Strona główna » Archives for admin

Pulsowanie w uchu może być objawem urazu, schorzenia czy efektem zalegania woskowiny w przewodzie słuchowym. Jak radzić sobie z tym problemem zdrowotnym? Metoda leczenia pulsowania w uchu, jaką podejmuje specjalista, zależy od przyczyny dolegliwości. W tym artykule wyjaśniamy, kiedy warto skonsultować się z lekarzem, jak wygląda diagnostyka i leczenie odczucia tętnienia oraz pulsowania w uszach.

Kilka słów o pulsowaniu w uszach

Pulsowanie w uszach jest nieprzyjemnym doświadczeniem dźwiękowym, które ma subiektywną postać. Towarzyszyć mu może szereg innych uciążliwych dla chorego objawów, np.:

• piski w uchu,
• nudności,
• wymioty,
• bóle i zawroty głowy,
• uczucie rozpierania w uchu.

Wielu pacjentów przyznaje, że pulsowanie w uchu obniża jakość ich codziennego funkcjonowania. Może przyczyniać się m.in. do zaburzeń koncentracji, powodować bezsenność, rozdrażnienie i uczucie zmęczenia. Uciążliwa dolegliwość może sprzyjać nerwicy i zaburzeniom depresyjnym. U części chorych występuje również mizofonia (nadwrażliwość na dźwięki) oraz fonofobia (lęk przed głośnymi dźwiękami). Pulsowanie może pojawić się w prawym lub lewym uchu, o dowolnej porze dnia (często wieczorami, gdy przebywamy w pozycji leżącej).

Dlaczego ucho „zaczyna pulsować”? Urazy

Pulsowanie w uchu to typ szumów usznych, który może mieć związek z przebytymi urazami głowy, szczególnie w okolicy skroniowej. Na tego typu dyskomfort skarżą się m.in. osoby po urazach czaszki, np. wskutek niespodziewanego upadku, pobicia czy wypadku komunikacyjnego. Możliwą przyczyną są też urazy błony bębenkowej spowodowane oczyszczaniem ucha z użyciem patyczków higienicznych.

Pulsowanie w uchu – zalegająca woskowina i czop woszczynowy

Za pulsowanie w uchu może odpowiadać też tzw. czop woszczynowy, który jest niczym innym jak zamknięciem przewodu słuchowego zalegającą w nim woskowiną. Do powstania czopa przyczyniają się zaniedbania w kwestii higieny uszu, m.in. ich niewłaściwe czyszczenie. Oczywiście urazy i zaleganie woskowiny w małżowinie usznej to nie jedyne czynniki sprawcze pulsowania w uchu. Co jeszcze może przyczynić się do pulsujących szumów usznych?

Pulsowanie i tętnienie w uchu – objaw infekcji

W przypadku wielu pacjentów przyczyną problemu jest infekcja bakteryjna, np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego (OMS, łac. otitis media secretoria). Ta choroba jest dość częstym powikłaniem pogrypowym, może mieć też związek z alergią, refluksem przełykowo-gardłowym i przerostem migdałka gardłowego. Za rozwój schorzenia niekiedy odpowiadają nieprawidłowości w budowie twarzoczaszki. OMS zalicza się do tzw. chorób wieku dziecięcego, może mieć postać:

• ostrą,
• podostrą,
• przewlekłą.

Inne przyczyny pulsowania w uchu – choroba Meniere’a, tętniak mózgu, podwyższone ciśnienie krwi

Pulsowanie w uszach może oznaczać, że mamy do czynienia z chorobą Meniere’a, która objawia się pod postacią zaburzeń narządu słuchu i równowagi. Schorzenie, zwane zamiennie wodniakiem endolimfatycznym, ma charakter napadowy; objawy mijają zwykle w ciągu kilku godzin. Warto podkreślić, że nieleczona choroba może spowodować głęboki niedosłuch. Innymi przyczynami tętnienia i pulsowania w uszach mogą być:

• wysokie ciśnienie tętnicze,
• tętniak mózgu,
• nowotwory w uchu,
• nadczynność tarczycy,
• guzy mózgu,
• ekspozycja na duży hałas,
• zapalenie trąbki słuchowej,
• stwardnienie rozsiane,
• zwyrodnienia kręgosłupa w odcinku szyjnym.

Pulsowanie w uchu – diagnostyka. Kiedy udać się do laryngologa?

Warto skorzystać z wizyty u specjalisty (laryngologa), jeżeli pulsowanie w uszach dokucza nam od dłuższego czasu. Powodem do niepokoju są silne bóle oraz zawroty głowy i zaburzenia słuchu. By potwierdzić bądź wykluczyć poważne schorzenia ośrodkowego układu nerwowego, poza podstawowym badaniem słuchu konieczne jest poddanie się szczegółowym badaniom diagnostycznym, w tym tomografii komputerowej i rezonansowi magnetycznemu głowy. Niezbędna może okazać się również diagnoza stomatologiczna. W celu określenia charakteru choroby pomocne bywa też badanie krwi i USG. W przypadku podejrzenia somatyzacji warto skorzystać z konsultacji z doświadczonym psychologiem.

Jak leczyć pulsowanie w uchu? Farmakoterapia i nie tylko

W zależności od przyczyny pulsowania lekarz może wdrożyć leczenie farmakologiczne (np. środki przeciwzapalne, beta-blokery, leki przeciwdepresyjne i przeciwhistaminowe) lub operacyjne. Jeśli szumy uszne mają podłoże psychiczne i leczenie farmakologiczne jest mało skuteczne, warto rozważyć poddanie się terapii poznawczo-behawioralnej. Bywa, że pomagają również masaże, terapie dźwiękowe i akupunktura. Należy wspomnieć, że zdarza się, iż pulsujące szumy uszne ustępują samoistnie. Dobrym pomysłem jest wprowadzenie zdrowych nawyków do codziennego życia, tj. rzucić palenie, zacząć regularnie ćwiczyć, zadbać o zbilansowaną dietę dostosowaną do naszych potrzeb i stanu zdrowia. Warto jeść produkty obfitujące w witaminy z grupy B, miedź, cynk i kwas foliowy, które mają korzystny wpływ na narząd słuchu. Pacjenci cierpiący z powodu pulsowania w uszach powinni unikać przebywania w hałasie, a jeżeli są narażeni na hałas w środowisku pracy, powinni stosować specjalne ochraniacze na uszy.

Bardzo ważne jest również dbanie o prawidłową i staranną higienę uszu. Zaniedbanie w tej kwestii może bowiem przyczynić się do gromadzenia woskowiny, a w konsekwencji także do infekcji ucha. Jeśli zakażenie już się pojawiło i lekarz stwierdził zapalenie ucha zewnętrznego, w celu łagodzenia bólu może przepisać krople LIX, które są wyrobem medycznym. Krople mają działanie osmotyczne, a więc redukują obrzęk tkanek, co może też zmniejszyć odczuwanie nieprzyjemnych doznań, takich jak pulsujący szum w uszach.

Podsumowując, pulsowanie w uszach może mieć związek zarówno z chorobami uszu, jak i drobnymi urazami czy ogólnoustrojowymi schorzeniami. Pamiętajmy, że w razie dyskomfortu ze strony narządu słuchu warto niezwłocznie skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Lepiej zapobiegać, niż leczyć!

Pulsowanie w uchu – FAQ

• O czym świadczy pulsowanie w uchu?

Za pulsowanie w uchu często odpowiada wysokie ciśnienie tętnicze krwi. Nadciśnieniu towarzyszą zawroty i bóle głowy oraz kołatanie serca, więc w przypadku tych objawów należy skonsultować swój stan z lekarzem kardiologiem. Ponadto tętnienie w uchu może świadczyć o chorobach narządu słuchu, dlatego warto udać się do otolaryngologa, jeśli problem ten utrzymuje się przez dłuższy czas.

• Czy od zatok może pulsować w uchu?

Zapalenie zatok może powodować dolegliwości w obrębie innych pobliskich narządów i np. doprowadzić do uczucia zatkania ucha. Wzrost ilości wydzieliny powoduje również uczucie pełności w uchu i inne objawy, takie jak pulsowanie i tętnienie w uchu, dolegliwości bólowe. Może to świadczyć o tym, że infekcja z zatok objęła również ucho.

• Czy przy nerwicy może pulsować w uchu?

Zaburzenia lękowe wpływają na funkcjonowanie całego organizmu i mogą powodować różne objawy. Niektóre osoby zmagające się z tym problemem odczuwają pulsowanie w głowie i uszach, a także szumy uszne. Warto ten objaw skonsultować z lekarzem w celu prawidłowego rozpoznania.

Źródła

1. Zagor M., Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach?, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne (dostęp 28.03.2024).
2. Kochanek K., Szumy uszne. [w:] Janczewski G. (red.): Otolaryngologia praktyczna, tom I. Via Medica Gdańsk 2005: 26-30.
3. Zagor M., Choroba Meniere’a, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106005,choroba-menirea (dostęp 28.03.2024).

Strona główna » Archives for admin

Gronkowiec w uchu jest przypadłością uciążliwą, trudną zarówno do zdiagnozowania, jak i leczenia. Może atakować różne partie ciała, jednak szczególnie często rozwija się w uchu oraz w obszarze nosogardzieli. Objawy zakażenia gronkowcem mogą być bardzo różne – to zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby i ogólnego stanu zdrowia dotkniętej nią osoby. Dowiedz się więcej na temat tej przypadłości i sprawdź, jak ją leczyć.

Czym jest gronkowiec?

Gronkowiec ( łac. Staphylococcus) należy do bakterii gram-dodatnich. Bytuje w nosogardzieli, przedsionku nosa, wnętrzu ucha, dołach pachowych, okolicy odbytu, na skórze (szczególnie w miejscu graniczącym z włosami głowy), a w przypadku kobiet również w okolicach intymnych. Jest wyjątkowo odporny na wysokie temperatury. Zakażenie najczęściej ma miejsce na oddziałach szpitalnych, przy czym dotyczy zarówno pacjentów, jak i personelu.

Bakteria stanowi poważne zagrożenie między innymi ze względu na wydzielanie enterotoksyny, która jest odporna na większość antybiotyków. Może wywoływać wiele schorzeń, w tym również niezwykle trudną w leczeniu sepsę. Należy zauważyć, że bycie nosicielem gronkowca nie oznacza jeszcze występowania objawów – z tego właśnie względu wskazanie obecnych, byłych czy potencjalnych osób zakażonych nie jest łatwym zadaniem.

