Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Ucho człowieka to element zmysłu słuchu. Poszczególne części ucha umożliwiają odbieranie, przewodzenie i przetwarzanie dźwięku, dzięki czemu słyszymy. Narząd słuchu pracuje nieustannie, nawet w trakcie snu, dlatego warto dbać o niego szczególnie. Wiedząc, jak dbać o uszy możesz zapewnić sobie dobry słuch przez długie lata i uniknąć m.in. infekcji uszu. Wyjaśniamy, na czym polega prawidłowa higiena ucha i narządu słuchu!

1. Dlaczego dbałość o uszy jest ważna?
2. Higiena ucha a higiena narządu słuchu
3. Do czego potrzebna jest woskowina uszna?
4. Ucho człowieka – które części ucha należy myć?
5. Korek woskowinowy (zaczopowane ucho) – co zrobić?
6. Higiena ucha i słuchu – podsumowanie

Dlaczego dbałość o uszy jest ważna?

Ucho człowieka to najbardziej skomplikowany narząd słuchu wśród organizmów żywych. Jego podstawowe funkcje to odbieranie fal dźwiękowych, przetwarzanie ich w drgania mechaniczne i kolejno w impulsy nerwowe, które trafiają do mózgu, dzięki czemu człowiek słyszy. Co więcej, część ucha o nazwie błędnik warunkuje m.in. zachowanie równowagi.

Słuch jest cennym zmysłem, który znacznie ułatwia funkcjonowanie. Niestety często zastanawiamy się nad prawidłową higieną uszu i słuchu dopiero wówczas, gdy obserwujemy jego ubytki. W skład narządu słuchu wchodzą:

• Ucho zewnętrzne – małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny. W tym miejscu fale dźwiękowe są odbierane ze środowiska. Zewnętrzny kanał słuchowy pokryty jest nabłonkiem, z którego wyrastają włosy. Gruczoły łojowe zlokalizowane w uchu zewnętrznych wytwarzają woskowinę uszną, która umożliwia usuwanie z ucha zanieczyszczeń i fragmentów złuszczonego naskórka.
• Ucho środkowe – tę część ucha rozpoczyna owalna błona bębenkowa, która wprowadza w drgania odbierane dźwięki. Kolejno wprawiają one w ruch młoteczek – jedną z trzech kosteczek słuchowych, pozostałe to kowadełko i strzemiączko. Kosteczki przetwarzają fale akustyczne w ruchy mechaniczne, te są następnie kierowane do ucha wewnętrznego.
• Ucho wewnętrzne – składa się przedsionka, kanałów półkolistych i ślimaka. W ślimaku następuje zmiana ruchów mechanicznych w impulsy elektryczne, które docierają do mózgu, gdzie są interpretowane.

Poszczególne części ucha pracują wspólnie, dlatego dysfunkcja jakiejkolwiek struktury zaburza prawidłowe słyszenie. Aby narząd słuchu mógł należycie pełnić swoje zadania, należy dbać o niego każdego dnia. Co więcej, nieodpowiednia higiena ucha zwiększa ryzyko rozwoju infekcji, które mogą upośledzać słuch, a także bezpośrednio zagrażają zdrowiu.

Higiena ucha a higiena narządu słuchu

Higiena ucha obejmuje zachowanie części ucha zewnętrznego, czyli przewodu słuchowego i małżowiny usznej w czystości. Z kolei higiena narządu słuchu to działania profilaktyczne, które chronią poszczególne części ucha przed uszkodzeniem.

Należyta higiena słuchu to przede wszystkim unikanie ekspozycji na hałas, który jest jednym z głównych czynników upośledzających słuch. Fale akustyczne o wysokiej częstotliwości niszczą słuch na kilka sposobów – mechanicznie, metabolicznie i naczyniowo.

W zależności od częstotliwości dźwięku docierającego do ślimaka dochodzi do mikrourazów, które mogą przejściowo lub trwale uszkodzić słuch. Już dźwięk na poziomie 80 dB słyszalny długotrwale jest groźny dla słuchu. Dla przykładu, hałas o takiej częstotliwości, a nawet wyższy wywiera muzyka słuchana w pomieszczeniu, czy nawet uliczny gwar. 110 dB i więcej emitują natomiast niektóre sprzęty budowlane.

Jeśli chcesz wiedzieć, jak dbać o uszy, pomyśl więc przede wszystkim o zminimalizowaniu ekspozycji na głośne dźwięki. Staraj się ograniczać słuchanie głośnej muzyki. Nigdy nie ustawiaj maksymalnej mocy słuchawek dousznych. Jeśli przez kilka godzin jesteś narażony na hałas, zadbaj o przynajmniej 2 razy tyle odpoczynku w ciszy.

Pracując w hałasie miej świadomość, że Twoim prawem jest korzystanie ze sprzętu, który ograniczy ryzyko uszkodzenia słuchu, o co powinien zadbać pracodawca. Ponadto pamiętaj o regularnym wykonywaniu badań słuchu, dzięki którym można w porę rozpoznać ewentualne zaburzenia.

Do czego potrzebna jest woskowina uszna?

Poza profilaktyką chroniącą słuch nie należy również zapominać, jak ważna jest kosmetyczna higiena uszu. Wosk uszny, który przez wielu uznawany jest za oznakę niedostatecznej higieny, w rzeczywistości pełni bardzo ważne funkcje, takie jak:

• Ochron przewodu słuchowego – woskowina stanowi wydzielinę gruczołów łojowych i woszczynowych. Zawiera liczne związki, w tym o działaniu antybakteryjnym. Zadaniem woskowiny jest m.in. pochłanianie drobnoustrojów i zanieczyszczeń, tak aby nie przedostawały się one do dalszych części ucha.
• Utrzymanie odpowiedniego nawilżenia – wosk uszny zapewnia zachowanie prawidłowego pH i wilgotności w uchu, chroniąc tym samym naskórek przed urazami.

Jeśli woskowiny jest za dużo, może ona stanowić siedlisko dla drobnoustrojów. Nadmiernemu wydzielaniu woskowiny sprzyjają czynniki, takie jak m.in. niewłaściwa higiena ucha, korzystanie ze słuchawek dousznych, czy noszenie aparatu słuchowego i przebywanie w brudnych, zadymionych pomieszczeniach.

Okazuje się więc, że szkodliwy jest nie tylko nadmiar woskowiny, ale także jej niedostatek. Jeśli nagminnie czyścimy uszy, wówczas narażamy przewód słuchowy na wysuszenie, co z kolei zwiększa ryzyko podrażnień i ułatwia wnikanie drobnoustrojów.

Ucho człowieka – które części ucha należy myć?

Za pomocą naturalnej migracji komórek woskowina zapewnia samoistne oczyszczanie uszu. Wraz z nią usuwane są zanieczyszczenia i patogeny chorobotwórcze, które przedostały się do ucha. Przy prawidłowo funkcjonującym narządzie słuchu higiena uszu powinna więc obejmować usuwanie jedynie woskowiny, która już wypłynęła z ucha.

Części ucha, które należy regularnie myć, to małżowina uszna i widoczna część przewodu słuchowego. Nigdy jednak nie wolno samodzielnie usuwać nadmiaru woskowiny z głębszych struktur ucha za pomocą czynności mechanicznych. Grozi to m.in. uszkodzeniem błony bębenkowej, podrażnieniami ułatwiającymi wnikanie bakterii, a także wywołaniem efektu odwrotnego, czyli nadprodukcją wydzieliny usznej.

Uszy należy myć podczas wykonywania codziennej higieny ciała. Do tego celu najlepiej stosować wodę z łagodnym mydłem. Czyszczeniu poddaje się tylko zewnętrzne części ucha, czyli małżowinę i widoczną część przewodu słuchowego. Nie należy wprowadzać wody do uszu, zwłaszcza pod ciśnieniem, i po każdym myciu warto dokładnie osuszyć skórę. Preparaty do czyszczenia uszu zawsze stosuje się zgodnie z instrukcjami umieszczonymi w ulotce lub według zaleceń lekarza.

Korek woskowinowy (zaczopowane ucho) – co zrobić?

Zdarza się, że higiena uszu okazuje się niewystarczająca i pomimo starań tworzy się tzw. czop (korek) woskowinowy. Problem ten może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak najczęściej borykają się z nim osoby pracujące w zanieczyszczonych pomieszczeniach, a także starsze, które noszą aparaty słuchowe. Wymieniając główne przyczyny gromadzenia się woskowiny nie należy zapominać również o czyszczeniu przewodu słuchowego za pomocą patyczków higienicznych.

,,Zaczopowane ucho” to nieprzyjemna przypadłość, która zwykle wiąże się z występowaniem objawów, takich jak:

• świąd, pieczenie, a nawet kłucie i ból w uchu;
• ból narastający po zamoczeniu ucha, co powoduje zwiększenie objętości korka woskowego;
• uczucie pełności i rozpierania w uchu;
• szumy uszne, piszczenie w uszach;
• niedosłuch, a w skrajnych przypadkach utrata słuchu w zaczopowanym uchu.

Jeśli w wyniku różnych przyczyn wosk jest wytwarzany w nadmiarze, należy korzystać ze środków przeznaczonych do tego celu. Są to preparaty douszne, najczęściej na bazie glicerolu, które upłynniają wydzielinę i ułatwiają jej wypływanie z uszu. Zwykle całkowite usunięcie korka woskowinowego wymaga przynajmniej kilku dni regularnego rozmiękczania. Jeśli to nie pomoże, pozostaje wizyta u laryngologa, który wykona płukanie uszu lub usunie wosk mechanicznie.

Higiena ucha i słuchu – podsumowanie

Prawidłowa higiena ucha i narządu słuchu to działania pielęgnujące przewód słuchowy, które najlepiej wykonywać regularnie, jak również lista czynności, jakich należy unikać.

Podsumowując odpowiedź na pytanie, jak dbać o uszy, należy wymienić czynności, takie jak:

• regularne mycie zewnętrznej części ucha;
• unikanie kosmetyków drażniących i wysuszających przewód słuchowy;
  ochrona uszu przed wpływem zanieczyszczeń;
• zabezpieczenie uszu przed nadmierną wilgocią;
• unikanie ekspozycji na hałas;
• używanie patyczków higienicznych tylko do czyszczenia małżowiny usznej;
• regularne badania słuchu.

Źródła:
1. Kotyło P., Śliwińska-Kowalska M.: Emisje otoakustyczne w monitorowaniu uszkodzeń słuchu spowodowanych hałasem. Artykuły poglądowe. Klinika Audiologii i Foniatrii Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.
2. Kucharska D., Śywczyk Ł., Mańkowska-Pliszka H., Wysocki J., Charuta A.: Ucho ssaka jako biologiczny wzmacniacz dźwięków. Medicina Veterinaria 4(2) 2005, 3-10.

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Otalgia, czyli ból ucha, to częsta dolegliwość osób w każdym wieku. Jej przyczyną są głównie schorzenia narządu słuchu, ale bolące ucho może świadczyć także o chorobach dotyczących innych części ciała. Wymieniamy najczęściej występujące przyczyny bólu ucha u dorosłych oraz towarzyszące im objawy. Dowiedz się również, co pomaga na ból ucha.

Spis treści:

1. Czym jest ból ucha?
2. Ból i swędzenie ucha – zapalenie ucha zewnętrznego
3. Ból ucha środkowego – możliwe przyczyny
4. Choroby niedotyczące uszu, które mogą wywoływać ból ucha i głowy
5. Ból ucha – jak wybrać leczenie?
6. Jak działają krople LIX na ból ucha?

Czym jest bólu ucha?

Ból ucha (otalgia) to objaw, którego przyczyny dzieli się na pierwotne i wtórne. Otalgia pierwotna wynika bezpośrednio z chorób narządu słuchu. Ból jest wówczas odczuwany w konkretnym miejscu, czyli w uchu zewnętrznym, środkowym lub wewnętrznym, choć często ma charakter promieniujący.

