Skąd się bierze ból ucha po czyszczeniu patyczkiem? Wyjaśniamy!
Od higieny uszu zależy zdrowie narządu słuchu i nasz komfort na co dzień. Niestety często niewłaściwie stosujemy pozornie proste narzędzia, jakimi są patyczki higieniczne, zwane też kosmetycznymi. Jeśli dokucza Ci ból ucha po czyszczeniu patyczkiem higienicznym, jest to sygnał, że doszło do podrażnienia delikatnych struktur, a niekiedy nawet poważniejszych problemów zdrowotnych. Co dokładnie może odpowiadać za ból i inne niepożądane objawy po czyszczeniu? Sprawdź to z nami i dowiedz się, jak zadbać o odpowiednią higienę!
Czy można czyścić uszy patyczkiem? Prawidłowa higiena uszu
Zacznijmy od tego, że patyczki higieniczne przeznaczone są wyłącznie do oczyszczania małżowiny usznej. Ich wkładanie do przewodu słuchowego jest bezcelowe, ponieważ znajdująca się w nim wydzielina (wosk, woszczyna, woszczek) odpowiada za nawilżenie i ochronę tkanek. Do jej wymiany dochodzi na drodze naturalnej migracji komórek na zewnątrz – przesuwaniu się wosku sprzyja m.in. żucie i mówienie, generujące ruchy mięśni szczęki, dzięki którym porusza się także przewód słuchowy.
Usuwanie woskowiny z przewodu słuchowego zewnętrznego nie jest więc konieczne, a nawet może okazać się szkodliwe, ponieważ w ten sposób pozbawiamy ucho naturalnej ochrony i narażamy je na wiele powikłań, o których świadczy m.in. ból. Prawidłowa higiena ucha polega na przemywaniu małżowiny i usuwaniu tylko woskowiny, która sama do niej wypłynęła. Ostrożność warto zachować także przy oczyszczaniu małżowiny i okolicy ucha, gdzie tkanki są wrażliwe i stosunkowo łatwo ulegają podrażnieniom mechanicznym.
Najczęstsze przyczyny bólu ucha po czyszczeniu patyczkiem
Bólu ucha po czyszczeniu patyczkiem higienicznym nie można lekceważyć, ponieważ z pewnością nie jest przypadkowy. Dolegliwości wskazują, że doszło do podrażnienia tkanek małżowiny, zewnętrznego kanału słuchowego lub elementów ucha środkowego, zwłaszcza błony bębenkowej. Powodem bólu po czyszczeniu ucha bywa też wepchnięcie woskowiny głębiej i rozwój infekcji ucha.
Wepchnięcie woskowiny patyczkiem i zatkanie ucha
Ból ucha może mieć różne przyczyny, ale do najczęstszych należy zalegająca woskowina, która jest produkowana w nadmiarze w wyniku właśnie wkładania patyczków do kanału słuchowego. Jest to swego rodzaju reakcja obronna na jej nadmierne usuwanie. Ponadto wszelkie przedmioty wkładane do ucha utrudniają naturalne wypływanie woszczku i mogą przesuwać go głębiej.
W przypadku wytworzenia się czopu woskowinowego ból zwykle nasila się po kontakcie z wilgocią, kiedy wosk pęcznieje. Mogą pojawić się też kłucie, uczucie pełności w uchu, zaburzenia i pogorszenie słuchu, swędzenie.
Podrażnienie tkanek przewodu słuchowego i małżowiny usznej
Ściany skóry przewodu słuchowego zewnętrznego i małżowiny usznej są pokryte cienką i wrażliwą skórą. Jej pocieranie patyczkiem może prowadzić do mikrouszkodzeń, a nawet ran. W konsekwencji pojawia się pieczenie, szczypanie, tkliwość, a nawet ból małżowiny usznej lub głębszych części narządu słuchu.
Przewód słuchowy zewnętrzny jest silnie unerwiony, m.in. przez nerw błędny. Ruchy pocierające w obrębie ucha mogą więc odpowiadać także za reakcje neurologiczne, objawiające się kaszlem, bólem czy zawrotami głowy po oczyszczaniu ucha.
