artykuły

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Zapalenie trąbki słuchowej często jest powiązane z infekcją górnych dróg oddechowych. Powstałe zaburzenia czynności trąbki słuchowej mogą powodować problemy ze słuchem, takie jak szumy uszne, uczucie pełności w uchu czy dolegliwości bólowe. Jakie są pozostałe objawy ostrego nieżytu trąbki słuchowej? Dowiedz się, jak skutecznie leczyć zapalenie trąbki Eustachiusza, zanim udasz się do lekarza laryngologa.

Jaką funkcję pełni trąbka Eustachiusza?

Trąbka słuchowa (tuba Eustachius, salpinx) ma 3-4 cm długości. Jest to kostno-chrzęstny kanał, którego wnętrze pokrywa nabłonek migawkowy z ruchomymi rzęskami. Zdrowy człowiek ma w ciele dwie trąbki, po jednej w każdym uchu. Podstawowym zadaniem trąbki Eustachiusza jest wentylacja błony bębenkowej oraz wyrównywanie ciśnienia powietrza wewnątrz ucha. Trąbka słuchowa umożliwia odpływ różnych wydzielin (np. krwi, śluzu) z ucha środkowego do nosogardła. Otwarcie trąbki Eustachiusza następuje samoistnie, gdy w uchu środkowym jest dodatnie ciśnienie oraz podczas ziewania czy przełykania (poprzez napięcie mięśni dźwigacza i napinacza podniebienia miękkiego). Gdy przewód Eustachiusza jest otwarty, patogeny mogą w prosty sposób przeniknąć z nosogardła do ucha środkowego, wywołując zapalenie trąbki słuchowej.

Czym jest zapalenie trąbki Eustachiusza?

Na początku warto zaznaczyć, że ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej najczęściej jest diagnozowane u dzieci. Co może być tego przyczyną? Ryzyko wystąpienia stanu zapalnego wśród najmłodszych Pacjentów wynika z wyraźnych różnic w budowie anatomicznej trąbki słuchowej. Wiedz, że w przypadku dzieci przewód Eustachiusza jest krótszy, szerszy i bardziej poziomy, co ułatwia drobnoustrojom migrację oraz powstanie stanu zapalnego w obrębie struktur ucha środkowego. Pozostałe czynniki ryzyka to m.in.:

  • przerost migdałka gardłowego,
  • przerost małżowin nosowych,
  • polipy nosa,
  • alergiczny nieżyt nosa,
  • skrzywienie przegrody nosa,
  • rozszczep podniebienia miękkiego,
  • przewlekłe zapalenie zatok przynosowych.

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy

Jakie są najczęstsze objawy zapalenia trąbki słuchowej? Rozwijający się stan zapalny prowadzi do obrzęku błony śluzowej wyścielającej trąbkę, co z kolei upośledza jej drożność. Jeśli przewód Eustachiusza nie zostanie udrożniony, w uchu środkowym tworzy się podciśnienie, które sprzyja gromadzeniu się płynu w jamie bębenkowej (tzw. wysięku). Na skutek tego procesu Pacjenci mogą skarżyć się w gabinecie laryngologicznym na:

  • ból ucha,
  • uczucie przelewania w uchu,
  • uczucie zatkania w uchu,
  • dzwonienie w uchu,
  • szum w uchu,
  • nagłe upośledzenie słuchu,
  • trzaski podczas przełykania (niekiedy).

W rzadkich przypadkach zapalenie trąbki Eustachiusza manifestuje się też zawrotami głowy.

Diagnostyka zapalenia trąbki słuchowej

Na czym polega proces diagnostyczny przy podejrzeniu zapalenia trąbki słuchowej? Lekarz laryngolog najpierw przeprowadza z Pacjentem szczegółowy wywiad medyczny, pyta m.in. o odczuwane dolegliwości. Następnym etapem rozpoznania jest badanie fizykalne ucha (tj. badanie otoskopowe). Aby dokładnie obejrzeć wnętrze ucha, specjalista używa otoskopu, czyli przyrządu z oświetleniem i soczewką powiększającą. W razie stwierdzenia zapalenia trąbki słuchowej laryngolog może stwierdzić obrzęk, zaczerwienienie oraz obecność wydzieliny w uchu środkowym. Wiedz, że patologiczna obecność płynu może sygnalizować rozwój wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Czy otoskopia boli? Nie, badanie jest bezbolesne dla Pacjenta. W ocenie drożności trąbki słuchowej pomocna jest próba Valsalvy (chory nabiera powietrza do płuc i wydmuchuje je z zamkniętymi ustami oraz zatkanym nosem). Niekiedy lekarz zleca też dodatkowe badania audiometryczne.

Zapalenie trąbki słuchowej – leczenie

Celem kuracji jest zniwelowanie stanu zapalnego, przywrócenie trąbce drożności oraz zmniejszenie obrzęku. Jak leczyć zapalenie trąbki słuchowej? W zależności od danego przypadku i wyników badań lekarz może skorzystać z różnych metod. W terapii często stosuje się leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i środki przeciwobrzękowe.

Katar jest częstym czynnikiem sprawczym stanu zapalnego trąbki Eustachiusza. W razie silnie zatkanego nosa ulgę choremu mogą przynieść krople zawierające w składzie pseudoefedrynę, oksymetazolinę lub fenylefrynę. Środki tego typu hamują nadprodukcję wydzieliny i przywracają drożność w jamie nosowej. Miej jednak świadomość, że długotrwałe stosowanie kropli do nosa zwiększa ryzyko rozwoju polekowego zapalenia błony śluzowej nosa, dlatego ściśle przestrzegaj zaleceń lekarskich i nie używaj środka dłużej, niż to konieczne.

Jeśli źródłem problemu jest alergia, laryngolog może pomocniczo zalecić stosowanie leków  przeciwhistaminowych i kortykosteroidów. Wiedz, że niekiedy farmakoterapia jest niewystarczająca i konieczne jest wdrożenie leczenia zabiegowego. Punkcja jamy bębenkowej przywraca wentylację przestrzeni ucha środkowego i pozwala na ewakuację wydzieliny z ucha. Jeśli u Pacjenta dochodzi do nawracających zapaleń trąbki słuchowej i źródłem problemu jest powiększony migdałek gardłowy, jedynym rozwiązaniem może okazać się jego usunięcie. Jest to bezpieczny zabieg chirurgii laryngologicznej, który wykonuje się pod kontrolą endoskopu.

Dlaczego nie należy lekceważyć objawów zapalenia trąbki słuchowej?

Nie należy ignorować stanu zapalnego, ponieważ uciążliwe objawy mogą przybierać na sile. Niepodjęcie leczenia trąbki słuchowej może prowadzić do wielu powikłań zdrowotnych, takich jak np. przewlekłe zapalenie ucha środkowego czy w skrajnych przypadkach trwałe uszkodzenie słuchu. Dlatego jeśli odczuwasz dolegliwości, które mogą sygnalizować rozwój zapalenia trąbki Eustachiusza, zgłoś się do doświadczonego lekarza internisty lub specjalisty w dziedzinie laryngologii. Im wcześniej rozpoczniesz terapię, tym większe szanse na uniknięcie poważnych powikłań.

Zapalenie trąbki słuchowej – FAQ

Ile trwa zapalenie trąbki słuchowej?

Jest to indywidualna kwestia. Przykładowo, zapalenie trąbki słuchowej o podłożu wirusowym może utrzymywać się od kilku dni do dwóch tygodni.

Jakie są powikłania zapalenia trąbki Eustachiusza?

Do potencjalnych powikłań zalicza się zapalenie ucha środkowego, pojawienie się wysięku, lub ropy w jamie bębenkowej, a także zaburzenia słuchu. Nieleczona niedrożność trąbki słuchowej w niektórych przypadkach skutkuje trwałą utratą słuchu, dlatego nie powinna być bagatelizowana.

Jak udrożnić trąbkę słuchową domowym sposobem?

Pomocne mogą okazać się krople obkurczające błonę śluzową. Możesz spróbować też żucia gumy, ziewania lub ssania cukierków. Jeśli to nie pomoże, skonsultuj się niezwłocznie z lekarzem pierwszego kontaktu lub laryngologiem.

 

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/74809,wysiekowe-zapalenie-ucha-srodkowego

https://podyplomie.pl/pediatria/38163,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego-postepowanie-diagnostyczno-terapeutyczne?srsltid=AfmBOopPrJSs5RzJARss36p9NzJLD_2WMyYu9Ilr_Jt0wZjeIyvhOFWz

https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.6.1.21.

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Zatykanie uszu od kręgosłupa szyjnego powoduje dyskomfort i może być objawem np. problemów z kręgami szyjnymi. Często uczuciu zatkanego ucha towarzyszą też inne, równie uciążliwe symptomy. Sprawdź, co może powodować pulsowanie w uchu, szumy uszne i zatykanie uszu od kręgosłupa szyjnego. Dowiedz się, dlaczego nie należy bagatelizować tego typu objawów!

Zatykanie uszu od kręgosłupa szyjnego – możliwe przyczyny

Jesteś ciekawy, jakie problemy zdrowotne może sygnalizować zatykanie uszu od kręgosłupa szyjnego? Jak podkreślają lekarze ortopedzi, objaw ten często jest oznaką zwyrodnienia kręgów odcinka szyjnego. W opinii specjalistów tego typu patologie odcinka szyjnego mogą powodować wrażenie zatkanych uszu i związany z tym dyskomfort słuchowy. Uczucie zatykania się ucha może być objawem dyskopatii szyjnej, inaczej rwy szyjnej, przepukliny krążka międzykręgowego. Wiedz, że nieleczone schorzenie ortopedyczne może ograniczyć mobilność chorego i wymagać podjęcia leczenia operacyjnego. Do potencjalnych objawów tej choroby zwyrodnieniowej odcinka szyjnego kręgosłupa (poza zatykaniem uszu), zaliczamy:

  • zawroty głowy,
  • uczucie sztywności karku,
  • ból w odcinku szyjnym kręgosłupa,
  • omdlenia,
  • nudności,
  • ból promieniujący do potylicy i głowy,
  • osłabienie siły mięśniowej,
  • drętwienia barku / ręki.

Jak rozpoznać zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa? Pomocna jest tutaj diagnostyka otoneurologiczna. Jeśli podejrzewasz u siebie dyskopatię szyjną, nie zwlekaj i umów się na konsultację do doświadczonego specjalisty.

Pulsowanie w uchu od kręgosłupa szyjnego – czego jest objawem?

Nie dokucza Ci zatykanie uszu od kręgosłupa szyjnego, ale zmagasz się z pulsowaniem w uchu? Co może być tego przyczyną? Niekiedy problem ma podłoże infekcyjne. Wrażenie pulsowania w uchu może być spowodowane doznanym urazem kręgosłupa szyjnego lub głowy. Objaw ten niekiedy sygnalizuje też wstrząśnienie błędnika lub uraz nerwu słuchowego, do jakiego doszło np. w trakcie zabiegu chirurgicznego. Inną możliwą przyczyną (niezwiązaną z kręgosłupem) jest:

  • nadczynność tarczycy,
  • wysokie ciśnienie tętnicze krwi,
  • niedokrwistość,
  • niedosłuch przewodzeniowy,
  • nowotwór mózgu,
  • choroba Pageta,
  • choroba nowotworowa narządu słuchu,
  • ostre / wysiękowe zapalenie ucha środkowego.