Wśród ludzi zazwyczaj diagnozuje się zakażenia gronkowcem złocistym (łac. Staphylococcus aureus). Jest on również jednym z najgroźnieszych patogenów dla człowieka z uwagi na wytwarzane przez bakterię toksyny i enzymy. Gronkowiec złocisty należy ponadto do najczęstszych przyczyn zapalenia ucha o podłożu bakteryjnym.

Gronkowiec w uchu – przyczyny zakażenia

Gronkowiec w uchu może rozwinąć się z różnych przyczyn. Trzeba przede wszystkim pamiętać, że gronkowiec jest zaraźliwy. Do zarażenia dochodzi między innymi poprzez:

• drogę kropelkową;
• bezpośredni kontakt z osobą zarażoną;
• zjedzenie skażonego pożywienia (szczególnie mięsa i wędlin, lodów, ciastek, przetworów mlecznych, sałatek ziemniaczanych czy kremów);
• styczność z przedmiotami osób zakażonych;
• stosunek płciowy z nosicielem bakterii;
• zakażenie już istniejącego miejsca przerwania ciągłości tkanki (skaleczenia czy rany).

Szczególnie narażone na zakażenie gronkowcem są osoby o obniżonej odporności. Mogą to być pacjenci cierpiący na schorzenia przewlekłe, o słabej odpowiedzi immunologicznej, dzieci czy osoby starsze. Jest również szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży, gdyż może stanowić poważne zagrożenie zarówno dla ciężarnej, jak i kształtującego się płodu.

Objawy gronkowca w uchu

Bytujący w uchu gronkowiec może jednocześnie pojawić się zarówno na skórze, jak i w tkance podskórnej. Między innymi z tego względu objawy mogą przyjąć różną postać. Do jednych z najczęstszych symptomów zakażenia gronkowcem zalicza się:

• uczucie silnego świądu;
• zaczerwienienie skóry w uchu lub wokół niego;
• wysoką gorączkę;
• nawracające bóle głowy;
• nadwrażliwość na dotyk w obrębie ucha;
• poczucie nadmiernego napięcia, ściągnięcia skóry w zajętym obszarze;
• opuchliznę ucha;
• uczucie przypominające napięcie w obszarze ucha, szczególnie w jego wnętrzu;
• ropny wyciek z ucha;
• ból małżowiny oraz pozostałych obszarów ucha, szczególnie przy poruszaniu tą częścią, np. podczas przeżuwania jedzenia;
• przejściowe pogorszenie słuchu, które może występować tylko po jednej stronie.

Diagnostyka gronkowca w uchu

Występowanie gronkowca w uchu może objawiać się na rozmaite sposoby, co znacznie utrudnia diagnostykę. Dlatego jeśli zaczniesz odczuwać jakiekolwiek niepokojące zmiany czy dyskomfort w uchu lub jego okolicach, koniecznie udaj się do laryngologa. Specjalista zbierze dokładny wywiad. Jeśli wykluczy inne przyczyny problemu zdrowotnego i uzna, że rzeczywiście źródłem dolegliwości może być zakażenie gronkowcem, zleci dodatkowe badania mikrobiologiczne. Zazwyczaj konieczne będzie wtedy pobranie wymazu z ucha, dzięki któremu możliwe jest potwierdzenie lub wykluczenie zakażenia.

Gronkowiec w uchu – leczenie zakażenia

Leczenie gronkowca jest trudne, ponieważ jest on odporny na większość antybiotyków, a to właśnie antybiotykoterapia jest najskuteczniejszym sposobem terapii. Nie zadziała tu między innymi penicylina, niektóre antybiotyki makrolidowe i fluorochinolony, a także cefalosporyny (antybiotyki półsyntetyczne).

Dlatego przed rozpoczęciem leczenia konieczne będzie wykonanie tzw. antybiogramu. To badanie mikrobiologiczne, dzięki któremu specjalista może określić, z jakim dokładnie szczepem bakterii gronkowca ma do czynienia oraz na jakie antybiotyki dana bakteria odpowiednio zareaguje. Pamiętaj również, że po wdrożeniu antybiotykoterapii nie wolno jej przerywać, przede wszystkim ze względu na to, że gronkowiec w uchu jest problemem o charakterze nawracającym. Co więcej, zaleczone, a nie wyleczone do końca schorzenie może wiązać się z pojawieniem się licznych powikłań, czasem wyjątkowo groźnych dla zdrowia.

Gronkowiec w uchu – leczenie naturalne

Naturalne leczenie gronkowca w uchu może służyć jedynie jako wsparcie leczenia farmakologicznego pod okiem specjalisty. W żadnym wypadku nie powinno stanowić jedynej metody radzenia sobie z zakażeniem. Naturalne leczenie polega przede wszystkim na wspieraniu działania układu immunologicznego pacjenta.

Można np. zdecydować się na rozsądną suplementację. Istotna będzie również zmiana trybu życia oraz wyeliminowanie niezdrowych przyzwyczajeń. Pomocna jest zdrowsza dieta, ruch na świeżym powietrzu, a także odstawienie lub przynajmniej ograniczenie używek, takich jak kawa, alkohol czy papierosy. Skuteczną metodą jest również dbanie o właściwy odpoczynek oraz zdrowy, nieprzerwany sen o odpowiedniej długości, a także zmniejszenie stresu. Nie bez znaczenia jest również przestrzeganie zasad higieny osobistej.

Konsekwencje zaniechania leczenia gronkowca w uchu

Przerwane lub, co gorsza, zaniechane leczenie infekcji gronkowcowej w uchu może mieć fatalne konsekwencje dla pacjenta. Szczególnie niebezpieczną sytuacją jest również przeniesienie się gronkowca z ucha do krwiobiegu, co może zakończyć się nawet groźną sepsą. Niekiedy bakterie gronkowca mogą wywołać również zespół wstrząsu toksycznego czy zapalenia płuc, dróg moczowych, tchawicy, a także mięśnia sercowego czy wsierdzia, co jest niebezpieczne nie tylko dla zdrowia, lecz także życia pacjenta.

Źródła:

1. Brook I., Role of methicillin-resistant Staphylococcus aureus in head and neck infections, The Journal of Laryngology & Otology 2009, nr 123.12, s. 1301-1307.
2. Rogalska M., Gronkowce. Zakażenie, przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/158226,zakazenia-gronkowcowe (dostęp: 19.12.2023).
3. Zagor M., Zakażenia ucha zewnętrznego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106224,zakazenia-ucha-zewnetrznego (dostęp: 19.12.2023).

Strona główna » Archives for admin

Jednym ze stosunkowo rzadko diagnozowanych schorzeń narządu słuchu jest rak ucha. Złośliwa zmiana nowotworowa może dotyczyć zarówno ucha zewnętrznego, jak i środkowego. Objawy nowotworów są różne, w zależności od ich rodzaju, zajętych elementów ucha i stopnia zaawansowania choroby. Przybliżamy informacje dotyczące raka ucha!

Nowotwór a rak – czy to to samo?

Wiele osób naprzemiennie stosuje pojęcia „nowotwór” i „rak”. Z medycznego punktu widzenia jest to błąd. Otóż nie każdy nowotwór jest rakiem. Zanim wyjaśnimy, czym jest rak ucha i jakie są jego rodzaje, warto więc nieco bliżej przyjrzeć się klasyfikacji chorób nowotworowych.

Mianem nowotworu określa się każdą zmianę, która wynika z nadmiernego i nieprawidłowego rozrostu komórek. Pod wpływem mutacji genetycznych może dochodzić do zmian biologicznych w komórkach. Zmiany w ich zachowaniu, takie jak zdolność do niekontrolowanego rozrostu, naciekanie tkanek czy tworzenie przerzutów, to cechy nowotworowe.

Nowotwory dzieli się na łagodne i złośliwe. Pierwsze z nich nie dają przerzutów i nie naciekają na okoliczne tkanki. Zmiany złośliwe mogą naciekać na tkanki, niszczyć narządy i dawać przerzuty odległe. Często również mają tendencję do nawracania, nawet pomimo wcześniejszego wyleczenia.

Istnieje wiele rodzajów nowotworów złośliwych. Wśród nich są raki. Warto więc pamiętać, że rak jest rodzajem nowotworu złośliwego. Takie określenie nie znajduje zastosowania przy zmianach łagodnych. Jednak nie każdy nowotwór złośliwy jest rakiem. Takim mianem poprawnie określa się tylko nowotwory pochodzenia nabłonkowego, czyli wywodzące się z tkanki nabłonkowej.

Do rozsiewu komórek nowotworowych może dochodzić na wiele sposobów, drogami takimi jak układ krwionośny i limfatyczny, płyn mózgowo-rdzeniowy czy jamy ciała.

Jakie są przyczyny raka ucha?

Nowotwory ucha występują rzadko. Szacunkowo stanowią zaledwie 0,05% wszystkich nowotworów głowy i szyi. Takie zmiany zwykle dotyczą osób starszych, między 60. a 80. rokiem życia. Szczyt zachorowań obserwuje się w 8. dekadzie życia. Przyczyny tej choroby nie są dokładnie poznane. Na występowanie nowotworów wpływają predyspozycje genetyczne, ale także czynniki zewnętrzne, takie jak częsta ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe, niewłaściwa dieta czy zanieczyszczenia. Czynnikiem ryzyka są również częste stany zapalne w obrębie ucha.

Rodzaje złośliwych nowotworów ucha oraz ich lokalizacja

Większość raków narządu słuchu dotyczy takich części ucha, jak:

• małżowina uszna,
• zewnętrzny przewód słuchowy,
• rzadziej elementy ucha środkowego.

Najczęściej diagnozuje się nowotwory pochodzenia nabłonkowego takie jak rak podstawnokomórkowy. Rak płaskonabłonkowy pod względem częstotliwości występowania zajmują drugie miejsce. W rzadszych przypadkach zmian umiejscowionych w uchu stwierdza się czerniaka złośliwego, szpiczaka mnogiego, mięsaka, złośliwe guzy naczyniowe czy kłębczaka szyjno-bębenkowego.

Ucho mogą zajmować także nowotwory łagodne. Na narządach głowy i szyi występują m.in. przyzwojaki, kostniaki, narośle kostne czy zmiany wywodzące się z gruczołów woskowinowych i łojowych. Zdarzają się częściej niż zmiany złośliwe, ale nie są to raki.

Jak objawia się nowotwór ucha środkowego i zewnętrznego?

Niestety objawy raka ucha są zróżnicowane i często niecharakterystyczne. Z tego powodu wiele przypadków nowotworów ucha środkowego jest diagnozowanych zbyt późno. Nasilenie objawów oraz ich rodzaj zależą od wielkości zmiany, jej typu oraz lokalizacji.