Natomiast otalgia wtórna wynika ze schorzeń, które nie dotyczą ucha. Narząd słuchu jest silnie unerwiony, dlatego wtórny ból uszu może promieniować z innych części ciała, nawet znacznie oddalonych od głowy, i często trudno jest zlokalizować jego źródło.

Ból i swędzenie ucha – zapalenie ucha zewnętrznego

Widoczną część narządu słuchu stanowi ucho zewnętrzne – małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny. Struktury te pokryte są nabłonkiem zawierającym gruczoły łojowe, których zadaniem jest wytwarzanie wydzieliny chroniącej ucho przed drobnoustrojami.

Ucho zewnętrzne narażone jest na infekcje o podłożu wirusowym, bakteryjnym i grzybiczym. Patogeny najczęściej wnikają przez uszkodzenia nabłonka, które mogą powstawać w wyniku nieprawidłowej higieny uszu czy podrażnień towarzyszących chorobom skóry. Na stan zapalny ucha zewnętrznego narażone są również osoby, które często pływają, a ich kanał słuchowy jest długotrwale wilgotny.

Zapalenie skóry ucha może powodować ból ucha zewnętrznego i tkliwość przy dotyku. Objawy zapalenia ucha zewnętrznego to również pieczenie, zwykle jednostronne (prawego lub lewego ucha), a także swędzenie ucha. Ponadto mogą występować dolegliwości odczuwane wewnątrz ucha, m.in. uczucie pełności, co wynika z obrzęku przewodu słuchowego, a także piekący, rozpierający lub kłujący ból ucha.

Objawy zbliżone do zapalenia ucha zewnętrznego mogą występować również w przypadku wypełnienia kanału słuchowego korkiem woskowinowym. Wówczas swędzenie i pieczenie w uchu może przerodzić się w silny ból ucha, któremu towarzyszy niedosłuch. Ból uszu może nasilać się zwłaszcza po zamoczeniu, co skutkuje zwiększeniem objętości zalegającej woskowiny.

Ból i kłucie w uchu mogą świadczyć również o obecności ciała obcego w uchu. Rzadziej bolące przy dotyku ucho wskazuje na krwiaki, półpasiec, ropień lub zmiany nowotworowe małżowiny usznej.

Ból ucha środkowego – możliwe przyczyny

Poza schorzeniami ucha zewnętrznego za ból mogą odpowiadać infekcyjne choroby uszu, które zajmują ucho środkowe. Wywołują je drobnoustroje (wirusy, bakterie, rzadziej grzyby). Jednak zapalenie ucha środkowego zwykle rozwija się jako następstwo infekcji nosa, zatok i gardła. Patogeny przedostają się do ucha środkowego, ponieważ jego struktury połączone są z górnymi drogami oddechowymi. Z tego też powodu często pojawia się jednoczesny ból ucha i głowy, katar, kaszel, podwyższona temperatura ciała oraz inne objawy przeziębienia.

Najczęściej występujące choroby ucha środkowego, którym towarzyszy ból ucha i okolicy za uchem, to:

• Ostre zapalenie ucha środkowego – jest to choroba uszu występująca najczęściej u dzieci, często ma charakter nawrotowy.
• Przewlekłe zapalenie ucha środkowego – objawy mogą trwać przewlekle z okresami remisji i zaostrzeń. Ból ucha zwykle mija, gdy dojdzie do perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej.
• Zapalenie wyrostka sutkowatego – zwykle jest to powikłanie po zapaleniu ucha środkowego. Wyrostek sutkowaty to niewielka, widoczna za uszami kość, dlatego ból głowy za uchem i jednocześnie wyciek z ucha mogą wskazywać na to schorzenie.
• Niedrożność trąbki Eustachiusza – będąca następstwem obrzęku trąbki słuchowej. Dochodzi wówczas do gromadzenia się płynu i gęstej wydzieliny, powodujących uczucie zatkania ucha.

Za ból ucha mogą odpowiadać również powikłania po wcześniej przebytych infekcjach. W części przypadków rozwija się zapalenie ucha wewnętrznego. Pojawiają się wówczas silne bóle uszu, a także bóle i zawroty głowy, utrata równowagi, nudności i wymioty.

Inne choroby uszu, które powodują ból, to m.in. zmiany nowotworowe, perlaki, uszkodzenie błony bębenkowej czy złamania w obrębie czaszki.

Do uszkodzenia błony bębenkowej może dojść w wyniku urazu ciśnieniowego, zwanego inaczej barotraumą. Urazu tego można doświadczyć np. podczas lotu samolotem lub nurkowania. Dochodzi do niego w wyniku gwałtownej różnicy ciśnień zachodzącej między środowiskiem zewnętrznym a jamą bębenkową człowieka. W pierwszej kolejności pojawia się uczucie zatkania ucha, a następnie nagły ból. W skrajnych sytuacjach może dojść do krwawienia z błony bębenkowej w wyniku jej pęknięcia.

Choroby niedotyczące uszu, które mogą wywoływać ból ucha i głowy

Zdarza się, że ból ucha ma charakter rzutowy, co oznacza, że dolegliwości promieniują z innej części ciała. Co więcej, bolące ucho może być objawem schorzeń, których zwykle nie łączymy z narządem słuchu. Za dolegliwości bólowe mogą odpowiadać m.in. schorzenia górnego odcinka kręgosłupa, artropatia przy schorzeniach reumatoidalnych, zapalenia nerwów twarzowych czy nawet choroby układu pokarmowego.

Za najczęstsze przyczyny bólu promieniującego do ucha uznaje się choroby uzębienia i jamy ustnej. Ból ucha od zęba może być odczuwany zarówno wewnątrz ucha, jak i za nim. Zwykle jest pulsujący i kłujący od środka. Nieprzyjemne objawy mogą występować zarówno w przypadku chorób zęba, jak i w trakcie wyrzynania się zębów. W przypadku osób dorosłych ból ucha i szczęki zwykle wynika z wyrastania „ósemek”.

Do innych chorób jamy ustnej i gardła, które mogą powodować ból uszu, zalicza się m.in.:

• zapalenie gardła, ślinianek, jamy nosowej i zatok;
• afty i owrzodzenia jamy ustnej oraz języka;
• choroby krtani;
• zapalenie migdałków, węzłów chłonnych (głównie szyi);
• schorzenia tarczycy;
• choroby przełyku, zarówno stany zapalne, jak i refluks żołądkowo-przełykowy;
• zmiany nowotworowe w obrębie górnych dróg oddechowych, pokarmowych i głowy.

Ból odczuwany w uchu, zwłaszcza jednoczesny ból ucha i głowy, może być również jednym z objawów choroby sercowo-naczyniowej. Dolegliwości nie należy lekceważyć, zwłaszcza jeśli pojawiają się nagle, ponieważ mogą świadczyć o obecności tętniaka, a nawet zawale mięśnia sercowego.

Ból ucha – jak wybrać leczenie

Ból ucha często mija samoistnie po kilku dniach, o ile za jego występowanie odpowiada niegroźna infekcja wirusowa. Wówczas pomocne okazują się leki działające przeciwzapalnie, a także środki zmniejszające obrzęk nosa i gardła. Jeśli jednak poza bólem nie występują inne objawy lub przeciwnie, pojawiają się dodatkowe niepokojące symptomy, nie należy podejmować leczenia na własną rękę. Długotrwały ból ucha może mieć różne przyczyny i dolegliwości najlepiej skonsultować z lekarzem.

Należy pamiętać, że zakroplenie uszu domowymi specyfikami lub kroplami roślinnymi może zaszkodzić, zwłaszcza jeśli przyczyną bólu ucha są uszkodzenia błony bębenkowej, które często towarzyszą infekcjom uszu. Wszelkie sposoby na ból ucha mogą być skuteczne tylko wtedy, kiedy znana jest przyczyna dolegliwości.

Co zrobić, gdy boli ucho? Najbezpieczniej skonsultować się z lekarzem. Poza wywiadem i badaniem otoskopowym specjalista może zalecić dodatkowe badania, które pozwolą na diagnozę. Z wizytą u specjalisty nie należy zwlekać zwłaszcza w przypadku małych dzieci, a także gdy pojawiają się dolegliwości, takie jak wysoka gorączka, zawroty głowy, wymioty czy objawy ogólnoustrojowe, np. ból w klatce piersiowej i zaburzenia koncentracji.

Jeśli lekarz stwierdzi bakteryjne zapalenie ucha zewnętrznego lub środkowego, najczęściej konieczne okazuje się stosowanie antybiotyków miejscowo lub doustnie. Ból ucha redukuje się, przyjmując leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Pomocne są także krople osmotyczne o właściwościach znieczulających, o ile nie stwierdza się pęknięcia błony bębenkowej.

Jak działają krople na ból ucha?

W wielu przypadkach ból ucha można skutecznie zredukować, stosując douszne krople do uszu zawierające m.in. lidokainę, np. wyrób medyczny LIX. Działa ona znieczulająco w miejscu podania. Działanie takie występuje już po 30 sekundach od aplikacji¹. Jest to więc szybki sposób na ból ucha. Krople zawierają również glicerol, który zmiękcza zalegającą woskowinę.

Źródła:

1. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B.: Lidokaina w zapaleniach uszu – działanie, bezpieczeństwo, zastosowanie, „Terapia”, nr specjalny, sierpień 2019.
2. Kukwa A., Zapalenie ucha środkowego, https://www.termedia.pl/Zapalenie-ucha-srodkowego,8,1721,0,1.html (data odczytu: 15.12.2022).
3. Miś Z., Zapalenie ucha i zatok, http://managerapteki.pl/zapalenie-ucha-i-zatok/ (data odczytu: 15.12.2022).
4. Bartoszewicz R., Bruzgielewicz A., Kuźmińska M. i in., Urazy ucha środkowego, „Pol. Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2012, 4 (1), s. 303–308.

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Odpowiednia ochrona uszu przed wodą, np. podczas pływania w basenie, to nie tylko kwestia komfortu. To sposób na uniknięcie nieprzyjemnych konsekwencji – przykładowo w postaci zapalenia ucha zewnętrznego, czyli tzw. ucha pływaka. W tym przypadku idealnie sprawdza się maksyma Hipokratesa, ojca medycyny: lepiej zapobiegać niż leczyć. Ostrożność i właściwa profilaktyka działań przed dostaniem się wody do uszu może nas uchronić przed infekcjami atakującymi narząd słuchu.

Jak woda dostaje się do uszu?

Dostawanie się wody do uszu następuje w wyniku jej wpływania do błony bębenkowej przez lekko nachylony przewód słuchowy. Przez utrzymującą się w tym obszarze wodę błona bębenkowa nie jest w stanie prawidłowo się poruszać i przewodzić pełnego dźwięku. Z tego względu osoba, która ma do czynienia z zaleganiem wody w uchu, słyszy jedynie przytłumione dźwięki, którym towarzyszy charakterystyczny bulgot. Dyskomfort to tylko jeden ze skutków ubocznych dostania się wody do ucha, dlatego zdecydowanie nie należy lekceważyć tego uczucia, zwłaszcza jeśli trwa przez dłuższy czas. Zalecamy, by rozwiązać ten problem jak najszybciej oraz zadbać o prawidłową ochronę uszu, co pozwoli zapobiegać nowym infekcjom w przyszłości.

Jakie zagrożenia niesie za sobą brak ochrony uszu przed wodą?