Sprawdź, co powoduje szumy uszne od kręgosłupa szyjnego – dyskopatia

Różne dysfunkcje odcinka szyjnego mogą manifestować się nie tylko zatykaniem uszu czy uczuciem pulsowania w uchu, ale też irytującym brzęczeniem, które nie ma obiektywnego źródła zewnętrznego ani wewnętrznego. Szumy uszne (łac. tinnitus auris) to częsty powód wizyty pacjentów u lekarza laryngologa. W wielu przypadkach obniżają one komfort codziennego życia, ponieważ trudno się przyzwyczaić do tych nieprzyjemnych doznań dźwiękowych. Zastanawiasz się, czym spowodowane mogą być szumy uszne od kręgosłupa szyjnego? Te uciążliwe dolegliwości często pojawiają się na skutek upośledzenia ukrwienia ucha wewnętrznego, części móżdżku czy płata skroniowego. Naczynia, które przebiegają wzdłuż kręgosłupa szyjnego, zaopatrują w krew również nerw przedsionkowy oraz ucho środkowe. Jeśli na naczynia wywierany jest ucisk, dochodzi do zaburzeń ukrwienia, czego konsekwencją są szumy uszne. Zdarza się, że przyczyną szumów usznych są urazy kręgosłupa szyjnego i głowy.

Chcąc zdiagnozować przyczynę szumów usznych, lekarz laryngolog najpierw przeprowadzi z Tobą wywiad medyczny, a następnie badanie audiologiczne. Niekiedy w celu ustalenia prawidłowego rozpoznania konieczne będzie też wykonanie dodatkowych badań, takich jak:

  • angiografia,
  • tomografia komputerowa,
  • rezonans magnetyczny.

Inną dostępną metodą diagnostyczną, którą może posiłkować się specjalista, jest tzw. rejestracja słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu (ang. ABR – Auditory Brainstem Response, BERA).

Ból ucha od kręgosłupa szyjnego – o czym może świadczyć?

Częstym czynnikiem sprawczym dolegliwości bólowych w obrębie ucha są infekcje (np. bakteryjne, wirusowe), ale nie tylko. Niekiedy ból ucha jest objawem napięcia mięśni szyi lub kręczu szyi, inaczej kręczu karku (łac. torticollis, caput obstipum) potocznie zwanym postrzałem. Dokuczliwy ból ucha może być skutkiem niewłaściwego ustawienia górnej części kręgosłupa szyjnego. Inną przyczyną dyskomfortu w uchu jest stan zapalny lub zmiany zwyrodnieniowe w rejonie kręgosłupa szyjnego. Jak pokazuje praktyka lekarska, źródłem dolegliwości bólowych mogą być np. osteofity. Są to charakterystyczne narośla kostne (zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa), które mogą uszkodzić odcinek szyjny, powodować ból ucha czy zawroty głowy. Wiedz, że nie należy lekceważyć tych zmian patologicznych. Jak rozpoznać osteofity kręgosłupa w odcinku szyjnym? Do postawienia diagnozy konieczne są badania obrazowe, takie jak np.:

  • zdjęcie rentgenowskie,
  • tomografia komputerowa,
  • rezonans magnetyczny.

Zatykanie uszu od kręgosłupa szyjnego – metody leczenia

Jak pozbyć się wrażenia zatykania uszu od kręgosłupa szyjnego? Wszystko zależy od przyczyny podstawowej, dlatego ważna jest trafna diagnoza.

Przykładowo, jeśli źródłem problemu są zmiany zwyrodnieniowe, często stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, neuromodulujące. Ulgę choremu mogą przynieść też ćwiczenia z fizjoterapeutą oraz terapia manualna. Bardzo ważne jest też dbanie o utrzymanie prawidłowej postawy ciała i wzmacnianie mięśni szyi i klatki piersiowej poprzez systematyczne ćwiczenia stabilizujące kręgosłup szyjny, które powinieneś wykonywać samodzielnie w domu. Pamiętaj, aby w trosce o zdrowie unikać pozycji, które mogłyby nadmiernie przeciążać Twój kręgosłup. Staraj się też nie zginać w pasie przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów.

Leczenie osteofitów opiera się głównie na farmakoterapii i rehabilitacji. W przypadku dyskopatii szyjnej stosuje się leczenie zachowawcze (stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i rozluźniających). W ciężkich przypadkach choroby zwyrodnieniowej odcinka szyjnego kręgosłupa konieczna może okazać się też operacja. Niekiedy lekarz wykonuje też blokadę nerwów (zastrzyki nadtwardówkowe przynoszą choremu ulgę w bólu). By zmniejszyć ucisk na nerwy i naczynia, lekarz chirurg może przeprowadzić laminektomię (poszerzenie kanału kręgowego) lub dyscektomię (usunięcie krążka międzykręgowego z przestrzeni międzytrzonowej).

Pamiętaj, że zatykanie uszu nie zawsze ma związek z kręgosłupem, zdarza się, że przyczyna dolegliwości jest bardzo prozaiczna. Możliwe, że symptom ten ma związek z powstaniem tzw. czopa woskowinowego w przewodzie słuchowym, który możesz usunąć np. za pomocą specjalnych kropli z glicerolem i lidokainą. Preparat upłynnia woskowinę i ułatwia jej wypłynięcie z kanału słuchowego.

 

Źródła:

 

https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne

https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha

https://poradniklaryngologii.pl/dlaczego-ucho-boli/

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Uczucie zatkanego ucha w ciąży, któremu niekiedy towarzyszy także ból ucha lub szumy uszne, to przypadek wymagający szczególnej troski i ostrożności. Każdy problem zdrowotny może wzbudzać niepokój u kobiet ciężarnych i powinien zostać poddany obserwacji. To zrozumiałe – w końcu w tym szczególnym czasie stanowią jedność z dzieckiem, a z pozoru niegroźny stan chorobowy czy łagodny w działaniu lek może mieć wpływ na prawidłowy rozwój płodu. Z czego wynika problem zatkanych uszu w okresie ciąży i jak sobie z nim radzić?

Zatkane uszy w ciąży – czy to groźna infekcja uszu?

Problem zatkanych uszu nie jest jednostką chorobową samą w sobie – jeśli nie pojawia się wraz z zapaleniem ucha, zwykle nie jest szkodliwy ani dla mamy, ani dla rozwijającego się płodu. Często też zanika samoistnie lub po zastosowaniu prostych i domowych sposobów. Niemniej nie należy bagatelizować tego objawu. Jeśli uczucie przytkania uszu utrzymuje się przez dłuższy czas, może mieć to związek z innymi groźnymi stanami u kobiet w ciąży. Dodatkowo brak podjęcia leczenia w odpowiednim czasie może przyczynić się do rozwoju obrzęku i stanu zapalnego przewodu słuchowego.

Możliwe przyczyny zatykania uszu w czasie ciąży

Zatykanie się uszu jest dość powszechnym problemem, który może wynikać z działania różnych czynników m.in. obecności ciała obcego lub czopu woskowinowego w uchu, dostania się wody do przewodu słuchowego czy rozwoju różnych chorób zapalnych np. ostrego nieżytu nosa i zatok z towarzyszącym zapaleniem trąbki słuchowej. U kobiet w trakcie ciąży do możliwych przyczyn zatykania uszu dochodzą także czynniki, które są związane bezpośrednio z odmiennym stanem, w jakim się znajdują. Co zatem może wpływać na pojawienie się tej dolegliwości w ciąży?

Zmiany hormonalne

Organizm ciężarnej kobiety przeżywa prawdziwą burzę hormonów. Jedną z jej charakterystycznych cech jest skłonność do pojawiania się obrzęków – nie tylko specyficznej opuchlizny w obrębie stóp, kostek czy dłoni, ale też obrzęku błon śluzowych. Zatykanie uszu w ciąży może być efektem ciążowego nieżytu nosa i zatok tzw. katar hormonalny. Nie wynika on z procesu zapalnego, lecz stanowi odpowiedź na zaburzenia hormonalne, a dokładnie gwałtowny wzrost stężenia progesteronu i estrogenów. Przedłużający się obrzęk błon śluzowych i niedrożność mogą wywołać podciśnienie w uchu środkowym i sprzyjać nagromadzeniu się w nim wydzieliny. To z kolei może doprowadzić do wysiękowego zapalenia ucha środkowego, dlatego nie należy lekceważyć tego problemu.

Zwiększone ciśnienie krwi

Wzrost ciśnienia krwi w ciąży może zwiększać ciśnienie także w obrębie uszu i prowadzić do ich zatykania. W ciąży często zdarzają się skłonności do podwyższonego ciśnienia tętniczego, zaś ucho wewnętrzne i środkowe jest bardzo wrażliwe na wszelkie wahania tych parametrów. Zatykaniu mogą wtedy towarzyszyć także inne objawy, np. szumy uszne, zawroty głowy, zaburzenia równowagi czy uczucie pulsowania w uchu. Dlatego w ciąży zalecane jest regularne kontrolowanie ciśnienia krwi – nie tylko podczas wizyt kontrolnych w gabinecie, ale też w domu.

Stres

Uczucie zatkania uszu z nagłym osłabieniem słuchu może być wynikiem zarówno zaburzeń w ukrwieniu ucha wewnętrznego czy infekcji ucha, jak i reakcji na silny stres. Niepokój o zdrowie dziecka i przebieg porodu czy stres niezwiązany bezpośrednio ze stanem ciążowym, może powodować różne problemy zdrowotne – w tym wspomniane zwiększenie ciśnienia krwi i zatkanie uszu.

Pamiętajmy jednocześnie, że w ciąży nie omijają nas tak banalne przyczyny zatykania uszu, jak zaleganie w nich nadmiaru woskowiny tzw. korek lub czop woskowinowy. Dlatego trzeba wziąć w tym przypadku pod uwagę każdą ewentualność.

Domowe metody na odetkanie ucha

Jeżeli mamy do czynienia z uczuciem zatkania uszu, któremu nie towarzyszą takie objawy, jak: ból, gorączka czy wyciek z ucha, możemy spróbować odetkać ucho przy pomocy domowych sposobów – bezpiecznych w ciąży.

  • Próby przywrócenia prawidłowego funkcjonowania przewodu słuchowego, a co za tym idzie słyszenia, warto rozpocząć od właściwej higieny uszu. Jeżeli przyczynę zatkania stanowi zalegająca wydzielina, możemy usunąć ją przy pomocy preparatu (krople, spray) na bazie oleju organicznego, parafiny czy wody utlenionej, który rozpuszcza woskowinę. Pamiętajmy jednocześnie, by unikać czyszczenia uszu patyczkiem – może to spowodować przepchnięcie wydzieliny w głąb kanału słuchowego, a przy tym uszkodzić błonę bębenkową.
  • Ciepłe okłady, np. w postaci ciepłego ręcznika trzymanego przy uchu. Działanie rozgrzewające może pomóc zmniejszyć ciśnienie i obrzęk błon śluzowych.
  • Inhalacje przy pomocy roztworu soli fizjologicznej to sprawdzony i bezpieczny sposób na zmniejszenie obrzęku błon śluzowych nosa, zatok czy trąbki Eustachiusza. Doskonale łagodzi większość dolegliwości związanych z infekcjami górnych dróg oddechowych.
  • Ziewanie i przełykanie – te zwykłe z pozoru czynności mogą pomóc w wyrównaniu ciśnienia w uchu środkowym i odblokowaniu trąbki słuchowej.