Jako objawy raka ucha środkowego wymienia się m.in.:

• ból ucha, niekiedy kłujący;
• wyciek wydzieliny z ucha – bezbarwnej, ropnej, także krwistej;
• niedosłuch przewodzeniowy;
• porażenie nerwu twarzowego objawiające się m.in. opadaniem kącika ust, utratą zdolności mrugania, zamykaniem oka;
• zawroty głowy;
• szumy uszne;
• uczucie pełności w uchu przypominające obecność ciała obcego;
• obrzęk.

Nasilone dolegliwości bólowe i niedowład nerwu twarzowego to najczęstsze objawy wskazujące na zaawansowanie choroby. Rak ucha zwykle daje przerzuty do węzłów chłonnych, rzadziej odległe.

Do miejscowych objawów nowotworu ucha środkowego mogą dołączyć także symptomy ogólnoustrojowe, takie jak:

• napadowe poty;
• bladość skóry;
• kołatanie serca;
• zmęczenie;
• powiększenie węzłów chłonnych.

 Rak ucha – na czym polega diagnostyka?

Objawy raka ucha zewnętrznego zwykle są charakterystyczne, ponieważ nowotwór w tym miejscu jest dobrze widoczny. Trudno zauważyć jedynie zmiany zlokalizowane w głębszych częściach przewodu słuchowego, ale zwykle wystarcza otoskopia, aby je zlokalizować.

Nieco większy problem sprawia rozpoznanie raka ucha środkowego. Zmiany o takiej lokalizacji mogą dawać objawy przypominające zapalenie ucha, dlatego choroba często jest diagnozowana dopiero w późnych stadiach zaawansowania, przez co maleje szansa skutecznej, radykalnej terapii, a tym samym pomyślne rokowanie.

W diagnostyce stosowane są różne metody, takie jak badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) czy histopatologiczne badanie wycinka pobranego w trakcie operacji.

Na czym polega leczenie raka ucha?

Sposób leczenia raka ucha zależy od wielu czynników, m.in. od nowotworu, jego lokalizacji, ogólnego stanu zdrowia pacjenta czy stopnia zaawansowania klinicznego choroby. W leczeniu nowotworów złośliwych ważną rolę odgrywa zabieg chirurgiczny. Zmiana powinna być usunięta wraz z fragmentem okolicznej tkanki. W zależności od rodzaju i zaawansowania zmiany niekiedy leczenie wymaga bocznej resekcji kości skroniowej. Jednak ze względu na charakter zmiany stosowana jest także chemio- i radioterapia.

Źródła:

1. Spławski B., Co to jest nowotwór ucha?, Onkologia po Dyplomie 2018, nr 04, https://podyplomie.pl/onkologia/31119,co-to-jest-nowotwor-ucha (data dostępu: 14.12.2023).
2. Zagor M., Nowotwory ucha środkowego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177689,nowotwory-ucha-srodkowego (data dostępu: 14.12.2023).

Strona główna » Archives for admin

Zabieg świecowania uszu zalicza się do metod medycyny naturalnej. Zdaniem jego zwolenników ma oczyszczać ucho z zalegającej woskowiny i zanieczyszczeń, a także wspomagać leczenie dolegliwości takich, jak: migrena, szumy uszne, przeziębienie czy złe samopoczucie. Z medycznego punktu widzenia działanie tej metody nie jest potwierdzone. Co więcej, świece do uszu niosą ze sobą wiele zagrożeń. Zabieg, choć jest bardzo popularny wśród miłośników medycyny alternatywnej, może okazać się też niezwykle niebezpieczny. Przedstawiamy szczegóły dotyczące tej procedury.

Na czym polega świecowanie uszu?

Świecowanie, inaczej konchowanie, uszu polega na włożeniu do przewodu słuchowego specjalnej świecy z otworem w środku. Podczas spalania świecy ma dochodzić do rozgrzania ucha i wytworzenia podciśnienia. Zdaniem zwolenników tej metody ciepło ma upłynniać nadmiar woskowiny, która jest zasysana wraz z zanieczyszczeniami pod wpływem wytworzonego ciśnienia.

Ta metoda była stosowana od wieków w Ameryce, Grecji, Egipcie i Chinach. Czyszczenie uszu świecami praktykowali m.in. Indianie Hopi zamieszkujący Amerykę, a także Aztekowie i Majowie. Obecnie to stosunkowo popularny zabieg medycyny alternatywnej, stosowany w przypadku wielu dolegliwości. Jednak z naukowego punktu widzenia nie jest to metoda lecznicza i zdecydowanie odradza się jej praktykowanie. Ponadto lekarze laryngolodzy ostrzegają, że przy zastosowaniu świecowania uszu może dojść do wielu skutków ubocznych, w tym poparzenia małżowiny usznej, kanału słuchowego, a nawet ucha środkowego.

Potencjalne efekty świecowania uszu według jego zwolenników

Zdaniem zwolenników tej metody oczyszczanie uszu świecami pozwala na usunięcie woskowiny, bakterii i innych zanieczyszczeń. Według wierzeń ludowych wszystkie elementy głowy są ze sobą połączone energetyzującymi kanałami. Z tego powodu konchowanie ma przynosić szereg korzyści nie tylko przy schorzeniach uszu, lecz także w przypadku wielu innych dolegliwości, które nie dotyczą narządu słuchu. Zdaniem niektórych osób świecowanie uszu głęboko wycisza i przyjemnie odpręża całe ciało. Zabieg rzekomo ma leczyć lub łagodzić dolegliwości takie jak:

• szumy uszne,
• zapalenie uszu,
• ból i zapalenie zatok,
• katar,
• przeziębienie,
• migrena,
• zawroty głowy,
• ból gardła,
• ból szczęki,
• chroniczny stres,
• napięcie,
• złe samopoczucie,
• przewlekłe zmęczenie,
• zaburzenia błędnika.

Konchowanie uszu z medycznego punktu widzenia – niebezpieczna praktyka

Zgodnie z przekonaniem osób praktykujących świecowanie po zabiegu w wydrążonej części świecy gromadzi się ciemna wydzielina, która ma stanowić mieszaninę wosku usznego i zanieczyszczeń. Najprawdopodobniej jednak są to jedynie fragmenty stopionego wosku i substancji dodatkowych, którymi nasączone są świece. Nie potwierdzono, że ten zabieg w jakikolwiek sposób przyczynia się do oczyszczenia uszu. Wosk zwykle jest lepki, a podciśnienie wytwarzane przez płomień świecy niewystarczające, aby go wciągnąć. Usunięcie zanieczyszczeń z ucha tą metodą jest praktycznie niemożliwe.

Konchowanie rzekomo ma leczyć także zapalenie ucha środkowego. Jednak elementy tej części narządu są oddzielone błoną bębenkową, dlatego nie ma możliwości, aby ta procedura na nie oddziaływała. Co więcej, wkładanie jakichkolwiek przedmiotów do przewodu słuchowego, w tym świec, może przesunąć woskowinę głębiej, przyczyniając się do wytworzenia czopu woskowinowego. Z naukowego punktu widzenia ewentualne odczuwane korzyści po takim zabiegu są jedynie efektem perswazji osoby przeprowadzającej procedurę. Rezultaty porównuje się do placebo.

Ponadto Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków od wielu lat opowiada się przeciwko świecowaniu uszu, jednocześnie przed nim przestrzegając. To archaiczna i niebezpieczna praktyka, która nawet wykonywana prawidłowo przez doświadczoną osobę może wyrządzić pacjentowi krzywdę.

W przypadku występowania jakichkolwiek dolegliwości najbezpieczniej jest zasięgnąć opinii lekarza, który postawi diagnozę i na jej podstawie dobierze skuteczne metody leczenia. Zwlekanie z wizytą u lekarza medycyny na rzecz naturalnych metod może opóźnić rozpoznanie przyczyny objawów i przyczynić się do zbyt późnego rozpoczęcia leczenia, a tym samym zwiększyć ryzyko ewentualnych powikłań. W wielu krajach sprzedawanie świec i konch zostało zdelegalizowane.

Zagrożenia związane z zabiegiem konchowania

Nie istnieją naukowe dowody, które przemawiałyby za skutecznością świecowania uszu. Ponadto ta metoda stanowi zagrożenie dla zdrowia:

• płomień i gorący wosk mogą doprowadzić do oparzeń małżowiny, kanału słuchowego, skóry twarzy i szyi, spalenia włosów, brwi czy rzęs, a w skrajnych przypadkach przy braku ostrożności nawet do pożaru;
• kapiący wosk może zalegać w kanale słuchowym, prowadząc do groźnej niedrożności;
• gorąca substancja może wywołać krwawienie i uszkodzenie ucha;
• zbyt głęboko włożona koncha może doprowadzić do perforacji błony bębenkowej;
• uszkodzenie elementów ucha może wywołać zaburzenia słuchu, a nawet jego trwały ubytek;
• koncha może wywołać podrażnienia tkanek, przyczyniając się do rozwoju zapalenia ucha zewnętrznego.

Jakie są przeciwwskazania do świecowania uszu?

Ryzyko związane z tego typu postępowaniem powinno skłonić do refleksji i rezygnacji ze świecowania uszu. Dla własnego bezpieczeństwa warto sceptycznie podchodzić do metod o niepotwierdzonej skuteczności. Bezwzględnie natomiast odradza się świecowania uszu u małych dzieci, osób przewlekle chorych, kobiet w ciąży, osób korzystających z aparatów słuchowych. Ponadto zabieg ten nie jest wykonywany u osób, u których stwierdzono:

• infekcję ucha,
• perforację błony bębenkowej,
• uczulenie na substancje, z których wykonano świece.

Kto wykonuje zabieg świecowania uszu?

Świecowanie uszu można wykonać samodzielnie, ale zdecydowanie odradza się takie postępowanie. Zwykle zabieg przeprowadza się w gabinetach medycyny naturalnej. Pamiętaj jednak, że jego efekty nie są potwierdzone, a świecowanie niesie ze sobą duże ryzyko, nawet jeśli wykonuje je specjalista. Decyzję o poddaniu się takiej procedurze podejmujesz na własną odpowiedzialność.

Jak wygląda świeca do uszu?

Świece do świecowania uszu są wydrążone w środku. Zwykle mają długość 25-30 cm. Dolna część świecy często jest zwężona. Stosuje się też puste stożki wykonane z tkaniny (np. włókna lnianego), określane jako konchy. Nasącza się je parafiną lub woskiem pszczelim. Niekiedy preparaty te zawierają dodatki, głównie olejki eteryczne lub ekstrakty ziołowe, które mają wspomagać działanie zabiegu.

