Stan zapalny ucha – przyczyny, objawy, leczenie
Stan zapalny może rozwijać się w obrębie ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Za zapalenie odpowiadają drobnoustroje, które mogą dostawać się do tkanek ze środowiska zewnętrznego lub przechodzić do ucha z nosa, zatok czy gardła, a także zanieczyszczenia, detergenty, alergeny lub urazy. Sprawdź, czym jest stan zapalny, jakie są jego objawy i na czym polega leczenie!
- Czym jest stan zapalny ucha?
- Objawy stanu zapalnego ucha zewnętrznego
- Zapalenie ucha środkowego – objawy
- Stan zapalny ucha wewnętrznego – przyczyny i objawy
- Na czym polega leczenie stanu zapalnego ucha?
- Kiedy stosować krople na stan zapalny ucha?
Czym jest stan zapalny ucha?
Stan zapalny ucha rozwija się jako odpowiedź układu immunologicznego na kontakt z czynnikiem zewnętrznym, który zostaje uznany za zagrożenie dla zdrowia. To element mechanizmów odporności wrodzonej, którego celem jest ochrona organizmu przed niekorzystnymi bodźcami:
- chemicznymi, np. substancjami żrącymi, detergentami,
- biologicznymi, np. bakteriami, wirusami, grzybami, pasożytami,
- fizycznymi, np. urazami mechanicznymi.
Jako objawy stanu zapalnego wymienia się:
- obrzęk,
- zaczerwienienie,
- podwyższoną temperaturę ciała,
- zaburzenia funkcji tkanek w miejscu stanu zapalnego,
- wysięk ropny lub krwisty.
Stan zapalny ucha może być ostry, trwający od kilku do kilkunastu dni, lub przewlekły, w przebiegu którego objawy utrzymują się przez wiele tygodni, a nawet miesięcy. W niektórych przypadkach stan zapalny mija samoistnie, po unieszkodliwieniu i wyeliminowaniu zagrożenia, innym razem trwa zbyt długo i jest powodem upośledzenia funkcji tkanek.
Nasilona, nadmierna reakcja zapalna występuje także w przypadku schorzeń autoimmunologicznych i alergii. Wówczas stan zapalny jest spowodowany nieprawidłowym, zbyt nasilonym działaniem układu odpornościowego.
Objawy stanu zapalnego ucha zewnętrznego
Stan zapalny ucha to częsta przypadłość, zwłaszcza u dzieci, ale schorzenie rozwija się także u osób dorosłych, szczególnie z obniżoną odpornością. Jeśli drobnoustroje rozwiną się w obrębie małżowiny usznej lub zewnętrznej części kanału słuchowego, schorzenie określa się jako zapalenie ucha zewnętrznego (ucho pływaka).
Główne przyczyny stanu zapalnego ucha zewnętrznego to bakterie, nieco rzadziej wirusy i grzyby. Objawy tego schorzenia to między innymi:
- ból ucha,
- obrzęk i zaczerwienienie,
- swiąd,
- niedosłuch,
- wysuszenie naskórka,
- podwyższona temperatura ciała,
- ogólne osłabienie,
- bóle głowy.
Zapalenie ucha środkowego – objawy
Infekcje rozwijające się w obrębie ucha środkowego to jedne z najczęstszych chorób wieku dziecięcego. Stan zapalny ucha u dziecka zdarza się statystycznie częściej niż u osób dorosłych, ze względu na budowę trąbki słuchowej, łączącej ucho z górnymi drogami oddechowymi. Wirusy (nieco rzadziej bakterie) przedostają się do ucha z gardła, zatok i nosa, dlatego objawy stanu zapalnego ucha często występują w trakcie przeziębienia lub po nim.
W zależności od przyczyn i czasu trwania stan zapalny ucha środkowego może przyjmować postać ostrą, przewlekłą lub wysiękową. Objawy, jakie występują przy tego typu infekcji, to między innymi:
- ból ucha, często bardzo silny,
- obrzęk tkanek,
- szumy uszne, zaburzenia słuchu,
- objawy grypopodobne,
- nudności, wymioty i biegunki, zwłaszcza u małych dzieci,
- ropny wysięk z ucha przy zapaleniu wysiękowym lub po perforacji (pęknięciu) błony bębenkowej.
Stan zapalny ucha wewnętrznego – przyczyny i objawy
Jako poważne powikłanie po infekcji ucha środkowego wymienia się stan zapalny ucha wewnętrznego, czyli zapalenie błędnika. To rzadka choroba, która może być także powikłaniem po zapaleniu opon mózgowych. W przebiegu schorzenia poza symptomami dotyczącymi narządu słuchu, takimi jak ból ucha, zaburzenia słuchu czy szumy uszne, występują także poważniejsze objawy, w tym:
- problemy z widzeniem, oczopląs,
- zaburzenia równowagi, zawroty głowy,
- dekoncentracja,
- nudności i wymioty.
Na czym polega leczenie stanu zapalnego ucha?
Każdy stan zapalny ucha, zwłaszcza u dziecka, powinien być skonsultowany z lekarzem. Tylko specjalista jest w stanie ocenić zmiany toczące się w obrębie narządu słuchu. W tym celu wykonuje się badanie określane jako otoskopia. W niektórych przypadkach konieczne jest także pobranie wymazu, na podstawie którego stwierdza się rodzaj patogenu odpowiedzialnego za infekcję. Antybiotyki rekomenduje się tylko w wybranych przypadkach, ponieważ nie są skuteczne przy infekcjach o podłożu wirusowym czy grzybiczym.
Z kolei zapalenie ucha środkowego, w części przypadków poza leczeniem farmakologicznym, wymaga przeprowadzenia zabiegu operacyjnego. Po stwierdzeniu uwypuklenia błony bębenkowej lekarz może zalecić drenaż uszu. Zabieg polega na wprowadzeniu do membrany niewielkiego drenu, który umożliwia odprowadzanie gromadzącej się wydzieliny.
Jeśli natomiast doszło do samoistnego pęknięcia błony, niekiedy konieczna jest jej rekonstrukcja. Co ważne, perforacja błony bębenkowej jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do aplikowania jakichkolwiek środków do uszu. Warto pamiętać, że po jej pęknięciu często mijają dolegliwości bólowe, jednak nie jest to równoznaczne z ustąpieniem infekcji. W takich przypadkach nie warto więc podejmować leczenia stanu zapalnego ucha na własną rękę.
Z kolei zapalenie ucha wewnętrznego jest najpoważniejszą postacią infekcji. Często leczenie wymaga pobytu w szpitalu i podawania leków dożylnie.
Kiedy stosować krople na stan zapalny ucha?
Osobom chorującym na zapalenie ucha podaje się krople o działaniu miejscowym, leki doustne lub preparaty dożylne. W zależności od przyczyny schorzenia lekarz przepisuje środki o kierunkowym działaniu – przeciwbakteryjnym lub przeciwgrzybiczym. Infekcje wirusowe mijają samoistnie, jednak odpowiednia dbałość o chore ucho jest niezbędna, jeśli chcemy uniknąć powikłań w postaci między innymi nadkażenia bakteryjnego.
Co więcej, stan zapalny ucha jest bardzo dokuczliwą przypadłością. Towarzyszący jej ból i obrzęk można redukować, aplikując krople na stan zapalny ucha, na przykład wyrób medyczny LIX. Preparat jest wskazany między innymi przy zapaleniu ucha zewnętrznego, podrażnieniu przewodu słuchowego środkami myjącymi, czopem woskowinowym czy noszeniem słuchawek dousznych.
