Guzek za uchem – objawy i najczęstsze przyczyny powstawania zgrubienia za uchem
Guzek za uchem może być zwykłym kaszakiem, chłoniakiem lub objawem niegroźnej choroby infekcyjnej. W zależności od przyczyny zgrubienie za uchem może powodować bolesność lub nie dawać żadnych dokuczliwych symptomów. W tym artykule wyjaśnimy, jakie są najczęstsze przyczyny powstawania tego typu zmian tuż za uchem i kiedy wskazana jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty.
Guzek za uchem – o czym może świadczyć?
Węzły chłonne wspierają organizm w walce z drobnoustrojami chorobotwórczymi, wytwarzając w razie stanu chorobowego dodatkowe przeciwciała. Guzek za uchem z reguły jest oznaką powiększonego węzła chłonnego w związku z osłabioną odpornością organizmu, stanem zapalnym ucha czy też jamy ustnej. Ponadto zgrubienie za uchem może być kaszakiem. Możliwą przyczyną bolącego guzka za uchem na kości jest także rozwijająca się zmiana nowotworowa.
Guzek za uchem może być więc objawem różnych nieprawidłowości zdrowotnych, dlatego w przypadku wątpliwości co do przyczyny jego powstania warto udać się do lekarza. Poniżej omawiamy szerzej możliwe powody powstawania guzków za uszami.
Guzek za uchem jako objaw infekcji wirusowej, bakteryjnej lub grzybiczej
Jak wspomniano, zgrubienie za uchem w formie guzka może świadczyć o powiększonym węźle chłonnym na szyi. To z kolei u części pacjentów sygnalizuje rozwój infekcji wirusowej, grzybiczej lub bakteryjnej. Należą do nich m.in.:
- angina,
- świnka,
- borelioza,
- różyczka,
- ospa,
- gruźlica,
- odra,
- przeziębienie,
- grzybicze zapalenie ucha zewnętrznego.
W przypadku najmłodszych pacjentów zgrubienie za uchem to również objaw zwykłego przeziębienia. Guzek za uchem u dziecka bardzo często świadczy o zapaleniu gardła i migdałków lub ma związek z wyrzynaniem się zębów.
Kaszak – niebolesny guzek za uchem pod postacią torbieli
Guzek zlokalizowany za uchem, który nie wywołuje dolegliwości bólowych, może być kaszakiem (łac. athaeroma), czyli torbielą łojową/cystą zastoinową. Warto wspomnieć, że ból może pojawić się dopiero w sytuacji, gdy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego. Ten mały guzek za prawym lub lewym uchem może mieć od kilku milimetrów do kilku centymetrów, delikatnie przesuwa się pod wpływem nacisku. Ma gładką powierzchnię, niezłośliwy charakter i najczęściej jest diagnozowany u osób młodych (częściej mężczyzn niż kobiet) między 30. a 40. rokiem życia.
Wielu pacjentów zastanawia się, skąd tak właściwie bierze się kaszak. To zmiana, która najczęściej pojawia się na twarzy, szyi, klatce piersiowej oraz w okolicach intymnych – w pobliżu mieszków włosowych oraz gruczołów łojowych i jest skutkiem ich zaczopowania. Ten łagodny guz skóry może być twardy lub miękki, w jego wnętrzu znajduje się masa łojowa i rogowa. Rozwojowi kaszaków sprzyja m.in.:
- nieodpowiednia higiena ciała,
- nadmierna ekspozycja słoneczna,
- używanie niewłaściwych produktów kosmetycznych,
- zaburzenia pracy gruczołów łojowych.
Ważna uwaga: nie należy samodzielnie wyciskać, przekłuwać ani, co gorsza, przecinać kaszaka. Usunięciem torbieli powinien zająć się specjalista, w sterylnych warunkach. Uszkodzenie skóry w rejonie cysty może doprowadzić do rozwoju infekcji i powstania bolesnego ropnia.
Guzek za uchem i powiększone węzły chłonne za uszami – czy to nowotwór?
Zdarza się, że zmiana za uchem jest oznaką guza ślinianek przyusznych o podłożu nowotworowym – szczególnie jeśli wyczuwany guzek jest twardy i zbity, a przy tym nie powoduje bólu i nie da się go przesunąć przy nacisku. Warto nadmienić, że stanowi 3-6% nowotworów głowy oraz szyi. Zdarza się, że guzek zlokalizowany za uchem jest objawem przerzutów chłoniaka Hodgkina, czyli tzw. ziarnicy złośliwej (w większości przypadków schorzenie rozwija się w węzłach chłonnych). Ten nowotwór układu chłonnego najczęściej dotyka pacjentów między 15. a 35. rokiem życia (stanowi 15% wszystkich chłoniaków) i wywodzi się z limfocytów B. W celu postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie badania histopatologicznego i immunohistochemicznego.
Najbardziej typowe objawy chłoniaka to:
- poty nocne,
- szybki spadek masy ciała (ponad 10% w ciągu pół roku),
- nadmierna męczliwość,
- gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza,
- ogólne osłabienie organizmu.