Jak przebiega procedura świecowania uszu?

W trakcie zabiegu pacjent kładzie się i przechyla głowę na bok. Twarz i włosy powinny być zabezpieczone papierowym pokrowcem lub ręcznikiem z wyciętym otworem na ucho. W pierwszej kolejności zwykle stosuje się olejek do masażu, który wciera się w małżowinę uszną. Masowanie ucha podczas zabiegu ma pobudzić krążenie i ułatwić wykonanie procedury.

Następnie do ucha na głębokość ok. 1 cm wkłada się świecę lub konchę. Kapiący wosk zatrzymuje się na osłonie wykonanej z papieru, aluminium lub plastiku. Następnie zapala się świecę, cały czas kontrolując jej spalanie. W trakcie zabiegu świeca może być kilka razy przycinana. Gdy płomień zbliży się na kilka centymetrów od twarzy, zabieg dobiega końca. Świecę lub konchę należy zgasić, obejrzeć jej wnętrze i dla bezpieczeństwa umieścić w naczyniu z wodą. Po wyjęciu świecy zaleca się pozostanie w pozycji leżącej przez kolejne kilka minut, po czym zwykle powtarza się schemat w drugim uchu.

Bezpieczne metody oczyszczania kanału słuchowego

Woskowina uszna pełni w uchu ważne funkcje: odpowiada za nawilżenie kanału słuchowego i wychwytuje zanieczyszczenia, chroniąc przed ich wnikaniem do tkanek. Prawidłowo ucho jest oczyszczane samoistnie, na drodze fizjologicznej migracji komórek. Z tego powodu, przy odpowiedniej higienie narządu słuchu, nie ma potrzeby jakiejkolwiek ingerencji.

Jeśli jednak z różnych przyczyn dojdzie do zgromadzenia nadmiaru wosku usznego, zaleca się jego usuwanie za pomocą kropli i sprayów przeznaczonych specjalnie do tego celu. Jeśli okażą się nieskuteczne, a wytworzony czop woskowinowy będzie zalegał w przewodzie słuchowym, należy udać się do laryngologa. Lekarz może wykonać płukanie uszu lub mechanicznie oczyścić kanał słuchowy. To metody sprawdzone, wykonywane przy użyciu profesjonalnych sprzętów, pod stałą kontrolą wykwalifikowanego lekarza.

Źródła:

1. Bartoszewicz R. i in., Urazy ucha środkowego, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny 2012, nr 1.4, s. 303-308.
2. Hassmann-Poznańska E., Oczyszczanie przewodu słuchowego zewnętrznego, https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/145577,oczyszczanie-przewodu-sluchowego-zewnetrznego (data dostępu: 13.12.2023).
3. Witanowska J. i in., Stosowanie niefarmakologicznych metod leczenia w najczęstszych problemach zdrowotnych u dzieci, Pielęgniarstwo Polskie 2021, nr 4, s.153-157.

Strona główna » Archives for admin

Ból ucha od zęba jest rodzajem tak zwanego bólu wtórnego. Niekiedy jest niezwykle silny, a w dodatku rozległy – czasem na tyle, że początkowo trudno jednoznacznie wskazać jego źródło. To jednak niezbędne dla dalszego leczenia, dlatego należy jak najszybciej udać się do odpowiedniego lekarza. Dowiedz się, co może odpowiadać za takie dolegliwości i jak postępować!

Ciągły ból ucha od zęba – dlaczego się pojawia?

Obszar głowy, a w szczególności okolic twarzy, jest miejscem wyjątkowo silnie unerwionym. Dlatego właśnie ból jednej z jego części bardzo często promieniuje również na pozostałe. Przykładowo, ból zęba w górnej szczęce bardzo często prowadzi do bólów w okolicach oka i zatok, natomiast ból zęba trzonowego w szczęce dolnej nierzadko wywołuje również nieprzyjemne odczucia w okolicach ucha.

Bóle zębów mogą mieć różne źródła. Aby je zdiagnozować, konieczna będzie wizyta u specjalisty. Niekiedy przyczyna nie jest trudna do odkrycia, czasem jednak potrzebne są dodatkowe badania, takie jak zdjęcie rentgenowskie czy nawet rezonans magnetyczny. Niekiedy dopiero dzięki nim można stwierdzić, czy problemem jest ból ucha od zepsutego zęba czy na przykład problemy ze stawem żuchwy.

Ból ucha od zęba – co robić? Kiedy odwiedzić stomatologa?

Zdarza się, że ból pochodzący od układu zębowego niekiedy bywa na tyle niespecyficzny, że można pomylić go z zapaleniem ucha zewnętrznego, środkowego lub znacznie rzadziej wewnętrznego. W przypadku dolegliwości bólowych nieznanego pochodzenia zawsze warto skonsultować się z lekarzem – internistą lub laryngologiem. Jeśli podejrzewamy, że przyczyną może być chory ząb, należy niezwłocznie odwiedzić gabinet stomatologiczny. Objawami, jakie mogą wskazywać na zaburzenia w obrębie jamy ustnej, są m.in.:

• widoczny ubytek;
• zaczerwienienie i tkliwość dziąsła;
• opuchlizna, np. policzka po stronie chorego zęba;
• obrzęk ropny;
• nieprzyjemny zapach z ust;
• nasilenie bólu podczas jedzenia.

Najczęstsze przyczyny bólu ucha pochodzenia zębowego

Główną przyczyną bólu zębów jest próchnica, czyli uszkodzenie płytki w wyniku działania bakterii. Taki stan rzadko jednak wywołuje bolesność na tyle silną, aby promieniowała aż do ucha (wyjątkiem może tu być na przykład zaniechanie leczenia ubytku). Natomiast za promieniujący ból częściej odpowiadają zaburzenia takie jak:

• wyrzynanie się ósemek (jeśli problemem jest ból ucha od zęba u dziecka, przyczyną mogą być też powikłania przy ząbkowaniu);
• zespół Costena (zespół bolesnego stawu skroniowo-żuchwowego);
• TMD (zaburzenia czynności stawu skroniowo-żuchwowego);
• zapalenie okostnej zęba.

Ból zęba promieniujący do ucha przy wyrzynaniu ósemek

Bóle zębów wywołane wyrzynaniem się tak zwanych zębów mądrości, czyli właśnie ósemek, zwykle wynikają z braku miejsca w łuku dziąsłowym, co wywołuje silny napór na struktury anatomiczne. Na jego skutek dochodzi też do tłoczenia się zębów. Ponieważ zęby mądrości wyrzynają się stopniowo, charakterystyczne jest, że ból może pojawiać się i znikać cyklicznie.

Pamiętaj też, że ból może zacząć promieniować aż do skroni, jeśli zaniedbasz higienę jamy ustnej. Niekiedy skutkiem takich zaniedbań może być nawet szczękościsk. Ból towarzyszący pojawianiu się zębów mądrości zazwyczaj jest całkowicie normalny, warto jednak skonsultować się ze swoim dentystą. Może on zalecić pantomogram, który pozwoli określić, czy zęby prawidłowo się wyrzynają i czy konieczne będzie ich usuwanie. Aby złagodzić nieprzyjemne doznania, możesz również stosować domowe metody, jak nacieranie dziąseł dostępnym w aptece żelem przeciwbólowym (zwykle z benzokainą), stosowanie NLPZ, a także płukanie ust wodą z solą czy stosowanie okładów.

Ból promieniujący do ucha i skroni a zespół Costena

Zespół Costena, czyli zespół bolesnego stawu skroniowo-żuchwowego, niestety nie jest łatwy w diagnostyce. Zarówno jego stwierdzenie, jak i leczenie zwykle wymagają pracy kilku specjalistów, w tym stomatologa, otolaryngologa, ortopedy, a czasem również neurologa. Początkowym symptomem jest silny ból w okolicy stawu, zębów, ucha i skroni. Z czasem mogą dołączyć również trudności w posługiwaniu się żuchwą. Niekiedy objawem są też nieprzyjemne dźwięki, jak szumy czy trzaski po szerokim rozwarciu ust.

Do rozwoju choroby może przyczynić się bruksizm, nadmierne żucie gumy, ogólnoustrojowe schorzenia reumatyczne, a nawet obgryzanie paznokci czy nieprawidłowa pozycja, na przykład częste podpieranie brody na ręce czy przytrzymywanie telefonu między brodą a ramieniem. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz specjalistycznych masaży. W rzadkich przypadkach konieczna jest korekta chirurgiczna.

Ból ucha od zęba a TMD

TMD, czyli zaburzenie czynności stawu skroniowo-żuchwowego, jest wywoływane przez cały wachlarz przyczyn – na jego pojawienie składają się choroby ogólnoustrojowe, czynniki genetyczne i osobowościowe, wiek, przewlekły stres czy hipermobilność stawu żuchwowego. Dlatego też diagnostyka TMD nie należy do łatwych. Jest jednak niezwykle istotna, ponieważ jedynie dzięki prawidłowemu określeniu źródła problemu możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Ważne jest też nastawienie pacjenta – pesymistyczne podejście może znacznie utrudniać proces zdrowienia.

Dolegliwości spowodowane przez ostre zapalenie miazgi zęba i okostnej

Zapalenie okostnej może rozwijać się w wyniku przemieszczania się stanu zapalnego miazgi (potocznie nerwu) w kierunku kości wyrostka zębodołowego. Zazwyczaj obejmuje obszar nazywany ozębną, czyli tkankę między zębem a kością szczęki. Do jej przyczyn należy między innymi nieleczona próchnica, a także powikłania towarzyszące wyrzynaniu się ósemek, stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych zęba, zaawansowane zapalenie przyzębia, niewłaściwie wykonane leczenie kanałowe, nieleczona zgorzel, zaawansowane zapalenie zęba czy pozostawienie części korzenia po ekstrakcji zęba.

Charakterystyczny jest tu utrudniający codzienne funkcjonowanie ból, a także silne zaczerwienienie miejsca wystąpienia problemu oraz większa ruchomość zajętego zęba. Niekiedy możliwe jest też wystąpienie symptomów ogólnego stanu zapalnego. Kuracja może polegać na leczeniu kanałowym, a jeśli zapalenie jest zbyt zaawansowane, również na ekstrakcji zęba. Niekiedy specjalista może też zalecić antybiotykoterapię.