Stan zapalny ucha zewnętrznego jako powikłanie podrażnień mechanicznych
Wszelkie otarcia skóry, jak również nadmierne pozbywanie się woskowiny sprzyjają wnikaniu i rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych – wirusów, bakterii, grzybów. Ból ucha po czyszczeniu patyczkiem może sugerować, że doszło do zapalenia ucha zewnętrznego (potocznie zwanym ,,uchem pływaka„).
Poza uszkodzeniem skóry przewodu słuchowego zakażeniu sprzyja właśnie brak naturalnej ochrony w postaci woskowiny, a także ciepłe i wilgotne środowisko – stąd potoczne określenie tego schorzenia. Często ból nasila się w trakcie dotyku, mogą pojawić się też obrzęk i zaczerwienienie skóry, która niekiedy się złuszcza. Pacjenci zgłaszają również świąd oraz przejściowe pogorszenie słuchu.
Uszkodzenie błony bębenkowej – podrażnienie i perforacja
Części ucha dzieli się na elementy ucha zewnętrznego i środkowego, a także ucha wewnętrznego (z błędnikiem włącznie). Jeśli patyczek zostanie włożony zbyt głęboko do zewnętrznego przewodu słuchowego, dochodzi do bezpośredniego nacisku na błonę bębenkową, za którą znajdują się kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko). Samo jej delikatne podrażnienie może odpowiadać za przeszywający, ostry ból. Istnieje też duże ryzyko przerwania ciągłości błony bębenkowej.
Objawy perforacji błony bębenkowej w wyniku urazu zwykle pojawiają się bezpośrednio po czyszczeniu ucha patyczkiem. Mogą wystąpić też krwisty wyciek z ucha, zawroty głowy i pogorszenie słuchu. Niestety pęknięcie membrany oznacza nie tylko ból, ale też zwiększone ryzyko poważnych powikłań – zapalenia ucha środkowego, zapalenia wyrostka sutkowatego, tworzenia się perlaków ucha czy nawet trwałego uszkodzenia słuchu.
Leczenie bólu ucha po patyczkach – kiedy należy udać się do lekarza laryngologa?
Niewielki dyskomfort po oczyszczaniu ucha patyczkiem w większości przypadków ustępuje samoistnie. W przypadku nadmiaru woskowiny można odetkać zatkane ucho specjalnymi sprayami i kroplami, które rozpuszczają wydzielinę. Jeśli jednak doszło do powstania stanu zapalnego lub istnieje podejrzenie uszkodzenia przewodu słuchowego albo błony bębenkowej, należy udać się do lekarza. O konieczności konsultacji wskazują zwłaszcza objawy, takie jak:
- dolegliwości bólowe utrzymujące się dłużej niż 1–2 dni;
- ból ostry i nasilający się;
- wyciek z ucha;
- wrażenie pełności, rozpierania;
- kłucie w uchu;
- szumy uszne, piski, trzaski;
- osłabienie słuchu;
- zmiany skórne, np. zaczerwienienie, łuszczenie się skóry;
- objawy ogólnoustrojowe, np. gorączka, osłabienie.
FAQ
Dlaczego boli ucho po czyszczeniu patyczkiem?
Ból ucha po czyszczeniu patyczkiem najczęściej spowodowany jest uszkodzeniem delikatnych tkanek i błony bębenkowej – jej uciskiem lub przebiciem. Powodem może być też przesunięcie woskowiny głębiej i powstanie czopu. Mijające dolegliwości mogą wynikać z podrażnienia zakończeń nerwowych, a utrzymujące się sugerują rozwój infekcji.
Jak głęboko można włożyć patyczek do ucha?
Patyczki higieniczne nie mogą być wkładane do przewodu słuchowego. Służą wyłącznie do ostrożnego czyszczenia zewnętrznej części małżowiny usznej. Woskowinę wypływającą do małżowiny najlepiej usuwać zwilżonym palcem lub wacikiem kosmetycznym.
Czy wbicie patyczka do ucha jest bezpieczne?
Nie, wbijanie patyczków kosmetycznych do ucha nie jest bezpieczne. Ich wkładanie do kanału grozi poważnymi powikłaniami – utratą naturalnego nawilżenia i ochrony (wosku), wytworzeniem się korka woskowinowego, uszkodzeniami skóry i błony bębenkowej, infekcją ucha zewnętrznego i środkowego, a nawet utratą słuchu.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop
- https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.6.6.10.
- https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/225025,woskowina-w-przewodzie-sluchowym-zewnetrznym