Nieprzyjemne uczucie zalegania wody w uszach zna większość z nas. Jest to powszechnie znany problem, który może pojawić się po prysznicu czy krótkiej kąpieli w morzu. Efektem tego jest przytłumienie słuchu, które jednak zwykle trwa krótko i nie wywołuje daleko idących konsekwencji. Problem pojawia się w momencie, gdy woda wydostaje się z uszu w sposób nieprawidłowy i pozostaje w ich wnętrzu nawet przed kilka dni. Wilgoć stanowi doskonałe warunki do rozwoju bakterii, które odpowiedzialne są za choroby uszu, w tym zapalenia. W takim przypadku możemy mieć do czynienia nie tylko z problemem zatkania uszu, ale też innymi, przykrymi objawami: silnym bólem ucha, szumami usznymi, świądem, opuchnięciem i zaczerwienieniem, a także wydostawaniem się wydzieliny z ucha. Jeśli dochodzi do zapalenia, zazwyczaj niezbędne okazuje się podjęcie odpowiedniego leczenia, najczęściej w postaci zastosowania specjalistycznych kropli do uszu lub antybiotykoterapii.

Jak zabezpieczyć ucho przed wodą podczas pływania lub nurkowania?

Jak skutecznie chronić uszy podczas kontaktu z wodą? Oto kilka sprawdzonych sposobów, zapobiegających wlewaniu się wody do uszu, a tym samym – różnym chorobom, które mogą wywołać przejściowe pogorszenie słuchu.

Zatyczki do uszu dla pływaków

Zatyczki, lub inaczej stopery do uszu, powinny stanowić podstawowe wyposażenie każdego pływaka czy nurka rekreacyjnego. Jest to rozwiązanie nie tylko bardzo skuteczne w kwestii blokady przed przedostawaniem się wody do środka ucha, ale też bezpieczne dla samego kanału słuchowego. Zatyczki do uszu do pływania zazwyczaj wykonane są z gumy lub silikonu, dzięki czemu idealnie dopasowują się do kształtu uszu i zapewniają im dobrą izolację. Nieco mniejszą skutecznością odznaczają się jednorazowe stopery piankowe, które mogą się przemieszczać podczas użytkowania. Mimo wszystko zatyczki te zaprojektowane są w taki sposób, by nie utknęły w uchu, a przy tym nie zaburzały percepcji dźwięku, co stanowi ich dużą zaletę.

Czepek pływacki

Czepek pływacki to nie tylko sposób na ochronę włosów przed chlorem czy solą, ale przede wszystkim zabezpieczenie uszu przed działaniem wody. Podobnie, jak w przypadku zatyczek, istnieją różne materiały, z których wykonywane są czepki, jednak zwykle najlepiej sprawdzają się te silikonowe. Bardzo dobrze przylegają do skóry, dzięki czemu tworzą szczelne zabezpieczenie przewodu słuchowego.

Pływacka opaska na uszy

Jest to alternatywne rozwiązanie dla czepka lub dodatkowa warstwa ochronna przy zastosowaniu zatyczek do uszu. Neoprenowa opaska na uszy sprawdza się nie tylko przy pływaniu, ale też uprawianiu wielu innych sportów wodnych, które mogą być potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia uszu.

Osoby, które na co dzień korzystają z aparatów słuchowych, powinny pamiętać o tym, by przed każdą aktywnością związaną z wodą (na pływalni, w saunie czy podczas zwykłej kąpieli w morzu) najpierw zdjąć aparat, a następnie zastosować specjalne ochronniki słuchu.

Jak usunąć wodę z uszu po wyjściu z basenu?

Dla zachowania zdrowia naszych uszu bardzo duże znaczenie ma nie tylko to, w jaki sposób przygotujemy się do pływania, ale też jak dbamy o tę część ciała po wyjściu z wody.

• Jeżeli doszło do przedostania się wody do kanału słuchowego, najlepiej usunąć ją poprzez potrząsanie lub przechylenie głowy. Zazwyczaj wtedy możemy usłyszeć charakterystyczny dźwięk odblokowania ucha i wypłynięcia wody na zewnątrz.
• Pomocne może okazać się także osuszenie uszu przy pomocy końcówki cienkiej chusteczki, którą należy bardzo ostrożnie wkładać do kanału słuchowego, by nie podrażnić ścianki przewodu.
• Jeżeli mamy taką możliwość, do osuszania uszu możemy wykorzystać także suszarkę do włosów. W tym przypadku również należy zachować szczególne środki ostrożności (suszenie chłodnym powietrzem w odpowiedniej odległości), aby uniknąć poparzenia czy innych groźnych konsekwencji.

Ważne i proste zasady higieny uszu, aby zapobiec infekcji

Pamiętajmy też o regularnym czyszczeniu uszu z nadmiaru woskowiny. Warto wiedzieć, że uczucie zatkania ucha, po kąpieli w basenie czy w otwartych akwenach, może wynikać z rozmiękania i zwiększania objętości czopa woskowinowego po dostaniu się wody do jego wnętrza. Ważne jednak, by do czyszczenia przewodu słuchowego nie stosować popularnych patyczków higienicznych – nie tylko popychają one woskowinę głębiej, ale mogą też uszkodzić błonę bębenkową i doprowadzić do utraty słuchu! Używanie wacików bawełnianych również nie jest zalecane w tej sytuacji. Możemy jednak z powodzeniem stosować je po zewnętrznej stronie ucha, np. w okolicy małżowiny.

Czyszczenie narządu słuchu powinno odbywać się przy pomocy specjalistycznych preparatów, np. na bazie naturalnych olejków, lub bezpiecznych, domowych sposobów (przykładowo: podgrzanych 10 kropel wody utlenionej). Warto przy tym pamiętać, że zbyt częste i intensywne czyszczenie uszu nie jest dobre dla zdrowia – pozbawia je naturalnej warstwy ochronnej i zmienia ich pH, w związku z czym są bardziej podatne na infekcje.

Co zrobić, gdy woda zalega? Jak chronić swoje uszy?

Usuwanie wody z uszu przy pomocy domowych sposobów nie zawsze przynosi zamierzony skutek. Jeżeli woda nie wypływa, pomimo zastosowania powyższych metod, należy zachować szczególną ostrożność. Każdy, nagły ruch lub usilne próby odetkania uszu przy pomocy nieprzystosowanych do tego przedmiotów mogą spowodować ból, dyskomfort lub inne, nieprzyjemne objawy. Warto też uzbroić się w cierpliwość – czasami musi minąć kilkadziesiąt minut lub kilka godzin, by ucho odetkało się samoistnie.

Nie należy jednak bagatelizować sytuacji, w której woda zalega w przewodzie słuchowym od kilku dni  – może to doprowadzić do bolesnego i długotrwałego zapalenia tego narządu. W przypadku pojawienia się bólu ucha, pogorszenia jakości słuchu czy wystąpienia szumów usznych możemy wspomóc się działaniem kropli do uszu, by zminimalizować te dolegliwości i zapobiec rozwojowi infekcji. Jeśli to nie pomaga, a ból lub inne objawy nasilają się, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem laryngologiem – pomoże on osuszyć ucho i odprowadzić woskowinę, która przez kilka dni mogła już napęcznieć i zablokować samoistny odpływ wody.

Źródła:

1. Prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski, dr n. med. Piotr Pietkiewicz, Otolaryngologia dla lekarzy POZ, Medical Tribune Polska, 2016
2. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop Kacprzyk A.: Czop woskowinowy – jak prawidłowo dbać o higienę uszu.
3. Janczewski G.: Schorzenia ucha. [W:] Janczewski G., Osuch-Wójcikiewicz E.: Ostry Dyżur. Otolaryngologia. α-medica Press, Bielsko-Biała 2003

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Pogorszenie słuchu zwykle następuje stopniowo wraz z wiekiem. Zdarza się jednak, że niedosłuch pojawia się również u najmłodszych pacjentów i zaburza ich prawidłowy rozwój. Za ubytki słuchu może odpowiadać nadmierna ekspozycja na hałas i zmiany w strukturze ucha, ale także przebyte infekcje i urazy mechaniczne. Niekiedy przyczyny są prozaiczne, a niedosłuch można cofnąć. Poznaj rodzaje i stopnie niedosłuchu. Dowiedz się, co jeszcze może powodować tego rodzaju problemy ze słuchem.

Spis treści:

1. Problemy ze słuchem, czyli co to jest niedosłuch?
2. Niedosłuch u dzieci – skutki uszkodzenia słuchu
3. Ubytek słuchu w decybelach – stopnie niedosłuchu
4. Typy i rodzaje niedosłuchu
5. Niedosłuch przewodzeniowy – przyczyny
6. Przyczyny niedosłuchu odbiorczego
7. Czy niedosłuch można cofnąć?

Problemy ze słuchem, czyli co to jest niedosłuch?

Zaburzenia funkcji narządu słuchu określa się jako niedosłuch czy też ubytek słuchu. Pogorszenie słuchu może dotyczyć jednego lub obu uszu. W większości przypadków za niedosłuch odpowiadają zmiany związane z procesem starzenia się – wówczas niedosłuch jest związany z podeszłym wiekiem pacjenta. Dlaczego tak się dzieje? Wraz z upływem lat zanikają komórki słuchowe w ślimaku, co jest główną przyczyną niedosłuchu odbiorczego. Jednak na stopień upośledzonego odbierania dźwięków u osób starszych wpływa również m.in. narażenie na hałas w ciągu całego życia, dlatego też niedosłuch tego typu może dotyczyć osób młodych i tak naprawdę rozwinąć się w każdym wieku.

Niedosłuch u dzieci – skutki uszkodzenia słuchu

Warto mieć świadomość, że narząd słuchu rozwija się już w życiu płodowym. Jeśli na tym etapie dojdzie do nieprawidłowości w budowie ucha, pojawiają się ubytki w słuchu uwarunkowane genetycznie. Niedosłuch u dziecka może być również następstwem:

• komplikacji okołoporodowych,
• chorób matki w trakcie ciąży,
• przyjmowania niektórych leków.

Warto dodać, że niedosłuch u dzieci prowadzi do zaburzeń rozwoju społecznego, emocjonalnego oraz intelektualnego. Może powodować, że mowa dziecka jest niewyraźna, ma ono problemy z koncentracją oraz komunikowaniem się i osiąga gorsze wyniki w szkole niż zdrowi rówieśnicy.

Ubytek słuchu w decybelach – stopnie niedosłuchu

Stopień niedosłuchu (uszkodzenia słuchu) określa się na podstawie badania audiometrycznego. To badanie słuchu nazywane w skrócie audiogramem. Pozwala na określenie, jak duży jest ubytek słuchu w decybelach. Przyjmując taki podział, wyróżnia się 4 stopnie niedosłuchu:

• niedosłuch lekki (mały) – 20–40 dB,
• niedosłuch umiarkowany (średni) – 41–70 dB,
• niedosłuch znaczny (duży) – 71–90 dB,
• niedosłuch głęboki – powyżej 90 dB.

Typy i rodzaje niedosłuchu

Narząd słuchu składa się z ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Upośledzenie któregokolwiek z poszczególnych elementów zaburza funkcje ucha i dochodzi do wystąpienia niedosłuchu. W zależności od tego, której części ucha dotyczy nieprawidłowość, wyróżnia się następujące rodzaje niedosłuchu:

• niedosłuch przewodzeniowy – to pogorszenie słuchu w wyniku zaburzeń w przewodzie ucha zewnętrznego lub w uchu środkowym;
• niedosłuch odbiorczy – w tym przypadku dźwięki są nieprawidłowo odbierane, co wiąże się z uszkodzeniem nerwu ślimakowego (niedosłuch pozaślimakowy), narządu Cortiego (niedosłuch ślimakowy) lub zwoju spiralnego (niedosłuch ośrodkowy);
• niedosłuch mieszany – jednocześnie występujące ubytki słuchu typu przewodzeniowego i odbiorczego.