Źródła:

1. http://kwartalnik.psps.pl/wp-content/uploads/2022/03/protetyka_sluchu_nr9_2022_wiskirska-1.pdf (data dostępu: 30.11.2023).
2. https://www.mp.pl/otolaryngologia/artykuly/ucho/137889,rozpoznanie-bol-ucha (data dostępu: 30.11.2023).
3. https://publicum.umed.lodz.pl/info.seam?ps=20&id=AML6a11736c64e94110a7cbd6d4ed8c1053&lang=en&pn=1&cid=228543 (data dostępu: 30.11.2023).

Strona główna » Archives for admin

Podobnie jak w innych przypadkach, również w czasie oczekiwania na dziecko dolegliwości ze strony narządu słuchu zwykle mają związek z przeziębieniem lub grypą, jednak mogą wskazywać też na uraz albo zatkanie przewodu słuchowego. Ze względu na mnogość przyczyn ból ucha w ciąży zawsze jest wskazaniem do wizyty u lekarza. Sprawdź, jak może wyglądać diagnostyka i leczenie bolącego ucha!

Możliwe przyczyny bólu – zapalenie ucha w ciąży, uraz akustyczny

Ból ucha w ciąży zawsze powinien skłaniać do wizyty u lekarza – zwłaszcza jeśli istnieje podejrzenie urazu akustycznego, do którego dochodzi przy zwiększonym ciśnieniu w uchu. Wówczas należy jak najszybciej zgłosić się do przychodni lub na szpitalny oddział ratunkowy. W innych, zwykle mniej groźnych przypadkach, gdy na przykład ból ma związek z przebytą infekcją, wskazana jest konsultacja u internisty.

Dolegliwości ze strony uszu mogą wynikać z obrzęku błony śluzowej gardła, nosa i zatok. Często objawy ustępują wraz z wyleczeniem choroby. W innych przypadkach może dojść do przedostania się drobnoustrojów przez trąbkę Eustachiusza, która łączy ucho środkowe z gardłem. Wśród innych możliwych przyczyn wymienia się zapalenie ucha zewnętrznego i znacznie rzadziej diagnozowaną infekcję ucha wewnętrznego. Lekarz rodzinny wykona badanie otoskopowe, oceni ogólny stan zdrowia i na tej podstawie zleci odpowiednie leczenie albo skieruje pacjentkę do otolaryngologa bądź innego specjalisty.

Co zrobić przy bólu ucha od zęba i jak łagodzić objawy towarzyszące?

Warto zauważyć, że ból ucha w ciąży może być bólem promieniującym i stanowić objaw chorego zęba. Gdy tak się dzieje, wizyta w gabinecie stomatologicznym jest obowiązkowa. Nieleczona próchnica w ciąży szkodzi zarówno matce, jak i dziecku, dlatego trzeba jak najszybciej ją wyleczyć.

Jeśli ból zęba jest bardzo uciążliwy, a do terminu wizyty u lekarza jeszcze wiele godzin, można sięgnąć doraźnie po paracetamol. To lek przeciwbólowy kategorii B (według klasyfikacji FDA – Amerykańskiej Agencji do spraw Żywności i Leków), uznawany za bezpieczny dla ciężarnych. Trzeba przy tym pamiętać, że w okresie ciąży nie powinno się stosować żadnego leczenia na własną rękę.

W jaki sposób lekarz diagnozuje przyczyny i objawy zapalenia ucha?

Pierwszym ważnym punktem diagnostyki jest wywiad, który ułatwia znalezienie przyczyny bólu. W tym celu warto postarać się jak najdokładniej odpowiedzieć na pytania dotyczące:

• lokalizacji bólu (małżowina uszna, otwór i kanał słuchowy zewnętrzny lub głębsze struktury);
• nasilenia i charakteru bólu (silny, nagły, nasilający, przerywany, tępy o mniejszym nasileniu, kłujący itp.);
• czasu pojawienia się dolegliwości (nagły ból czy stopniowy);
• czasu trwania bólu (czy to ból ostry, trwający od kilku dni, czy też przewlekły, utrzymujący się od tygodni);
• zmiany nasilenia odczuć podczas określonych czynności i pozycji (ból ucha przy jedzeniu, w pozycji leżącej, w trakcie dotyku małżowiny usznej itp.);
• innych symptomów, w tym obecności i wyglądu wydzieliny z ucha.

Badanie fizykalne ucha przeprowadza się z użyciem otoskopu – to narzędzie laryngologiczne służące do wziernikowania przewodu słuchowego. Otoskopia jest prostym, bezbolesnym i bezpiecznym badaniem fizykalnym, dlatego nie należy się jej obawiać. Podczas wizyty lekarz, oprócz kanału słuchowego, ocenia również ogólny stan zdrowia pacjentki.

Co stosować na ból ucha i jak leczyć infekcje?

Leczenie bólu ucha w ciąży zależy od przyczyny dolegliwości. Najczęściej to powikłanie po infekcjach wirusowych lub bakteryjnych – przeziębieniach, zapaleniach gardła, zatok czy płuc. Zakażenie górnej części układu oddechowego sprzyja inwazji chorobotwórczych drobnoustrojów w kierunku narządu słuchu. Gdy tak się dzieje, łatwo dochodzi do ostrego zapalenia ucha, objawiającego się bólem, upośledzeniem słuchu, występowaniem szumów usznych i wrażeniem zatkania ucha. Dodatkowo mogą pojawić się także inne objawy, takie jak podniesiona temperatura ciała, bóle głowy, nieżyt nosa, kaszel, osłabienie.

Ostre zapalenie ucha środkowego może mieć podłoże wirusowe lub bakteryjne. W pierwszym przypadku stosuje się wyłącznie leki objawowe, w tym środki przeciwgorączkowe i krople do uszu o właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Jeżeli ból wynika z urazu mechanicznego albo przytkania ucha przez ciało obce, może okazać się konieczne leczenie antybiotykami i wykonanie zabiegu laryngologicznego (na przykład paracentezy).

Czy domowe sposoby na ból ucha w ciąży to dobry pomysł?

Chociaż istnieje wiele domowych sposobów na ból ucha, w ciąży lepiej z nich nie korzystać. Samo zapalenie ucha nie stanowi zagrożenia dla ciąży, ale jego poważne powikłania mogą okazać się niebezpieczne. Zamiast próbować złagodzić uciążliwe dolegliwości na własną rękę, bezpieczniej udać się do lekarza i postępować zgodnie z zaleceniami.

Powody bólu ucha są bardzo różne, a przez niewłaściwe postępowanie łatwo nasilić problem. Dla przykładu, często polecane na bolące ucho olejki eteryczne mogą uszkodzić słuch, jeśli doszło do perforacji błony bębenkowej. Zatkanie ucha watą sprzyja rozwojowi bakterii i grozi zaostrzeniem stanu zapalnego. Ciepły okład może chwilowo pomóc, ale powinien on obejmować tylko okolice ucha, a nie samą małżowinę czy kanał, o czym często zapominamy. Z kolei popularne na najróżniejsze dolegliwości zioła w ciąży przeważnie są niewskazane. To pokazuje, że jedynym bezpiecznym postępowaniem jest to zgodne z instrukcją lekarza. Dlatego jeśli ból pojawia się w ciąży, warto umówić wizytę w przychodni jak najszybciej.

Źródła:

• Ból ucha, [w:] Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2019/2020, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019, s. 51-53.
• https://www.mp.pl/otolaryngologia/artykuly/ucho/265623,jak-leczyc-ostre-zapalenie-ucha-srodkowego-w-ciazy (data dostępu: 30.11.2023).

LIX/14624/12/23

Strona główna » Archives for admin

Trzy kosteczki słuchowe – młoteczek, kowadełko i strzemiączko – stanowią jeden z najważniejszych elementów ucha środkowego. To najmniejsze kostki zarówno w uchu człowieka, jak i całym jego ciele, jednak pomimo niewielkich rozmiarów odgrywają istotną rolę w procesie słyszenia. Dowiedz się więcej o ich budowie, funkcjach i konsekwencjach uszkodzenia.

Gdzie znajdują się kosteczki słuchowe?

Aby przedstawić lokalizację kosteczek słuchowych (łac. Ossicula auditora), warto przybliżyć budowę ucha. Elementy, które widzimy, czyli małżowina uszna, a także przewód słuchowy do głębokości błony bębenkowej, określa się jako ucho zewnętrzne. Tuż za błoną (elastyczną membraną), która wzmacnia fale akustyczne i przekształca je w drgania, rozpoczyna się ucho środkowe. To w nim znajdują się trzy kosteczki słuchowe, zlokalizowane w tzw. jamie bębenkowej, która od strony zewnętrznej jest oddzielona błoną bębenkową, a od wewnętrznej okienkiem przedsionka. W uchu środkowym mieści się także trąbka słuchowa (Eustachiusza) i powierzchnia zewnętrzna okienka owalnego. Dalej mieści się ucho wewnętrzne, w którym znajdują się głównie elementy takie jak przedsionek, ślimak i kanały półkoliste.

Młoteczek, strzemiączko i kowadełko – budowa anatomiczna

Najmniejsze kości w ciele człowieka nie są zrośnięte, ale połączone stawami kowadełkowo-młoteczkowym i kowadełkowo-strzemiączkowym, zbliżonymi budową do chrząstkozrostów. Dzięki nim powstaje łańcuch kosteczek słuchowych, a pomiędzy każdą z nich zachowana jest odpowiednia (stosunkowo niewielka) ruchomość. Co ciekawe, te kości jako jedyne już w momencie narodzin osiągają ostateczną wielkość (w przeciwieństwie do pozostałych kości nie rosną). Elementy łańcucha przewodzącego dźwięki wyglądają następująco:

• młoteczek (malleus) – jest pierwszą kosteczką od strony błony bębenkowej. Ma 8-9 mm długości, a kształtem przypomina maczugę. W jej budowie wyróżnia się głowę, rękojeść i szyjkę;
• kowadełko (incus) – jest elementem środkowym łańcucha kostek słuchowych;
• strzemiączko (stapes) – ostatnia kostka, która łączy się z kowadełkiem, a od wewnętrznej strony z błoną okienka owalnego. Jej długość wynosi zaledwie 3 mm. Składa się z głowy strzemiączka, odnogi donosowej i doogonowej.

Jakie funkcje pełnią trzy kosteczki słuchowe?

Znajdujące się w uchu środkowym kosteczki słuchowe pełnią istotną funkcję w procesie słyszenia. Młoteczek, strzemiączko i kowadełko mają za zadanie wzmocnić drgania wytwarzane przez błonę bębenkową. Następnie przekazują je dalej, do ucha wewnętrznego.

