Syczenie w uszach – o czym może świadczyć?
Dolegliwość nazywana fachowo szumami usznymi jest opisywana przez pacjentów na różne sposoby. Niektórzy definiują ten objaw jako gwizd, inni mówią o brzęczeniu lub dzwonieniu w uszach. Z czego wynika taki efekt akustyczny i jak się go pozbyć? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.
Rodzaje szumów usznych
Szumy uszne (łac. tinnitus) mogą mieć charakter krótko- lub długotrwały. W medycynie wyróżnia się szumy ostre (trwające do 3 miesięcy), podostre (trwające od 4 do 12 miesięcy) i przewlekłe (trwające dłużej niż 12 miesięcy). Niezależnie od okresu ich występowania, dzielą się również na dwa podstawowe rodzaje.
Subiektywne szumy uszne
Szumy subiektywne (inaczej podmiotowe, prawdziwe) występują częściej i są słyszane tylko przez osobę chorą. Ich przyczyną mogą być zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego, nerwu słuchowego lub ucha wewnętrznego.
Obiektywne szumy uszne
Szumy obiektywne (przedmiotowe, rzekome) występują rzadziej i są słyszalne zarówno przez chorego, jak i osobę wykonującą badanie. Dźwięki powstają wewnątrz organizmu pacjenta.
Zdiagnozowanie rodzaju szumów usznych jest możliwe wyłącznie za pomocą odpowiedniego badania. Wykonuje je lekarz laryngolog, który na tej podstawie jest w stanie ustalić przyczyny i leczenie, jakie powinno zostać wdrożone.
Objawy szumów usznych
Oprócz charakterystycznych dźwięków, które towarzyszą tej przypadłości, obserwuje się również szereg innych objawów i następstw syków oraz trzasków w uszach. Należą do nich:
- obniżenie samopoczucia psychicznego,
- zaburzenie zdolności koncentracji,
- pogorszenie rozumienia mowy,
- zaburzenia snu,
- zmęczenie i rozdrażnienie.
Niepokojące symptomy mogą nasilać się z czasem, jeszcze bardziej obniżając jakość życia pacjenta. Dlatego tak ważne są wczesna diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Przyczyny szumu w uszach
Bezpośrednią przyczyną trzasków lub szumów w uszach jest zazwyczaj nadmierne napięcie błony bębenkowej. Pośrednio na występowanie tego objawu mają natomiast wpływ różne czynniki fizyczne lub środowiskowe.
Obecność ciała obcego w przewodzie słuchowym
Może dotyczyć ciała stałego (np. włosa czy jakiegoś zanieczyszczenia) lub cieczy (wówczas danej osobie zaczyna szumieć w uszach, np. po wynurzeniu się z wody w basenie).
Urazy mechaniczne
Mogą być związane z obecnością ciała obcego w uchu. Dotyczą samego narządu słuchu (małżowiny i/lub wnętrza) bądź też głowy lub szyi. W wyniku poważnego urazu mechanicznego może dojść do uszkodzenia nerwu słuchowego, co prowadzi do utraty słuchu.
Zalegająca wewnątrz ucha środkowego woskowina
Choć woskowina jest naturalną i potrzebną do nawilżania ucha substancją, jej nadmiar może być szkodliwy. Zalegający w kanale słuchowym materiał tworzy czop, który prowadzi do jego zablokowania i powstawania szumów usznych.
Kłopoty ze stawami skroniowo-żuchwowymi
Uporczywe szumy uszne mogą mieć związek ze stanem zapalnym toczącym się w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, na których umocowana jest dolna szczęka.
Alergia
Jedną z powszechnych reakcji alergicznych jest opuchlizna w obrębie tkanek miękkich. Jeżeli obejmie swoim zasięgiem ucho wewnętrzne, może doprowadzić do niedrożności trąbki słuchowej. W takim wypadku regulacja ciśnienia w drogach słuchowych zostaje zaburzona. Skutkuje to m.in. występowaniem niepożądanego dźwięku w uszach.
Stan zapalny w obrębie gardła
Gardło i ucho są ze sobą połączone anatomicznie. Infekcje, które pojawiają się w obrębie jednego z tych narządów, mogą więc rzutować na stan tego drugiego. Wygląd śluzówki jamy ustnej może wskazywać na rozwijające się zapalenie, a przez to tłumaczyć występowanie dolegliwości w obrębie uszu.
Schorzenia ogólnoustrojowe
Szumy uszne mogą być spowodowane również poważną chorobą. Może to być nowotwór (np. guz nerwu słuchowego), ale także nadczynność tarczycy, nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze oraz miażdżyca.
Niektóre leki
W niektórych przypadkach szumy uszne są wynikiem przyjmowania określonych leków. Mogą do nich należeć antybiotyki, środki przeciwbólowe lub np. antydepresanty.