Jeżeli powyższe sposoby nie przynoszą oczekiwanych rezultatów w przeciągu kilku dni, nie powinniśmy zwlekać z wizytą u lekarza laryngologa. Być może niezbędne okaże się wykonanie zabiegu płukania uszu, usuwanie twardej woskowiny przy pomocy specjalnego haczyka lub podjęcie leczenia rozwijającej się infekcji. Powinniśmy jednocześnie unikać niesprawdzonych i często kontrowersyjnych metod leczenia schorzeń uszu, np. świecowania uszu czy płukania uszu przy pomocy strzykawki i ciepłej wody, które mogą przynieść często więcej szkody niż pożytku. W ciąży należy zachować wobec nich szczególną ostrożność.

Zatkanie i ból ucha w ciąży

Niestety, zdarza się, że zatkanie ucha jest tylko jednym z objawów towarzyszących problemowi zapalenia ucha w ciąży. W takim przypadku najlepiej porzucić poszukiwania domowych sposobów na ból ucha i udać się z tym problemem do lekarza. W zależności od rodzaju infekcji (wirusowe lub bakteryjne zapalenie ucha zewnętrznego, wewnętrznego lub środkowego) zaproponuje on najbezpieczniejszy sposób leczenia.

  • W przypadku łagodzenia dolegliwości bólowych u kobiet ciężarnych zwykle stosuje się paracetamol. To bezpieczny lek przeciwbólowy, jednak powinien być stosowany przez krótki czas i w dawce określonej przez lekarza.
  • Przy zapaleniu ucha zewnętrznego lub po prostu w lekkich infekcjach lekarz może zalecić stosowanie kropli do uszu, np. z dodatkiem znieczulającej i bezpiecznej dla ciężarnych lidokainy (dopuszczona przez cały okres ciąży i pozostająca w klasie B, jeśli chodzi o bezpieczeństwo leków według klasyfikacji FDA). Krople działają miejscowo, w związku z czym nie oddziałują bezpośrednio na cały organizm. Często są także stosowane pomocniczo w leczeniu zapaleń ucha wraz z innymi lekami.
  • Niekiedy jedyną właściwą drogą leczenia zakażeń ucha (w szczególności tych bakteryjnych) jest wdrożenie antybiotykoterapii. Istnieją antybiotyki, które można stosować w trakcie ciąży, dlatego jeśli lekarz je nam przepisze, należy przyjmować je zgodnie z jego zaleceniami.

Warto zaznaczyć, że brak podjęcia właściwego leczenia stanowi większe zagrożenie dla matki i dziecka niż przyjęcie wskazanych przez specjalistę leków. Dlatego jeśli jest to konieczne, nie wzbraniajmy się przed ich przyjmowaniem.

Źródła:

  1. NFZ, Wykaz jednostek chorobowych wg międzynarodowej klasyfikacji ICD-10 leczonych w poradniach specjalistycznych, https://www.nfz.gov.pl/download/gfx/nfz/pl/defaultaktualnosci/293/2519/1/014_2007_zal_8.pdf
  2. W oczekiwaniu na dziecko, Heidi Murkoff, przeł. Magdalena Hermanowska, Wydanie VIII zmienione, Poznań 2018
  3. Wszystko o lekach, Andreas von Maxen, Gabi Hoffbauer, Andreas Heeke; Rok wyd: 2003
  4. Położnik i dentysta – duet na dziewięć miesięcy, https://podyplomie.pl/stomatologia/18655,poloznik-i-dentysta-duet-na-dziewiec-miesiecy
  5. Uczucie zatkanego ucha, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Zatkane uszy to jeden z częściej występujących problemów dotyczących funkcjonowania narządu słuchu. Często związane jest to ze stanami chorobowymi organizmu, np. infekcją uszu lub górnych dróg oddechowych, zapaleniem ucha środkowego czy też przewlekłym zapaleniem zatok. Czasem jednak problem może pojawić się nagle – przykładowo po dużym wysiłku fizycznym. Z czego wynika zatykanie uszu podczas treningu? Oto kilka możliwych przyczyn tej sytuacji.

Zatykanie uszu przy wysiłku a trąbka słuchowa

Przyczyną zatkanego ucha podczas treningu może być czasowe i wzmożone wypełnienie łożyska naczyniowego błony śluzowej w rejonie trąbki słuchowej. Trąbka Eustachiusza to niewielkich rozmiarów struktura (ok. 3-4cm), która wyglądem przypomina właśnie trąbkę i odpowiada za wyrównywanie ciśnienia wewnątrz ucha środkowego, a także umożliwia odpływ wydzielin z ucha środkowego do nosogardła. Nagła zmiana ciśnienia podczas wysiłku fizycznego może spowodować zatkanie uszu związane z tymczasową lub przewlekłą dysfunkcją przewodu słuchowego. Zdarza się, że po wyciszeniu organizmu po wysiłku stan ten mija samoistnie – warto wtedy zastanowić się nad optymalizacją swojego planu treningowego, by taka sytuacja się nie powtórzyła. Jeśli jednak uczucie zatkania uszu utrzymuje się przez dłuższy czas, najlepiej wspomóc się działaniem kropli do uszu, żuciem gumy i przełykaniem śliny, a także manewrem Valsalvy, by wyrównać ciśnienie. Przy częstym nawracaniu tego problemu należy natomiast skonsultować się z laryngologiem, ponieważ w przeciwnym razie może rozwinąć się stan zapalny.

Zatykanie uszu podczas treningu – wpływ stresu fizycznego i psychicznego

Aktywność fizyczna jest w dzisiejszych czasach postrzegana jako element niezbędny dla utrzymania zdrowia całego ciała. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z tego, że wzmożony wysiłek fizyczny może nie tylko nie przynieść oczekiwanego rezultatu, czyli odprężenia, lecz także spowodować nadmierne obciążenie różnych narządów ciała, w tym naszych uszu. Ogromne znaczenie ma tutaj zachowanie odpowiedniej równowagi energetycznej – jeżeli mamy za sobą dzień pełen wrażeń lub stresu psychicznego, trening powinien być krótki lub powinniśmy całkowicie zrezygnować z wykonywania ćwiczeń tego dnia. W innym przypadku istnieje ryzyko przekroczenia rezerw energetycznych, czego konsekwencją może być m.in. zatkanie uszu, ubytek słuchu, zawroty głowy czy szumy uszne. Podczas nadmiernej aktywności fizycznej może uruchomić się mechanizm niedokrwienia ucha wewnętrznego, co wiąże się z możliwością wystąpienia nagłych zaburzeń ze strony narządu słuchu.

Zatykanie się uszu a wysoki poziom kortyzolu

Uszy nie stanowią narządu odizolowanego od innych części ciała. Ich prawidłowe funkcjonowanie uzależnione jest od wielu procesów zachodzących na co dzień w całym organizmie. W przypadku aktywności fizycznej bardzo duże znaczenie ma utrzymanie prawidłowego poziomu kortyzolu – zbyt długie uwalnianie kortyzolu wykazuje działanie ototoksyczne, to znaczy prowadzące do przejściowego lub trwałego uszkodzenia komórek słuchowych. Dlatego bardzo ważne jest, aby podczas ustalania planu treningowego wziąć pod uwagę utrzymanie poziomu kortyzolu na jak najniższym poziomie. To pomoże zmniejszyć ryzyko niedokrwienia i utraty słuchu.

Jak uchronić się przed zatykaniem uszu podczas wysiłku fizycznego?

Przed podjęciem aktywności fizycznej warto zweryfikować poziom swojego stresu psychicznego. Jeżeli mamy za sobą intensywny dzień, ćwiczenia nie powinny trwać dłużej niż kilka bądź kilkanaście minut. W takiej sytuacji należy też w większy sposób zaangażować dolne partie ciała – dzięki temu ograniczymy zbędną produkcję kortyzolu w górnej połowie ciała, gdzie mamy do czynienia ze zwiększonym unerwieniem narządów, np. słuchu. W przypadku, gdy poziom stresu jest na niskim poziomie, zaplanowana aktywność sportowa może dotyczyć również górnych partii ciała i trwać nieco dłużej.

Duże znaczenie ma w tym przypadku także rodzaj zastosowanego treningu. Treningi aerobowe, do których należy m.in. bieganie czy jazda na rowerze, prowadzą czasem do zaburzeń hormonalnych, co z kolei może wywołać niedokrwienie i tzw. mikrozawał ucha wewnętrznego. Za ukrwienie ucha wewnętrznego odpowiada u mężczyzn testosteron, zaś u kobiet estrogen, a obniżenie poziomu tych hormonów podczas intensywnych treningów aerobowych sprzyja zaburzeniom narządu słuchu. W przypadku skłonności do zatkanego ucha podczas wysiłku nie zaleca się także wykonywania interwałów (treningów o zmiennej intensywności) oraz łączenia treningów górnych i dolnych mięśni ciała.

Uczucie zatkanego ucha a sporty wodne

Zupełnie inny przypadek stanowi zatkanie uszu podczas wysiłku fizycznego związanego z uprawianiem sportów wodnych np. pływania czy nurkowania. Tutaj większe znaczenie ma kontakt uszu z wodą niż sam wysiłek. Długotrwałe przebywanie w wodzie może wywołać efekt tzw. ucha pływaka, czyli zapalenia ucha zewnętrznego. Jest to schorzenie o charakterze infekcyjnym – wilgoć stwarza najlepsze warunki do rozwoju bakterii i grzybów w każdym obszarze naszego ciała, w tym także w rejonie uszu. W efekcie może pojawić się nie tylko problem zatkania uszu, ale też ból ucha, wysięk, pogorszenie słuchu czy gorączka. Ogromnym zagrożeniem dla uszu jest jednak aktywność związana z nurkowaniem, która naraża nas na uraz ciśnieniowy ucha. Im głębiej zanurzamy się w wodzie, tym bardziej wzrasta ciśnienie i wypycha błonę bębenkową do środka ucha. Najpierw odczuwalny jest lekki dyskomfort, a następnie ból ucha. Aby uniknąć pęknięcia błony bębenkowej, należy wyrównać ciśnienie w uszach, jeszcze przebywając pod wodą.

Domowe sposoby na zatkane uszy

Zatkane uszy, nawet wtedy, gdy stanowią tylko przejściowy problem, są bardzo niekomfortową i problematyczną dolegliwością. Uczucie przytkania i pełności w uchu, które powoduje też częściowy niedosłuch, może znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. W jaki sposób możemy odetkać uszy i zapobiec nawrotom tego problemu?

  • Odpowiednia higiena uszu – pomaga uchronić się nie tylko przed rozwojem infekcji, ale też gromadzeniem się woskowiny i różnorodnymi uszkodzeniami. Czyszczenie uszu powinno oczywiście być wykonywane za pomocą specjalnych preparatów, np. w kropli lub sprayu, nie zaś patyczków kosmetycznych, które mogą spowodować pęknięcie błony bębenkowej i pogorszenie słuchu.
  • Ziewanie, żucie gumy lub przełykanie śliny – te prozaiczne czynności pozwalają naturalnie wyrównać ciśnienie w uchu środkowym poprzez otwarcie trąbki słuchowej.
  • Krople lub spray do nosa – jeśli dolegliwościom przytkanych uszu towarzyszy obrzęk, przydatne mogą okazać się preparaty o działaniu obkurczającym naczynia krwionośne.
  • Krople lub spray do uszu – wyrównanie ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej może przynieść także preparat w formie kropli lub sprayu, aplikowany bezpośrednio do ucha.

