Alergiczne zapalenie ucha - jak je rozpoznać? Przyczyny, leczenie
Alergia zwykle bywa kojarzona z wysypką, łzawieniem oczu, katarem i kaszlem. W rzeczywistości alergeny mogą wpływać również na narząd słuchu. Alergiczne zapalenie ucha to częsta przypadłość. Gdy pojawia się swędzenie uszu na zewnątrz lub w środku czy też uczucie zatkanego ucha, być może przyczyną jest właśnie alergia. Objawy tego typu występują jednak również przy chorobach infekcyjnych uszu. Jak odróżnić symptomy? Kiedy mamy do czynienia z alergiczną postacią zapalenia uszu? Dowiesz się tego po przeczytaniu naszego tekstu!
Co to jest alergiczne zapalenie ucha?
Alergiczne zapalenie ucha to uciążliwa dolegliwość, będąca jednym z objawów alergii. W rzeczywistości więc nie jest to osobna jednostka chorobowa, lecz infekcja ucha wywołana przez alergeny. Na pojawienie się alergicznego zapalenia ucha szczególnie narażeni są najmłodsi pacjenci – występuje u dzieci, niemowląt i noworodków, ale obserwowane jest także u osób dorosłych.
Jak dochodzi do wystąpienia alergicznego zapalenia ucha? W przebiegu alergii układ immunologiczny reaguje nieprawidłowo na kontakt z alergenem. W konsekwencji wzmaga on produkcję przeciwciał, które odpowiadają za procesy zwalczające potencjalnie groźny czynnik – zwykle wziewny lub pokarmowy. Wzmożona produkcja przeciwciał wywołuje objawy, takie jak katar, kaszel, wysypka i obrzęk. Jeśli wspomniany obrzęk dotyczy przewodu słuchowego, w którym dojdzie do namnażania się patogenów chorobotwórczych, wówczas przypadłość taka określana jest jako alergiczne zapalenie ucha.
Co ważne, struktura ucha najczęściej zajmowana przez zmiany to tzw. trąbka słuchowa czy też przewód Eustachiusza. Ten fragment ucha stanowi bezpośrednie połączenie ucha środkowego z gardłem, dlatego alergeny różnego rodzaju mogą swobodnie przemieszczać się pomiędzy gardłem, nosem i uchem. Obecność alergenów w uchu środkowym przyczyniają się natomiast do uwolnienia histaminy przez komórki tuczne. To powoduje obrzęk tkanek, odczuwany jako zatkane ucho.
Alergiczne zapalenie ucha – przyczyny schorzenia
Za alergiczne zapalenie ucha odpowiadają alergeny. Są to różne czynniki, które dla zdrowego człowieka nie stanowią zagrożenia, jednak w przypadku alergików są odbierane przez układ immunologiczny jako inicjator reakcji obronnej.
Ten typ zapalenia ucha najczęściej jest objawem reakcji po kontakcie z czynnikiem wziewnym, którym mogą być np. pyłki roślin czy roztocze kurzu domowego. Inne możliwe przyczyny to również alergia lub nietolerancja pokarmowa, będąca główną przyczyną „naderwanego ucha”.
Alergia czy infekcja? Jak rozpoznać objawy alergicznego zapalenia ucha?
Objawy występujące u osób z alergicznym zapaleniem ucha oraz u pacjentów ze zdiagnozowaną infekcją zapalną uszu zwykle są bardzo zbliżone. W obu przypadkach może występować swędzenie w uszach, zaczerwienienie i obrzęk przewodu słuchowego czy podrażnienie skóry. Niemniej alergia najczęściej wywołuje również inne objawy, takie jak:
- nieżyt nosa, częste kichanie;
- zaczerwienienie oczu;
- kaszel, duszności;
- zapalenie oskrzeli;
- zapalenie krtani;
- biegunki i/lub wymioty;
- wysypka skórna.
Natomiast infekcja o podłożu wirusowym i bakteryjnym zwykle wywołują także silny ból ucha, niekiedy pojawia się również wyciek. Pogorszenie słuchu może towarzyszyć obu schorzeniom, ponieważ często wynika ono z obrzęku przewodu słuchowego. Należy jednak zaznaczyć, że zapalenie ucha o podłożu alergicznym jest jednym z czynników predysponujących do rozwoju wysiękowego zapalenia ucha.
Odczuwając niepokojące objawy, warto więc skonsultować się z lekarzem, ponieważ stan zapalny uszu może mieć różne przyczyny (także niewymienione w tym artykule). Poza alergicznym zapaleniem ucha wymienia się również inne zmiany w obrębie narządu słuchu wynikające z reakcji organizmu na alergeny. Jest to tzw. naderwane ucho pojawiające się przy alergii pokarmowej.
Naderwane ucho u dziecka – przyczyny to alergia
Alergiczne podłoże dotyczy również objawu określanego mianem naderwanego ucha u dziecka. Stosowane jest w przypadku występowania symptomów takich jak:
- zaczerwienienie płatka ucha;
- wrażliwa, skłonna do pęknięć i podrażnień skóra uszu;
- nadmierna suchość i łuszczenie skóry za uchem;
- szorstkość skóry;
- niekiedy występowanie sączących się zmian skórnych w obrębie ucha.
Objaw określany jako naderwane ucho u dziecka to nic innego, jak reakcja organizmu na alergen i zazwyczaj dotyczy alergii pokarmowej, rzadziej wziewnej. Nazwa ta, chociaż bywa kojarzona z mechanicznym uszkodzeniem małżowiny usznej, stosowana jest w przypadku typowego dla małych dzieci objawu alergicznego.
Alergiczne zapalenie ucha – leczenie
W przypadku alergicznego zapalenia ucha stosuje się leczenie zachowawcze. Lekarz może wdrożyć leki przeciwhistaminowe, które redukują objawy alergii, w tym m.in. obrzęk i swędzenie. Warto jednak zaznaczyć, że farmakoterapia stanowi jedynie półśrodek i w miarę możliwości należy również zadbać o skuteczne leczenie przyczynowe, a więc eliminację alergenu z otoczenia alergika.
Źródła:
- Jankowska A., Pośpiech L., Jankowski A., Rola alergii w wysiękowym zapaleniu ucha środkowego u dzieci, Advances in Clinical and Experimental Medicine 2004, nr 13(3), s. 491–496.
- Dhooge I., Verbruggen K., Vandenbulcke L., Glikokortykosteroidy w zapaleniu alergicznym: korzyści kliniczne w wysiękowym zapaleniu ucha środkowego, tłum. M. Kunstman, Medycyna po Dyplomie 2007, nr 8, https://podyplomie.pl/medycyna/27496,glikokortykosteroidy-w-zapaleniu-alergicznym-korzysci-kliniczne-w-wysiekowym-zapaleniu-ucha (dostęp 19.10.2023).