Niedosłuch przewodzeniowy – przyczyny

Niedosłuch przewodzeniowy wynika z zaburzeń w uchu zewnętrznym lub środkowym. Przyczyny tego rodzaju niedosłuchu najczęściej są związane z chorobami uszu, ale także ze schorzeniami ogólnoustrojowymi. Zwykle utrata słuchu następuje w jednym uchu, rzadziej ten rodzaj niedosłuchu pojawia się obustronnie.
Choroby, które przyczyniają się do niedosłuchu przewodzeniowego, to m.in.:

• mechaniczne uszkodzenie kosteczek słuchowych;
• otoskleroza (zwyrodnienie kosteczek);
• choroby zapalne uszu, głównie zapalenie ucha środkowego (ostre, przewlekłe lub wysiękowe), a także zapalenie ucha zewnętrznego;
• perforacja błony bębenkowej – w następstwie infekcji lub po urazie;
• nowotwory.

Ubytki słuchu typu przewodzeniowego nie zawsze są konsekwencją schorzeń. Jeśli pojawiają się szumy uszne i niedosłuch, stukanie, uczucie rozpierania lub świąd, przyczyną może być nadmiar woskowiny usznej. Natomiast gdy niedosłuch pojawia się nagle, zwłaszcza u dzieci, może być spowodowany obecnością ciała obcego w uchu.

Przyczyny niedosłuchu odbiorczego

Niedosłuch odbiorczy polega na zaburzeniu przetwarzania dźwięków. Oznacza to, że fale dźwiękowe prawidłowo przechodzą do ucha wewnętrznego, jednak nie są należycie przetwarzane i kierowane do mózgu. W konsekwencji dźwięk jest słabo słyszalny, nie dociera do mózgu w ogóle lub jest zniekształcony, co określa się jako niedosłuch centralny.

Najczęściej wymieniane przyczyny niedosłuchu odbiorczego to proces starzenia i częste narażenie na hałas, ale także:

• wady wrodzone;
• uraz akustyczny;
• powikłania po infekcjach;
• przyjmowanie leków uszkadzających słuch;
• neuropatia słuchowa;
• choroby autoimmunologiczne;
• choroby metaboliczne, np. cukrzyca, niewydolność nerek;
• nowotwory, w tym mózgu i kości skroniowej;
• złamania czaszki i kości skroniowej;
• udar mózgu.

Czy niedosłuch może się cofnąć? Leczenie niedosłuchu

Ubytek słuchu, niezależnie od stopnia, jest sporym dyskomfortem dla osoby dotkniętej tym problemem. Na niedosłuch wrodzony czy też wynikający z uszkodzenia ślimaka usznego nie mamy wpływu. Niemniej istnieje wiele metod, które mogą poprawić jakość słuchu. Nowoczesne aparaty słuchowe okazują się w takich przypadkach najlepszym rozwiązaniem. W przypadku głębokiego niedosłuchu (jak i głuchoty) stosuje się też implanty ślimakowe. Jeśli natomiast pogorszenie słuchu wynika z chorób ogólnoustrojowych, podstawą jest ich opanowanie za pomocą odpowiedniego leczenia, często z zastosowaniem farmakologii.

Niektóre rodzaje niedosłuchu mają charakter trwały, jednak w wielu przypadkach odpowiednie postępowanie pozwala na zachowanie prawidłowego słyszenia. Często niedosłuch może się cofnąć, zwłaszcza jeśli dysfunkcja ma rodzaj przewodzeniowy. Zaburzenie słuchu przez niedrożność trąbki Eustachiusza w trakcie infekcji uszu, przy odpowiednim leczeniu, ma charakter czasowy.

Aktualnie istnieje wiele metod chirurgicznych, dzięki którym możliwe jest odtworzenie struktur ucha, co w wielu przypadkach pozwala na przywrócenie słuchu. Odpowiednie leczenie infekcji i profilaktyka chorób uszu, m.in. poprzez należytą dbałość o higienę, mogą jednak zapobiec powikłaniom, a tym samym uchronić przed niedosłuchem.

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Długotrwały kontakt ucha z wodą lub wilgocią stwarza warunki do rozwoju infekcji bakteryjnej, rzadziej grzybiczej i wirusowej. Toczący się stan zapalny ucha zewnętrznego określa się wówczas mianem ucha pływaka. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny i objawy tego schorzenia. Sprawdź również, jak leczy się ucho pływaka!

Spis treści:

1. Ucho pływaka – czym jest to schorzenie?
2. Jakie są przyczyny ucha pływaka?
3. Objawy zapalenia ucha zewnętrznego
4. Ucho pływaka – leczenie
5. Domowe sposoby na ucho pływaka

Ucho pływaka – czym jest to schorzenie?

Schorzenie określane jako ucho pływaka to zapalenie ucha zewnętrznego, najczęściej bakteryjne. Choroba ta dotyczy osób w różnym wieku i niekoniecznie tylko tych, którzy często pływają. Może wystąpić w każdej sytuacji narażenia zewnętrznego przewodu słuchowego na działanie wilgoci, a więc także po niedostatecznym osuszeniu ucha po kąpieli, szczególnie jeśli do kanału słuchowego dostała się woda. Taka sytuacja stwarza idealne warunki dla rozwoju bakterii i zwiększa ryzyko zakażenia.

Niemniej zapalenie przewodu słuchowego obserwuje się kilkakrotnie częściej u pływaków i nurków, dlatego też nazywa się je uchem pływaka.

Jakie są przyczyny ucha pływaka?

Ucho zewnętrzne jest stale narażone na kontakt z drobnoustrojami. Przed infekcją chroni je m.in. nabłonek wyścielający przewód słuchowy i woskowina uszna. Bardzo ważne jest zachowanie ucha w czystości i ochrona przed nadmierną wilgocią. Długotrwała ekspozycja ucha na kontakt z wodą stwarza korzystne warunki dla rozwoju drobnoustrojów. To one, zwłaszcza bakterie (głównie pałeczka ropy błękitnej), są odpowiedzialne za infekcje takie jak ucho pływaka. Inne przyczyny to wirusy i grzyby.

Warto pamiętać, że nadmiar wosku zwiększa wilgotność w uchu, a tym samym może prowadzić do zapalenia przewodu słuchowego. Dlatego tak ważna jest regularna higiena uszu i usuwanie woskowiny, jeśli zalega ona w nadmiarze.

Ryzyko wystąpienia zapalenia ucha zewnętrznego pojawia się również wraz z urazami narządu słuchu. Uszkodzenie nabłonka wyścielającego ucho może nastąpić np. pod wpływem zadrapania lub nadmiernego czyszczenia ucha patyczkiem higienicznym. Wówczas woda w uchu, zwłaszcza brudna, która jest źródłem drobnoustrojów, które łatwiej wnika przez uszkodzoną skórę.

Na ucho pływaka narażeni są nie tylko pływacy i nurkowie mający częsty kontakt z wodą. Rozwojowi stanu zapalnego sprzyja przebywanie w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności, np. w saunie. Noszenie aparatu słuchowego, używanie dousznych słuchawek czy wady anatomiczne ucha również należy wymienić jako przyczyny zwiększające ryzyko ucha pływaka.

Opuchnięcie ucha u dziecka również może być spowodowane uchem pływaka. Jeśli do przewodu słuchowego przedostanie się woda, np. podczas niewłaściwego mycia głowy, także najmłodsi są narażeni na rozwój infekcji, choć zwykle sprzyjają temu również inne czynniki ryzyka.

Objawy zapalenia ucha zewnętrznego

Osoby uskarżające się na ucho pływaka dotkliwie odczuwają objawy w przewodzie słuchowym. Należy do nich m.in. ból ucha zewnętrznego, ale schorzenie to zwykle rozwija się stopniowo. Ból ucha po basenie może świadczyć o infekcji, jednak dopiero przy zaawansowanej chorobie. Uczucie pełności wewnątrz ucha i ból częściej są wynikiem spęcznienia wydzieliny usznej.

Do typowych objawów ucha pływaka, które pojawiają się w pierwszej kolejności, należą:

• świąd,
• zaczerwienienie przewodu słuchowego,
• dyskomfort i tkliwość ucha przy dotyku małżowiny usznej.

W miarę narastania infekcji ucho staje się spuchnięte w środku, co może zaburzać słuch i wywoływać uczucie zatkania. Następnie ucho pływaka powoduje zwykle silniejsze objawy, w tym:

• ból ucha zewnętrznego,
• ból promieniujący w okolice ucha, nawet na szyję i twarz,
• bóle głowy,
• wysięk z ucha, niekiedy ropny,
• zablokowanie przewodu słuchowego,
• gorączka lub stan podgorączkowy,
• powiększenie węzłów chłonnych.

Ucho pływaka – leczenie

Ucho pływaka może doprowadzić do poważnych powikłań, np. złośliwego zapalenia ucha zewnętrznego, które obejmuje także tkanki podskórne, chrząstki, elementy kostne ucha. Z uwagi na ryzyko powikłań leczenie warto więc rozpocząć już po zaobserwowaniu pierwszych objawów. Odpowiednie postępowanie zwykle pozwala na całkowity powrót do zdrowia.

W zależności od rodzaju drobnoustrojów i zaawansowania choroby lekarz może zalecić stosowanie miejscowo działających preparatów, np. kropli z antybiotykiem. W razie potrzeby przyjmuje się także antybiotyki doustnie.

By zredukować ból, lekarz może również zalecić leki przeciwbólowe. Jeśli diagnoza wskazuje na ucho pływaka, pomocne okazują się specjalne krople, np. preparat LIX, które działają osmotycznie i przeciwbólowo. Podwójne działanie okazuje się szczególnie korzystne w przypadku wilgoci w uchu, ponieważ właściwości osmotyczne składnika kropli wspomagają usuwanie nadmiaru wilgoci z tkanek. Działanie takie wspomaga leczenie obrzęku, dzięki czemu ból i uczucie rozpierania ulegają redukcji. Krople te, stosowane m.in. przy uchu pływaka, działają również znieczulająco, co bezpośrednio i bardzo szybko przynosi ulgę w bólu.

Domowe sposoby na ucho pływaka

Leczenie stanu zapalnego warto także wesprzeć, stosując domowe sposoby na ucho pływaka. Należy jednak pamiętać, aby nie aplikować do ucha kropli roślinnych czy specyfików takich jak olejki rozgrzewające. Jeśli nie mamy pewności, czym spowodowany jest ból, mogłoby to zaszkodzić zdrowiu, a nawet trwale uszkodzić słuch. W wielu przypadkach za dolegliwości odpowiada uraz błony bębenkowej, dlatego tak ważna jest wcześniejsza diagnoza.

Ucho pływaka należy przede wszystkim zabezpieczać przed wilgocią. Nie wolno natomiast stale zatykać uszu wacikami lub zatyczkami, ponieważ utrudnia to osuszenie ucha, a także zwiększa ryzyko rozwoju bakterii beztlenowych i grzybów. Ucho należy więc zabezpieczać tylko podczas kąpieli. W trakcie leczenia konieczna jest natomiast rezygnacja z pływania, by chronić ucho przed działaniem wody. Dopiero po zakończeniu terapii antybiotykiem można wrócić do normalnych czynności. Nie należy jednak przerywać stosowania leków pomimo ustąpienia objawów! Leczenie trzeba dokończyć, ponieważ bakterie mogłyby rozwinąć się ponownie.

Ponadto osoby narażone na ucho pływaka powinny zwrócić szczególną uwagę na profilaktykę. Jak zapobiegać schorzeniu? Przede wszystkim stosuj zatyczki do uszu dla pływaków, dokładnie oczyszczaj uszy z wody i zwróć uwagę na prawidłowe czyszczenie uszu. Unikaj również kąpieli w zbiornikach wodnych o wątpliwej czystości.