Jeśli zatykają się nam uszy, warto wypróbować także dobrze znaną próbę Valsalvy, polegającą na nabraniu powietrza do płuc i wypuszczeniu go przy zamkniętych ustach oraz zatkanym nosie. Dzięki temu powietrze z płuc może wydostać się tylko w jeden sposób – do ucha środkowego – i tym samym wyrównać ciśnienie.

Pamiętajmy jednak, że trwające niepokojąco długo uczucie przytkanego ucha, bez względu na swoją przyczynę, powinno skłonić nas do wizyty u laryngologa. Warto skontaktować się z lekarzem zwłaszcza wtedy, gdy temu zaburzeniu towarzyszą też inne objawy, które należy niezwłocznie zdiagnozować. Lekarz zaproponuje nam najskuteczniejszy sposób leczenia, a w razie potrzeby zleci dodatkową diagnostykę np. badanie słuchu.

 

Źródła:

  1. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/122681,czy-nagle-zatykanie-sie-jednego-ucha-jest-czyms-niepokojacym
  2. Iwankiewicz S.: Otolaryngologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1991
  3. Bull P.: Wykłady z otolaryngologii. Via Medica Gdańsk 1999
  4. Pruszewicz A., Szyfter W.: Szumy uszne. [W:] Pruszewicz A.: Zarys audiologii klinicznej, Wyd. AM w Poznaniu 1994

 

 

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Odpowiednia ochrona uszu przed wodą, np. podczas pływania w basenie, to nie tylko kwestia komfortu. To sposób na uniknięcie nieprzyjemnych konsekwencji – przykładowo w postaci zapalenia ucha zewnętrznego, czyli tzw. ucha pływaka. W tym przypadku idealnie sprawdza się maksyma Hipokratesa, ojca medycyny: lepiej zapobiegać niż leczyć. Ostrożność i właściwa profilaktyka działań przed dostaniem się wody do uszu może nas uchronić przed infekcjami atakującymi narząd słuchu.

Jak woda dostaje się do uszu?

Dostawanie się wody do uszu następuje w wyniku jej wpływania do błony bębenkowej przez lekko nachylony przewód słuchowy. Przez utrzymującą się w tym obszarze wodę błona bębenkowa nie jest w stanie prawidłowo się poruszać i przewodzić pełnego dźwięku. Z tego względu osoba, która ma do czynienia z zaleganiem wody w uchu, słyszy jedynie przytłumione dźwięki, którym towarzyszy charakterystyczny bulgot. Dyskomfort to tylko jeden ze skutków ubocznych dostania się wody do ucha, dlatego zdecydowanie nie należy lekceważyć tego uczucia, zwłaszcza jeśli trwa przez dłuższy czas. Zalecamy, by rozwiązać ten problem jak najszybciej oraz zadbać o prawidłową ochronę uszu, co pozwoli zapobiegać nowym infekcjom w przyszłości.

Jakie zagrożenia niesie za sobą brak ochrony uszu przed wodą?

Nieprzyjemne uczucie zalegania wody w uszach zna większość z nas. Jest to powszechnie znany problem, który może pojawić się po prysznicu czy krótkiej kąpieli w morzu. Efektem tego jest przytłumienie słuchu, które jednak zwykle trwa krótko i nie wywołuje daleko idących konsekwencji. Problem pojawia się w momencie, gdy woda wydostaje się z uszu w sposób nieprawidłowy i pozostaje w ich wnętrzu nawet przed kilka dni. Wilgoć stanowi doskonałe warunki do rozwoju bakterii, które odpowiedzialne są za choroby uszu, w tym zapalenia. W takim przypadku możemy mieć do czynienia nie tylko z problemem zatkania uszu, ale też innymi, przykrymi objawami: silnym bólem ucha, szumami usznymi, świądem, opuchnięciem i zaczerwienieniem, a także wydostawaniem się wydzieliny z ucha. Jeśli dochodzi do zapalenia, zazwyczaj niezbędne okazuje się podjęcie odpowiedniego leczenia, najczęściej w postaci zastosowania specjalistycznych kropli do uszu lub antybiotykoterapii.

Jak zabezpieczyć ucho przed wodą podczas pływania lub nurkowania?

Jak skutecznie chronić uszy podczas kontaktu z wodą? Oto kilka sprawdzonych sposobów, zapobiegających wlewaniu się wody do uszu, a tym samym – różnym chorobom, które mogą wywołać przejściowe pogorszenie słuchu.

Zatyczki do uszu dla pływaków

Zatyczki, lub inaczej stopery do uszu, powinny stanowić podstawowe wyposażenie każdego pływaka czy nurka rekreacyjnego. Jest to rozwiązanie nie tylko bardzo skuteczne w kwestii blokady przed przedostawaniem się wody do środka ucha, ale też bezpieczne dla samego kanału słuchowego. Zatyczki do uszu do pływania zazwyczaj wykonane są z gumy lub silikonu, dzięki czemu idealnie dopasowują się do kształtu uszu i zapewniają im dobrą izolację. Nieco mniejszą skutecznością odznaczają się jednorazowe stopery piankowe, które mogą się przemieszczać podczas użytkowania. Mimo wszystko zatyczki te zaprojektowane są w taki sposób, by nie utknęły w uchu, a przy tym nie zaburzały percepcji dźwięku, co stanowi ich dużą zaletę.

Czepek pływacki

Czepek pływacki to nie tylko sposób na ochronę włosów przed chlorem czy solą, ale przede wszystkim zabezpieczenie uszu przed działaniem wody. Podobnie, jak w przypadku zatyczek, istnieją różne materiały, z których wykonywane są czepki, jednak zwykle najlepiej sprawdzają się te silikonowe. Bardzo dobrze przylegają do skóry, dzięki czemu tworzą szczelne zabezpieczenie przewodu słuchowego.

Pływacka opaska na uszy

Jest to alternatywne rozwiązanie dla czepka lub dodatkowa warstwa ochronna przy zastosowaniu zatyczek do uszu. Neoprenowa opaska na uszy sprawdza się nie tylko przy pływaniu, ale też uprawianiu wielu innych sportów wodnych, które mogą być potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia uszu.

Osoby, które na co dzień korzystają z aparatów słuchowych, powinny pamiętać o tym, by przed każdą aktywnością związaną z wodą (na pływalni, w saunie czy podczas zwykłej kąpieli w morzu) najpierw zdjąć aparat, a następnie zastosować specjalne ochronniki słuchu.

Jak usunąć wodę z uszu po wyjściu z basenu?

Dla zachowania zdrowia naszych uszu bardzo duże znaczenie ma nie tylko to, w jaki sposób przygotujemy się do pływania, ale też jak dbamy o tę część ciała po wyjściu z wody.

  • Jeżeli doszło do przedostania się wody do kanału słuchowego, najlepiej usunąć ją poprzez potrząsanie lub przechylenie głowy. Zazwyczaj wtedy możemy usłyszeć charakterystyczny dźwięk odblokowania ucha i wypłynięcia wody na zewnątrz.
  • Pomocne może okazać się także osuszenie uszu przy pomocy końcówki cienkiej chusteczki, którą należy bardzo ostrożnie wkładać do kanału słuchowego, by nie podrażnić ścianki przewodu.
  • Jeżeli mamy taką możliwość, do osuszania uszu możemy wykorzystać także suszarkę do włosów. W tym przypadku również należy zachować szczególne środki ostrożności (suszenie chłodnym powietrzem w odpowiedniej odległości), aby uniknąć poparzenia czy innych groźnych konsekwencji.

Ważne i proste zasady higieny uszu, aby zapobiec infekcji

Pamiętajmy też o regularnym czyszczeniu uszu z nadmiaru woskowiny. Warto wiedzieć, że uczucie zatkania ucha, po kąpieli w basenie czy w otwartych akwenach, może wynikać z rozmiękania i zwiększania objętości czopa woskowinowego po dostaniu się wody do jego wnętrza. Ważne jednak, by do czyszczenia przewodu słuchowego nie stosować popularnych patyczków higienicznych – nie tylko popychają one woskowinę głębiej, ale mogą też uszkodzić błonę bębenkową i doprowadzić do utraty słuchu! Używanie wacików bawełnianych również nie jest zalecane w tej sytuacji. Możemy jednak z powodzeniem stosować je po zewnętrznej stronie ucha, np. w okolicy małżowiny.

Czyszczenie narządu słuchu powinno odbywać się przy pomocy specjalistycznych preparatów, np. na bazie naturalnych olejków, lub bezpiecznych, domowych sposobów (przykładowo: podgrzanych 10 kropel wody utlenionej). Warto przy tym pamiętać, że zbyt częste i intensywne czyszczenie uszu nie jest dobre dla zdrowia – pozbawia je naturalnej warstwy ochronnej i zmienia ich pH, w związku z czym są bardziej podatne na infekcje.

Co zrobić, gdy woda zalega? Jak chronić swoje uszy?

Usuwanie wody z uszu przy pomocy domowych sposobów nie zawsze przynosi zamierzony skutek. Jeżeli woda nie wypływa, pomimo zastosowania powyższych metod, należy zachować szczególną ostrożność. Każdy, nagły ruch lub usilne próby odetkania uszu przy pomocy nieprzystosowanych do tego przedmiotów mogą spowodować ból, dyskomfort lub inne, nieprzyjemne objawy. Warto też uzbroić się w cierpliwość – czasami musi minąć kilkadziesiąt minut lub kilka godzin, by ucho odetkało się samoistnie.

Nie należy jednak bagatelizować sytuacji, w której woda zalega w przewodzie słuchowym od kilku dni  – może to doprowadzić do bolesnego i długotrwałego zapalenia tego narządu. W przypadku pojawienia się bólu ucha, pogorszenia jakości słuchu czy wystąpienia szumów usznych możemy wspomóc się działaniem kropli do uszu, by zminimalizować te dolegliwości i zapobiec rozwojowi infekcji. Jeśli to nie pomaga, a ból lub inne objawy nasilają się, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem laryngologiem – pomoże on osuszyć ucho i odprowadzić woskowinę, która przez kilka dni mogła już napęcznieć i zablokować samoistny odpływ wody.

 

Źródła:

  1. Prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski, dr n. med. Piotr Pietkiewicz, Otolaryngologia dla lekarzy POZ, Medical Tribune Polska, 2016
  2. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop Kacprzyk A.: Czop woskowinowy – jak prawidłowo dbać o higienę uszu.
  3. Janczewski G.: Schorzenia ucha. [W:] Janczewski G., Osuch-Wójcikiewicz E.: Ostry Dyżur. Otolaryngologia. α-medica Press, Bielsko-Biała 2003

 

 

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Dolegliwości ze strony ucha często mają związek ze stanem zapalnym i przebytą infekcją górnych dróg oddechowych, co wynika z bezpośredniego sąsiedztwa ucha środkowego z gardłem. Za zatykanie uszu i ból ucha przy przełykaniu zwykle odpowiada obrzęk i zmiana ciśnienia w obrębie trąbki słuchowej, ale przyczyny mogą być też inne. Przybliżamy te najczęstsze!

Zatykanie i ból przy przełykaniu jako objaw zapalenia ucha

Ucho środkowe jest połączone z gardłem wąskim przewodem – trąbką Eustachiusza (słuchową). Odpowiada ona za wyrównanie ciśnienia między uchem a środowiskiem zewnętrznym. Podczas przełykania, pod wpływem ruchów mięśni gardła i języka, kanał ten również lekko się porusza i ulega rozszerzeniu. To z kolei może nasilać dolegliwości towarzyszące zapaleniu ucha.

