Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?
Podróż linią lotniczą bywa ekscytującym przeżyciem, ale niestety często również źródłem stresu i dolegliwości fizycznych. Silny ból ucha przy lądowaniu samolotem należy do tych szczególnie uciążliwych. Chociaż zwykle mija samoistnie, to w części przypadków może być objawem poważniejszego uszkodzenia głębszych struktur ucha. Co dokładnie odpowiada za dokuczliwe symptomy i jak ich uniknąć? Poznaj najważniejsze informacje na ten temat i zadbaj o swój słuch!
Silny ból ucha przy lądowaniu samolotu – czym jest barotrauma?
Barotrauma to określenie pochodzące z łacińskich słów baro – ciśnienie i trauma – uraz. Silny ból ucha w samolocie to właśnie rodzaju urazu lub dyskomfortu spowodowanego gwałtowną zmianą ciśnienia. Sytuacja taka najczęściej dotyczy ucha środkowego, w którym znajdują się jamy wypełnione powietrzem, odpowiedzialne za wyrównywanie ciśnienia.
Silny ból ucha przy lądowaniu samolotu to stosunkowo częsty problem, ponieważ na tym etapie lotu narażeni jesteśmy na największe zmiany ciśnień między uchem środkowym a otoczeniem. Wahania ciśnienia powietrza są porównywalne do nurkowania, w trakcie którego również może dochodzić do barotraumy ucha.
Mechanizm powstawania bólu ucha podczas podróży samolotem
Ciśnienie atmosferyczne panujące na poziomie morza wynosi ok. 760 mmHg – do życia w takim środowisku przystosowany jest człowiek. W kabinie samolotu ciśnienie w takich granicach utrzymywane jest sztucznie i ulega zmianie zwłaszcza podczas wznoszenia się i lądowania.
Gdy samolot się obniża, ciśnienie wzrasta, natomiast w uchu środkowym utrzymuje się ono niższe. Za jego wyrównanie między uchem a środowiskiem zewnętrznym odpowiada przede wszystkim trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza). Jest to cienki kanał, który łączy ucho środkowe z gardłem. U zdrowego człowieka następuje swobodny przepływ powietrza, generowany dzięki mimowolnym ruchom trąbki podczas m.in. żucia, przełykania czy ziewania, co skutkuje wyrównaniem ciśnienia.
Jeśli natomiast mechanizm ten z różnych przyczyn nie działa poprawnie i ciśnienie w uchu środkowym różni się od tego w otoczeniu (inne jest po obu stronach błony bębenkowej), może dochodzić do odchylenia membrany do wewnątrz (w kierunku ucha środkowego) oraz jej obrzęku. Właśnie takie zmiany pod wpływem podciśnienia odpowiadają za silny ból ucha przy lądowaniu samolotu.
Zapalenie ucha środkowego i inne infekcje – przyczyny problemów z wyrównaniem ciśnienia
Jeśli zapewniona jest prawidłowa drożność trąbki słuchowej, ryzyko bólu ucha w czasie lotu jest niewielkie. Istnieją jednak czynniki, które zaburzają funkcjonowanie tego kanału i utrudniają wyrównanie ciśnienia w uchu.
Za niedrożność trąbki Eustachiusza odpowiadają zwłaszcza infekcje górnych dróg oddechowych, którym towarzyszy nieżyt nosa, objawiający się obrzękiem błony śluzowej jam nosowych i zatok oraz nadmiarem wydzieliny nosowej (potocznie zwanej katarem).
Do opuchlizny ujścia trąbki słuchowej mogą prowadzić także alergie i inne problemy z nosem, np. polipy. Także zapalenie ucha środkowego może nasilać objawy urazu ciśnieniowego. Jako kolejny czynnik, utrudniający wyrównanie ciśnienia w uszach w czasie lotu, wymienia się nadmiar woskowiny usznej.
Jakie objawy można odczuwać podczas startu i lądowania?
Barotrauma może powodować objawy o różnym stopniu nasilenia. Czasem odczuwana jest jako zwykły dyskomfort, w innych przypadkach zaś jako bardzo silny ból ucha, najczęściej pojawiający się nagle przy lądowaniu samolotu. Poza dolegliwościami bólowymi uszu mogą występować także:
- stłumienie słuchu (niedosłuch);
- uczucie pełności lub zatkania ucha;
- szumy uszne;
- pulsowanie w uchu;
- zawroty głowy;
- dzwonienie w uszach;
- rzadziej krwawienie z ucha, które sugeruje pęknięcie błony bębenkowej lub nawet uszkodzenie łańcuszka kosteczek słuchowych albo ucha wewnętrznego;
- utrata słuchu.