Źródła:
1. Bartoszewicz R., Zarębska P., Bruzgielewicz A., Niemczyk K.: Zapalenie ucha zewnętrznego. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2012, 110–116. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2084530812700199 (data odczytu: 31.03.2023).
2. Hossmann-Poznańska E., Dzierżanowska D., Poznańska M.: Ostre rozlane zapalenie ucha, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2084530814000495 (data odczytu: 31.03.2023).

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Do powikłań wewnątrzskroniowych ostrego lub przewlekłego zapalenia ucha należy m.in. zapalenie wyrostka sutkowatego. Leczenie w przypadku dzieci powinno odbywać się w warunkach szpitalnych i należy rozpocząć je jak najszybciej, ponieważ schorzenie niesie ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyjaśniamy, czym jest wyrostek sutkowaty ucha, jakie są objawy stanu zapalnego tej części czaszki i na czym polega leczenie.

Spis treści:

1. Czym jest wyrostek sutkowaty ucha?
2. Zapalenie wyrostka sutkowatego – przyczyny
3. Czynniki zwiększające ryzyko zapalenia wyrostka sutkowatego
4. Objawy zapalenia wyrostka sutkowatego za uchem
5. Powikłania po zapaleniu wyrostka sutkowatego
6. Zapalenie wyrostka sutkowatego – leczenie

Czym jest wyrostek sutkowaty ucha?

Kość skroniowa znajduje się w bocznej części czaszki, w okolicy ucha. Składa się ona z czterech części – łuskowej, sutkowej, bębenkowej i skalistej. Z kolei wyrostek sutkowaty zlokalizowany jest w części sutkowej kości skroniowej, stanowi jej przedłużenie w dolnej części za uchem. Kość wyrostka sutkowatego zawiera wypełnione powietrzem przestrzenie pneumatyczne.

U noworodków wyrostek sutkowaty ucha nie jest wyraźnie zaznaczony i zaczyna się rozwijać dopiero po ok. pierwszym roku życia. Wyglądem zwykle przypomina stożek, jednak może mieć różną wielkość i kształt w zależności od indywidualnych cech. Na wyrostku sutkowatym znajdują oparcie ważne mięśnie, m.in. mięsień płatowaty głowy.

Zapalenie wyrostka sutkowatego – przyczyny

Wyrostek sutkowaty znajduje się w bliskim sąsiedztwie ucha środkowego i wewnętrznego, dlatego też jest on narażony na powikłania po chorobach uszu. Zapalenie wyrostka sutkowatego należy do najczęstszych powikłań ostrego i przewlekłego zapalenia ucha środkowego. Przyczyny infekcji to drobnoustroje bakteryjne, które przedostają się z ucha do wyrostka sutkowatego za pośrednictwem naczyń żylnych.

Cechą kości skroniowej, w tym wyrostka sutkowego, jest obecność komórek powietrznych. Uważa się, że komórki wypełnione powietrzem pełnią funkcję wspomagającą zachowanie prawidłowego ciśnienia w strukturach ucha. Ciąg komórek w układzie pneumatycznym zwiększa jednak ryzyko szerzenia się infekcji.

W przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego często stan zapalny obejmuje także komórki wyrostka sutkowatego. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy nieodpowiednio leczonym zapaleniu ucha, może dochodzić do powikłań. Gdy na podstawie badań stwierdza się wyrostek sutkowaty bezpowietrzny, świadczy to o zajęciu komórek stanem zapalnym. Zapalenie wyrostka sutkowatego może obejmować nie tylko układ pneumatyczny i kość, ale także szpik kostny.

Czynniki zwiększające ryzyko zapalenia wyrostka sutkowatego

Ponieważ to dzieci są najbardziej narażone na infekcje uszu, również zapalenie wyrostka sutkowatego zdarza się częściej u pacjentów poniżej 10. roku życia, ale choroba może dotyczyć osób w każdym wieku. Niemniej jednak do rozwoju schorzenia dochodzi stosunkowo rzadko, u mniej niż 1% pacjentów chorujących na zapalenie ucha.
Szerzeniu się stanu zapalnego na wyrostek sutkowaty za uchem sprzyjają czynniki, takie jak:

• obniżona odporność;
• niewłaściwie prowadzone leczenie ostrego zapalenia ucha środkowego, np. nieprawidłowa antybiotykoterapia;
• nieprzestrzeganie zaleceń lekarza w trakcie zapalenia ucha;
• perlak ucha;
• wady anatomiczne.

Objawy zapalenia wyrostka sutkowatego za uchem

Zapalenie wyrostka sutkowatego wywołuje objawy dotyczące okolicy chorego ucha, a także ogólnoustrojowe. Zdarza się, że symptomy pojawiają się w różnym czasie po ustąpieniu objawów związanych z zapaleniem ucha. Jednak w niektórych przypadkach objawy zapalenia wyrostka sutkowego pojawiają się już w trakcie infekcji uszu, pogłębiając dolegliwości.

Objawy, które wskazują na zapalenie wyrostka sutkowatego, to m.in.:

• ból ucha;
• ból za małżowiną uszną, niekiedy wokół ucha;
• obrzęk i/lub odchylenie małżowiny usznej;
• obrzęk i zaczerwienienie okolicy wyrostka sutkowatego;
• zaburzenia słuchu, niedosłuch, szumy uszne;
• bóle głowy, zawroty, utrudniona koncentracja;
• wysięk z ucha, także ropny, o różnym zabarwieniu;
• gorączka lub stan podgorączkowy (stale lub okresowo);
• osłabienie, uczucie rozbicia;
• spadek apetytu;
• w przypadku dzieci płaczliwość, niechęć do układania główki na boku, sięganie rączką do ucha.

Powikłania po zapaleniu wyrostka sutkowatego

Zapalenie kości skroniowej w części sutkowej nie powinno być lekceważone, ponieważ schorzenie wiąże się z ryzykiem poważnych powikłań. Wyrostek sutkowaty znajduje się w pobliżu ucha, ale jest także zlokalizowany w sąsiedztwie innych części czaszki.

Nieleczone zapalenie wyrostka sutkowatego może wywołać powikłania, takie jak m.in.:

• zniszczenie fragmentów kości;
• porażenie nerwu twarzowego;
• zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej,
• ropień mózgu;
• ropień móżdżka;
• ropień zamałżowinowy;
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• trwałe uszkodzenie słuchu;
• przewlekłe zawroty głowy;
• w skrajnych przypadkach także sepsa.

Zapalenie wyrostka sutkowatego – leczenie

Diagnozując zapalenie wyrostka sutkowatego leczenie należy podjąć możliwie jak najszybciej. Podstawą postępowania jest antybiotykoterapia dobrana w zależności od rodzaju bakterii, jakie zainfekowały wyrostek sutkowaty.

Dostęp leków do kości wyrostka sutkowatego jest ograniczony, dlatego pierwszym krokiem zwykle jest podanie antybiotyków dożylnie. Z tego powodu leczenie zapalenia wyrostka sutkowatego często odbywa się w warunkach szpitalnych. Czas przyjmowania leków zależy od stopnia zaawansowania choroby, zwykle jest to 14 dni i dłużej.

W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie drenażu wyrostka sutkowatego, a przy jednoczesnym ostrym zapaleniu ucha środkowego także drenażu błony bębenkowej. Niestety zapalenie wyrostka sutkowatego może prowadzić do destrukcji kości i wytworzenia ropnia podokostnowego. Powikłania takie są bezwzględnym wskazaniem do leczenia chirurgicznego. Operacja może być przeprowadzane także w celu zmniejszenia ryzyka powikłań.

W trakcie operacji (antromastoidektomii) lekarz za pomocą niewielkiego nacięcia za uchem otwiera wyrostek sutkowaty i usuwa tkanki zmienione zapalnie po wcześniejszym wycięciu fragmentu kości.

Źródła:
1. Kuczkowski J., Narożny W., Stankiewicz Cz., Kowalska B., Brzoznowski W., Dubaniewicz-Wybieralska M.: Powikłania ostrego zapalenia wyrostka sutkowatego u dzieci. Otolaryngologia Polska 2007, str.: 445-451
2. Kuźmińska M., Sokołowski J., Niemczyk K.: Trudności diagnostyczne towarzyszące utajonemu zapaleniu wyrostka sutkowego – opis przypadku. Polski Przegląd Otolaryngologiczny 2 (2013), str.: 43–46.
3. Ryczer T., Zawadzka-Głos L., Wolniewicz M., Kośla A., Pinkas W.: Zakażenie Streptococcus pneumoniae jako przyczyna ostrego zapalenia wyrostka sutkowatego u dzieci. Borgis – Nowa Pediatria 3/2016, str. 75-78.

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Ból stawu skroniowo-żuchwowego określany jest potocznie jako ból szczęki przy zawiasach, w pobliżu ucha. Dolegliwości mogą pojawiać się przy otwieraniu ust i żuciu pokarmu, ponieważ wówczas stawy są wprowadzane w ruch. Ból szczęki nie zawsze jednak oznacza dysfunkcje stawów. Jego przyczyny mogą być różne – od chorób uzębienia, poprzez stany zapalne uszu, po schorzenia ogólnoustrojowe. Sprawdź, o czym może świadczyć ból szczęki przy uchu!

Spis treści:

1. Ból szczęki a ból zęba – dolegliwości przy chorobach stomatologicznych
2. Stan zapalny ucha jako przyczyna bólu szczęki
3. Zapalenie zatok a ból szczęki i żuchwy
4. Ból szczęki, a zawał serca i choroby ogólnoustrojowe
5. Jak leczyć ból szczęki?

Ból szczęki a ból zęba – dolegliwości przy chorobach stomatologicznych

Najczęstszym wymienianym powodem bólu szczęki są problemy związane z uzębieniem. Stany zapalne zębów, dziąseł i tkanek miękkich jamy ustnej, wyżynające się zęby czy też ropnie okołozębowe wywołują promieniujący ból do szczęki górnej oraz żuchwy, zwanej również szczęką dolną. Z tego względu rozwijająca się próchnica jest nie tylko zagrożeniem dla stanu zębów, ale może także powodować ból w okolicach szczęki, a w poważniejszych wypadkach przyczynić się do stanu zapalnego w obrębie żuchwy i szczęki.

W przypadku schorzeń stomatologicznych ból szczęki górnej lub dolnej najczęściej pojawia się po prawej lub lewej stronie, w zależności od tego, gdzie zlokalizowana jest jego przyczyna. Wówczas dolegliwości mają charakter pulsujący, nieustanny i uporczywy. Ból zwykle nasila się podczas jedzenia i poruszania żuchwą. W niektórych przypadkach ból zęba i szczęki może świadczyć o rozległym zapaleniu. Schorzenie takie wymaga szybkiej interwencji stomatologa.

Do innych przyczyn dolegliwości związanych z jamą ustną zalicza się zabiegi stomatologiczne. Ból szczęki i żuchwy może pojawić się m.in. po znieczuleniu zęba, gdy przestanie ono już działać, a także po leczeniu kanałowym. Jest to objaw prawidłowy i zwykle nie powinien budzić niepokoju. Jeśli jednak dolegliwości nie mijają lub mają charakter narastający, warto wrócić do swojego dentysty. Być może w kanale zębowym pozostał fragment nerwu, który wywołuje ból.

Stan zapalny ucha jako przyczyna bólu szczęki

Infekcje narządu słuchu mogą wywoływać dolegliwości nie tylko w obrębie ucha, ale także szczęki lub żuchwy. Wszystko dlatego, że struktury ucha środkowego i wewnętrznego sąsiadują ze szczęką górną i żuchwą, a tym samym ból może do nich promieniować.

Dolegliwości bólowe związane ze stanem zapalnym mogą być odczuwane zarówno za uchem, jak i w obrębie szczęki i twarzy. Najczęściej w takich przypadkach ból szczęki i ucha pojawia się z prawej lub lewej strony, rzadziej infekcje toczą się obustronnie.

