Łuszczyca ucha — przyczyny, objawy, leczenie
W przebiegu zmian łuszczycowych na skórze pojawiają się charakterystyczne plamy, grudki, wykwity i suche płaty. Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, zapalną, o podłożu genetycznym, ale istotne znaczenie odgrywają w niej także czynniki środowiskowe. Niekiedy zmiany obejmują struktury małżowiny, okolicę za uchem i przewód słuchowy — wówczas mamy do czynienia z łuszczycą ucha. Dowiedz się więcej o przyczynach, objawach i sposobach leczenia łuszczycy na tej partii ciała!
Łuszczyca — co to za choroba?
Łuszczyca może rozwinąć się u osób w każdym wieku, ale najczęściej pierwsze objawy występują u osób młodych, między 20. a 40. rokiem życia. Chorują zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Szacunkowo ten problem dotyczy ok. 4–5 % populacji, głównie rasy białej. To dermatologiczna choroba skóry, której towarzyszy stan zapalny i obecność charakterystycznej łuski. Zmiany pojawiają się na różnych obszarach ciała, głównie na łokciach, zgięciach kolan, dłoniach, stopach i tułowiu.
Choroba często obejmuje również skórę głowy. Początkowo może przypominać łupież. Specyficzne wykwity niemal zawsze dotyczą obszarów owłosionych — linii włosów, brwi, okolicy za uchem. Niekiedy zmiany obejmują dużą powierzchnię skóry, innym razem występują miejscowo. Ze względu na bliskość obszarów owłosionych chorzy często zmagają się z łuszczycą ucha. Wówczas zmiany mogą pojawić się na małżowinie, ale niekiedy dotyczą także przewodu słuchowego zewnętrznego. Choroba raczej nie rozwija się wewnątrz ucha, niemniej, ze względu na wywoływane podrażnienia, stanowi poważne ryzyko nadkażenia i rozwoju stanu zapalnego ucha zewnętrznego.
Jakie zmiany choroba wywołuje w budowie skóry?
Chorobie towarzyszy stan zapalny skóry, a także nieprawidłowy proces proliferacji naskórka. U osób zdrowych komórki naskórka migrują w kierunku jego powierzchni i stopniowo zostają zastępowane przez nowe. To naturalny proces keratynizacji (złuszczania), który trwa ok. 28 dni. Jeśli przebiega płynnie, zostaje niezauważony i pozwala na odnowę naskórka. Z kolei w przypadku łuszczycy ten proces jest znacznie skrócony, nawet do zaledwie kilku dni. W konsekwencji martwe komórki naskórka nie złuszczają się należycie, a gromadzą, przyjmując postać suchych płatów, wyraźnie odgraniczonych od zdrowej skóry. Takie zmiany określa się jako łuski, ponieważ składają się z wielu nagromadzonych warstw. Te z kolei znajdują się na rumieniowych plamach.
Charakterystyczne w przebiegu łuszczycy są dwa objawy widoczne po zdrapaniu blaszki. Jednym z nich jest objaw świecy stearynowej — skóra pod łuską jest błyszcząca, wygląda, jakby była pokryta cienką warstwą wosku. Drugi to objaw Auspitza — obecność kropelek krwi. U osób z łuszczycą występuje jeszcze jedna specyficzna cecha. To tzw. objaw Koebnera, który polega na tym, że w miejscu przerwania ciągłości tkanek, nawet na zdrowej skórze w okresie remisji, po kilku dniach rozwijają się zmiany łuszczycowe.
Warto jednak podkreślić, że istnieją różne typy tej choroby. Najczęściej spotykana jest łuszczyca zwykła (z charakterystyczną blaszką). Z kolei łuszczyca krostkowa cechuje się obecnością ropnych krost. Wymienia się też łuszczycę stawową, drobnogrudkową, kropelkową czy paznokci.
Najczęstsze objawy łuszczycy ucha
Zwykle w pierwszej kolejności na skórze pojawiają się czerwonobrunatne grudki z łuszczącą się powierzchnią. Wykwit pierwotny może mieć wielkość zaledwie kilku milimetrów. Z czasem zmiany osiągają średnicę kilku centymetrów i są pokryte srebrzystą łuską. Zwykle takim zmianom towarzyszą świąd, ból ucha i ogólny dyskomfort. Wykwitów nie należy jednak drapać, ponieważ przerwanie ciągłości naskórka zwiększa ryzyko zakażeń grzybiczych lub bakteryjnych odpowiedzialnych za zapalenie ucha zewnętrznego.
Jeśli dochodzi do zajęcia przewodu słuchowego, grzybica ucha może odpowiadać za gromadzenie się nadmiaru woskowiny, a nawet zaburzać słuch. Trudnością, zwłaszcza w okresie zaostrzenia objawów, może okazać się noszenie słuchawek, kolczyków czy aparatów słuchowych. Niestety łuszczyca znacznie pogarsza jakość życia pacjenta.
