Czyszczenie uszu – jak czyścić narząd słuchu z nadmiaru woskowiny?

Strona główna » Artykuły » Czyszczenie uszu – jak czyścić narząd słuchu z nadmiaru woskowiny?

Prawidłowe czyszczenie uszu obejmuje kilka podstawowych zasad, których należy przestrzegać podczas pielęgnacji i higieny. Niestety nie zawsze wiemy, jak wyczyścić uszy i jednocześnie nie zaszkodzić sobie lub dziecku. Podpowiadamy, jak prawidłowo myć uszy, i wyjaśniamy, dlaczego jest to tak ważne!

Spis treści:

1. Nadmiar woskowiny w uszach – objawy
2. Zatykanie uszu woskowiną – przyczyny
3. Dlaczego prawidłowe czyszczenie uszu jest tak ważne?
4. Bezpieczne czyszczenie uszu – najważniejsze zasady
5. Czy samodzielne płukanie uszu w domu to dobry pomysł?

Nadmiar woskowiny usznej – objawy

Woskowina (wosk uszny) jest substancją znajdującą się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Jest to mieszanina wydzielin gruczołów potowych, łojowych i komórek naskórka złuszczających się naturalnie w kanale słuchowym.

Podstawowymi funkcjami woskowiny jest działanie ochronne i nawilżające. Woskowina zapewnia także zachowanie prawidłowego pH w przewodzie słuchowym oraz umożliwia czyszczenie uszu, biorąc udział w naturalnym procesie migracji komórek nabłonka w kierunku ucha zewnętrznego.

Właściwości woskowiny w połączeniu z mechanizmem samooczyszczania ucha mają na celu zachowanie drożności przewodu słuchowego, a tym samym umożliwiają przewodzenie dźwięku. Zdarza się jednak, że w wyniku nadmiernej produkcji woskowiny tworzy się czop woskowinowy, co objawia się m.in. gorszym słyszeniem. Zatkanie uszu nadmiarem wosku może wywoływać również inne objawy, takie jak:

• ból ucha (przy zatkaniu nawet 80% średnicy przewodu);
• szumy uszne;
• zawroty głowy;
• uczucie pełności w uchu;
• swędzenie, kłucie w uchu;
• kaszel (w wyniku drażnienia kanału słuchowego przez czop woskowinowy).

Zatykanie uszu woskowiną – przyczyny

Najczęściej woskowina wydziela się w uszach w optymalnej ilości i jest przesuwana na zewnątrz kanału samoistnie, dlatego dbanie o higienę uszu ogranicza się do usuwania wydzieliny wypływającej z ucha zewnętrznego. Istnieją jednak czynniki, które zwiększają ryzyko wytworzenia się czopu woskowego.

Zatykanie uszu dotyczy najczęściej dzieci oraz osób z wąskim przewodem słuchowym. Za gromadzenie się woskowiny może odpowiadać nieprawidłowe czyszczenie ucha. Mogłoby się wydawać, że doskonale wiemy, jak wyczyścić uszy, jednak wciąż często używamy w tym celu patyczków higienicznych. Jest to najczęściej popełniany błąd, który prowadzi do przesuwania wosku do wnętrza ucha, gdzie woskowina gromadzi się, stopniowo tworząc czop (korek).

Jako kolejną przyczynę zatkanych uszu należy wymienić również zbyt częste czyszczenie uszu. Woskowina jest wydzieliną niezbędną, a częste oczyszczanie uszu prowadzi do wysuszania przewodu słuchowego i jej nadprodukcji. Zwiększenie objętości wydzieliny usznej może wynikać także z przedostania się wody do kanału słuchowego. W takim przypadku ból i uczucie pełności w uszach często pojawiają się nagle, np. po umyciu główki dziecku czy po kąpieli w basenie.

Dlaczego prawidłowe czyszczenie uszu jest tak ważne?

Tworzenie się czopu woskowego i osłabienie słuchu to nie jedyne zagrożenia związane z nieodpowiednim czyszczeniem uszu. Nagminne mycie uszu pozbawia tkanki naturalnej ochrony. W konsekwencji uszy są o wiele bardziej narażone na gromadzenie się w nich drobnoustrojów i zanieczyszczeń.

Z kolei wkładając patyczki higieniczne zbyt głęboko do kanału słuchowego, narażamy tkanki wyścielające ucho na uszkodzenie. Zagrożenie związane z przebiciem błony bębenkowej powinno każdego skłonić do zaprzestania takich praktyk, ponieważ możliwe powikłania jej uszkodzenia to nie tylko utrata słuchu, ale także ostre zapalenie ucha i inne infekcje, zaburzenia wewnątrzczaszkowe, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć w następstwie zakażenia. Już niewielkie otarcie tkanek wyścielających kanał słuchowy zwiększa dostępność dla chorobotwórczych bakterii, wirusów i grzybów.