Ból szczęki i głowy, a także żuchwy może być objawem infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Są to przypadłości najczęściej spotykane u dzieci ze względu na odmienną budowę anatomiczną ich kanału słuchowego i obniżoną odporność. Często zdarza się, że ból gardła promieniujący do szczęki oznacza właśnie infekcję, która u najmłodszych może rozprzestrzenić się do ucha środkowego.

W przypadku schorzeń zapalnych poza bólem szczęki przy uchu zwykle pojawiają się także inne objawy, m.in. niedosłuch, bóle głowy, wysięk z ucha, a nawet podwyższona temperatura. Perlaki w uchu środkowym, rzadziej zmiany nowotworowe w uszach, także mogą wywoływać ból promieniujący do żuchwy i szczęki górnej.

Zapalenie zatok a ból szczęki i żuchwy

Zapalenie zatok, szczególnie jeśli nie jest odpowiednio leczone, może przyczynić się do wystąpienia innych dolegliwości. Może spowodować ból w okolicy szczęki górnej, zwłaszcza w przypadku zapalenia zatoki szczękowej. Jest to stan zapalny błony śluzowej zatoki szczękowej, która znajduje się w obrębie kości szczęki. Występujący wówczas ból szczęki jest zwykle połączony z uczuciem napięcia lub ucisku w okolicy zatoki. Dodatkowo ból ten może promieniować do innych obszarów, takich jak zęby, skroń czy ucho.

Ból szczęki, a zawał serca i choroby ogólnoustrojowe

Przyczyny bólu żuchwy najczęściej dotyczą tkanek w jej pobliżu. Zdarza się jednak, że ból może pojawiać się jako objaw towarzyszący poważnym schorzeniom ogólnoustrojowym.

Jedną z przyczyn, zwłaszcza jeśli ból promieniujący w kierunku żuchwy pojawia się nagle, jest zawał mięśnia sercowego. Objaw ten, podobnie jak kołatanie serca, ucisk w klatce piersiowej i zawroty głowy może świadczyć o poważnych problemach kardiologicznych. Stan taki wymaga niezwłocznego wezwania karetki pogotowia.

Na ból dolnej szczęki w zawiasach uskarżają się także osoby, które cierpią z powodu schorzeń emocjonalnych, takich jak depresja i nerwica. Chorobom tym towarzyszy nadmierne napięcie mięśniowe, które może wywoływać dyskomfort w okolicach stawów żuchwy.

Z kolei ból szczęki górnej i dolnej, zwłaszcza przy otwieraniu ust, może świadczyć o bruksizmie, czyli mimowolnym zgrzytaniu zębami. Początkowo osoby chore mogą nie zdawać sobie sprawy ze swojej przypadłości, ponieważ zgrzytanie i zaciskanie szczęki pojawia się jedynie podczas snu. Jeśli więc po przebudzeniu boli szczęka, warto zastanowić się nad taką możliwością.

Innymi przyczynami bólu szczęki mogą być także choroby zapalne stawów (w tym reumatoidalne zapalenie stawów), chroniczny stres (wiąże się z zaciskaniem szczęki) oraz dnę moczanową. Do częstych przyczyn bólu szczęki zalicza się również dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych, wady zgryzu oraz urazy mechaniczne. Ból szczęki może być spowodowany także neuralgią nerwu trójdzielnego bądź nowotworami w obrębie żuchwy czy szczęki.

Jak leczyć ból szczęki?

Leczenie bólu szczęki górnej czy dolnej zależy przede wszystkim od tego, co powoduje ból. W pierwszej kolejności warto więc ustalić, z czego mogą wynikać dolegliwości bólowe. W przypadku gdy ból szczęki jest objawem wtórnym, pojawiającym się z innych problemów zdrowotnych, wymagane jest oczywiście leczenie przez odpowiedniego specjalistę. Stopniowe ustępowanie objawów pierwotnej choroby pozwoli również zminimalizować ból żuchwy i szczęki. Poza leczeniem przyczyny wspomagająco można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które okażą się niezbędne szczególnie w przypadku silnego bólu.

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Perlak, inaczej guz perlisty czy też perlakowe zapalenie ucha, to patologiczna zmiana ucha środkowego. To nie nowotwór, a guz ucha składający się z prawidłowych komórek, jednak zlokalizowanych w nieodpowiednim miejscu. Nie zmienia to jednak faktu, że objawy i powikłania tego schorzenia mogą być bardzo poważne. Jakie są przyczyny perlaka oraz na czym polega leczenie? Poznaj narzędzia diagnostyczne, które umożliwiają otolaryngologowi rozpoznanie perlaka w uchu środkowym.

Spis treści:

1. Perlak w uchu – co to jest?
2. Perlak ucha środkowego – rodzaje zapalenia
3. Co powoduje zapalenie ucha środkowego? Przyczyny powstawania perlaka
4. Perlak w uchu – jakie są objawy perlakowego zapalenia ucha?
5. Powikłania zdrowotne spowodowane obecnością perlaka
6. Na jakiej podstawie rozpoznaje się perlaka? Diagnostyka
7. Na czym polega leczenie perlaka? Informacje dla pacjenta

Perlak w uchu – co to jest?

Perlak to guz ucha (nie nowotwór) zlokalizowany najczęściej w uchu środkowym, czyli w części ucha obejmującej błonę bębenkową, jamę bębenkową, kosteczki słuchowe, trąbkę słuchową (Eustachiusza), okienko owalne oraz jamę sutkową i komórki sutkowe.

„Perlak” – jak sama nazwa wskazuje – przypomina perłę. To twór powstający z komórek nabłonka wielowarstwowego, płaskiego, rogowaciejącego, a także złogów cholesterolu i keratyny. Perlak ucha może prowadzić do zniszczenia struktur ucha środkowego, co więcej – złogi naskórka tworzące zmianę są podatne na infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze.

Perlak ucha środkowego – rodzaje zapalenia

Perlak może dotyczyć zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Guzy perliste, ze względu na okres występowania, dzieli się na:

• perlaki wrodzone – to najrzadziej spotykany rodzaj perlaka, towarzyszy dzieciom od narodzin. Perlak w uchu może jednak zostać zdiagnozowany dopiero w późniejszym wieku, zwykle przez przypadek, podczas badania otoskopowego u dzieci między 4. a 8. rokiem życia;
• perlaki nabyte – częściej spotykane są perlaki nabyte ucha środkowego, które dzieli się na pierwotne i wtórne. Perlak pierwotny powstaje u osób, które nie zmagają się z chorobami uszu. Z kolei perlak nabyty zwykle pojawia się jako powikłanie schorzeń narządu słuchu.

Co powoduje zapalenie ucha środkowego? Przyczyny powstawania perlaka

Za przyczynę powstawania perlaka wrodzonego uznaje się przetrwanie tkanki embrionalnej. Perlak rozwija się za niezmienioną błoną bębenkową, dlatego też nie obserwuje się wycieku z ucha. Zwykle występuje wrodzony perlak ucha środkowego, ale schorzenie może dotyczyć także innych kości czaszki. Zmiana ta może rozwijać się już w życiu płodowym dziecka, a niegdyś była określana jako perlak prawdziwy.

Z kolei nabyty perlak pierwotny jest najczęściej spotykaną zmianą tego typu. Może powstać pomimo braku perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej czy stanu zapalnego w uchu, dlatego też jest określany jako pierwotny. Za przyczyny jego powstawania uznaje się przewlekłą niedrożność trąbki Eustachiusza. Wówczas wiotka część błony bębenkowej zostaje wciągnięta i tworzy „kieszeń”. Kolejno złuszczający się naskórek nie migruje prawidłowo na zewnątrz ucha, a gromadzi się w tej przestrzeni, tworząc perlaka. Zmiana może powstać jako powikłanie po nadkażeniu perlaka wrodzonego.

Natomiast jako powikłanie schorzeń ucha może rozwinąć się perlak nabyty wtórny. Zmiana najczęściej wytwarza się po przebytym ostrym martwiczym zapaleniu ucha środkowego. Charakterystyczny dla tego schorzenia jest ubytek błony bębenkowej, co stwarza warunki do narostu perlaka. Z tego powodu przyczynami powstawania perlaka wtórnego mogą być również inne choroby prowadzące do perforacji błony bębenkowej, w tym zapalenie ucha środkowego. Wówczas powstający perlak w uchu może wywołać perlakowe zapalenie ucha środkowego.

Warto pamiętać, że do uszkodzenia błony bębenkowej może dojść także wskutek działań własnych, np. mechanicznego podrażnienia błony patyczkiem higienicznym czy też pod wpływem zmiany ciśnienia w uchu. Jako czynniki zwiększające ryzyko powstawania perlaka ucha środkowego wymienia się również przerost migdałków u dzieci, skrzywienie przegrody nosowej lub nawracające zapalenie zatok. To nieprawidłowości, które prowadzą do rozwoju zapalenia ucha, co kolejno może naruszać błonę bębenkową i zwiększać ryzyko tworzenia się perlaka.

Perlak w uchu – jakie są objawy perlakowego zapalenia ucha?

Zwykle perlak w uchu wywołuje objawy dopiero po osiągnięciu dużych rozmiarów. Zmiana ma tendencję do narastania, dlatego najczęściej objawy nasilają się stopniowo, nawet na przestrzeni kilku lat. Co ciekawe, perlak ucha nie zawsze wywołuje dolegliwości bólowe, choć ból ucha może się pojawić.

Nieco bardziej charakterystyczne objawy są związane wydzieliną z ucha, która bywa żółtozielona i ma nieprzyjemny zapach. Ten objaw nie dotyczy perlaków wrodzonych.

Perlak ucha, rozrastając się, niszczy kosteczki słuchowe i otaczające je tkanki. Z tego powodu pierwszym odczuwalnym objawem perlaka jest niedosłuch. W skrajnych przypadkach perlak może prowadzić do całkowitej utraty słuchu w chorym uchu. W niektórych przypadkach perlak może wywoływać także inne objawy, m.in. szumy uszne, uczucie pełności w uchu czy zawroty głowy.

Powikłania zdrowotne spowodowane obecnością perlaka

Dużym zagrożeniem są powikłania, jakie mogą nastąpić w przypadku braku leczenia perlaka. Stan zapalny może zająć okoliczne tkanki, prowadząc m.in. do zaburzeń takich jak:

• zapalenie zakrzepowe zatoki setowej,
• porażenie nerwu twarzowego,
• zapalenie błędnika,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• ostre zapalenie wyrostka sutkowatego,
• ropnie mózgu i móżdżku.

Na jakiej podstawie rozpoznaje się perlaka? Diagnostyka

Obecność perlaka jest związana z dużym ryzykiem dla zdrowia i życia pacjenta. W przypadku wystąpienia jakiekolwiek objawów, przede wszystkim osłabienia słuchu i wydzieliny z ucha, należy skonsultować się z lekarzem.

Pierwszym badaniem wykonywanym w celu rozpoznania perlaka jest otoskopia, czyli wizualna ocena stanu przewodu słuchowego. Badanie polega na wprowadzeniu do ucha otoskopu wyposażonego w źródło światła i urządzenie optyczne.

Rozpoznanie perlaka zwykle wymaga jednak przeprowadzenia dodatkowych badań, których celem jest dokładne określenie, jak zaawansowany jest guz perlisty i w jakim stopniu nachodzi na tkanki. Najczęściej zalecana jest tomografia komputerowa ucha i głowy, zdjęcie RTG lub rezonans magnetyczny. Badania pozwalają na ocenę rozległości zmian zapalnych.