Często spotykaną postacią infekcji w obrębie narządu słuchu jest zapalenie ucha środkowego. Występuje ono najczęściej u dzieci, u których wspomniana trąbka jest jeszcze niedostatecznie ukształtowana (krótsza i szersza niż u dorosłych), co naraża ją bardziej na przenikanie drobnoustrojów wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych z gardła do ucha. Zapalenie ucha u dzieci bywa często powikłaniem po przebytej infekcji górnych dróg oddechowych (takich jak przeziębienie, nieżyt nosa, zapalenie zatok przynosowych itp.). Przy takiej chorobie może się również pojawić dziwny odgłos w uchu przy przełykaniu śliny, określany jako trzask. Innymi objawami jest ból, oraz, niekiedy, uczucie zatkania uszu wynikające z obrzęku i gromadzenia się wydzieliny napierającej na błonę bębenkową. Choroba może powodować także gorączkę i ogólnie złe samopoczucie.

W przypadku zapalenia najczęściej pojawia się jednostronny ból ucha i gardła przy przełykaniu śliny, zlokalizowany po lewej lub prawej stronie. Rzadko choroba obejmuje dwoje uszu jednocześnie. Trzeba jednak pamiętać, że może ona przyjmować różną postać. Niekiedy schorzeniu towarzyszy wydzielina z ucha (wysiękowe zapalenie ucha środkowego) i ma ono charakter przewlekły. Innym razem, przy ostrym zapaleniu, występuje wysoka gorączka i silny ból, który może nagle ustąpić w przypadku perforacji (pęknięcia) błony. Zdarza się też, że objawy ograniczają się wyłącznie do narządu słuchu, a gorączka nie występuje wcale.

Drobnoustroje mogą odpowiadać również za zapalenie ucha zewnętrznego. W tym przypadku grzyby, bakterie lub wirusy przedostają się głównie z zewnątrz, a infekcja dotyczy najczęściej zewnętrznego kanału słuchowego, nieco rzadziej małżowiny usznej. Niemniej jednak i przy tym rodzaju zapalenia ucha wrażenie zatkania i ból mogą nasilać się przy przełykaniu. Ból w uchu może być też objawem groźniejszego zapalenia ucha wewnętrznego. W tym przypadku jednak zwykle pojawiają się też inne symptomy, takie jak np. bóle i zawroty głowy, zaburzenia równowagi czy nawet nudności.

Ból uszu przy przełykaniu śliny a podrażnienie i zapalenie gardła

Nie zawsze ból i zatykanie uszu przy przełykaniu śliny oznacza, że doszło do rozwoju zapalenia ucha. Ze względu na anatomię nosogardła dolegliwości dotyczące górnych dróg oddechowych mogą promieniować do ucha. Schorzenia, takie jak np. zapalenie migdałków podniebiennych (angina), jak również zwykłe przeziębienie (infekcja wirusowa) mogą odpowiadać za obrzęk ujścia trąbki słuchowej i ból ucha.

Do podrażnienia błon śluzowych gardła niekiedy dochodzi także w następstwie jego wysuszenia, np. w okresie grzewczym lub latem, gdy w upalne dni pijemy niewiele wody. Powodem bywa również nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Podczas przełykania przy suchym i podrażnionym gardle, także może pojawić się dyskomfort oraz uczucie zatkania i swędzenia w uszach.

Inne możliwe przyczyny bólu ucha przy przełykaniu

Struktury w obrębie ucha, twarzoczaszki i gardła są silnie unerwione, połączone gęstą siecią newralgicznych zakończeń nerwowych. Zdarza się więc, że przyczyną problemu w postaci bólu ucha przy przełykaniu mogą być zaburzenia niezwiązane bezpośrednio z narządem słuchu. Jedną z możliwości są choroby zębów i przyzębia, takie jak np. zapalenie miazgi i zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Dyskomfort i ból mogą wynikać także z zatrzymania zębów mądrości.

Jako możliwe przyczyny bólu gardła i ucha można wymienić również zmiany nowotworowe, zaburzenia hormonalne, schorzenia neurologiczne i urazy mechaniczne. Z kolei rozpierający i kłujący ból ucha, który nasila się przy przełykaniu, jak również po kąpieli, może wskazywać na gromadzenie się woskowiny i powstanie tzw. czopu woskowinowego.

Sposoby leczenia bólu gardła i ucha przy przełykaniu – objawowe i przyczynowe

Metody postępowania zawsze zależą od przyczyny bólu ucha przy przełykaniu. Jeśli objaw ten wynika z infekcji górnych dróg oddechowych, zwykle w pierwszej kolejności należy się skupić na łagodzeniu symptomów. Tego rodzaju schorzenia często mają podłoże wirusowe. Powodują obrzęk i zaczerwienienie, odpowiedzialne za nieprzyjemne odczucia. Warto więc skupić się na intensywnym nawilżaniu gardła – piciu dużej ilości wody i stosowaniu środków nawilżających (pastylek, syropów, preparatów do płukania gardła). Jeśli to nie pomoże, występuje wysoka gorączka lub objawy się nasilają, należy zgłosić się do lekarza, ponieważ przy infekcji bakteryjnej konieczne może okazać się wdrożenie antybiotyków doustnych.

Należy skonsultować się z lekarzem również w przypadku podejrzenia infekcji ucha. Za pomocą prostego badania otoskopowego specjalista może sprawdzić stan błony bębenkowej. Jeśli nie jest ona pęknięta, wskaże odpowiednie krople do uszu, które łagodzą ból i pomogą w osuszeniu przewodu słuchowego. Często stosuje się również doustne leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Niekiedy przy infekcjach ucha, jeśli mają one podłoże bakteryjne lub grzybicze, trzeba zastosować antybiotykoterapię miejscową i/lub doustną.

Ból ucha przy przełykaniu może mieć różne przyczyny. Jeśli wykluczona zostanie infekcja i stan zapalny, lekarz rodzinny może zlecić dodatkowe badania lub skierować pacjenta do innego specjalisty.

 

Źródła:

  1. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/98890,ostra-niedroznosc-trabki-sluchowej
  2. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego
  3. https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego?srsltid=AfmBOooTlRF3Cq2p1tTbcxSKzmvVzL0zu2Ul2KjDF2X_aVCvn1B3BkoZ

 

 

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

W przypadku problemów z uszami warto udać się do lekarza, który posiada specjalistyczną wiedzę z zakresu narządu słuchu. Jakiego jednak wybrać? Przy jakich objawach pomoże laryngolog, a kiedy wskazana jest wizyta u audiologa? Wyjaśniamy, czym zajmują się fachowcy, potocznie określani jako lekarze od ucha!

Lekarz od ucha – szeroka lista specjalizacji medycznych związanych z uszami

Otolaryngologia to szeroki dział medycyny, który obejmuje profilaktykę, diagnostykę i leczenie schorzeń narządów w obrębie głowy i szyi. Wśród nich są elementy uszu, ale również m.in. gardło, krtań, język i inne części jamy ustnej, przełyk, jamy i zatoki przynosowe, migdałki. Lekarzami specjalizującymi się w tej dziedzinie są laryngolodzy, określani również jako otolaryngolodzy. Do ich zadań należy profilaktyka, diagnostyka i leczenie schorzeń obejmujących części głowy, szyi i górnych dróg oddechowych. Omawiany dział bywa nazywany również laryngologią, a jego fachowcy laryngologami – są to nazwy skrócone, tożsame z otolaryngologią.

Natomiast lekarze, którzy rozwinęli swoje umiejętności, skupiając się na konkretnych elementach laryngologii, są określani wieloma innymi nazwami specjalizacji, które także wchodzą w skład tej dziedziny medycyny. Są to m.in. audiologia, obejmująca choroby narządu słuchu, otoneurologia skupiająca się na chorobach narządu równowagi (a więc i uszu) czy otolaryngologia dziecięca.

Czym zajmuje się laryngolog i jak diagnozuje choroby uszu?

Najczęściej gabinet laryngologiczny odwiedza się w przypadku podejrzenia chorób na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta. Istotnym etapem diagnozy jest więc szczegółowy wywiad, a także badania palpacyjne i wzrokowe. Z pomocą otoskopu lekarz może obejrzeć kanał słuchowy i błonę bębenkową w powiększeniu (badanie uszu za pomocą wziernika). W razie potrzeby może natomiast zlecić również badania słuchu i/lub badania obrazowe.

Po postawieniu diagnozy lekarz prowadzi leczenie. Może ono obejmować przepisanie środków o działaniu miejscowym lub doustnym, jak i zabiegi chirurgiczne. Laryngolog, lub przeszkolona pielęgniarka, potrafi też profesjonalnie i bezpiecznie wyczyścić uszy, w których zgromadziła się woskowina i wytworzył się twardy czop. Oczywiście na konsultację laryngologiczną można się udać nie tylko w celu wyleczenia choroby, lecz również czysto profilaktycznie. Specjalista taki odpowiednio uświadomi pacjenta oraz wskaże podstawowe metody higieny uszu.

Czym się zajmuje i jakie badania wykonuje audiolog?

Pod pojęciem zaburzeń słuchu kryją się rozmaite przypadłości o różnym podłożu. Niedosłuch może mieć charakter wrodzony lub nabyty. W pierwszym przypadku problem rozwija się już w życiu prenatalnym. Natomiast za postępującą utratę słuchu w wieku dorosłym zwykle odpowiadają procesy starzenia, stopień ekspozycji na hałas w ciągu życia, a także przebyte choroby i urazy w obrębie narządu słuchu.

Każda wizyta u lekarza audiologa rozpoczyna się wywiadem z pacjentem. Specjalista przeprowadza też badania, których celem jest ocena jakości słuchu. Są to m.in. audiometria tonalna i mowy, tympanometria, badanie potencjałów słuchowych wywoływanych ABR (badanie ABR) czy otoemisja akustyczna. W razie ewentualnego podejrzenia chorób wpływających negatywnie na słuch lekarz od ucha może zlecić dodatkowe badania.

W zależności od typu zaburzenia i jego przyczyny stosuje się różne metody leczenia. W części przypadków, głównie przy niedosłuchu przewodzeniowym, metody zabiegowe i farmakologiczne pozwalają na odzyskanie sprawnego zmysłu słuchu. W innych przypadkach specjalista może zalecić stosowanie odpowiedniego aparatu słuchowego, który znacząco poprawia jakość życia pacjenta.

Dbałość o zdrowie uszu – do jakiego specjalisty udać się na konsultację?

Podejrzewając u siebie lub swoich bliskich schorzenia uszu o podłożu infekcyjnym, zwykle nie ma potrzeby, aby od razu udawać się do specjalisty. W pierwszej kolejności można ustalić wizytę u lekarza rodzinnego, który także dysponuje otoskopem i może wstępnie sprawdzić stan przewodu słuchowego oraz w razie potrzeby przepisać leki o działaniu miejscowym i/lub doustnym. Gdy uzna on, że dalsza diagnostyka jest niezbędna, najprawdopodobniej skieruje pacjenta do odpowiedniego lekarza innej specjalizacji, zwykle do laryngologa. Natomiast osoby z różnego rodzaju zaburzeniami słuchu zwykle są kierowane do audiologa z zalecenia laryngologa lub bezpośrednio przez lekarza pierwszego kontaktu. Nie ma oczywiście przeciwwskazań, aby od razu ustalić wizytę u wybranego specjalisty, co znacznie przyspieszy kontakt z lekarzem oraz otrzymanie od niego odpowiednich zaleceń.

