Jak wyrównać ciśnienie w uszach? Przyczyny i sposoby na ucisk w uchu
Uczucie ucisku, zaburzenia słuchu, a nawet ból głowy wywoływany przez nierówne ciśnienie w uszach to objawy bardzo dokuczliwe, które mogą pojawiać się nagle i szybko mijać lub trwać przewlekle. Przyczyny ujemnego ciśnienia w uszach są różne – to zarówno wady anatomiczne, jak i infekcje, ale też np. zmiana wysokości lub prędkości. Dowiedz się więcej i sprawdź, jak wyrównać ciśnienie w uszach!
Jak powstaje ciśnienie w uszach? Budowa ucha
Aby zrozumieć, jak wytwarzane jest ciśnienie w uszach, warto przybliżyć budowę anatomiczną ucha. Tuż za błoną bębenkową, która oddziela ucho zewnętrzne od ucha środkowego, znajdują się kosteczki słuchowe, zlokalizowane w jamie bębenkowej wypełnionej powietrzem.
Błona bębenkowa jest delikatna, ale też elastyczna. To jej drgania umożliwiają przetwarzanie fali akustycznej. Aby błona mogła się swobodnie odkształcać, po obu jej stronach musi panować takie samo ciśnienie. Za wyrównanie ciśnienia tuż za nią, w uchu środkowym, odpowiada trąbka Eustachiusza nazywana też trąbką słuchową.
Trąbka słuchowa stanowi połączenie między uchem środkowym a nosem i gardłem. Dzięki temu, gdy się rozszerza, przepływa przez nią powietrze i dochodzi do wyrównania ciśnienia. Można to sprawdzić, wykonując mały eksperyment. Gdy poczujesz, że twoje uszy są zatkane, a dźwięki jakby przytłumione lub pojawi się jakiś szum, spróbuj ziewnąć, wziąć głęboki wdech lub przełknąć ślinę. Wówczas powinno pojawić się nagłe uczucie poprawy, które wynika z rozszerzenia trąbki Eustachiusza i wyrównania ciśnienia.
Nierówne ciśnienie w uszach – objawy
Ujemne ciśnienie w uszach daje objawy, które powodują spory dyskomfort, choć problem ten z reguły nie jest potencjalnie groźny. Do typowych symptomów nierównego ciśnienia w uszach należą:
- ucisk w uszach,
- uczucie zatkania uszu,
- pulsowanie, tętnienie,
- pogorszenie słuchu,
- szum w uszach i piski,
- niekiedy zaburzenia równowagi i zawroty głowy.
Czasami może pojawić się również ból ucha, głowy i ból promieniujący do szyi. W przypadku wymienionych objawów warto pozostać czujnym i skonsultować swój stan z laryngologiem, jeśli dolegliwości nie miną w krótkim czasie.
Ciśnienie w uszach – przyczyny zapalne
Zaburzenie ciśnienia w uszach może mieć podłoże zapalne. W przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych, w tym zapalenia zatok, nadmiar wydzieliny nosowej może zatykać ujście trąbki Eustachiusza. Drobnoustroje wirusowe lub bakteryjne mogą również przedostawać się z nosogardzieli do trąbki słuchowej, prowadząc do rozwoju stanu zapalnego, co wywołuje obrzęk trąbki.
Z kolei przekrwienie i opuchlizna trąbki słuchowej zaburzają jej prawidłową funkcjonalność, a tym samym uniemożliwiają wyrównywanie ciśnienia. W konsekwencji w uchu środkowym gromadzą się płyny i powietrze, a infekcja może objąć także jego struktury i doprowadzić do zapalenia ucha środkowego. Z tego względu w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych należy szczególnie dbać o higienę uszu, a w przypadku pojawienia się problemu zatkanych uszu, zgłosić ten fakt lekarzowi.
Ciśnienie w uszach – przyczyny niezapalne
Gdy ciśnienie w uszach ulega nagłej zmianie, błona bębenkowa staje się nadmiernie wybrzuszona, przez co pojawia się uczucie zatkania, niekiedy wrażenie rozpierania od wewnątrz, a nawet silny ból. Do takiej sytuacji może dochodzić także, gdy zmianie ulega ciśnienie na zewnątrz, a to ma miejsce podczas zmiany wysokości lub prędkości.
Do zmiany ciśnienia w uszach dochodzi np. podczas lotu samolotem, zwłaszcza w momencie startu i lądowania. Problem pojawia się również w trakcie nurkowania oraz uprawiania sportów ekstremalnych takich jak skoki na bungee czy ze spadochronem.
Za możliwe przyczyny zaburzeń ciśnienia w uszach uznaje się też schorzenia niezapalne, takie jak np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca czy choroba Meniere’a, związana z zaburzeniami śródchłonki w błędniku błoniastym. Za ten objaw może odpowiadać również przyjmowanie niektórych leków. Ponadto problem może mieć etiologię anatomiczną, głównie gdy wady dotyczą budowy trąbki słuchowej.
Jak wyrównać ciśnienie w uszach?
W pierwszej kolejności warto skorzystać z naturalnych sposobów na wyrównanie ciśnienia w uszach. Pomocne jest żucie gumy lub ssanie cukierków. Zwiększa to wydzielanie śliny, a tym samym wymusza częste przełykanie i stymuluje ruchy trąbki słuchowej, która wyrównuje ciśnienie. Można skorzystać również z tzw. próby Valsalvy, która polega na zatkaniu nosa i próbie wydmuchiwania powietrza, ale z zamkniętymi ustami. Nie należy jednak dmuchać zbyt intensywnie, żeby nie urazić błony bębenkowej.
Jeśli natomiast za zaburzone ciśnienie w uszach odpowiada przeziębienie, konieczne będzie złagodzenie jego objawów, np. poprzez stosowanie kropli i sprayów do nosa o działaniu przeciwobrzękowym. Opanowanie infekcji powinno jednocześnie zredukować obrzęk trąbki słuchowej i pozbyć się problemu z ciśnieniem.
Przy objawach wirusowego stanu zapalnego ucha postępowanie jest podobne. Zwykle jednak chorobie towarzyszy ból. Wówczas można stosować doustne leki przeciwbólowe. Pomocniczo przy objawach stanu zapalnego przewodu słuchowego zewnętrznego warto sięgnąć po wyrób medyczny LIX o właściwościach osmotycznych i miejscowo znieczulających.
Z kolei osoby, u których nierówne ciśnienie w uszach ma związek z chorobami ogólnoustrojowymi, powinny przede wszystkim przestrzegać systematycznego przyjmowania leków zalecanych przez lekarza.
Do specjalisty należy udać się bezwzględnie, jeśli objawy nierównego ciśnienia w uszach nie ustępują lub towarzyszą mu niepokojące symptomy, takie jak zawroty głowy czy nudności.
Źródła:
- Kocoń S, i in., Zmienność sprawności czynnościowej trąbki słuchowej u pacjentów z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych, Otolaryngologia Polska 2023, 77.4: 32-38.
- Szołdra-Seiler A., Czy nagłe zatykanie się jednego ucha jest czymś niepokojącym?, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/122681,czy-nagle-zatykanie-sie-jednego-ucha-jest-czyms-niepokojacym (dostęp: 13.10.2023).