Co odpowiada za to schorzenie? Możliwe przyczyny łuszczycy
Niestety etiologia tej choroby wciąż pozostaje niewyjaśniona. Wiadomo jednak, że łuszczyca jest uwarunkowana genetycznie — ryzyko jej rozwoju wzrasta wielokrotnie u pacjentów, których członkowie rodziny również chorują. Schorzenie to zostało sklasyfikowane jako choroba autoimmunologiczna — w wielu aspektach potwierdzono niewłaściwe funkcjonowanie układu immunologicznego.
Niewątpliwie jest to więc problem zarówno dermatologiczny, ogólnoustrojowy, jak i emocjonalny. Pacjent z łuszczycą musi radzić sobie z poważnymi zmianami skórnymi, które są narażone na infekcje. Niekiedy objawy choroby budzą strach wśród społeczeństwa — zupełnie niepotrzebnie, ponieważ to schorzenie całkowicie niezaraźliwe! Nie zmienia to jednak faktu, że symptomy bywają bardzo nieestetyczne, a to jest częstym źródłem kompleksów czy nawet wycofania z życia towarzyskiego.
Co może powodować zaostrzenie objawów?
Najczęściej łuszczyca występuje w krajach wysokorozwiniętych. Duży wpływ na rozwój i nasilenie zmian mają czynniki środowiskowe, wśród których wymienia się głównie:
- przewlekły stres;
- warunki atmosferyczne, zwłaszcza niska wilgotność powietrza, chłód;
- urazy skóry — zadrapania, skaleczenia;
- infekcje skórne;
- przebyte infekcje ogólnoustrojowe, np. zakażenie paciorkowcowe;
- przyjmowanie niektórych leków, np. związków litu, beta-blokerów;
- dym papierosowy;
- alkohol;
- zaburzenia hormonalne.
Na czym polega diagnostyka tej choroby?
Najczęściej dermatolog stawia diagnozę na podstawie analizy wyglądu zmian skórnych. Przy podejrzeniu łuszczycy, ze względu na jej genetyczne podłoże, ważny jest też wywiad rodzinny. Niekiedy konieczne jest również wykonanie dalszych testów, np. badań histopatologicznych (z próbki pobranej tkanki). Właściwa diagnostyka jest bardzo ważna, ponieważ łuszczyca ucha, a także objawy na innych partiach ciała, niekiedy mogą przypominać inne poważne schorzenia, takie jak toczeń rumieniowaty, grzybica skóry czy łojotokowe zapalenie skóry.
Dostępne sposoby leczenia łuszczycy
W przypadku zmian obejmujących owłosioną skórę głowy i okolice ucha podstawą jest leczenie miejscowe za pomocą odpowiednich preparatów przyspieszających gojenie i redukujących stan zapalny. Do takich środków zalicza się kremy i maści zawierające m.in. kwas salicylowy, mocznik, cygnolinę, a także kortykosteroidy, analogi witaminy D3 (np. kalcypotriol, takalcytol). Do leczenia łuszczycy stosuje się także fototerapię i fotochemioterapię.
Jak pielęgnować ucho ze zmianami łuszczycowymi i unikać zakażenia?
Niezwykle ważna jest prawidłowa pielęgnacja, która pozwala na zmiękczenie blaszek i przyspiesza gojenie. Osoby chore muszą unikać zanieczyszczeń, dlatego kluczowa jest higiena. Chociaż zmiany w obrębie ucha niekiedy bardzo swędzą, pod żadnym pozorem nie należy ich zdrapywać. Małżowinę i widoczną część kanału słuchowego należy tylko delikatnie przemywać i każdorazowo stosować preparaty nawilżające, przeznaczone do pielęgnacji skóry łuszczycowej.
Źródła:
- Czarniawska-Grzesińska M., Stępień B., Pietrzykowska-Fryca I.: Choroby ucha zewnętrznego najczęściej spotykane w praktyce dermatologicznej. Postępy Dermatologii i Alergologii XXIII; 2006/5.
- Bożęcki A.: Praktyczne wskazówki rozpoznawania i leczenia łuszczycy. https://www.czytelniamedyczna.pl/610,praktyczne-wskazlwki-rozpoznawania-i-leczenia-uszczycy.html (data odczytu: 08.12.2022).
- Łach K.: Łuszczyca (psoriasis).http://www.korektorzdrowia.pl/wp-content/uploads/krzysztof-c581ach-c581uszczyca-psoriasis.pdf (data odczytu: 08.12.2022).
- Wielowieyska-Szybińska D., Wojas-Pelc A.: Przebieg i postępowanie w łuszczycy zwykłej. Post Dermatol Alergol 2012; XXIX, 2: 123–127. https://razemrazniej.pl/wp-content/uploads/2020/02/Przebieg-i-post%C4%99powanie-w-%C5%82uszczycy-zwyk%C5%82ej.pdf (data odczytu: 08.12.2022).
- Blades N.: Psoriasis in Your Ears, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/psoriasis-in-ears?fbclid=IwAR0B6d2tOYbE5e2hy73zTwszOUnGHy40Gnw_FFS0pMUZkLqraiNOKIkMkgo (data odczytu: 08.12.2022).