Na czym polega leczenie perlaka? Informacje dla pacjenta

Gdy perlak zostanie potwierdzony, jedynym sposobem na wyleczenie jest operacja, która umożliwia jego usunięcie. W niektórych przypadkach zaleca się też leczenie farmakologiczne. Środki mają na celu złagodzenie stanu zapalnego przed planowanym zabiegiem chirurgicznym (leczeniem operacyjnym).

Operacja perlaka w uchu polega na usunięciu patologicznie zmienionych tkanek, w tym ewentualnie zniszczonych fragmentów kosteczek słuchowych oraz innych struktur zajętych zmianą. Rodzaj operacji zależy od rozległości perlaka, zawsze jednak dąży się do zachowania struktur ucha środkowego.

W przypadku niewielkiego guza perlistego o średnicy kilku milimetrów zwykle przeprowadzana jest operacja przez przewód słuchowy zewnętrzny. Natomiast zmiany bardziej rozległe mogą wymagać także cięcia za uchem pozwalającego na usunięcie zmian z kości skroniowej.

Leczenie perlaka polega też na rekonstrukcji zniszczonych części ucha. W tym celu wykonuje się operację tympanoplastyczną. Najczęściej jednak oba zabiegi nie są wykonywane jednocześnie. Podczas operacji perlaka w pierwszej kolejności usuwa się zmiany zapalne, a także dokonuje rekonstrukcji błony bębenkowej.

Kolejne kroki leczenia podejmuje się dopiero wtedy, gdy tkanki się zagoją – zwykle po upływie 6–12 miesięcy od usunięcia guza perlistego. Wówczas konieczne jest sprawdzenie, czy nie doszło do nawrotu perlaka. W przypadku zniszczonych kosteczek słuchowych dopiero w tym momencie można poddać się zabiegowi rekonstrukcji. W zależności od indywidualnych wskazań, głównie mając na uwadze rozległość perlaka, stosuje się protezy syntetyczne lub własne, które w określonych przypadkach trzeba wcześniej usunąć i odpowiednio przechowywać.

Źródła:
1. Kuczkowski J., Sierszeń W., Gulida G.: Perlak nabyty zatoki Prussaka jako przyczyna niedosłuchu u 3-letniego dziecka, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/viewFile/17967/14168 (data odczytu: 23.05.2023).
2. https://whc.ifps.org.pl/2012/04/przewlekle-perlakowe-i-ziarninowe-zapalenie-ucha-srodkowego-2/, (data odczytu: 23.05.2023).
3. https://poradniklaryngologii.pl/jednostki-chorobowe/operacja-perlaka/, (data odczytu: 23.05.2023).

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Ból ucha u dziecka może być spowodowany wieloma czynnikami – katarem, ciałem obcym w uchu czy też infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi. Gdy dziecko boli ucho, należy jak najszybciej podjąć leczenie, ponieważ każda patologia w obrębie narządu słuchu może wiązać się z poważnymi komplikacjami. Jakie mogą być przyczyny bólu ucha u dziecka i jak leczyć tego typu dolegliwości?

Spis treści:

1. Dlaczego bolące ucho u dziecka to częsty problem?
2. Jak rozpoznać ból ucha u niemowlaka?
3. Ból ucha u dziecka bez gorączki – czop woskowinowy
4. Bolące ucho… ciało obce w kanale słuchowym
5. Ból ucha w środku – czy to stan zapalny ucha środkowego?
6. Zapalenie wyrostka sutkowatego – ból ucha przy dotyku
7. Ból ucha u dziecka – jak leczyć, co podawać?
8. Pomocne sposoby na ból ucha u dziecka ze stwierdzonym stanem zapalnym

Dlaczego bolące ucho u dziecka to częsty problem?

Dolegliwości narządu słuchu dotykają statystycznie częściej dzieci do 5.–8. roku życia (w porównaniu do osób dorosłych). Ból ucha u dziecka pojawia się ze zwiększoną częstotliwością ze względu na czynniki, takie jak:

• Specyficzna budowa anatomiczna – za wyrównanie ciśnienia w uchu odpowiada trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza), która łączy gardło z uchem środkowym. U dzieci jest ona bardziej pozioma (szeroka) i krótsza niż u osób dorosłych. Specyficzna budowa tej części ucha tworzy łatwe „przejście” do ucha dla wydzieliny z nosa i gardła. Z tego powodu drobnoustroje wirusowe i bakteryjne, będące przyczyną infekcji górnych dróg oddechowych, mogą przedostawać się do ucha, wywołując zapalenie ucha środkowego. Co więcej, podczas wymiotów i naturalnego odbijania po posiłkach również treść pokarmowa może sięgać ucha.
• Obniżona odporność organizmu – w przypadku dzieci układ immunologiczny jest nie w pełni rozwinięty, przez co może niedostatecznie zwalczać infekcje. Te z kolei stanowią źródło schorzeń górnych dróg oddechowych, a także tych dotyczących uszu. Za osłabienie odporności u dzieci może odpowiadać także nieodpowiednia dieta lub narażenie dziecka na kontakt z zanieczyszczeniami.

Jak rozpoznać ból ucha u niemowlaka?

Gdy kilkuletnie dziecko boli ucho, najczęściej jest ono w stanie zgłosić swoje dolegliwości. Dużym problemem może jednak okazać się diagnoza bólu ucha u niemowlaka. Kilkumiesięczne dziecko nie potrafi za pomocą mowy wyrazić swoich odczuć. Ból ucha u niemowląt i małych dzieci możemy jednak rozpoznać na podstawie symptomów takich, jak:

• płaczliwość i niepokój, rozdrażnienie;
• problemy ze snem, częste przebudzanie się;
• pocieranie główką o poduszkę lub inne przedmioty;
• niechęć do spania na boku – często wydaje się, że ból ucha u dziecka pojawia się w nocy, tymczasem związane jest to z uciskiem podczas pozycji leżącej;
• sięganie rączką w stronę ucha;
• tkliwość i ból ucha przy dotyku – dziecko może reagować płaczem lub rozdrażnieniem podczas dotyku, jednak jest to objaw niecharakterystyczny, ponieważ również u dzieci zdrowych zbyt mocny dotyk ucha może wywołać taką reakcję;
• niedosłuch – dziecko nie reaguje prawidłowo na nasz głos;
• biegunki i wymioty – często ból ucha w połączeniu z tymi objawami wskazuje na zapalenie ucha środkowego;
• wyciek z ucha – wydzielina o różnej barwie, często o nieprzyjemnym zapachu może być widoczna w kanale słuchowym, niekiedy spływa na poduszkę podczas snu dziecka.

Ból ucha u dziecka bez gorączki – czop woskowinowy

Jednym z najczęściej zgłaszanych objawów chorób wieku dziecięcego jest ból ucha dziecka. Przyczyny kłucia w uchu, świądu, ucisku i wrażenia wypełnienia ucha mogą być rozmaite.

Pomijając jednak infekcje i zmiany patologiczne, za ból może odpowiadać nadmiar wosku usznego. Wydzielina ta pełni w uchu wiele ważnych funkcji, takich jak nawilżenie tkanek wyściełających przewód słuchowy i ochrona przed zanieczyszczeniami oraz drobnoustrojami.

Niejednokrotnie nagminne usuwanie woskowiny wywołuje efekt przeciwny do zamierzonego – zamiast zapewniać drożność ucha, sprzyja nadprodukcji woskowiny. Ta z kolei może gromadzić się, wywołując kłujący ból ucha u dziecka, swędzenie, niedosłuch i uczucie rozpierania, zwłaszcza po namoczeniu wodą. Do powstania czopu woskowinowego przyczynia się także nieodpowiednie używanie patyczków higienicznych i zbyt częste stosowanie środków do rozmiękczania wosku usznego.

Bolące ucho… ciało obce w kanale słuchowym

Często, zwłaszcza w przypadku najmłodszych dzieci, za ból ucha może odpowiadać obecność ciała obcego w kanale słuchowym. Dzieci są wyjątkowo ciekawskie, niestety często skutkuje to próbą umieszczenia w uchu przedmiotu niewielkiej wielkości, np. fragmentu zabawki, kamyczka a nawet posiłku.

Podejrzewając, że ból ucha u dziecka może wynikać właśnie z takiego powodu, dokładnie przyjrzyj się przewodom słuchowym. Możesz usunąć ciało obce z ucha tylko wówczas, jeśli masz pewność, że znajduje się ono w przewodzie słuchowym zewnętrznym! Pamiętaj, aby nigdy nie usuwać przedmiotu, używając patyczków higienicznych, ponieważ możesz w ten sposób pogorszyć sytuację, a nawet trwale uszkodzić słuch dziecka.

Jeśli maluch włożył do ucha przedmiot o ostrych krawędziach lub gdy utkwił on głęboko, koniecznie zgłoś się do lekarza, który udzieli fachowej pomocy. W skrajnych przypadkach poczynania najmłodszych mogą wymagać usunięcia ciała obcego z ucha po wcześniejszym podaniu znieczulenia ogólnego.

Ból ucha w środku – czy to stan zapalny ucha środkowego?

Zarówno ciało obce, jak i nadmiar woskowiny usznej mogą wywoływać ból ucha u dziecka, odczuwany w zewnętrznej, a także wewnętrznej części narządu słuchu. Wydaje ci się, że za bolące ucho nie odpowiada ciało obce ani korek woskowinowy? Ból może mieć inne przyczyny, głównie choroby zapalne, których nie należy bagatelizować.

Zarówno ból ucha przy dotyku, jak i zgłaszany przez dziecko ból ucha w środku oraz tkliwość małżowiny usznej, kłucie i wysięk należą do objawów schorzeń o podłożu zapalnym. Bakteryjne i wirusowe infekcje uszu bywają kojarzone z wysoką gorączką. Zdarza się jednak, że w ich przebiegu występuje silny ból ucha bez gorączki. Wszelkie objawy zapalenia ucha środkowego, zewnętrznego lub wysiękowego nie zawsze występują jednocześnie, dlatego też ciężko jest postawić diagnozę jedynie na podstawie wywiadu.

Choroby ucha, które wywołują ból u dziecka, to najczęściej:

• ostre zapalenie ucha środkowego;
• przewlekłe zapalenie ucha środkowego;
• wysiękowe zapalenie ucha środkowego;
• zapalenie ucha zewnętrznego;
• zapalenie wyrostka sutkowatego.

W przypadku zapalenia ucha środkowego u dzieci należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Odpowiednie działania pomogą złagodzić ból i pozwolą uniknąć poważnych konsekwencji.

Ból ucha u dziecka – jak leczyć, co podawać?

Gdy naszemu dziecku dokucza ból ucha, w pierwszej kolejności szukamy sposobów, które pomogą w złagodzeniu dolegliwości. Co pomoże na ból ucha u dziecka? Jak pomóc maluchowi i złagodzić dolegliwości?

Przede wszystkim zachowaj spokój. Ból ucha u dziecka nie zawsze związany jest z poważnymi schorzeniami, dlatego nie warto panikować i potęgować niepokój dziecka. Być może dolegliwości wynikają z jednocześnie występującego kataru lub np. zapalenia migdałków. Często odpowiednie leczenie infekcji górnych dróg oddechowych okazuje się wystarczające. Redukcja obrzęku błony śluzowej gardła i nosa bywa równoznaczna z udrożnieniem trąbki słuchowej, a ból mija tak szybko, jak się pojawił.

Powtarzamy, oszczędzaj nerwy – przemyśl dokładnie, jakie objawy zgłaszało lub sygnalizowało twoje dziecko. Zastanów się, od kiedy występuje ból ucha u dziecka, z jaką częstotliwością, czy dolegliwości się nasilają i czy wystąpiły inne objawy, np. pojawienie się wycieku z ucha. Czy twoje dziecko miało dostęp do drobnych przedmiotów, a może dolegliwości poprzedzała infekcja górnych dróg oddechowych?

