Kataralne zapalenie ucha - przyczyny i objawy. Jak leczyć ból ucha od kataru?
Nieżyt ucha, który najczęściej jest powikłaniem po infekcji górnych dróg oddechowych, określa się jako kataralne zapalenie ucha, czy też potocznie „ucho kataralne”. Z medycznego punktu widzenia jest to zapalenie trąbki słuchowej, która stanowi łącznik między gardłem a uchem środkowym. Przyczyny tej choroby to wirusy, rzadziej bakterie. Schorzeniu zwykle towarzyszy ból ucha i objawy przeziębienia, takie jak katar, kaszel, podwyższona temperatura ciała i ogólnie złe samopoczucie. Dowiedz się więcej o przyczynach, objawach i leczeniu kataralnego zapalenia ucha!
Co to jest kataralne zapalenie ucha?
Kataralne zapalenie ucha, zwane również nieżytowym zapaleniem ucha, to częste powikłanie po infekcji górnych dróg oddechowych. Schorzenie wywołuje obrzęk ucha, a dokładniej trąbki słuchowej, która łączy jamę bębenkową ucha środkowego z gardłem.
Na kataralne zapalenie ucha cierpią najczęściej dzieci. Dlaczego? Za infekcję kataralną odpowiedzialne są patogeny chorobotwórcze przedostające się do ucha środkowego z innych części, takich jak nos, zatoki i gardło. U najmłodszych pacjentów droga między nosem i gardłem a strukturami ucha jest skrócona ze względu na niedojrzałą budowę anatomiczną. Jeśli zatem w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych Twój maluch zaczyna chwytać się za ucho, pocierać je lub bezpośrednio komunikować dolegliwości bólowe związane z narządem słuchu, warto jego stan skonsultować z laryngologiem. Ból ucha u dziecka przy przeziębieniu może bowiem świadczyć o infekcji kataralnej.
Podatność na nieżytowe zapalenie ucha wzrasta również u osób z osłabionym układem immunologicznym, który nie zwalcza należycie patogenów chorobotwórczych.
Nieżytowe zapalenie ucha środkowego – przyczyny
Infekcja kataralna to choroba wywoływana przez namnażanie się w uchu środkowym chorobotwórczych patogenów. Te przedostają się najczęściej z nosa i gardła, dlatego też jednoczesny katar i ból ucha to częsta przypadłość. Przyczyny stanu zapalnego to w większości przypadków drobnoustroje wirusowe, np. rhinowirusy, wirusy paragrypy, koronawirusy. Wyróżnia się przeszło 200 patogenów wirusowych, które mogą wywoływać kataralne zapalenie ucha.
Zakażenie bakteryjne rzadko jest pierwotną przyczyną zapalenia ucha o charakterze kataralnym. Do nadkażenia bakteriami może jednak dochodzić w przebiegu choroby wirusowej, która upośledza układ odpornościowy i wywołuje podrażnienia, co zwiększa ryzyko rozwoju infekcji.
Często mówi się, że ucho jest zatkane przy przeziębieniu. W części przypadków objaw taki nie jest związany z infekcją kataralną, a wynika jedynie ze zmiany ciśnienia w uchu pod wpływem zwiększonej produkcji kataru. Jeśli jednak dojdzie namnożenia drobnoustrojów w uchu środkowym, mowa już o kataralnym zapaleniu ucha.
Objawy kataralnego zapalenie ucha
Układ immunologiczny przy kontakcie z zagrożeniem uruchamia mechanizm obronny, zwiększa się wydzielanie przeciwciał przez błony śluzowe i najczęściej wzrasta temperatura ciała. W konsekwencji pojawia się nieżyt ucha poprzedzony stopniowym rozwojem obrzęku. Z tego powodu osoba przeziębiona lub po niedawno przebytej infekcji może odczuwać ból ucha.
Objawy kataralnego zapalenia ucha obejmują symptomy dotyczące narządu słuchu, jak również ogólnoustrojowe, uznawane za typowe symptomy przeziębienia. Są to m.in.:
- ból ucha,
- swędzenie uszu,
- uczucie zatkania ucha,
- szumy uszne,
- niedosłuch,
- gorączka,
- osłabienie,
- katar,
Kataralne zapalenie ucha – jak leczyć? Sposoby na ból ucha przy katarze
Podstawą leczenia jest opanowanie źródła choroby, którym w przypadku kataralnego zapalenia ucha jest pierwotne przeziębienie. Ucho kataralne w większości przypadków wynika z zakażenia wirusowego, dlatego też leczenie ogranicza się do redukowania objawów.
Zaleca się odpoczynek, a w razie potrzeby przyjmowanie doustnych preparatów o działaniu obniżającym gorączkę. Obrzęk błon śluzowych nosa i gardła redukuje się poprzez stosowanie leków o działaniu miejscowym, które obkurczają śluzówkę i łagodzą podrażnienia. Jeśli natomiast kataralne zapalenie ucha wynika z zakażenia bakteryjnego, należy wdrożyć antybiotykoterapię.
Ból ucha przy katarze zwykle ustępuje po opanowaniu nadprodukcji wydzieliny, która podrażnia błony śluzowe i zwiększa obrzęk. Niemniej jednak w większości przypadków zaczerwienienie i obrzęk trąbki słuchowej są na tyle dokuczliwe, że konieczne okazuje się stosowanie także preparatów miejscowo do ucha, takich jak np. krople LIX. Wyrób medyczny LIX wykazuje działanie osmotyczne, czyli wspomaga usuwanie wilgoci z tkanek i zmniejsza obrzęk będący przyczyną bólu ucha. Dodatek chlorowodorku lidokainy o właściwościach znieczulających umożliwia szybką redukcję bólu1. Chory może również sięgnąć po doustne leki przeciwbólowe dostępne bez recepty.
Kataralne zapalenie ucha zwykle trwa ok. 7-10 dni. Jeśli tak się nie stanie, należy udać się do lekarza. W niektórych przypadkach źle leczona infekcja może przerodzić się w przewlekłe, wysiękowe lub ostre zapalenie ucha środkowego. Z wizytą u specjalisty nie należy czekać również w przypadku, gdy pojawiają się niepokojące objawy, takie jak ropny, surowiczy lub śluzowy wyciek z ucha, zawroty głowy, silny ból.
Źródła:
- Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B., Lidokaina w zapaleniach uszu – działanie, bezpieczeństwo, zastosowanie. Terapia, nr specjalny, sierpień 2019.
- Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/17972/14173 (data odczytu: 25.10.2023).
- Wiercińska M., Ostre i przewlekłe zapalenie ucha środkowego: przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego (data odczytu: 25.10.2023).