Hałas
Częste lub długotrwałe przebywanie w otoczeniu pełnym zgiełku może prowadzić do takich objawów, jak syczenie w uszach. W skrajnych przypadkach dochodzi do uszkodzenia nerwów słuchowych, a nawet rozwinięcia niedosłuchu. Czynnikiem pogłębiającym problem może być np. słuchanie głośnej muzyki, zwłaszcza przy użyciu słuchawek.
Silny stres
Objaw akustyczny wywołany długotrwałą ekspozycją na stres (np. w pracy) ujawnia się zwykle pod wieczór. Stres obniża jakość życia na wielu płaszczyznach. Może prowadzić do występowania innych niepożądanych symptomów utrudniających codzienne funkcjonowanie. Należą do nich m.in. pulsujące bóle głowy czy trudności z zaśnięciem.
Inną przyczyną powstawania szumów w uszach jest zaawansowany wiek pacjenta. W medycynie na określenie takiego przypadku używa się niekiedy sformułowania „głuchota starcza”.
Leczenie szumów usznych
W zależności od tego, co leży u podstaw problemu, leczenie dolegliwości może przebiegać w różny sposób. Ważne jest to, aby nie eksperymentować ze swoim zdrowiem, ale działać profilaktycznie, a w razie potrzeby konsultować swój stan z lekarzem.
Jeżeli przyczyną szumów usznych jest dostanie się wody do przewodu słuchowego, wówczas wystarczy wytrząsnąć płyn z narządu i pozwolić mu wyschnąć. W przypadku, gdy elementem utrudniającym słyszenie jest ciało stałe, można spróbować je samodzielnie usunąć. Jeżeli działanie się nie powiedzie, należy skonsultować się z lekarzem laryngologiem.
Pomocy specjalisty wymaga również sytuacja, w której nastąpiło uszkodzenie ucha. Wskazana jest wówczas profesjonalna diagnostyka w celu stwierdzenia, czy doszło do naruszenia tkanek w obrębie ucha środkowego. Jeżeli dolegliwościom słuchowym towarzyszy również ból w odcinku szyjnym lub pacjent skarży się na zawroty głowy, wskazane jest zbadanie stanu ośrodkowego układu nerwowego.
Jeśli przyczyną problemu jest zalegająca woskowina, warto zastosować gotowe krople do uszu (np. wyrób medyczny LIX), które ułatwiają jej usunięcie. Preparaty tego typu upłynniają zatykający ucho materiał i sprawiają, że wylewa się on na zewnątrz.
Kłopoty ze stawami skroniowo-żuchwowymi należy skonsultować ze specjalistą stomatologiem. Podobnie w przypadku, gdy szumy uszne są spowodowane reakcją alergiczną, rozwiązaniem problemu jest podjęcie odpowiedniego leczenia polegającego na odczulaniu.
Jeśli przyczyną syczenia i trzasków w uszach jest zażywanie określonych leków, problem można rozwiązać poprzez zastosowanie innej terapii. Zmiany tego typu można wprowadzać wyłącznie po konsultacji z lekarzem.
Kiedy występuje podejrzenie poważnej choroby ogólnoustrojowej, pacjent powinien jak najszybciej skontaktować się z lekarzem danej specjalności. Szybka diagnostyka i dobranie odpowiedniej terapii w wielu przypadkach umożliwia całkowite wyleczenie.
U osób z szumami usznymi, u których wystąpił ubytek słuchu, konieczne może okazać się założenie aparatu słuchowego.
Zapobieganie powstawaniu szumów usznych – sprawdzone porady
- Unikaj hałasu zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Nie słuchaj muzyki przez słuchawki i staraj się ograniczać swoje uczestnictwo w głośnych wydarzeniach, takich jak koncerty muzyczne.
- Pamiętaj o regularnym czyszczeniu uszu z zewnątrz.
- Higienę wnętrza dróg słuchowych wykonuj za pomocą specjalistycznych preparatów. Unikaj używania patyczków higienicznych.
- Unikaj sytuacji stresujących, a jeżeli ci się przytrafią, staraj się nie myśleć o nich przed zaśnięciem.
- Pamiętaj o tym, by codziennie znaleźć czas na relaks i wypoczynek fizyczny oraz psychiczny.
- Nie zasypiaj w całkowitej ciszy. Dźwięki tła są potrzebne do zachowania zdrowia narządu słuchu. Zrezygnuj ze stoperów, a w miarę możliwości śpij przy otwartych drzwiach lub oknie wychodzącym na ulicę.
- Obserwuj reakcje swojego organizmu po rozpoczęciu terapii farmakologicznej. Jeżeli nowe leki wywołują u ciebie niepożądane objawy, skontaktuj się ze swoim lekarzem.
- Regularnie badaj krew i wykonuj pomiary jej ciśnienia. Odchylenia od normy staraj się niwelować dietą i codzienną aktywnością fizyczną. W razie potrzeby skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą dietetykiem.
- Środki farmakologiczne (np. przeciwbólowe, przeciwzapalne) przyjmuj z umiarem wyłącznie w sytuacjach, gdy zachodzi bezwzględna potrzeba.