Na bolące ucho możesz podać dziecku środek doustny o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym na bazie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W przypadku braku poprawy umów wizytę u lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli lekarz nie może zbadać dziecka w ciągu najbliższych dwóch dni, a dolegliwości są poważne, udaj się do szpitala.

Pamiętaj, aby przy objawach zapalenia ucha środkowego nigdy nie stosować kropli dousznych na bazie olejków eterycznych czy podejmować próby leczenia antybiotykami o działaniu miejscowym bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. W przypadku perforacji błony bębenkowej stosowanie takich środków może trwale uszkodzić słuch.

Nie ma również potwierdzenia skuteczności preparatów roślinnych w przypadku bolącego ucha. Leczenie zapalenia ucha środkowego powinno przebiegać według ścisłych zaleceń lekarza. Niektóre preparaty o potwierdzonym działaniu klinicznym mogą skutecznie złagodzić ból ucha u dziecka.

Pomocne sposoby na ból ucha u dziecka ze stwierdzonym stanem zapalnym

Możesz znaleźć różne domowe sposoby na ból ucha u dziecka, jednak ich skuteczność często jest co najmniej wątpliwa. Pamiętaj, że nieodpowiednio leczone zapalenie ucha u dziecka niesie ze sobą ryzyko groźnych powikłań, wśród których wymienia się nie tylko upośledzenie słuchu i mowy, ale także zmiany wewnątrzczaszkowe i zagrożenie życia.

Jeśli lekarz nie stwierdzi pęknięcia błony bębenkowej, zapytaj o krople LIX – wyrób medyczny, który działa miejscowo znieczulająco, dzięki czemu pozwala szybko (już po kilku minutach) zmniejszyć ból. Preparat zawiera chlorowodorek lidokainy, który zgodnie z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi postępowania przy ostrym zapaleniu ucha zewnętrznego stanowi uzupełnienie leczenia.

Postępowanie w trakcie bólu ucha u dziecka uzależnione jest od jego przyczyny. Zawsze więc kieruj się wskazaniami lekarza. Poza stosowaniem leków zaleconych przez specjalistę możesz pomóc dziecku przy bólu ucha, dbając m.in. o:

• Zachowanie optymalnej wilgotności ucha – dokładnie osuszaj uszy po każdej kąpieli, uważaj, aby woda nie przedostała się do kanału słuchowego. W razie potrzeby stosuj specjalne zatyczki douszne.
• Unikaj zmiany ciśnienia – zadbaj o to, aby dziecko nie nurkowało, nie skakało do wody czy też nie korzystało ze zjeżdżalni basenowej.
• Stosuj patyczki higieniczne tylko do oczyszczania małżowiny usznej.
• Aplikuj do ucha tylko krople o działaniu zmniejszającym ból, zalecane przez lekarza.
• Nie podawaj do ucha środków o niepotwierdzonym działaniu.
• Nie usuwaj nagminnie woskowiny usznej.
• Unikaj wychłodzenia głowy, zakładaj dziecku opaskę lub czapkę.

Źródła:

1. Hassmann-Poznańska E.: Ostre zapalenie ucha środkowego (OMA). „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny”, tom 1, wyd. 3, 2012 , s. 210–214. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2084530812700035 (data odczytu: 04.01.2023).
2. Wierzbicka M.: Patologia ucha środkowego. „Przewodnik Lekarza” 2002, 5, 10, 82–93. https://www.termedia.pl/Patologia-ucha-srodkowego,8,1000,0,1.html (data odczytu: 04.01.2023).

Strona główna » Archives for admin » Strona 10

Lidokaina zastosowana zewnętrznie wykazuje właściwości miejscowo znieczulające. Jej działanie wynika z hamowania przewodnictwa neuronów. Może być aplikowana w formie żelu i aerozolu na skórę i błony śluzowe gardła, a także w postaci plastrów czy kropli do uszu. Dowiedz się więcej na temat właściwości lidokainy i sprawdź jej przeznaczenie.

Spis treści:

1. Czym jest lidokaina i jakie wykazuje działanie?
2. Lidokaina – środek znieczulający stosowany przy zabiegach
3. Działanie przeciwbólowe lidokainy – wskazania do stosowania
4. Czy lidokaina stosowana miejscowo wywołuje skutki uboczne? Możliwe działania niepożądane
5. Lidokaina – FAQ

Czym jest lidokaina i jakie wykazuje działanie?

Lidokaina to pochodna amidowa należąca do grupy leków, które wykazują działanie miejscowo znieczulające. Właściwości lidokainy wynikają z jej budowy cząsteczkowej, która cechuje się obecnością trzech atomów węgla w części aminowej.

Odczuwanie bólu jest następstwem przenoszenia bodźców czuciowych do ośrodkowego układu nerwowego. Aby było to możliwe, błona komórkowa ulega depolaryzacji po gwałtownym napływie jonów sodu przez otwarte kanały jonowe. Kolejno bodźce sensoryczne docierają do mózgu, sygnalizując ból.

Lidokaina to środek znieczulający, którego działanie polega m.in. na zmniejszaniu przepuszczalności błony komórkowej. Dzięki temu napływ jonów sodowych do jej wnętrza jest ograniczony, a tym samym neurony są zablokowane – hamowaniu ulega przekaz sygnałów bólowych.

Lidokaina, podobnie jak inne związki miejscowo znieczulające z tej grupy leków, cechuje się niską rozpuszczalnością w wodzie. Z tego powodu stosowana jest w postaci soli, najczęściej chlorowodorku lidokainy, który jest lepiej rozpuszczalny, trwalszy i posiada dłuższą datę przydatności w porównaniu do samej lidokainy.

Działanie znieczulające to nie jedyna właściwość lidokainy. Związek ten wykazuje również właściwości przeciwarytmiczne, jednak rzadko jest stosowany w tym celu. W przypadku niedostępności innych leków lidokaina bywa wykorzystywana w resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

Lidokaina – środek znieczulający stosowany przy zabiegach

Ze względu na właściwości i szybki czas działania lidokaina wykorzystywana jest w medycynie jako środek znieczulający, znajdując zastosowanie w przypadkach takich jak:

• operacje – stosowanie lidokainy pozwala na ograniczenie doustnych leków przeciwbólowych podawanych w okresie okołooperacyjnym;
• drobne zabiegi chirurgiczne – lidokaina stosowana jest jako środek znieczulający skórę i małe fragmenty tkanki podskórnej, m.in. przed usuwaniem niewielkich zmian skórnych czy w celu zmniejszenia bólu przed wykonaniem nakłucia;
• badania i zabiegi laryngologiczne – środkiem znieczulającym pokrywa się m.in. sondy i rurki wprowadzane przez otwory nosowe lub gardło;
• zabiegi urologiczne i ginekologiczne, np. wprowadzanie cewnika;
• zabiegi stomatologiczne – związek stosowany jest w formie aerozolu lub żelu w celu znieczulenia dziąseł przed zabiegami stomatologicznymi.

Działanie przeciwbólowe lidokainy – wskazania do stosowania

Działanie czasowo znieczulające, a tym samym przeciwbólowe pozwala na wykorzystanie lidokainy także w przypadku dolegliwości bólowych. Lidokaina jest składnikiem kropli, maści, żeli, plastrów i aerozoli do stosowania zewnętrznego na skórę i błony śluzowe. Bywa stosowana przez sportowców w celu redukcji bólu pourazowego. Związek ten stosuje się także u dzieci.

Wskazaniem do stosowania preparatów z lidokainą są różne dolegliwości, takie jak m.in.:

• Ból i obrzęk błony śluzowej gardła – lidokaina występuje w postaci sprayów stosowanych na śluzówkę jamy ustnej i gardła, wspomagających objawowe leczenie infekcji górnych dróg oddechowych.
• Ból dziąseł w trakcie ząbkowania – działanie przeciwbólowe redukuje przykre objawy związane z wyrzynaniem się zębów mlecznych. Lidokaina stosowana jest w formie żelu do smarowania.
• Stany zapalne jamy ustnej – w formie żelu lub aerozolu lidokaina łagodzi ból. Należy unikać aplikowania preparatów na uszkodzone tkanki.
• Ból ucha – lidokaina wchodzi w skład kropli do uszu, łagodząc ból wynikający z powstania czopu woskowinowego czy przedostania się wody do przewodu słuchowego. Po konsultacji z lekarzem i wykluczeniu perforacji błony bębenkowej preparat z chlorowodorkiem lidokainy może stanowić wsparcie leczenia stanów zapalnych uszu. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi jednym ze wskazań do stosowania lidokainy jest m.in. ostre zapalenie ucha zewnętrznego¹.

Czy lidokaina stosowana miejscowo wywołuje skutki uboczne? Możliwe działania niepożądane

Stosowanie lidokainy miejscowo na skórę i błony śluzowe, ze względu na niskie stężenie związku w preparatach, bardzo rzadko wywołuje skutki uboczne. Lidokaina, jak każdy lek, może wywoływać niepożądane reakcje, jednak przyczyną zwykle jest przedawkowanie lidokainy, czyli zwiększenie jej stężenia w osoczu powyżej 5 µg/ml, co jest bardzo mało prawdopodobne przy stosowaniu miejscowym.

Reakcje nadwrażliwości po podaniu lidokainy na skórę dotyczą zaledwie 1/1000 lub 1/10 000 pacjentów. Co więcej, objawy, takie jak np. przemijający rumień, świąd czy zaczerwienienie dotyczą zastosowania preparatów zawierających stosunkowo wysokie dawki lub stężenie w kremach. Wysokie bezpieczeństwo stosowania lidokainy miejscowo obserwuje się także u dzieci i niemowląt² .

Lidokaina – FAQ

Na co działa lidokaina?

Lidokaina jest miejscowym środkiem znieczulającym, który działa poprzez blokowanie przewodzenia impulsów nerwowych. Stosuje się ją w celu łagodzenia bólu, swędzenia i pieczenia, np. podczas zabiegów stomatologicznych, dermatologicznych, oraz przy urazach skórnych czy infekcjach górnych dróg oddechowych. Jest również używana w formie plastra lub kremu do łagodzenia bólu neuropatycznego.

Czy lidokaina jest bez recepty?

Lidokaina jest dostępna zarówno na receptę, jak i bez recepty, w zależności od jej stężenia i formy podania. Preparaty o niższym stężeniu, takie jak krople, kremy czy maści, można często kupić bez recepty w aptekach. Jednak wyższe stężenia lidokainy, dostępne np. jako roztwory do wstrzykiwań, wymagają recepty lekarskiej.

Kiedy nie stosować lidokainy?

Lidokainy nie należy stosować, jeśli występuje uczulenie na nią lub na inne środki znieczulające miejscowo z grupy amidów. Przeciwwskazaniem są także ciężkie zaburzenia wątroby czy choroby i zaburzenia rytmu serca. Przed zastosowaniem lidokainy warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza w przypadku istniejących schorzeń lub przyjmowania innych leków (przykładem są leki przeciwarytmiczne, które mogą przyczynić się do nasilenia działania lidokainy).

Czy lidokaina działa przeciwzapalnie?

Lidokaina nie działa bezpośrednio przeciwzapalnie. Jej głównym działaniem jest znieczulenie miejscowe poprzez blokowanie przewodzenia impulsów nerwowych, co łagodzi ból. Niemniej jednak, poprzez zmniejszenie odczuwania bólu, może pośrednio przynieść ulgę w stanach zapalnych.

Źródła:
1. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B.: Lidokaina w zapaleniach uszu – działanie, bezpieczeństwo, zastosowanie. Terapia, nr specjalny, sierpień 2019.
2. Makuła M., Szkutnik-Fiedler D.: Środki znieczulające miejscowo. Farmacja Współczesna, 2018; 11: 83-88.
3. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=512 (data odczytu: 10.07.2024).