Gdzie kupić

artykuły

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Choroba Ménière’a to rzadko występujące schorzenie ucha wewnętrznego, które objawia się między innymi nagłymi zawrotami głowy, szumami usznymi i postępującym ubytkiem słuchu. Na chorobę Ménière’a najczęściej cierpią osoby między 30. a 50. rokiem życia. Diagnostyka bywa trudna i długotrwała, a leczenie często wymaga także stosowania odpowiedniej diety. Dowiedz się więcej o możliwych przyczynach schorzenia i objawach występowania choroby.

Spis treści:

  1. Czym jest choroba Ménière’a?
  2. Jakie są objawy choroby Ménière’a?
  3. Możliwe przyczyny choroby Ménière’a
  4. Choroba Ménière’a – diagnostyka i rozpoznanie choroby 
  5. Jak wygląda leczenie choroby Ménière’a?
  6. Choroba Ménière’a – jakie znaczenie ma dieta?
  7. Choroba Ménière’a – jak sobie radzić z zawrotami głowy?

Czym jest Choroba Ménière’a?

Jednym ze stosunkowo rzadko występujących schorzeń uszu jest choroba Ménière’a, która dotyczy struktur ucha wewnętrznego. Przypadłość bywa określana także jako wodniak endolimfatyczny lub wodniak błędnika.

Aby wyjaśnić, co to jest choroba Ménière’a, warto przybliżyć budowę ucha wewnętrznego. Otóż ta część narządu słuchu składa się z błędnika kostnego, którego najważniejszymi elementami są:

  • przedsionek wypełniony płynem, którego zadaniem jest odbieranie drgań mechanicznych;
  • kanał nazywany ślimakiem, w którym zlokalizowany jest właściwy narząd słuchu; odpowiada za odbieranie drgań i przekazywanie impulsów nerwowych do ośrodka słuchu;
  • kanały półkoliste znajdujące się w błędniku błoniastym, które pełnią funkcję narządu równowagi, informują mózg o położeniu ciała w przestrzeni; warto wyjaśnić, że błędnik błoniasty jest workiem łącznotkankowym o skomplikowanej budowie; ta część jest zlokalizowana w błędniku kostnym, w niej natomiast znajduje się śródchłonka (endolimfa), której ruchy pobudzają właściwe receptory słuchu i równowagi.

Przebieg choroby Ménière’a nie jest dokładnie poznany. Przypuszcza się, że schorzenie polega na nadmiernym gromadzeniu się płynu w błędniku błoniastym. Inna teoria zakłada, że problemem są zaburzenia przepływającej śródchłonki, a zwiększone ciśnienie odpowiada za objawy chorobowe.

Zalegający płyn prowadzi do ścieńczenia i rozerwania błędnika błoniastego. Konsekwencją uszkodzenia tkanki jest wylewanie się endolimfy, co prowadzi do uszkodzenia nerwu przedsionkowo-ślimakowego, łączącego ucho wewnętrzne z mózgiem. Funkcją tego nerwu jest przekazywanie informacji słuchowych do mózgu. Po okresie uszkodzeń choroba Ménière’a przechodzi w fazę gojenia. Następnie proces się powtarza.

Jakie są objawy choroby Ménière’a?

Za objawy choroby Ménière’a odpowiada zwiększone ciśnienie endolimfy. Pod wpływem nieprawidłowości pojawiają się dolegliwości takie jak:

  • zawroty głowy, często bardzo silne, uniemożliwiające prawidłowe funkcjonowanie;
  • zaburzenia równowagi;
  • szumy uszne;
  • uczucie pełności w uchu;
  • pogorszenie słuchu, najczęściej o charakterze postępującym.

Silne zawroty głowy mogą przyczyniać się nawet do pojawienia się nudności i wymiotów.

Choroba Ménière’a zwykle wywołuje objawy występujące okresowo, ale w niektórych przypadkach mogą przyjąć postać utrwaloną. Częstotliwość okresów zaostrzeń jest różna – u niektórych objawy pojawiają się kilka razy dziennie, u innych kilka razy w roku. Napad dolegliwości może trwać od kilku minut do kilku godzin. Schorzenie najczęściej dotyczy jednego ucha, bardzo rzadko występuje jednocześnie obustronnie. Niemniej jednak w części przypadków po wielu latach upośledzenie słuchu rozwija się także w drugim uchu. Dokuczliwe szumy uszne i zawroty głowy trwają od kilku minut do nawet wielu godzin.