Cały proces wygląda następująco: w pierwszej kolejności fale akustyczne są wychwytywane przez ucho zewnętrzne i trafiają na elastyczną membranę. Pod ich wpływem powstają drgania błony bębenkowej, które następnie zostają przeniesione na kosteczki. Dzięki tym elementom energia trafia na przychłonkę, czyli płyn w przestrzeni pomiędzy ścianą wewnętrzną błędnika kostnego i błędnika błoniastego w uchu wewnętrznym. Kosteczki są więc elementem narządu słuchu i odpowiadają za przewodzenie dźwięków do wewnętrznej części ucha. Dzięki większej powierzchni młoteczka w stosunku do strzemiączka pełnią funkcje przekładni, która wzmacnia drgania przekazywane z membrany.

Ruchy kostek są możliwe dzięki mięśniom, które je otaczają i łączą z okolicznymi elementami ucha. Jednym z nich jest najmniejszy mięsień w ciele człowieka – mięsień strzemiączkowy, który odciąga strzemiączko od okienka owalnego, tym samym chroniąc ucho wewnętrzne przed zbyt intensywnymi drganiami. Kolejny to mięsień napinacz błony bębenkowej. Jego zadaniem jest odciąganie rękojeści młoteczka w kierunku przyśrodkowym, dzięki czemu również wpływa na percepcję dźwięków. W przewodzeniu dźwięków istotną rolę odgrywają także komórki rzęsate i zakończenia włókien nerwowych.

Jak może dojść do uszkodzenia kosteczek słuchowych?

Głównym objawem uszkodzenia kosteczek słuchowych jest ubytek słuchu. Uszkodzenie kostek lub zaburzenia w ich budowie powodują niedosłuch przewodzeniowy, a nawet utratę słuchu. Zaburzeniom tym mogą towarzyszyć również inne objawy, np. zawroty głowy, szumy uszne, wysięk z ucha, ból.

Do uszkodzenia kosteczek ucha środkowego może dojść podczas urazu mechanicznego, np. w następstwie wypadku, uszkodzenia błony bębenkowej, pęknięcia kości skroniowej lub czaszki. Jako możliwe przyczyny wymienia się również przewlekłe zapalenie ucha środkowego, zwłaszcza perlakowe, które może doprowadzić do powikłań w postaci zmiany struktury kostek. Do przewodzeniowego ubytku słuchu prowadzi również otoskleroza – choroba, w której przebiegu strzemiączko zostaje unieruchomione. Również tympanoskleroza (twardnienie ucha środkowego), zmiany zrostowe i niektóre wady anatomiczne wymienia się jako czynniki sprzyjające uszkodzeniu łańcucha kosteczek.

Na czym polega plastyka kosteczek słuchowych?

Kosteczki słuchowe znajdują się w uchu środkowym, dlatego ocena ich stanu wymaga przeprowadzenia szczegółowych badań, m.in. wziernikowania, najlepiej w obrazie mikroskopowym, a także badań audiometrycznych, które pozwalają na ocenę stopnia ubytku słuchu.

W przypadku uszkodzenia kosteczek słuchowych w większości przypadków zaleca się leczenie operacyjne, które – w zależności od rodzaju zmian – polega na rekonstrukcji łańcucha przewodzącego dźwięki lub przywróceniu jego ruchomości. Operacja kosteczek słuchowych określana jest jako ossikuloplastyka. Po wypełnieniu zniszczonych kosteczek słuchowych przez materiały z tkanek własnych pacjenta lub materiały syntetyczne w wielu przypadkach uzyskuje się znaczną poprawę. Efekty zależą jednak również od przyczyny uszkodzeń.

Źródła

Siudak A., Fizjologiczne i patologiczne aspekty inwolucji zmysłów – część I: wzrok, słuch i zmysł równowagi, Warszawa 2019.
Wiatr A. i in., Obraz kosteczek słuchowych w Elektronowym Mikroskopie Skaningowym, Otolaryngologia Polska 2020, 74(4), s. 1-7.
M. Zagor M., Otoskleroza, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/178624,otoskleroza (data dostępu: 30.11.2023).

Strona główna » Archives for admin

Mikroklimat panujący w uszach sprzyja rozwojowi infekcji o różnym podłożu. Za chorobę często odpowiada grzyb, który rozwija się w uchu zewnętrznym. Grzybica ucha zwykle początkowo wywołuje uporczywe swędzenie, ból i zmiany skórne. Schorzenia nie należy lekceważyć ze względu na możliwe powikłania. Sprawdź, co zwiększa ryzyko rozwoju tej choroby i jakie są objawy. Wyjaśniamy również, na czym polega leczenie i dlaczego również domowe metody są ważne.

Co to jest grzybica ucha?

Grzybica (kandydoza), to nic innego, jak infekcja o podłożu grzybiczym (drożdżakowym). Za jej rozwój odpowiadają drobnoustroje, które namnażają się w uchu. Schorzenie najczęściej dotyczy przewodu słuchowego zewnętrznego, małżowiny i jej okolic. Rzadziej diagnozowana jest grzybica ucha środkowego i wewnętrznego. Choroba wywołuje dokuczliwe objawy, może trwać nawet przez kilka miesięcy, a także nawracać.

Przyczyny grzybicy ucha

Zwykle grzybicę wywołują drożdżaki z rodzaju Candida, takie jak np.:

• Candida albicans,
• Candida parapsilosis,
• Candida glabrata,
• Candida tropicalis,

Z kolei za rozwój drobnoustrojów w uchu środkowym częściej odpowiadają też drobnoustroje z rodzaju Aspergillus.

Czynniki zwiększające ryzyko infekcji grzybiczej uszu

Drożdżaki odpowiedzialne za większość przypadków grzybicy ucha zewnętrznego naturalnie bytują na skórze. Znajdują się nie tylko w uszach, ale także fizjologicznie kolonizują jamę ustną, gardło oraz jamy nosowe. Zwykle nie stanowią zagrożenia, a układ immunologiczny zapobiega ich nadmiernemu namnażaniu. Jeśli jednak dojdzie do obniżenia odporności lub naruszenia ciągłości skóry, grzyb obecny w uchu może przedostawać się do tkanek i namnażać, wywołując infekcję.

Na grzybicze zapalenie ucha najbardziej narażone są dzieci, u których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, a także osoby starsze. Ze względu na budowę anatomiczną i panujący w uszach mikroklimat, cechujący się wilgotnością i ciepłem, jest to schorzenie występujące również u osób, które często pływają lub korzystają z sauny.

Grzybica ucha może rozwinąć się również u pacjentów cierpiących na choroby dermatologiczne. Schorzenia, takie jak np. łuszczyca wywołująca objawy w uchu, naruszają naturalne bariery ochronne naskórka, co sprzyja rozwojowi chorób. Wszelkie pasożyty w uchu, grzyby, bakterie czy wirusy mają wówczas ułatwiony dostęp do tkanek w częściach ucha zewnętrznego.

Zwiększone ryzyko zachorowania na grzybicę uszu dotyczy także osób chorujących na cukrzycę. Schorzenie to przyczynia się do zmian w organizmie, które stanowią pożywkę do rozwoju i namnażania grzybów. Inne choroby, które wiąże się z grzybicą, to np. zaburzenia funkcjonowania tarczycy i niewydolność nadnerczy. Ponadto, grzybica może rozwijać się w towarzystwie czynników takich jak np.:

• niedożywienie, głównie niedobory witamin i pierwiastków takich jak żelazo i witaminy z grupy B;
• choroby wymagające przyjmowania leków immunosupresyjnych;
• przyjmowanie leków sterydowych i antybiotyków;
• choroby nowotworowe.

Do uszkodzenia naskórka i zwiększonego ryzyka zakażenia ucha dochodzi również przy nieprawidłowej pielęgnacji narządu słuchu. Zadrapania, otarcia, czy wysuszenie środkami myjącymi to często wymieniane przyczyny prowadzące do nadkażenia delikatnych tkanek wyściełających małżowinę i przewód słuchowy.

Grzybicze zapalenie ucha zewnętrznego – objawy

Charakterystycznymi objawami grzybiczego zapalenia ucha są świąd, przesuszona skóra, ból ucha, niedosłuch, obecność wydzieliny śluzowo-ropnej w uchu, a niekiedy także wyciek wydzieliny.

Schorzenie może mieć charakter ostry lub przewlekły. W pierwszym przypadku zwykle objawy grzybicy ucha rozwijają się nagle. Z kolei przy postaci przewlekłej mogą nasilać się stopniowo i utrzymywać nawet przez wiele miesięcy.

Choroba zwykle rozwija się jednostronnie. Suche ucho, a dokładniej jego skóra, świąd i ból w większości przypadków dotyczą jednego ucha. Rzadziej w wyniku rozwoju grzybicy obserwuje się łuszczące i suche uszy z obu stron. W takich przypadkach zwykle podejrzewa się inne schorzenia dermatologiczne, choć oczywiście grzyb w uchu może zostać przeniesiony do tkanek równoległych.

Uporczywe swędzenie może dotyczyć płatków usznych, jak również przewodu słuchowego. Często wymusza drapanie, czego nie można robić ze względu na możliwość uszkodzenia delikatnych tkanek. Ponadto w konsekwencji mikrourazów mogą tworzyć się strupy, które stanowią idealny pokarm dla innych drobnoustrojów.

W przebiegu schorzenia uszy mogą być swędzące również w środku. Powodem jest łuszcząca się skóra wewnątrz ucha, która wywołuje podrażnienie, często także pieczenie i uczucie ciepła. Grzybicze zapalenie ucha zewnętrznego może wywoływać również obrzęk i zaczerwienienie tkanek, co jest przyczyną zaburzeń słuchu oraz uczucia rozpierania i zatkania.

Inne objawy grzybiczego zapalenia to obecność płynu w uchu oraz wycieku. Barwa wydzieliny zwykle jest żółto-zielona, żółta lub nawet ropna. Jej zapach określany jest jako nieprzyjemny i cuchnący, co jest spowodowane produktami przemiany materii drobnoustrojów. Pomimo że skóra w uszach może być sucha, chorobie niekiedy towarzyszy uczucie wilgoci i wypełnienia. Zdarza się jednak, że wyciek z ucha nie występuje lub jest niezauważalny.

Możliwe powikłania po zakażeniu grzybiczym

W przebiegu grzybicy łuszczenie skóry w uszach spowodowane jest uszkodzeniem tkanek. To z kolei zwiększa ryzyko nadkażenia bakteryjnego, które jest jednym z możliwych powikłań. Rzadko zdarza się, że drobnoustroje grzybicze migrują do ucha środkowego. Może do tego dojść m.in. przez uszkodzenia błony bębenkowej.