Najczęstsze wskazania do wizyty u laryngologa i audiologa

Laryngolog zajmuje się chorobami ucha, wśród których najczęściej występujące to:

  • korek woskowinowy,
  • stany zapalne uszu – ostre, przewlekłe i wysiękowe zapalenie ucha środkowego,
  • zapalenie ucha zewnętrznego,
  • zapalenie nerwu przedsionkowego,
  • zapalenie błędnika,
  • urazy mechaniczne i akustyczne,
  • obecność ciała obcego w uchu,
  • zmiany nowotworowe,
  • wady anatomiczne,
  • choroba Méniere’a,
  • otoskleroza,
  • głuchota, osłabienie słuchu.

Objawy sugerujące zaburzenia w obrębie narządu słuchu mogą być rozmaite, w zależności od typu i zaawansowania schorzenia. Jednak najczęściej do konsultacji z lekarzem od ucha skłaniają:

  • ból ucha,
  • kłucie,
  • uczucie zatkania,
  • bóle głowy,
  • zaburzenia równowagi,
  • wysięk z ucha,
  • zaburzenia słuchu,
  • szumy uszne,
  • swędzenie,
  • zmiany na skórze małżowiny usznej i przewodu słuchowego.

Z kolei do audiologa należy udać się głównie w przypadku problemów ze słuchem, takich jak np.:

  • pogorszenie słuchu – samodzielnie można nie zauważyć, że jakość słyszenia uległa obniżeniu, natomiast problem ten bywa często zgłaszany przez najbliższych, którzy sugerują, że dana osoba np. zbyt głośno słucha telewizji lub prosi rozmówcę o powtórzenie;
  • zaburzenia słuchu w postaci trudności w zrozumieniu mowy, np. z powodu szumów usznych, pisków, trzasków;
  • nadwrażliwość na dźwięki;
  • nawracające infekcje uszu;
  • w przypadku dzieci – opóźnienie w rozwoju mowy, brak reakcji na polecenia opiekunów, trudności w nauce.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/poradnik-swiadomego-pacjenta/310146,otorynolaryngolog-otolaryngolog-laryngolog-czym-sie-zajmuje-jakie-choroby-leczy

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Słuch to jeden z najważniejszych zmysłów. Jednocześnie jego narząd, pod względem budowy i funkcjonalności, jest bardzo skomplikowany i narażony na uszkodzenie przez wiele czynników. Chcąc przez długie lata cieszyć się doskonałym słyszeniem, warto do swojego życia wprowadzić podstawowe działania profilaktyczne. Podpowiadamy więc, jak dbać o słuch. Poznaj nasze porady!

Dlaczego warto dbać o słuch i co prowadzi do jego pogorszenia?

Podstawowe zmysły człowieka to węch, smak, dotyk, wzrok i słuch. Ostatni z nich odgrywa szczególne znaczenie, bo umożliwia komunikację, odbieranie bodźców zewnętrznych i bezproblemowe funkcjonowanie w środowisku. Gdy zaczyna się pogarszać, pojawia się sporo problemów: u osób starszych może wystąpić pogorszenie sprawnej wymiany zdań czy nawet dyskomfort fizyczny, a u młodszych – niekiedy spowolniony rozwój mowy i nauki. Na wady wrodzone w obrębie narządu słuchu mamy ograniczony wpływ, ale na czynniki mogące prowadzić do stopniowej lub nagłej głuchoty – już ogromny.

Narząd słuchu składa się z wielu drobnych, ale niezwykle ważnych elementów ucha zewnętrznego (małżowiny i kanału słuchowego), środkowego (m.in. błony bębenkowej i kosteczek słuchowych) oraz wewnętrznego (przedsionka, kanałów półkolistych, ślimaka). Wszystkie te części współgrają ze sobą, umożliwiając odbieranie, przewodzenie i przetwarzanie sygnałów akustycznych. Wszelkie zaburzenia w obrębie któregokolwiek elementu mogą prowadzić do czasowego lub trwałego ubytku słuchu, jak również wielu bolesnych objawów.

Za problemy ze słuchem w większości przypadków odpowiadają czynniki, takie jak:

  • hałas;
  • podrażnienia tkanek, sprzyjające infekcjom;
  • noszenie słuchawek dousznych i aparatów słuchowych;
  • długotrwałe narażenie kanału słuchowego na wilgoć;
  • nieprawidłowe i nadmierne usuwanie woskowiny usznej;
  • nieleczone lub niedoleczone infekcje uszu;
  • urazy mechaniczne w obrębie głowy.

Co oznacza kompleksowe dbanie o narząd słuchu?

Chcąc wiedzieć, jak dbać o słuch, należy skupić się nie tylko na samej higienizacji widocznych elementów ucha, ale też ochronie części głębszych, których kondycja może ulegać pogorszeniu pod wpływem nadmiernej ekspozycji na hałas czy działania wirusów, bakterii i grzybów. Profilaktyka słuchu jest więc szerokim pojęciem, które obejmuje cztery podstawowe elementy:

  • higienę uszu – fizyczną, czyli prawidłowe sposoby oczyszczania narządu;
  • higienę słuchu – ochronę słuchu przed czynnikami zwiększającymi ryzyko jego ubytku;
  • badania kontrolne u laryngologa i/lub audiologa – w celu diagnozy i wczesnego wprowadzenia terapii;
  • leczenie – wiele schorzeń w obrębie słuchu można wyleczyć za pomocą farmakologii miejscowej lub doustnej, a w razie potrzeby stosuje się rehabilitację słuchu za pomocą aparatu słuchowego lub zabiegu chirurgicznego.

Jeśli chcesz dobrze słyszeć, przede wszystkim unikaj hałasu

Słyszane przez człowieka dźwięki mają różną częstotliwość. Część z nich bywa odbierana jako umożliwiające komunikację czy nawet przyjemne i relaksacyjne (np. niskie szumy). Za bezpieczne i neutralne uznaje się odgłosy mierzone na poziomie 20-30 dB. Niektóre jednak przekraczają wytrzymałość naszego słuchu i są dla niego szkodliwe. Szczególnie groźne są te o wartości powyżej 130 dB, mogące prowadzić do trwałego, mechanicznego uszkodzenia słuchu. Niezwykle wysokie dźwięki powstają m.in. przy wybuchu petardy.

Uciążliwe są jednak nie tylko tonacje bardzo wysokie (te powyżej 120 dB odczuwamy fizycznie jako ból), ale też niższe, które utrzymują się przez dłuższy czas, np. ruch uliczny (ok. 70-85 dB), odkurzacz (ok. 60-70 dB) czy hałas na szkolnym korytarzu (ok. 103 dB). Z kolei słuchawki douszne generują dźwięki na poziomie przekraczającym nawet 113 dB, co sprawia, że ich długotrwałe używanie jest poważnym zagrożeniem dla naszego słuchu.

Pod wpływem tak nagłego, jak i długotrwałego, kontaktu z wysokimi dźwiękami dochodzi do upośledzenia układu nerwowego. Może to powodować m.in. zmęczenie, drażliwość i zaburzenia snu. Długotrwały hałas w granicach 80 dB może prowadzić nawet do trwałego pogorszenia słuchu.

Chcąc zadbać o swój słuch, w miarę możliwości, co oczywiście nie zawsze jest możliwe, warto unikać hałasu. Decydując się np. na słuchanie muzyki przez słuchawki, nie należy ustawiać odbiorników na wysoki poziom. Warto też zadbać o to, aby po ciężkim dniu w hałasie znaleźć czas na odpoczynek w ciszy. Z kolei w przypadku pracy w otoczeniu generującym hałas, konieczne jest zabezpieczenie uszu słuchawkami wysokiej jakości, tłumiącymi dźwięki.

Jak dbać o higienę małżowiny usznej i przewodu słuchowego?

Do czyszczenia uszu i usuwania woskowiny nie można używać patyczków higienicznych. Wkładanie do kanału słuchowego jakichkolwiek przedmiotów powoduje przesuwanie się woszczku do głębszych struktur, co prowadzi do jego gromadzenia się. Naturalnie ucho oczyszcza się samoistnie, na drodze migracji komórek. Ponadto woskowina jest substancją niezbędną – nawilża i chroni tkanki. Oczyszczać należy więc wyłącznie małżowinę i bardzo niewielki fragment przewodu, usuwając delikatnie wyłącznie wosk, który sam wypłynął. Z kolei w przypadku skłonności do nadmiernego gromadzenia się woskowiny można stosować specjalne spraye i krople, które ją rozpuszczają, np. krople do uszu LIX.

Właściwe leczenie infekcji, które mogą prowadzić do ubytku słuchu

Infekcyjne choroby uszu powodują ból i obrzęk, co może objawiać się niedosłuchem przewodzeniowym. Zwykle po ich wyleczeniu symptomy ustępują. Zdarza się jednak, że dochodzi do powikłań i trwałego ubytku słuchu. Ważne jest więc, aby w przypadku zapalenia ucha zewnętrznego, a zwłaszcza środkowego, skonsultować się z laryngologiem lub lekarzem pierwszego kontaktu i prawidłowo leczyć wszelkie schorzenia.

Jak jeszcze chronić słuch? Regularne badania kontrolne słuchu

Wśród ważnych elementów profilaktyki należy wymienić badania słuchu. Na takie warto zgłosić się do laryngologa lub audiologa, który może wizualnie ocenić stan uszu, a za pomocą odpowiednich metod diagnostycznych sprawdzić również jakość słuchu. Do specjalisty należy się udać niezwłocznie w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów, takich jak np. bóle ucha, kłucie, szumy uszne, trzaski i piski, zaburzenia równowagi, częste bóle głowy, wysięki z ucha, uczucie rozpierania i wrażenie ciała obcego w uchu, widoczne zmiany skórne w obrębie małżowiny i zewnętrznego kanału słuchowego, swędzenie.

Wskazaniem do możliwie najszybszej wizyty jest też pogorszenie jakości słyszenia. Może być ono postępujące, o czym świadczy np. konieczność ustawiania zwiększonej głośności odbiorników telewizyjnych i radiowych czy proszenie rozmówcy o głośniejsze powtórzenie zdania. Chcąc zachować dobry słuch, warto umawiać się na wizyty kontrolne również pomimo braku jakichkolwiek symptomów. Osoby dorosłe powinny badać słuch co 1-2 lata, a pracujące w hałasie co rok lub nawet częściej. Stosowanie odpowiedniej profilaktyki pozwala zachować dobry słuch na dłużej oraz ustrzec się przed różnymi nieprzyjemnymi schorzeniami tego narządu.

Źródła:

  1. Kacprzyk A.: Czop woskowinowy – jak prawidłowo dbać o higienę uszu. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop
  2. Podstawy fizjologii i patologii słuchu. https://sound.eti.pg.gda.pl/student/pp/roz2.pdf
  3. Borkowska Z., Cybulski M., Łobaczuk-Sitnik A., Krajewska E.: Podstawowe zasady profilaktyki słuchu wśród uczniów i nauczycieli. -Kułakhttps://www.researchgate.net/profile/Bartosz_Wiszniewski/publication/359310758_Wybrane_Choroby_Cywilizacyjne_XXI_Wieku_-_Wybrane_wymiary_osobowosci_a_strategie_radzenia_ze_stresem_u_osob_zdrowych_i_chorych_na_schizofrenie/links/62341f49548e2b16374a2d9e/Wybrane-Choroby-Cywilizacyjne-XXI-Wieku-Wybrane-wymiary-osobowosci-a-strategie-radzenia-ze-stresem-u-osob-zdrowych-i-chorych-na-schizofrenie.pdf#page=142

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Zdarza się, że podczas górskiej wycieczki, jak również podczas podróży samochodem przez wyżyny, w obrębie jednego lub obu uszu pojawia się dyskomfort dający wrażenie pełności i osłabionego słuchu. Najczęściej objaw taki jest niegroźny i można się go szybko pozbyć za pomocą prostych metod. Przybliżamy, co może odpowiadać za zatkane uszy w górach i jak sobie z tym poradzić!

