy patyczki higieniczne. Nawet drobne urazy skóry przewodu słuchowego mogą skutkować wyciekiem krwi, a – co więcej – zwiększają ryzyko powikłań w postaci infekcji uszu.
Krwisty wyciek z ucha u dziecka może wskazywać także na obecność ciała obcego, którego krawędzie uszkodziły tkanki. Zdarza się również, że niewielki przedmiot pozostaje w uchu niezauważony przez dłuższy czas. W konsekwencji dochodzi do gromadzenia się woskowiny, drobnoustrojów i rozwoju stanu zapalnego. Wówczas wyciek z ucha może być ropny, gęsty, o bardzo nieprzyjemnym zapachu. W takich przypadkach konieczna jest pilna konsultacja z laryngologiem.
Wyciek przy zapaleniu ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego to jedna z najczęstszych chorób uszu, w której przebiegu może pojawić się wyciek z ucha. Schorzenie często rozwija się u dziecka, które wcześniej przebyło infekcję górnych dróg oddechowych. Z tego powodu do pozostałych objawów zalicza się m.in. gorączkę, katar, kaszel, osłabienie i ostry ból ucha. W takich przypadkach za kataralne zapalenie ucha odpowiadają wirusy, jednak po kilku dniach może dochodzić do nadkażenia bakteryjnego.
Pod wpływem toczącego się stanu zapalnego ropna wydzielina gromadzi się w uchu środkowym. To przyczyna ostrego bólu, zaburzeń słuchu i uczucia wypełnienia. Dolegliwości bólowe w ostrym zapaleniu ucha środkowego poprzedzają pojawienie się wycieku. Kiedy płyn napiera na błonę bębenkową, może doprowadzić do jej pęknięcia. Wówczas pojawia się wyciek z ucha, zwykle krwisto-ropny. W momencie samoistnej perforacji błony lub po jej nacięciu podczas zabiegu ustępują dolegliwości bólowe.
Jedną z postaci choroby infekcyjnej jest przewlekłe lub wysiękowe zapalenie ucha. W takich przypadkach wyciek z ucha i niedosłuch mogą być jedynymi objawami schorzenia.
Wyciek przy zapaleniu ucha zewnętrznego
Przy zapaleniu ucha zewnętrznego wyciek z ucha zwykle początkowo jest wodnisty, niezbyt obfity i bez zapachu. Z czasem wydzielina staje się gęsta, o różnym zabarwieniu, w zależności od rodzaju patogenu rozwijającego się w skórze. W miarę rozwoju choroby wydzielina może być ropna, o nieprzyjemnym, wręcz cuchnącym zapachu.
Zwykle występuje jednoczesny wyciek z ucha i swędzenie, niekiedy bardzo uporczywe, wymuszające drapanie. Ponadto zakażeniu skóry małżowiny i/lub zewnętrznego przewodu słuchowego mogą towarzyszyć inne objawy, takie jak:
- ból i tkliwość ucha,
- obrzęk i zaczerwienienie,
- bóle głowy,
- zaburzenia słuchu,
- uczucie zatkania,
- podwyższona temperatura ciała,
- powiększenie węzłów chłonnych.
Zapalenie ucha zewnętrznego zwykle jest spowodowane rozwojem drobnoustrojów bakteryjnych, zwłaszcza pałeczki ropy błękitnej, lub grzybiczych. Na schorzenie najbardziej narażone są:
- dzieci,
- osoby z obniżoną odpornością,
- osoby często korzystające z basenów i sauny,
- osoby używające dousznych słuchawek lub aparatów słuchowych.
Wyciek z ucha – co zrobić? Na czym polega leczenie?
Ciemny, niekiedy brązowy, a nawet brunatny wyciek z ucha może być tzw. woszczkiem usznym. Gęsta i lepka wydzielina, zaobserwowana w uchu lub na poduszce dziecka, może więc nie wskazywać na zmiany patologiczne, a świadczyć jedynie o samooczyszczeniu się ucha. W takich przypadkach nie występują inne objawy i zwykle nie ma powodów do obaw.
Jeśli jednak zauważa się inne symptomy, konieczna jest wizyta u lekarza. Wycieku z ucha nie można leczyć domowymi sposobami – w większość przypadków konieczna jest konsultacja z laryngologiem. Zawsze w pierwszej kolejności należy zdiagnozować przyczynę wycieku wydzieliny z ucha. Dopiero wówczas można podać odpowiedni lek, wskazany przez lekarza.
Przy zapaleniu ucha zewnętrznego lub podrażnieniu przewodu słuchowego pomoce są krople np. wyrób medyczny LIX. Jeśli infekcja ucha ma podłoże bakteryjne lub grzybicze, konieczne może okazać się stosowanie leków zwalczających dane patogeny. W przebiegu zapalenia ucha środkowego podstawą leczenia jest łagodzenie bólu i stanu zapalnego. Ucho powinno być zabezpieczane przed wilgocią i dokładnie osuszane po kąpieli. W niektórych przypadkach konieczne jest także wykonanie drenażu, który umożliwia odprowadzanie wydzieliny.
Nieco innego postępowania wymaga leczenie wycieku z ucha przy alergii. Stosuje się przede wszystkim środki przeciwobrzękowe, ale podstawą jest eliminacja alergenu. Leki przeciwalergiczne niekiedy podaje się także osobom z uszną postacią półpaśca. To choroba wirusowa, dlatego zaleca się również środki przeciwhistaminowe i przeciwbólowe. W skrajnych przypadkach półpaśca czy zapalenia ucha konieczna może okazać się hospitalizacja.
Źródła:
- Hassmann-Poznańska E., Ostre zapalenie ucha środkowego (OMA), „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2012, 1(3), s. 210–214.
- Hassmann-Poznańska E., Wyciek wydzieliny z ucha – przyczyny i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/74787,wyciek-wydzieliny-z-ucha (dostęp 29.06.2023).
- Hassmann-Poznańska E., Dzierżanowska D., Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego, http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_zapalenie_ucha_zewnetrznego_tekst.pdf (dostęp 29.06.2023).
- Zagor M., Zakażenia ucha zewnętrznego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106224,zakazenia-ucha-zewnetrznego (dostęp 29.06.2023).