Grzybica ucha jest również jedną z przyczyn tworzenia się perlaka. Do jego rozwoju dochodzi, gdy zarazki gromadzące się w tkankach wywołują niedrożność trąbki słuchowej. W konsekwencji komórki złuszczającego się naskórka gromadzą się w uchu, tworząc guzowatą masę, którą określa się jako perlak ucha.

Grzybica ucha – na czym polega diagnostyka i leczenie?

Przed podjęciem leczenia specjalista wykonuje wziernikowanie ucha, czyli sprawdza wizualnie stan jego struktur za pomocą otoskopu. Zanim zostaną wprowadzone leki przeciwgrzybicze, konieczne jest zdiagnozowanie rodzaju patogenu wywołującego infekcję, a także ewentualnych przyczyn osłabienia odporności. W tym celu niekiedy zaleca się wykonanie wymazu z ucha, badania histopatologicznego pobranego fragmentu tkanki i testów serologicznych.

W przypadku grzybicy ucha lekami pierwszego wyboru zwykle są preparaty przeznaczone do leczenia miejscowego, które niszczą lub hamują nadmierny rozwój danych patogenów grzybiczych (np. flukonazol, nystatyna). Zwykle środek przeciwgrzybiczny podaje się w formie, kropli, płynu, maści lub żelu. W niektórych przypadkach choroby konieczne może być stosowanie doustnych leków na grzybicę. Lekarz może zalecić także stosowanie preparatów o miejscowym działaniu przeciwbólowym i przeciwobrzękowym, np. wyrobu medycznego LIX w postaci kropli dousznych.

Należy mieć na uwadze, że grzybica to zwykle choroba wymagająca długotrwałego leczenia i nie mija wraz z ustąpieniem objawów. Czas takiej terapii może wynosić od 2 tygodni do nawet kilku miesięcy. Zawsze należy kontynuować przyjmowanie zalecanych leków przynajmniej przez 2 tygodnie po ustąpieniu symptomów.

Domowe sposoby na grzybicę ucha

Grzybica to schorzenie, które nie mija samoistnie bez podjęcia leczenia farmakologicznego. Niemniej domowe sposoby są bardzo pomocne, ponieważ pozwalają na przyspieszenie efektu terapeutycznego i wsparcie środka.

Co więcej, naturalne sposoby leczenia grzybicy ucha uznaje się za najlepszą profilaktykę. Grzyby w uszach znajdują pożywkę w niektórych składnikach pokarmowych. Leczenie tego schorzenia warto więc wspierać, stosując dietę ubogą w węglowodany czy napoje alkoholowe.

Niezwykle ważne jest także prawidłowe czyszczenie uszu, zwłaszcza usuwanie wydzieliny. Uwagę należy zwracać również na stan odporności. Jeśli przyczyną osłabienia odporności były niedobory żywieniowe, konieczne jest ich uzupełnienie.

Źródła:

1. K. Nowak, W. Szyfter: Problematyka zakażeń grzybiczych w obrębie ucha. Otolaryngol. Pol. 2008; LXII (3): 254–260.
2. https://otolaryngologypl.com/api/files/view/5229.pdf (data dostępu: 30.11.2023).
3. https://www.termedia.pl/Zakazenia-grzybicze-w-laryngologii-8211-problemy-zwiazane-z-diagnostyka-i-leczeniem,11,11685,1,0.html (data dostępu: 30.11.2023).

Strona główna » Archives for admin

Ważnym elementem narządu słuchu jest przewód słuchowy zewnętrzny. Aby fale dźwiękowe były prawidłowo odbierane i przetwarzane, przewód słuchowy musi być odpowiednio pielęgnowany. Sprawdź, jak dbać o tę część ucha i co zrobić, gdy przewód słuchowy jest spuchnięty lub zatkany nadmiarem woskowiny!

Budowa ucha zewnętrznego – małżowina i przewód słuchowy zewnętrzny

Ucho człowieka dzieli się na zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. Do części zewnętrznej zalicza się małżowinę uszną i przewód słuchowy zewnętrzny (kanał słuchowy) o długości ok. 3 cm.

Widoczna część kanału to otwór słuchowy zewnętrzny zbudowany z tkanki chrzęstnej. W tym miejscu występują włosy, które powstrzymują część zanieczyszczeń przed przedostaniem się do ucha, a także gruczoły woskowinowe.

W dalszej części przewód słuchowy zbudowany jest z tkanki kostnej pozbawionej włosów. Kończy go pierścień włóknisty błony bębenkowej. Zewnętrzny przewód słuchowy jest zagięty, co dodatkowo zabezpiecza delikatną membranę przed bezpośrednim urazem.

Niewidoczna część kanału to wciąż przewód słuchowy zewnętrzny. Z kolei przewód słuchowy wewnętrzny to część znajdująca się wewnątrz kości skroniowej. W tej części o długości ok. 1 cm znajdują się nerwy przechodzące z jamy czaszki do ucha.

Dlaczego należy dbać o narząd słuchu? Podstawowe funkcje przewodu słuchowego

Przewód słuchowy stanowi zabezpieczenie dla ucha środkowego przed chorobotwórczymi drobnoustrojami. Ponadto jego ważną funkcją jest odbieranie fal akustycznych wychwytywanych przez małżowinę i ich dalsza transmisja. Dźwięk prowadzony przez kanał słuchowy trafia do błony bębenkowej i wprowadza ją w drgania, co pozwala przekazać fale akustyczne dalej. Kolejno trafiają one do ucha środkowego, gdzie kosteczki słuchowe wzmacniają fale i kierują je dalej, do ucha wewnętrznego. Tam komórki słuchowe ślimaka przetwarzają fale dźwiękowe w impulsy elektryczne.

Jak można się przekonać, przetwarzanie dźwięku to skomplikowany proces, a kanał słuchowy zewnętrzny odgrywa w tym procesie istotną rolę. Jeśli przewód słuchowy jest patologicznie bardzo mały, zmieniony chorobowo, spuchnięty, zatkany lub uszkodzony, fale dźwiękowe nie mogą prawidłowo przechodzić do dalszych części ucha. W konsekwencji pojawia się niedosłuch przewodzeniowy. Zachowanie zdrowego i czystego przewodu słuchowego jest więc niezbędne do prawidłowego słyszenia.

Które części ucha należy czyścić?

Czyszczona powinna być tylko widoczna część narządu słuchu, czyli małżowina uszna i początek przewodu słuchowego. Nigdy nie należy wprowadzać patyczków higienicznych i innych przedmiotów do kanału słuchowego! Oczyszcza się on samoistnie, dzięki naturalnej migracji komórek woskowiny usznej. Nieprawidłowe korzystanie z patyczków higienicznych może natomiast doprowadzić do przesunięcia woskowiny w głąb kanału i zatkania światła przewodu. W skrajnych przypadkach może też doprowadzić do perforacji błony bębenkowej.

Prawidłowa pielęgnacja przewodu słuchowego

Czyszczenie przewodu słuchowego powinno ograniczać się do usuwania wydzieliny wypływającej do małżowiny usznej. Woskowina znajdująca się w kanale słuchowym zabezpiecza tkanki przed wysuszeniem, pochłania drobnoustroje i zanieczyszczenia, a także zawiera związki o działaniu antybakteryjnym. Nieprawidłowe usuwanie jej za pomocą patyczków higienicznych nie tylko grozi przebiciem błony bębenkowej, ale także zmniejsza naturalne bariery ochronne.

Małżowinę uszną i widoczny przewód słuchowy należy myć codziennie, najlepiej za pomocą wody i łagodnego mydła. Do ucha nie należy wlewać wody pod ciśnieniem. Oczywiście uszy można zanurzać w wodzie, ale po umyciu należy je dokładnie osuszać. Nadmiar wilgoci w połączeniu z ciepłem to idealne warunki do rozwoju drobnoustrojów. Osoby, które często korzystają z basenów i sauny są więc bardziej narażone na infekcje bakteryjne.

Zatkany przewód słuchowy – jak usunąć woskowinę?

Zdarza się, że woskowina uszna gromadzi się w nadmiarze. Sprzyjają temu m.in. noszenie słuchawek dousznych i aparatów słuchowych, wady anatomiczne ucha czy nieprawidłowe, zbyt częste i intensywne czyszczenie uszu i wkładanie do kanału słuchowego patyczków higienicznych. W takich przypadkach przewód słuchowy może być zatkany twardym czopem woskowinowym, co wywołuje objawy takie jak:

• ból ucha, zwłaszcza po kąpieli, kiedy czop pęcznieje;
• świąd, pieczenie, kłucie, drapanie;
• uczucie pełności;
• szumy i piski uszne;
• zaburzenia słuchu, niedosłuch, a nawet utrata słuchu.

Jeśli przewód słuchowy jest zatkany w niewielkim stopniu i nie pojawiają się bardzo dokuczliwe objawy, można spróbować usunąć go samodzielnie. Pod żadnym pozorem nie należy jednak wyciągać woskowiny mechanicznie, przy użyciu jakichkolwiek przedmiotów. Wydzielinę należy zmiękczyć, stosując przeznaczone do tego celu krople lub spraye. W celu osuszenia tkanek i redukcji obrzęku można stosować np. wyrób medyczny LIX na bazie glicerolu i lidokainy. Jeśli po 3 dniach stosowania nie dojdzie do poprawy, należy zgłosić do lekarza, który oceni stan ucha pacjenta i zaleci odpowiednie postępowanie.

Spuchnięty przewód słuchowy – co zrobić?

Spuchnięty przewód słuchowy jest charakterystycznym objawem tzw. ucha pływaka. To zapalenie ucha zewnętrznego będące następstwem długotrwałego przebywania w wilgotnym środowisku, np. w zbiorniku wodnym. W wyniku niedostatecznego osuszenia kanału słuchowego dochodzi do namnażania drobnoustrojów i pojawienia się stanu zapalnego.

Narząd słuchu narażony jest na infekcje, podrażnienia i urazy, co często objawia się obrzękiem. Jeśli przewód słuchowy jest spuchnięty, przyczyną może być również:

• otarcie, zadrapanie, drobne rany skóry przewodu, spowodowane np. patyczkiem higienicznym, a w przypadku małych dzieci także próbą włożenia ciała obcego do ucha;
• alergia;
• choroby skóry, w tym łuszczyca, łojotokowe zapalenie skóry lub egzema;
• stan zapalny spowodowany infekcją wirusową, bakteryjną lub grzybiczą.