Bezpieczne czyszczenie uszu – najważniejsze zasady

Czyszczenie uszu to bardzo ważny element codziennej higieny. Codziennie myjemy jednak tylko zewnętrzną część ucha, czyli małżowinę uszną. Widoczną część przewodu słuchowego oczyszczamy tylko w razie potrzeby z wypływającej woskowiny.

Czym bezpiecznie czyścić uszy? Najlepiej ciepłą wodą i łagodnym mydłem. Zwykle wystarczające okazuje się delikatne przetarcie ucha za pomocą miękkiego ręcznika lub gąbki. Od czasu do czasu możemy dokładniej oczyścić małżowinę uszną, stosując patyczki higieniczne.

W przypadku nadmiaru woskowiny usznej można stosować specjalne preparaty przeznaczone do jej rozmiękczania. Są to krople lub spraye, które rozpuszczają wosk, a tym samym ułatwiają jego przesuwanie się do zewnętrznej części ucha. Zalegająca woskowina może także powodować dyskomfort i ból ucha. W takich przypadkach sprawdzą się krople do uszu LIX, które redukują ból i osuszają kanał słuchowy, co pozwala też na zmiękczanie zalegającej woskowiny.

Czy płukanie uszu w domu to dobry pomysł?

Zdarza się, że woskowina w uchu gromadzi się, tworząc twardy czop. Możemy spróbować usunąć go samodzielnie za pomocą przeznaczonych do tego preparatów do czyszczenia uszu. Jeśli jednak ich stosowanie nie przyniesie pożądanych rezultatów w ciągu 2–3 dni lub gdy pojawią się dokuczliwe objawy, usuwanie woskowiny z uszu przez laryngologa będzie najbezpieczniejszym rozwiązaniem.

Domowe sposoby na płukanie uszu nie są dobrym pomysłem. Ucho zewnętrzne oddzielone jest od ucha środkowego delikatną błoną, która podczas płukania może ulec uszkodzeniu. To z kolei niesie ze sobą duże ryzyko dla zdrowia. Co więcej, w niektórych przypadkach również zabieg płukania uszu jest przeciwwskazany, dlatego przy zatkaniu uszu woskowiną zawsze warto skonsultować się z laryngologiem.

Jak wygląda czyszczenie uszu u laryngologa? Zabieg taki jest bezbolesny, jednak może wiązać się z pewnym dyskomfortem, zależnym od wrażliwości pacjenta. Laryngolog może oczyścić ucho na kilka sposobów, wykonując:

• Płukanie ucha – do przewodu słuchowego wprowadza się wodę o temperaturze 37 stopni Celsjusza pod niewielkim ciśnieniem, np. za pomocą strzykawki.
• Usuwanie woskowiny ssakiem lub haczykiem – gdy istnieją przeciwwskazania do płukania ucha lub gdy lekarz podejrzewa perforację błony bębenkowej.

Czyszczenie uszu – FAQ

Kiedy iść na czyszczenie uszu?

Na czyszczenie uszu warto udać się wtedy, gdy odczuwasz dyskomfort, ból, uczucie pełności w uchu, lub gdy zauważasz pogorszenie słuchu. Gdy domowe sposoby oczyszczenia uszu nie przynoszą efektów, należy udać się do lekarza. W przypadku znacznego zatkania ucha woskowiną profesjonalne czyszczenie uszu w gabinecie laryngologicznym jest bezpieczniejsze i skuteczniejsze niż samodzielne próby w domu.

Jak odetkać korek w uchu?

Aby odetkać korek woskowinowy w uchu, można użyć kropli lub sprayu do uszu, które zmiękczają woskowinę. Po kilku dniach stosowania preparatu nadmierna ilość woskowiny w przewodzie słuchowym powinna samoistnie wypłynąć. Jeśli domowe metody nie przynoszą efektu, warto skonsultować się z laryngologiem, który bezpiecznie usunie woskowinę.

Jak rozpoznać czop woskowinowy?

Czop woskowinowy można rozpoznać po objawach takich jak uczucie zatkanego ucha, pogorszenie słuchu, szumy uszne, ból lub zawroty głowy. Czasami może wystąpić także wydzielina z ucha. Jeśli podejrzewasz obecność czopa woskowinowego, warto skonsultować się z lekarzem w celu potwierdzenia diagnozy i usunięcia go.

 

Źródła:

1. Szołdra-Seiler A., Uczucie zatkanego ucha, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha (dostęp: 07.06.2024).
2. Hassmann-Poznańska E.,  Oczyszczanie przewodu słuchowego zewnętrznego, https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/145577,oczyszczanie-przewodu-sluchowego-zewnetrznego (dostęp: 07.06.2024).