Kłujący ból ucha — co może oznaczać?
Dolegliwości ze strony narządu słuchu występują bardzo powszechnie, mogą mieć różne podłoże i nasilenie. Do tych szczególnie irytujących należy kłujący ból ucha, który osoba chora może odczuwać w różnych miejscach, ale najczęściej w przewodzie słuchowym i uchu środkowym. Sprawdź, czym mogą być spowodowane objawy o takim charakterze.
Jak rozpoznać kłujący ból ucha?
Ból ma różny charakter. Bywa określany jako silny, ostry, umiarkowany, tępy, napadowy czy właśnie kłujący. Osoba chora czuje wówczas, jakby coś nagle wbijało się w tkanki. Ucisk może być łagodny, zlokalizowany punktowo na określonym obszarze ucha, lub przeszywający, promieniujący do głowy czy szyi. W części przypadków za ból zlokalizowany w środku ucha odpowiadają nieprawidłowości w obrębie tego narządu. Zdarza się też, że dolegliwości bólowe nie mają związku z uchem, a kłucie jedynie promieniuje do niego z innych obszarów poprzez połączenia nerwów.
Możliwy jest również ból ucha bez wyraźnej przyczyny, niezwiązany z żadnym schorzeniem (otalgia). W takim przypadku kłucie mija samoistnie po kilku dniach lub wcześniej. Jeśli tak się nie dzieje lub objawy się nasilają, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu albo laryngologa, który wykluczy bądź potwierdzi inne możliwe powody dolegliwości.
Kłucie przy zatkaniu kanału słuchowego — czop woskowinowy i ciało obce
Istnieją różne przyczyny bólu ucha o charakterze kłującym, jednak najczęstszy powód to nadmierne wydzielanie woszczyny lub obecność ciała obcego w kanale słuchowym. Woskowina w optymalnej ilości chroni struktury ucha środkowego przed zanieczyszczeniami i drobnoustrojami, działa też nawilżająco i natłuszczająco.
Prawidłowo ucho oczyszcza się samoistnie, na drodze naturalnej migracji komórek na zewnątrz, do małżowiny usznej. Jednak wiele czynników wzmaga nadmierną produkcję tej wydzieliny. Są to głównie: nieprawidłowa higiena, zwłaszcza wkładanie do kanału słuchowego patyczków higienicznych, nadmierne czyszczenie uszu, noszenie aparatów słuchowych, korzystanie ze słuchawek dousznych. Do gromadzenia się tzw. korka woskowinowego przyczyniają się także wady anatomiczne ucha i niektóre choroby dermatologiczne. Silny ból ucha lub kłucie może pojawiać się nagle, zwłaszcza po kąpieli. Wówczas pod wpływem wilgoci czop pęcznieje i napiera na tkanki.
Również ciało obce w uchu może powodować dyskomfort, rozpierający i kłujący ból ucha. Taka sytuacja dotyczy zwłaszcza małych dzieci, które mogą włożyć do przewodu słuchowego niewielki przedmiot. Zdarza się też, że do zatkania ucha doprowadza kawałek waty lub owad. Tak drobne elementy raczej nie są bezpośrednią przyczyną bólu, jednak powodują gromadzenie się woszczku, zwiększają też ryzyko zakażenia. Na obecność zanieczyszczeń w uchu często wskazuje wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. W przypadku obecności ciała obcego w uchu lub podejrzenia takiego stanu najbezpieczniej jest udać się do lekarza. Samodzielne próby oczyszczenia przewodu słuchowego mogą doprowadzić do przesunięcia obcego elementu głębiej, a nawet przebicia błony bębenkowej.
Czy to może być objaw zapalenia ucha środkowego?
Kłujący ból ucha jest jednym z objawów zapalenia ucha środkowego. Choroba dotyczy głównie dzieci, ponieważ mają one niedostatecznie rozwiniętą trąbkę słuchową (trąbkę Eustachiusza). Ten kanał łączy ucho środkowe z nosem i gardłem. U najmłodszych jest on szerszy i mniej zagięty, przez co drobnoustroje z gardła z łatwością przedostają się do ucha.
Wirusowe lub bakteryjne zapalenie ucha często jest poprzedzone infekcją górnych dróg oddechowych, m.in. nieżytem nosa, zapaleniem gardła i krtani, zapaleniem oskrzeli, zatok, gardła i migdałków. Choroba częściej rozwija się także u osób z osłabioną odpornością. Przewlekłe lub ostre zapalenia ucha środkowego, poza kłuciem, powoduje również inne objawy, m.in. podwyższoną temperaturę ciała lub gorączkę, wyciek z ucha, objawy grypopodobne, powiększenie węzłów chłonnych, bóle i zawroty głowy.