Pomocny przy spuchniętym przewodzie jest wyrób medyczny LIX – krople o działaniu osmotycznym. Obrzęk to nic innego jak nadmiar płynu gromadzącego się w tkankach. Z kolei glicerol zawarty w wymienionych kroplach jest substancją, która pochłania nadmiar wilgoci, a tym samym redukuje opuchliznę przewodu słuchowego. Jeśli jednak nieznana jest przyczyna obrzęku, warto poradzić się lekarza. Schorzenia uszu o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym mogą wymagać stosowania leków o działaniu ukierunkowanym na dany patogen.

Źródła:

1. Bartoszewicz R., Zarębska P., Bruzgielewicz A., Niemczyk K.: Zapalenie ucha zewnętrznego. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2012, 110–116. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2084530812700199 (data odczytu: 25.11.2023).
2. Cieślar K., Zmysł słuchu, „Neutrino” 2014, nr 14, s. 1-4, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/247720/cieslar_zmysl_sluchu_2014.pdf (data odczytu: 25.11.2023).

LIX/14621/12/23

Strona główna » Archives for admin

Spuchnięte ucho to częsta dolegliwość u dziecka, ale także u osób dorosłych. Jeśli ucho jest spuchnięte w środku, najprawdopodobniej przyczynę stanowi obrzęk wywołany stanem zapalnym. Za obrzęk może odpowiadać także podrażnienie, uraz lub alergia. Sprawdź, co zrobić po zaobserwowaniu spuchniętego i czerwonego ucha!

Spuchnięte ucho – jak powstaje obrzęk?

Opuchlizna tkanek powstaje w wyniku gromadzenia się płynu, który jest wydzielany w następstwie reakcji odpornościowych, w tym stanu zapalnego. Jeśli ucho jest spuchnięte w środku, oznacza to, że czynnik drażniący spowodował obrzęk błony śluzowej wyściełającej trąbkę słuchową (trąbkę Eustachiusza), prowadząc do jej niedrożności. Jeżeli opuchlizna narasta, dochodzi do zmiany ciśnienia wewnątrz ucha, a w konsekwencji do obrzęku błony bębenkowej i wzmożonego wydzielania śluzu.

Warto zaznaczyć, że narząd słuchu może być spuchnięty z różnych przyczyn. Za obrzęk nie zawsze odpowiadają drobnoustroje chorobotwórcze (wirusy, bakterie, grzyby), ale także alergeny, urazy mechaniczne, choroby dermatologiczne czy podrażnienia.

Spuchnięte i czerwone ucho – infekcja ucha zewnętrznego

Ucho zewnętrzne to małżowina i przewód słuchowy zewnętrzny. Stan zapalny w jego obrębie zwykle jest spowodowany drobnoustrojami, które przedostają się do ucha ze środowiska zewnętrznego. Infekcję tej części ucha określa się potocznie jako ,,ucho pływaka”, ponieważ wilgoć i ciepło zwiększają ryzyko wnikania patogenów do tkanek. Jednak spuchnięte ucho najczęściej obserwuje się u dziecka, ponieważ to najmłodsi, ze względu na deficyt odporności, chorują najczęściej. Poza obrzękiem i zaczerwienieniem tkanek do objawów zapalenia ucha zewnętrznego należą także:

• swędzenie małżowiny usznej i przewodu słuchowego,
• ból ucha,
• wysypka, krwiste pęcherze i czerwone plamki,
• zaburzenia słyszenia,
• niekiedy objawy ogólnoustrojowe, m.in. osłabienie, podwyższona temperatura ciała, bóle głowy.

Przyczyną obrzęku ucha może być także grzybicze zakażenie narządu słuchu. Dotyczy ono zazwyczaj jego zewnętrznej części. Infekcja grzybicza może rozwinąć się m.in. w wyniku nadmiernej ekspozycji ucha na wilgoć, a także jako następstwo chorób dermatologicznych, takich jak łuszczyca czy AZS.

Spuchnięte ucho w środku – zapalenie ucha środkowego

Za obrzęk ucha w środku może odpowiadać zapalenie ucha środkowego. I w tym przypadku chorują najczęściej dzieci, co jest związane z niedostatecznie rozwiniętą trąbką słuchową. W przeciwieństwie do ,,ucha pływaka” przy tym schorzeniu drobnoustroje zwykle przedostają się do ucha z nosa i gardła właśnie przez krótką trąbkę Eustachiusza. Zapalenie ucha środkowego zwykle jest więc powikłaniem po wcześniej przebytej infekcji górnych dróg oddechowych. Przyczyną najczęściej są wirusy, nieco rzadziej bakterie i grzyby.

Wyróżnia się ostre, przewlekłe i wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Postać ostra wywołuje objawy takie jak:

• silny ból ucha,
• kłucie i pieczenie w uchu,
• zaburzenia słuchu,
• szumy uszne,
• gorączka,
• u dziecka często wymioty i biegunki,
• ogólne osłabienie,
• tkliwość małżowiny usznej,
• wyciek z ucha.

W przebiegu zapalenia ucho jest spuchnięte w środku, a za błoną bębenkową gromadzi się wydzielina. Może to powodować uczucie rozpierania i intensywny ból. W wyniku napierania płynu na błonę bębenkową niekiedy dochodzi do jej perforacji (pęknięcia). Wówczas dolegliwości bólowe zwykle mijają i pojawia się wysięk z ucha, niekiedy z domieszką ropy lub krwi. Obecność wypływającej wydzieliny obserwuje się też przy wysiękowym zapaleniu ucha. Przy takiej postaci infekcji mogą nie występować dolegliwości bólowe, natomiast zauważa się pogorszenie słuchu i uczucie wilgoci.

Spuchnięte ucho a alergia

Za spuchnięte ucho może odpowiadać także alergia. Uczulenie na pyłki roślin, roztocza kurzu domowego czy nawet składniki pokarmowe lub związki zawarte w przedmiotach, które mają kontakt ze skórą wokół uszu (na przykład w okularach, słuchawkach), może wywoływać objawy w obrębie małżowiny i przewodu słuchowego. Jeśli za spuchnięte ucho odpowiadają alergeny, zwykle występują także inne symptomy, takie jak kaszel, kichanie, łzawienie oczu, swędzenie i pieczenie skóry czy wysypka.

O czym jeszcze może świadczyć spuchnięte ucho?

Poza chorobami infekcyjnymi za spuchnięte ucho może odpowiadać również stan zapalny chrząstki. Nawracające zapalenie chrząstek jest schorzeniem o nieznanych przyczynach. W jego przebiegu objawy zwykle rozwijają się nagle, a po pewnym czasie ustępują. Choroba ma charakter nawrotowy i prowadzi do stopniowej degradacji chrząstek, nie tylko w obrębie ucha. W jej przebiegu pojawia się obrzęk i silne zaczerwienienie skóry, a także ból i tkliwość ucha.

Jeśli natomiast opuchlizna występuje za uchem i towarzyszy jej ból przy dotyku, możliwą przyczyną jest zapalenie wyrostka sutkowatego (kości wyczuwalnej za uchem). To powikłanie po infekcji, za które odpowiadają drobnoustroje bakteryjne, przedostające się do wyrostka sutkowatego.

Obserwując spuchnięte ucho u dziecka, można podejrzewać także obecność ciała obcego. Jeśli w przewodzie słuchowym zalega drobny przedmiot, może dojść do podrażnienia i obrzęku tkanek. Opuchlizna może być spowodowana także podrażnieniem przez detergenty, zanieczyszczenia lub uraz mechaniczny. Niewykluczone również, że ucho jest spuchnięte po zadrapaniu, uderzeniu czy ukąszeniu przez owada.

Obrzęk ucha może mieć również przyczynę bardzo prozaiczną i być następstwem wizyty w salonie piercingu. Spuchnięte ucho po przebiciu chrząstki jest z reguły normalnym stanem, a obrzęk może utrzymywać się od 7 do 14 dni po przekłuciu. W tym czasie należy dbać się o ranę według zaleceń i unikać ruszania kolczykiem. Spuchnięte ucho od kolczyka powinno zaniepokoić, jeśli z rany sączy się gęsta i lepka wydzielina, mogąca wskazywać na infekcję bakteryjną.

Domowe i apteczne sposoby na spuchnięte ucho

Leczenie spuchniętego ucha zależy od przyczyny. Jeśli występują jakiekolwiek niepokojące objawy, które wskazują na uszkodzenie struktur ucha, warto skonsultować się z lekarzem, który po badaniu zaleci odpowiednie postępowanie.

Infekcje wirusowe ucha, które towarzyszą przeziębieniu, można w pierwszych dniach leczyć samodzielnie. Pomocne są domowe sposoby, które polegają przede wszystkim na łagodzeniu bólu i obrzęku oraz nawilżaniu tkanek. Do takich metod zalicza się głównie inhalacje, które redukują podrażnienie błony śluzowej. Można również sięgnąć po środki przeciwbólowe dostępne bez recepty.

Jeśli jednak objawy nie ustępują po kilku dniach lub się nasilają, należy udać się do lekarza. W przypadku nadkażenia bakteryjnego konieczna może okazać się antybiotykoterapia. Z kolei grzybicze zapalenie ucha wymaga zastosowania leków przeciwgrzybiczych.

Domowe sposoby na obrzęk ucha sprawdzają się także przy urazach mechanicznych. Jeśli za obrzęk odpowiada uderzenie, warto stosować zimne okłady. Z kolei alergiczny nieżyt ucha zwykle wymaga przyjmowania doustnych preparatów przeciwhistaminowych.

W przypadku zapalenia ucha zewnętrznego, narażenia na wilgoć i podrażnienia tkanek, wywołanego na przykład detergentami lub noszeniem słuchawek dousznych, można stosować wyrób medyczny LIX. To krople, które redukują obrzęk dzięki działaniu osmotycznemu glicerolu. Zawierają także lidokainę, która uśmierza ból ucha, co jest pomocne przy stanach zapalnych.

Źródła:

1. Hossmann-Poznańska E., Dzierżanowska D., Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_zapalenie_ucha_zewnetrznego_tekst.pdf (dostęp: 27.10.2023).
2. Jankowska A., Pośpiech L., Jankowski A., Rola alergii w wysiękowym zapaleniu ucha środkowego u dzieci, „Adv Clin Exp Med” 2004, 13(3), 491-496.
3. Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2011; 5(4), 287-294, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/17972/14173 (dostęp: 27.10.2023).