Jak zbudowane jest ucho i dlaczego zatyka się w górach?

Ucho zewnętrzne (zewnętrzny kanał słuchowy i małżowina uszna) oddzielone jest od środkowego cienką błoną słuchową. Membrana ta jest ruchoma – dzięki drganiom przekazuje sygnały akustyczne do dalszych elementów ucha, co pozwala nam słyszeć. Z kolei ucho środkowe łączy się z gardłem z pomocą trąbki słuchowej (trąbki Eustachiusza). Jest to wąski, kilkumilimetrowy kanał o długości ok. 2-3 cm. Jego część chrzęstna, zlokalizowana od strony jamy bębenkowej, pozostaje zamknięta. Otwiera się natomiast pod wpływem ruchów mięśnia napinacza podniebienia miękkiego wówczas, gdy zachodzi potrzeba wyrównania ciśnienia w uchu.

Do głównych zadań wspomnianej trąbki należą ochrona przed wysokimi dźwiękami, odprowadzanie nadmiaru wydzieliny i zachowanie równego ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej. Dzięki tej części membrana pod wpływem zmiany ciśnienia nie odchyla się nadmiernie. Niestety podczas dużej zmiany wysokości dochodzi również do wahań ciśnienia w otoczeniu. Dotyczy to głównie podróży samolotem i nurkowania, ale także jazdy samochodem w górach czy nawet górskich wspinaczek i spacerów. W konsekwencji do ucha dostaje się zbyt dużo powietrza, które napiera na błonę i powoduje jej wklęśnięcie. Tym samym to właśnie zmiana ciśnienia odpowiada za zatkane uszy w górach.

Jak jeszcze może się objawiać zmiana ciśnienia w uszach?

Uczucie zatkania uszu może nie być jedynym objawem związanym ze zmianą ciśnienia. Nadmierne odchylenie membrany chwilowo upośledza jej funkcje, przez co mogą pojawić się także szumy uszne, stłumione słyszenie lub piski. Niekiedy występuje również ból uszu, kłucie czy nawet zawroty głowy i dekoncentracja. W skrajnych przypadkach, przy nagłej zmianie ciśnienia, istnieje ryzyko uszkodzenia ucha, głównie pęknięcia delikatnej błony. Dotyczy to jednak głównie dużej i nagłej zmiany wysokości, co raczej nie zachodzi podczas jazdy samochodem w górach.

Czynniki zwiększające ryzyko zatykania uszu

Ponieważ to trąbka słuchowa odpowiedzialna jest za utrzymanie takiego samego ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej, wszelkie jej schorzenia mogą zwiększać ryzyko zatkania uszu w górach czy podczas lotu samolotem.

Negatywnie na drożność kanału słuchowego wpływają m.in. infekcje górnych dróg oddechowych (katar, zapalenie gardła), które prowadzą do obrzęków. Drobnoustroje z nosogardła mogą też przedostawać się do ucha i stanowić bezpośrednią przyczynę zapalenia ucha środkowego. Jazda w górach może więc skutkować zatkaniem uszu zwłaszcza u tych osób, które mają problemy z uszami lub są przeziębione. Do podrażnień trąbki niekiedy dochodzi także u osób, które chorują na refluks przełyku lub mają alergię. Dyskomfort taki może być mocniej odczuwalny również przez dzieci, których trąbka Eustachiusza nie jest ostatecznie ukształtowana (składa się głównie z elementów kostnych i jest położona bardziej poziomo).

Najprostsze sposoby na zatkane uszy – żucie i przełykanie

Gdy w górach mamy wrażenie zatkania uszu, zwykle można temu zaradzić w krótką chwilę, bez konieczności stosowania specjalnych środków. Pomóc może doprowadzenie ujścia trąbki słuchowej do ruchu. W tym celu należy zainicjować wzmożone ruchy mięśni jamy ustnej i gardła. Brzmi to skomplikowanie, ale w rzeczywistości wystarczy:

  • Ziewać – powoduje to rozchylenie żuchwy i jednocześnie ruch w okolicy kanałów słuchowych. W ten sposób do ucha po drugiej stronie membrany przedostaje się powietrze, a ciśnienie ulega wyrównaniu. Podobny efekt dają głębokie wdechy.
  • Żuć gumę – już samo żucie wymusza wiele skurczy mięśni, ale jego celem jest głównie zwiększenie produkcji śliny i tym samym częstsze jej przełykanie. Wzmożona aktywność ślinianek wspiera wyrównanie ciśnienia, dlatego po gumy lub cukierki do ssania warto sięgać nawet w celach profilaktycznych, zanim dojdzie do zatkania uszu w górach.

Jak odetkać zatkane ucho w górach? Metoda Valsalvy

Jeśli nie ma pod ręką gumy lub cukierka, a ziewanie nie zdaje rezultatu, można spróbować również tzw. próby Valsalvy. Jest to prosta procedura terapeutyczna i diagnostyczna, która znajduje zastosowanie również w przypadku zatkania uszu. Manewr ten polega na:

  • zamknięciu ust,
  • wykonaniu głębokiego wdechu,
  • zaciśnięciu skrzydełek nosa palcami,
  • mocnym wydmuchiwaniu powietrza przez kilka-kilkanaście sekund, jednak z zamkniętymi ustami i nosem.

Co zrobić, gdy słuch się nie poprawia? Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

W większości przypadków zatkane uszy w górach to niegroźny problem, który ustępuje samoistnie lub wcześniej po zastosowaniu wyżej wymienionych sposobów. Należy pamiętać jednak, że uszy mogą być zatkane z innych powodów, a zmiana ciśnienia podczas jazdy w górach tylko nasila objawy. Mowa m.in. o nagromadzeniu woskowiny czy zapaleniu ucha zewnętrznego. Jeśli więc dyskomfort nie mija w ciągu doby lub pojawiają się inne niepokojące objawy (np. ból, wysięk z ucha, pogorszenie słuchu), należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub laryngologiem. Specjalista za pomocą otoskopu może sprawdzić stan struktur, które nie są widoczne gołym okiem, oraz wykluczyć uszkodzenie błony bębenkowej.

 

Źródła:

  1. Hassmann-Poznańska E.: Technika badania otoskopowego i zasady interpretacji wyniku. https://www.mp.pl/otolaryngologia/artykuly/ucho/35939,technika-badania-otoskopowego-i-zasady-interpretacji-wyniku
  2. Zagor M.: Uraz ciśnieniowy ucha wewnętrznego. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/178619,uraz-cisnieniowy-ucha-wewnetrznego

 

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy i leczenie niedrożności trąbki Eustachiusza

Uszy są dobrze unerwione, dlatego są wrażliwe na ból. Zapalenie ucha środkowego zalicza się do częstych dolegliwości związanych z narządem słuchu. Jego przyczyny to zwykle zakażenia bakteryjne, a objawy poza silnym bólem mogą dotyczyć także układu pokarmowego. Zobacz, co warto wiedzieć na temat zapalenia ucha środkowego i jak wygląda leczenie tej przypadłości.

 

Spis treści:

  1. Czym jest ostre i wysiękowe zapalenie ucha środkowego?
  2. Objawy zapalenia ucha środkowego – jakie są objawy u dorosłych i dzieci?
  3. Przyczyny zapalenia ucha środkowego
  4. Dlaczego zapalenie ucha środkowego częściej występuje u dzieci?
  5. Czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha
  6. Jak wygląda leczenie zapalenia ucha środkowego?
  7. Krople do uszu przy zapaleniu ucha środkowego. Łagodzenie bólu ucha
  8. Zapalenie ucha środkowego – leczenie chirurgiczne oraz powikłania
  9. Zapalenie ucha środkowego – FAQ

 

Czym jest ostre oraz wysiękowe zapalenie ucha środkowego?

Zapalenie ucha środkowego to jedna z najczęściej występujących chorób zapalnych u dzieci, ale jej objawy mogą pojawić się także w wieku dorosłym. Szacuje się, że nawet ok. 60% dzieci choruje na ostre zapalenie ucha środkowego w pierwszym roku życia, z kolei u części dzieci silny ból ucha związany ze stanem zapalnym przyjmuje postać przewlekłą, wielokrotnie nawracającą1. Natomiast na wysiękowe zapalenia ucha środkowego na ogół chorują dzieci między 1. a 2. rokiem życia2. Jest to jedna z głównych przyczyn rozwoju niedosłuchu u dzieci.

O zapaleniu ucha środkowego mówi się, gdy zakażenie uszu dotyczy ich środkowej części. Zgodnie z budową anatomiczną ucho środkowe składa się z błony i jamy bębenkowej, trzech kosteczek słuchowych, trąbki Eustachiusza i powierzchni zewnętrznej okienka owalnego. Stan zapalny może dotyczyć jednego lub obu uszu.

W zależności od przyjętego podziału wyróżnia się następujące rodzaje zapalenia ucha środkowego:

  • ostre (ropne i nieropne),
  • przewlekłe (z wysiękiem lub bez),
  • wysiękowe.

Ostre zapalenie ucha środkowego to stan zapalny wyściółki ucha, któremu często towarzyszy ropny wyciek z przewodu słuchowego zewnętrznego. Z postacią przewlekłą mamy do czynienia w przypadku nawracającego zapalenia ucha środkowego, będącego często następstwem nieprawidłowego leczenia poprzednich zakażeń.

W przebiegu wysiękowego zapalenia ucha środkowego osoba chora może, ale nie musi odczuwać dolegliwości bólowych. Jedną z przyczyn choroby jest nieprawidłowe funkcjonowanie trąbki słuchowej. Natomiast specyficznym objawem jest gromadzenie się wydzieliny w jamie bębenkowej, które stopniowo prowadzi do pogorszenia się słuchu.

Objawy zapalenia ucha środkowego – jakie są objawy u dorosłych i dzieci?

Ucho środkowe odpowiada m.in. za wzmocnienie fal dźwiękowych oraz ich przeprowadzenie do głębszych struktur narządu słuchu. Z tego też powodu zapalenie ucha środkowego daje objawy związane z pogorszeniem, a przy nieodpowiednim postępowaniu także z utratą słuchu w chorym uchu. Niedosłuch może występować jednocześnie z szumem w uszach.

Najbardziej uciążliwe objawy ogólne ostrego zapalenia ucha środkowego to kłujący lub pulsujący ból ucha – zwykle trwa nieustannie i nasila się podczas przyjmowania pozycji leżącej. Często może pojawiać się jednoczesny ból ucha i gardła oraz objawy infekcji takie jak katar i kaszel.

Niekiedy zapalenie ucha środkowego przebiega z występowaniem uczucia wypełnienia, jakby w uchu pozostawało ciało obce. Objaw ten może być związany z zaczerwienieniem i opuchnięciem struktur ucha środkowego. Gdy dojdzie do nagromadzenia płynu z domieszką ropy, pojawia się intensywny ból, który zwykle mija w następstwie perforacji błony bębenkowej. Perforacji może towarzyszyć stały lub okresowy wyciek z ucha.