Znasz już przyczyny bólu ucha, spróbuj go teraz uniknąć – profilaktyka
Podróżujący liniami lotniczymi mogą właściwie przygotować się do lotu samolotem, dlatego warto poznać metody profilaktyczne, które w większości przypadków pozwalają uniknąć barotraumy. Jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko bólu ucha, nie śpij w czasie lotu, tylko wypróbuj następujące sposoby:
- Czynności stymulujące otwarcie trąbki słuchowej – częste przełykanie śliny, ziewanie, żucie gumy lub ssanie cukierków, zwłaszcza podczas startu i lądowania.
- Manewr Valsalvy – polega on na zatkaniu nosa i ust oraz próbie wydmuchnięcia powietrza, ale wciąż przy zamkniętym nosie i ustach.
- Specjalne zatyczki do uszu – dostępne są zatyczki, które mogą pomóc w stopniowym dostosowywaniu się uszu do zmian ciśnienia. Zatkanie uszu chroni słuch również przed hałasem generowanym przez silniki samolotu.
- Udrożnienie nosa przed lotem – jeśli masz problemy z katarem lub alergią, zapytaj lekarza o krople do nosa obkurczające błonę śluzową i zastosuj wskazany preparat przed lotem.
- Nawadnianie – podczas lotu warto pić dużo wody, co pomaga utrzymać prawidłowe nawilżenie błon śluzowych i jednocześnie zwiększa częstotliwość przełykania, wprowadzając ujście trąbki słuchowej w ruch.
Jak przygotować się do lotu z dzieckiem?
Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie narażone na silny ból ucha przy lądowaniu samolotem, ponieważ ich trąbki słuchowe są węższe i krótsze w porównaniu do tych u osoby dorosłej. Jednocześnie nie wszystkie metody profilaktyczne mogą być u nich zastosowane. Aby ograniczyć ryzyko dyskomfortu u swojej pociechy, staraj się podawać jej coś picia (np. butelkę z wodą lub mlekiem) podczas schodzenia do lądowania.
Jeśli dziecko ma katar, po konsultacji z pediatrą możesz zastosować odpowiednie krople do nosa. Starszym dzieciom staraj się wytłumaczyć, jak powinny się zachowywać w trakcie lotu – często przełykać ślinę, ziewać i dmuchać z zatkanym nosem.
Jak łagodzić dolegliwości, które już wystąpiły?
Jeśli pomimo starań po wyjściu z samolotu dokucza Ci ból ucha, staraj się kontynuować techniki pozwalające na wyrównanie ciśnienia. Ból i obrzęk można lekko zmniejszyć za pomocą ciepłego kompresu, przykładanego na okolicę ucha. W razie potrzeby można też ponownie zastosować leki obkurczające lub sięgnąć po doustne środki przeciwbólowe. Jeśli pomimo tego ciśnienie wewnątrz ucha się nie wyrównuje i wciąż odczuwasz dyskomfort, skonsultuj się z lekarzem. Utrzymujące się wrażenie zatkanego ucha po locie może wskazywać na poważniejsze uszkodzenia.
Silny bólu ucha przy lądowaniu samolotu – kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeśli ból jest bardzo silny, utrzymuje się długo po locie lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy (np. znaczące pogorszenie słuchu, wyciek z ucha, silne zawroty głowy), niezwłocznie należy udać się do lekarza. Poważny przypadek barotraumy może prowadzić do groźnych powikłań, z trwałą utratą słuchu włącznie, dlatego niekiedy pomoc medyczna jest po prostu niezbędna.
FAQ
Jak złagodzić silny ból ucha w samolocie?
Aby złagodzić silny ból ucha w samolocie, staraj się często przełykać ślinę, żuć gumę lub cukierki, ziewać i dmuchać z zamkniętymi ustami. Powinno to doprowadzić do wyrównania ciśnienia w uchu, a w efekcie – ustąpienia dolegliwości.
Jak pozbyć się bólu ucha w samolocie?
Do najpopularniejszych metod, pozwalających na pozbycie się bólu ucha podczas lotu samolotem, należy ssanie cukierków i żucie gum, powodujące większe wydzielanie śliny i przełykanie, a także ziewanie i próba Valsalvy (dmuchanie z zamkniętym nosem i ustami).
Czy lot samolotem może uszkodzić słuch?
Tak, rosnące ciśnienie w kabinie samolotu może doprowadzić do pęknięcia błony bębenkowej, uszkodzenia kosteczek słuchowych i struktur ucha wewnętrznego.
Źródła:
- https://www.mp.pl/otolaryngologia/aktualnosci/103141,barotrauma-ucha-i-zatok-czesta-dolegliwosc-w-okresie-wakacji
- https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/178619,uraz-cisnieniowy-ucha-wewnetrznego
- https://www.mp.pl/otolaryngologia/ekspert/pytania_do_eksperta/105446,zapalenie-ucha-srodkowego-a-lot-samolotem-co-zalecic-pacjentowi
- https://www.mp.pl/pacjent/zdrowiewpodrozy/lista/60718,barotrauma