Ból może być również jednym z objawów choroby obejmującej konkretne elementy ucha środkowego, np. perlaka, zapalenia błony bębenkowej czy zapalenia wyrostka sutkowatego.
Ból i kłucie przy infekcji ucha zewnętrznego
Do często diagnozowanych chorób ucha, które mogą powodować kłucie, należy także zapalenie ucha zewnętrznego, potocznie określane jako ucho pływaka. To schorzenie infekcyjne, dotykające tkanki małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego. Za chorobę zwykle odpowiada patogen bakteryjny (głównie pałeczka ropy błękitnej) lub grzybiczy (np. grzyby pleśniowe z rodzaju aspergillus). Drobnoustroje rozwijają się najlepiej w środowisku wilgotnym i ciepłym, a takie warunki panują wewnątrz ucha. Wnikaniu zarazków sprzyjają także wszelkie otarcia w okolicy ucha.
Co jeszcze może odpowiadać za kłucie w uchu?
Najczęściej niegroźne swędzenie, uczucie zatkania i kłucie może być spowodowane także bólem gardła. Nawet jeśli patogeny chorobotwórcze nie przedostają się do ucha środkowego, to należy pamiętać, że trąbka słuchowa leży w bliskim sąsiedztwie gardła i może ulegać podrażnieniom. Obrzęk natomiast sprawia, że zmianie ulega ciśnienie w uchu, co także może powodować dyskomfort i kłucie.
Do innych możliwych przyczyn kłującego bólu ucha zalicza się m.in.:
- bóle promieniujące od kręgosłupa szyjnego;
- porażenie nerwu twarzowego;
- dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego;
- zmiany narostowe (guzy, nowotwory);
- zapalenie tętnicy skroniowej;
- uraz akustyczny;
- uraz mechaniczny w obrębie ucha lub czaszki;
- zapalenie ucha wewnętrznego;
- alergia;
- czyrak.
Jak właściwie zbadać o narząd słuchu? Kiedy udać się do lekarza?
Jeśli w uchu pojawia się ból o nieznanej etiologii, nie warto podejmować żadnych kroków na własną rękę. Domowe sposoby ograniczają się do przestrzegania zasad właściwej, bezpiecznej pielęgnacji i ochronie ucha przed nadmiarem wilgoci oraz zanieczyszczeń. Zawsze w razie występowania i utrzymywania się nieprzyjemnych objawów dłużej niż kilka dni, aby uniknąć poważnych powikłań, należy skorzystać z pomocy lekarza. Dotyczy to również sytuacji, kiedy kłującemu bólowi ucha towarzyszą jakiekolwiek niepokojące objawy, np. gdy obserwuje się wyciek z ucha, wysoką gorączkę, ostry ból ucha środkowego czy krwawienie z błony bębenkowej.
W części przypadków konieczne może być stosowanie środków zawierających antybiotyk lub substancję przeciwgrzybiczą. Stan zapalny łagodzi się lekami o działaniu miejscowym lub ogólnoustrojowym. Jeśli natomiast kłujący ból ucha nie ma związku z narządem słuchu, lekarz zaleci odpowiednie badania diagnostyczne.
Źródła:
- Bartoszewicz R., Zarębska P., Bruzgielewicz A., Niemczyk K.: Zapalenie ucha zewnętrznego. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2012, 110-116. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2084530812700199 (data odczytu: 08.12.2022).
- Kukwa A.: Zapalenie ucha środkowego. https://www.termedia.pl/Zapalenie-ucha-srodkowego,8,1721,0,1.html (data odczytu: 08.12.2022).
- Wasilewska A.: Kłucie w uchu – co oznacza kłujący ból ucha? wyleczto.pl. https://wylecz.to/laryngologia/klucie-w-uchu-co-oznacza-klujacy-bol-ucha/ (data odczytu: 08.12.2022).
- Wiskirska-Woźnica B.: Pozauszne przyczyny bólu ucha. http://kwartalnik.psps.pl/wp-content/uploads/2022/03/protetyka_sluchu_nr9_2022_wiskirska-1.pdf (data odczytu: 08.12.2022).
