Zalegająca woskowina w uchu – jak zapobiec jej powstawaniu?

Strona główna » Artykuły » Woskowina w uchu – czym jest? Porady na zatkane ucho

Woskowina (z łac. cerumen), a dokładniej woszczyna uszna, to fizjologiczna wydzielina najczęściej o żółtawym zabarwieniu, którą wytwarza organizm każdego człowieka (u niektórych osób woskowina może być w kolorze brązowym). Jest mieszaniną wydzieliny produkowanej przez gruczoły łojowe i potowe ucha. Ma pH 5,0–5,7; chroni przewód słuchowy przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, takimi jak bakterie czy grzyby, bierze również udział w nawilżaniu i oczyszczaniu kanału słuchowego. Skąd bierze się nadmiar woskowiny w uchu? Jak ją skutecznie usunąć?

Woskowina w uchu – objawy. Kilka słów o czopie woskowinowym

Zanim przedstawimy przyczyny zalegającej woskowiny w uchu i wyjaśnimy, jak zapobiegać jej nadmiarowi, warto wyjaśnić, czym jest czop woskowinowy. To nadmiernie nagromadzona woskowina w uchu, która z czasem twardnieje, przez co staje się trudna do usunięcia. W normalnych warunkach, dzięki migracji nabłonka i ruchom żuchwy, przewód słuchowy jest systematycznie oczyszczany. Natomiast gdy proces ten z różnych przyczyn (które omówimy poniżej) zostaje zaburzony, powstaje czop. Jakie są charakterystyczne objawy czopa woskowinowego? Pacjenci najczęściej zgłaszają dolegliwości takie jak:

• pogorszenie słuchu,
• szumy uszne,
• świąd uszu,
• uczucie pełności w uszach,
• niedosłuch,
• kaszel,
• zawroty głowy,
• ból uszu.

Nadmiar woskowiny w uchu – przyczyny dolegliwości

Co najczęściej powoduje nadmiar woskowiny w uchu? Częstą przyczyną tego problemu jest niewłaściwa technika usuwania woskowiny np. przy użyciu patyczków kosmetycznych, które częściowo popychają woszczynę dalej w kanał uszny i mogą doprowadzić do jego mechanicznego uszkodzenia, a w następstwie rozwoju bakterii i zapalenia ucha zewnętrznego. W skrajnym przypadku czyszczenie uszu nieodpowiednimi przyrządami może zakończyć się uszkodzeniem błony bębenkowej. Dlatego nie należy używać tego typu akcesoriów do usuwania woskowiny z uszu.

Dyskomfort związany z zalegającą woskowiną w uchu może mieć też związek z noszeniem aparatu słuchowego (urządzenia tego typu praktycznie uniemożliwiają samooczyszczanie kanału usznego). Zbyt duża ilość woskowiny w uchu niekiedy jest konsekwencją częstego używania słuchawek dousznych, które w ostatnich latach cieszą się ogromną popularnością (podobnie jak patyczki higieniczne mogą przepychać wydzielinę w głąb kanału usznego).

Warto wspomnieć, że nadmierna produkcja woskowiny w uchu może mieć też podłoże genetyczne (ma to związek z budową kanału słuchowego danego pacjenta) oraz wiekiem. U osób starszych woskowina bywa bardziej sucha, co sprzyja tworzeniu się korka woskowinowego. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że zalegająca woskowina w uchu może mieć też związek z intensywnym poceniem się i stresem. Innym czynnikiem sprawczym nadmiaru wosku usznego jest praca w zapylonych pomieszczeniach (w trosce o zdrowie przewodu słuchowego warto zawsze używać specjalnych zatyczek do uszu).

O czym może świadczyć ciemna woskowina uszna?

Niektórzy pacjenci zastanawiają się, czy ciemna woskowina w uchu to powód do niepokoju czy może naturalne zjawisko? Otóż ciemnobrązowy kolor wosku usznego oznacza, że woskowina zalega w kanale usznym od dłuższego czasu (mówiąc potocznie, jest stara). Wówczas może też twardnieć. Natomiast woskowina uszna o szarym zabarwieniu oznacza, że do ucha dostało się sporo zanieczyszczeń, które przykleiły się do lepkiej z natury wydzieliny. Naszą czujność powinien wzbudzić zielony kolor woskowiny – jeśli dodatkowo wyczuwamy nieprzyjemną woń z ucha, prawdopodobnie mamy do czynienia z zaawansowanym zapaleniem ucha. Warto wspomnieć, że wosk uszny ciemnieje wraz z wiekiem.

Zatkane ucho woskowiną – płukanie ucha u laryngologa

Jak usunąć zalegającą woskowinę w uchu? Gdy powstanie czop i pacjent odczuwa omówione wcześniej dolegliwości, często jedynym wyjściem jest płukanie ucha przez lekarza. Do usunięcia zalegającej woskowiny laryngolog może użyć strzykawki lub profesjonalnego irygatora laryngologicznego. Prawidłowo przeprowadzony zabieg nie powinien wywołać dolegliwości bólowych. Laryngolog może oczyszczać przewód słuchowy również za pomocą haczyka, kleszczyków usznych lub cienkiego ssaka (wybór metody zależy od indywidualnego przypadku).

Zalegająca woskowina w uchu – domowe sposoby

Jak usunąć czop woskowinowy samodzielnie? Warto użyć do tego specjalnych preparatów dostępnych w każdej aptece (najczęściej z glicerolem, parafiną ciekłą, olejkami eterycznymi lub syntetycznymi). Wystarczy postępować zgodnie z informacjami umieszczonymi przez producenta na opakowaniu sprayu lub kropli lub w dołączonej ulotce.  Po pozbyciu się nadmiaru woskowiny w uchu warto przeprowadzić badanie otoskopowe, aby upewnić się, że wszystko jest w porządku.

Należy pamiętać, by domowych sposobów usuwania czopu woskowinowego nie stosować w przypadku zapalenia ucha środkowego oraz innych infekcji narządu słuchu.

Jak czyścić uszy? Zapobieganie nadmiernej produkcji woskowiny w uchu

Prawidłowa higiena uszu to najlepszy sposób zapobiegania nadprodukcji woskowiny i zatkania ucha czopem. Jak więc należy dbać o narząd słuchu? Przede wszystkim zamiast patyczków kosmetycznych warto stosować specjalne płynne preparaty do czyszczenia uszu, które rozrzedzają wosk uszny. Pamiętajmy jednak o zachowaniu umiaru – ucho oczyszcza się samo i nie ma potrzeby codziennego usuwania woskowiny, gdyż może to jedynie nasilić jej produkcję. Osoby, które noszą aparat słuchowy, powinny regularnie go czyścić, a miłośnicy słuchania muzyki – zamienić słuchawki douszne na nauszne.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop (data dostępu: 26.07.2023).