Pamiętajmy, że chłoniak Hodgkina to nie wyrok. Należy podkreślić, że odpowiednio szybko wykryta choroba jest uleczalna.
Inne możliwe przyczyny guza za uchem – co jeszcze powoduje zgrubienie?
Przyczyny guza za uchem mogą być naprawdę różne. Miękki lub twardy guzek może wskazywać na rozwój chorób autoimmunologicznych, np.: reumatoidalnego zapalenia stawów, Hashimoto, tocznia rumieniowatego układowego, a także poważnych alergii. Powiększone węzły chłonne, które objawiają się pod postacią zgrubień za uchem, mogą sygnalizować rozwój chorób stomatologicznych (zarówno zębów, jak i dziąseł). Warto mieć świadomość, że zbagatelizowanie stanu zapalnego toczącego się w organizmie może powodować pogorszenie stanu zdrowia chorego, dlatego nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty.
Guz za uchem – kiedy zgłosić się do lekarza? Konsultacja u specjalisty
Guzy za uchem powinny być konsultowane z lekarzem specjalistą lub lekarzem rodzinnym, w szczególności jeśli towarzyszy im:
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- osłabienie organizmu,
- nadpotliwość (szczególnie w nocy),
- silny ból za uchem,
- obrzęk szyi,
- nagła utrata masy ciała.
Jeśli skóra za uchem jest napięta, zaczerwieniona oraz ciepła, również jest to wskazanie do szybkiej konsultacji ze specjalistą. Wizyta u lekarza, wywiad lekarski oraz skierowanie pacjenta na odpowiednie badanie pozwolą szybko ustalić przyczynę dolegliwości i podjąć skuteczną ścieżkę leczenia. Do najczęściej zlecanych badań zaliczamy:
- badanie krwi (morfologia z rozmazem),
- badanie USG,
- tomografię komputerową szyi.
Guz za uchem – kiedy i jak leczyć?
W przypadku rozpoznania kaszaka za uchem pomocna bywa laseroterapia i krioterapia (te zabiegi przeprowadza lekarz dermatolog). Zdarza się, że torbiel zastoinowa samoistnie znika (kaszak wypełniony wydzieliną pęka). Natomiast jeśli dojdzie do nadkażenia, niezbędna jest antybiotykoterapia przez 7-10 dni. Cysty o średnicy powyżej 5 cm zwykle usuwamy chirurgicznie, za pomocą sterylnego skalpela, w znieczuleniu miejscowym poprzez wycięcie całej zmiany skórnej (aby poznać rodzaj zmiany, wycinek kaszaka jest poddawany badaniu histopatologicznemu).
Choroby nowotworowe, w zależności od indywidualnego przypadku, leczymy radioterapią i chemioterapią. Jeśli guzek za uchem jest objawem zapalenia ucha o podłożu grzybiczym, niezbędne mogą okazać się leki przeciwgrzybicze.
Pamiętajmy, że zgrubienie za uchem nie zawsze jest oznaką poważnych chorób. Jednak jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu.
FAQ
Co może oznaczać guzek za uchem?
Guzek za uchem to z reguły objaw powiększonego węzła chłonnego, do którego dochodzi w efekcie obniżonej odporności organizmu lub toczącego się stanu zapalnego w obrębie ucha czy jamy ustnej. W przypadku gdy guzek nie znika po jakimś czasie, powiększa się bądź staje się bolesny przy dotyku, należy skontaktować się z lekarzem.
Czy guzek za uchem jest groźny?
Guzek za uchem zazwyczaj jest objawem powiększonego węzła chłonnego i powinien zniknąć po ustąpieniu infekcji. Jeśli jednak tak się nie dzieje, należy udać się do lekarza, gdyż przyczyną powstania guzka mogą być poważniejsze choroby, jak np. nowotwór.
Czy guzek za uchem to rak?
Twardy guzek za uchem, który nie boli, może być objawem nowotworu, w tym przerzutu nowotworowego. Z tego względu warto skonsultować niepokojący objaw z lekarzem. W przypadku rozpoznania nowotworu leczenie polega na operacji i w razie potrzeby terapii wspomagającej, a więc chemioterapii lub radioterapii.
Jak wygląda powiększony węzeł chłonny za uchem?
Powiększone węzły chłonne przyjmują postać wybrzuszeń pod skórą, które często widać gołym okiem. Czasami powodują również ból, a przy dotknięciu węzłów można wyczuć twarde grudki.
Źródła:
Karkosz A., Chłoniak Hodgkina, https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/224217,chloniak-hodgkina
Karlikowska-Skwarnik M., Powiększone węzły chłonne – lokalizacja, przyczyny, badania, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/170512,powiekszone-wezly-chlonne
Polak K., Stanek-Misiąg E., Kaszaki – przyczyny powstawania, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/277676,kaszaki-przyczyny-powstawania-leczenie
LIX/15219/02/24