Zapalenie ucha wywołuje takie same objawy u dorosłych, jak i u dzieci, ale osoby dorosłe zwykle bez problemu są w stanie określić swoje dolegliwości. Silny ból ucha u niemowląt i małych dzieci można natomiast zaobserwować na podstawie innych symptomów, takich jak płaczliwość, pocieranie ucha rączką czy też wiercenie się dziecka podczas leżenia i pocieranie główką o poduszkę. Zapalenie ucha środkowego u dzieci może objawiać się także osłabieniem apetytu, niechęcią do ssania i picia.

Osoby cierpiące na zapalenie ucha środkowego mogą ponadto zaobserwować objawy ogólnoustrojowe, takie jak:

  • wysoka gorączka lub stan podgorączkowy (w zależności od rodzaju choroby, np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego nie daje objawów w postaci podwyższonej temperatury ciała);
  • złe samopoczucie, osłabienie;
  • nudności, wymioty i biegunki, zwłaszcza u dzieci;
  • bolesność wyrostka sutkowatego;
  • tkliwość ucha przy dotyku, wyciek z ucha.

Przyczyny zapalenia ucha środkowego

Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu i badania. Zapalenie ucha środkowego związane jest najczęściej z infekcją górnych dróg oddechowych – bakteryjną lub wirusową. Bardzo rzadko zapalenie ucha występuje w następstwie przedostania się drobnoustrojów innymi drogami, np. przez krew.

Przyczyną zapalenia ucha środkowego jest zaburzona drożność trąbki słuchowej. Za większość zachorowań odpowiada infekcja bakteryjna, która dotyczy ok. 70% przypadków (w zależności od stosowanych technik badawczych). Bakterie odpowiedzialne za rozwój zapalenia ucha środkowego to głównie Streptococcus pneumoniae (pneumokoki), Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis. Te same bakterie wywołują inne objawy przeziębienia, dlatego ból ucha i gardła, katar, kaszel i ból zatok często występują jednocześnie.

Zapalenie ucha środkowego może być wywołane także infekcją wirusową, która dotyczy ok. 30% przypadków. Wirusy atakujące górne drogi oddechowe to m.in. rhinowirusy, adenowirusy i wirusy grypy. Wirusowe zapalenie ucha powoduje powstawanie wysięku, co z kolei stanowi pożywkę dla bakterii, a tym samym zwiększa się ryzyko nadkażenia bakteryjnego. Wirusy zwykle przyczyniają się do rozwoju ostrej postaci zapalenia ucha środkowego o charakterze bakteryjnym.

Dlaczego zapalenie ucha środkowego częściej występuje u dzieci?

Największa zachorowalność na zapalenie ucha środkowego dotyczy dzieci w wieku od 6. miesiąca do 2. roku życia. Tendencja do tego schorzenia spada u dzieci w wieku szkolnym, rzadziej pojawia się także u dzieci starszych i osób dorosłych. Jednak częstotliwość zachorowania wciąż pozostaje wysoka.

Biorąc pod uwagę, że choroba dotyczy głównie dzieci, większość rodziców chce wiedzieć, czy zapalenie ucha jest zaraźliwe. Otóż zarówno bakterie, jak i wirusy odpowiedzialne za zakażenie uszu w istocie są zaraźliwe. Oznacza to, że styczność z osobą chorą może spowodować rozprzestrzenienie się drobnoustrojów. Niemniej jednak nie u każdego kontakt z wirusem lub bakterią przerodzi się w infekcję, a tym bardziej w zapalenie ucha środkowego.

Dzieci w pierwszych latach życia mają niedostatecznie rozwinięty układ odpornościowy, dlatego też są bardziej narażone na zachorowanie niż osoby dorosłe. Co więcej, jedną z przyczyn zapalenia ucha środkowego u dzieci jest budowa anatomiczna narządu słuchu. Krótka, szeroka i poziomo przebiegająca trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza) skraca drogę między gardłem a uchem. W konsekwencji wszelkie drobnoustroje łatwiej mogą przedostać się z nosogardzieli do ucha.

Czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha

Poza osłabionym układem immunologicznym i budową kanału słuchowego istnieją inne czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha środkowego. Osoby, które mają zwiększone predyspozycje do zachorowania, powinny szczególnie dbać o uszy, a także odpowiednio leczyć wszelkie infekcje górnych dróg oddechowych.

Zapalenie ucha środkowego rozwija się częściej w przypadku nieprawidłowości takich jak:

  • przerost migdałków, w tym „trzeci migdał”;
  • nieprawidłowa budowa podniebienia;
  • wady anatomiczne twarzoczaszki;
  • choroby genetyczne, np. zespół Downa;
  • obrzęk błony śluzowej pokrywającej trąbkę słuchową, np. w wyniku reakcji alergicznej;
  • zapalenie zatok przynosowych;
  • przewlekły katar;
  • wirusowe choroby zakaźne, np. ospa i płonica (mogą prowadzić do ostrego martwiczego zapalenia ucha środkowego);
  • wdychanie dymu tytoniowego;
  • nadczynność tarczycy;
  • uraz spowodowany zmianą ciśnienia w uchu.

Jak wygląda leczenie zapalenia ucha środkowego?

Co robić w przypadku nawracającego ostrego zapalenia ucha środkowego? Leczenie zależy od przyczyny i rodzaju schorzenia, a także stopnia nasilenia dolegliwości. Podczas pierwszych dwóch dni od pojawienia się objawów chorobowych zwykle leczenie ogranicza się do stosowania doustnych leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Antybiotyki rekomendowane są tylko w uzasadnionych przypadkach, gdy stwierdza się jednoczesne występowanie objawów klinicznych i zmian w obrazie otoskopowym.

Jeśli dolegliwości nie mijają w ciągu 48 godzin lub mają charakter narastający, zwykle dołącza się antybiotykoterapię. Wcześniejsze podanie antybiotyku przy ostrym zapaleniu ucha środkowego zaleca się w sytuacjach takich jak:

  • zapalenie ucha środkowego u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia;
  • gdy dolegliwości występują obustronnie u dzieci do 2. roku życia;
  • w przypadku pacjentów z zespołem Downa, wadami twarzoczaszki i upośledzoną odpornością;
  • przy jednoczesnym zaobserwowaniu objawów takich jak wymioty i wysoka gorączka;
  • u osób z nawrotowym zapaleniem ucha środkowego;
  • u pacjentów z wysiękiem z ucha.

Łagodzenie bólu ucha.

W wielu przypadkach zapalenie ucha środkowego mija samoistnie lub pod wpływem antybiotykoterapii, jeśli okazuje się ona wskazana. Antybiotyki mają właściwości przeciwbakteryjne, co oznacza, że zwalczają patogeny bakteryjne. Nie wpływają natomiast na infekcje o podłożu grzybiczym i wirusowym. Środki takie mają również niewielki wpływ na łagodzenie bólu ucha, który okazuje się istotnym problemem w trakcie infekcji.

Z wyboru stosuje się doustne leki o działaniu przeciwbólowym, najczęściej na bazie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Niemniej jednak ulgę w bólu przynoszą one z opóźnieniem, po wchłonięciu i uruchomieniu mechanizmów działania przeciwbólowego. Jeśli zapalenie ucha środkowego przebiega bez perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej, aplikacja kropli dousznych może stanowić skuteczne wsparcie leczenia.

Zapalenie ucha środkowego – leczenie chirurgiczne oraz powikłania

W przypadku gdy lekarz stwierdza ostre zapalenie ucha środkowego z towarzyszącym silnym bólem i uwypukleniem błony bębenkowej ucha, konieczne może być leczenie operacyjne, np. przeprowadzenie paracentezy.

Jest to zabieg polegający na wykonaniu niewielkiego nacięcia w błonie bębenkowej, w której umieszcza się drenik odprowadzający patologiczną wydzielinę z ucha. Zabieg taki zmniejsza ból i redukuje ryzyko pozapalnych powikłań. Przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, jednak w przypadku małych dzieci konieczne może okazać się znieczulenie ogólne. Paracentezę wykonuje się także diagnostycznie oraz w niektórych przypadkach wysiękowego zapalenia ucha środkowego trwającego przewlekle przez kilka miesięcy.

Leczenie ostrego zapalenia ucha środkowego może wymagać odsysania wydzieliny i złuszczonego nabłonka w gabinetach laryngologicznych. W niektórych przypadkach przeprowadza się także rekonstrukcję błony bębenkowej czy zabiegi mające na celu usunięcie patologicznych tkanek zapalnych, takich jak perlaki i ziarniny.

Zapalenie ucha pojawia się u dzieci i dorosłych. Bez względu na to, ile trwa, jakie są objawy i z jakim rodzajem stanu zapalnego mamy do czynienia, konieczne jest leczenie pod okiem specjalisty. Niestosowanie się do zaleceń lekarskich grozi różnymi powikłaniami, np. zapaleniem wyrostka sutkowatego lub zapaleniem błędnika. Nieleczona infekcja może prowadzić do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Istnieje ryzyko powikłań wewnątrzczaszkowych, a w skrajnych przypadkach także utraty życia.

 

Zapalenie ucha środkowego – FAQ

Jakie są objawy zapalenia ucha środkowego?

Objawy zapalenia ucha środkowego obejmują ból ucha, gorączkę, problemy ze słuchem oraz uczucie zatkania ucha. Często występuje również wyciek z ucha, zwłaszcza jeśli doszło do perforacji błony bębenkowej. Dzieci mogą być drażliwe, mieć problemy ze snem oraz dotykać się za ucho.

Czy zapalenie ucha środkowego przejdzie samo?

Zapalenie ucha środkowego może czasami ustąpić samoistnie, zwłaszcza jeśli jest spowodowane przez wirusy. Jednak w przypadku infekcji bakteryjnej często konieczne jest leczenie antybiotykami. W każdym przypadku, szczególnie u dzieci, warto skonsultować się z lekarzem, aby ocenić potrzebę interwencji medycznej.

Jak długo trwa zapalenie ucha środkowego?

Ostre zapalenie ucha środkowego zwykle trwa kilka dni. Objawy mogą zacząć ustępować w ciągu 48-72 godzin od rozpoczęcia leczenia antybiotykami. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego może trwać dłużej i wymagać bardziej złożonego leczenia.

Czy zapalenie ucha środkowego jest zaraźliwe?

Samo zapalenie ucha środkowego nie jest zaraźliwe, ale infekcje wirusowe lub bakteryjne, które je powodują, mogą być przenoszone między osobami. Dlatego ważne jest zachowanie higieny, takie jak mycie rąk i unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi, aby zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji.

 

Źródła:

  1. Janczewski G.: Otolaryngologia praktyczna. Via Medica, 2007.
  2. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B.: Lidokaina w zapaleniach uszu – działanie, bezpieczeństwo, zastosowanie. Terapia, nr specjalny, sierpień 2019.
  3. Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, Forum Medycyny Rodzinnej 2011;5(4), s. 287–294, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/17972/14173 (data odczytu: 03.07.2024).
  4. https://swiatlekarza.pl/wysiekowe-zapalenie-ucha-srodkowego-u-dzieci/ (data odczytu: 03.07.2024).
  5. https://ktomalek.pl/blog/zapalenie-ucha-dolegliwosc-wieku-dzieciecego/w-641 (data odczytu: 03.07.2024).
  6. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego (data odczytu: 03.07.2024).
  7. https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego (data odczytu: 03.07.2024).