Możliwe przyczyny choroby Ménière’a

Niestety, choroba Ménière’a jest schorzeniem, którego etiologia nie została dokładnie poznana. Określono jednak czynniki, które mogą odpowiadać za rozwój schorzenia. Jako możliwe przyczyny choroby Ménière’a wymienia się:

  • predyspozycje genetyczne – prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta u osób, których członkowie rodziny mieli stwierdzone to schorzenie;
  • infekcje wirusowe – choroba Ménière’a jest częściej diagnozowana u osób, które wcześniej przeszły zakażenie wirusem HPV (opryszczki), Epsteina-Barr, cytomegalii;
  • infekcje bakteryjne – na przykład kiła wrodzona i nabyta, borelioza z Lyme;
  • wady anatomiczne – ryzyko zachorowania wzrasta u osób z niedostatecznie wykształconą kością skroniową;
  • zaburzenia metaboliczne – mogą być przyczyną zwiększonej produkcji endolimfy;
  • zaburzenia immunologiczne – stwierdzono obecność kompleksów immunologicznych w woreczku błędnika błoniastego, dlatego przypuszcza się, że choroba może mieć podłoże immunologiczne;
  • zaburzenia naczyniowe – u części chorych przed wystąpieniem objawów choroby Ménière’a pojawiały się migreny, stąd przypuszczalny związek z nieprawidłowościami naczyniowymi.

Choroba Ménière’a – diagnostyka i rozpoznanie choroby

Jeśli na podstawie objawów zgłaszanych lekarzowi podczas wywiadu podejrzewana jest choroba Ménière’a, dalsza diagnostyka jest niezbędna. Schorzenie wymaga odpowiedniego postępowania, ponieważ nieleczone może prowadzić do trwałego niedosłuchu odbiorczego lub utraty słuchu, a także utrzymujących się zaburzeń równowagi. Niestety, otolaryngologia nie dysponuje testem, który pozwoliłby na stuprocentowe potwierdzenie, że przyczyną dolegliwości jest choroba Ménière’a. Diagnostyka obejmuje przede wszystkim badania różnicujące. Dzięki nim możliwe jest wykluczenie innych przyczyn. Badania to między innymi:

  • badania słuchu: audiometria tonalna, słowna, impedancyjna czy odpowiedzi wywołanych z pnia mózgu;
  • badania układu równowagi: otoneurologiczne, videonystagmografia;
  • badania obrazowe: rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa;
  • komputerowa posturografia dynamiczna;
  • konsultacje neurologiczne i okulistyczne.

Jak wygląda leczenie choroby Ménière’a?

Choroba Ménière’a to schorzenie przewlekłe i nieuleczalne. Praktykowane metody postępowania mają na celu przede wszystkim złagodzić objawy i poprawić komfort życia. Odpowiednie leczenie może też wydłużyć okres remisji (wycofania objawów) nawet do wielu lat.

Leczenie zależy od nasilenia objawów i zaawansowania choroby, a metody postępowania zawsze powinny być dobierane indywidualnie. U osób ze zdiagnozowaną chorobą Ménière’a można stosować leczenie farmakologiczne, chirurgiczne i objawowe. Zalecana jest także zmiana pewnych nawyków.

Środkami farmakologicznymi stosowanymi przy chorobie Ménière’a są między innymi:

  • leki redukujące napady zawroty głowy;
  • leki moczopędne;
  • leki poprawiające krążenie krwi w uchu wewnętrznym;
  • glikokortykosteroidy podawane do ucha;
  • leki przeciwhistaminowe;
  • antybiotyki (podawane też bezpośrednio do jamy bębenkowej).

Z kolei leczenie operacyjne choroby Ménière’a polega na przecięciu nerwu przedsionkowego lub chirurgicznym wytworzeniu przetoki śródchłonki. Takie zabiegi wykonywane są w ostateczności, gdy inne formy leczenia nie przynoszą poprawy.

Choroba Ménière’a – jakie znaczenie ma dieta?

Przy chorobie Ménière’a, poza leczeniem farmakologicznym, duże, a wręcz kluczowe znaczenie ma styl życia. Do niefarmakologicznych metod postępowania zalicza się przede wszystkim stosowanie odpowiedniej diety.

Jeśli została stwierdzona choroba Ménière’a, zalecana dieta powinna być uboga w sód, ponieważ ten pierwiastek kontroluje ilość płynów pozakomórkowych. Warto więc zrezygnować z potraw solonych – ilość chlorku sodu nie może przekraczać 2 gramów w ciągu doby. Dla porównania – łyżeczka do herbaty ma pojemność 5 gramów. Niecałe pół płaskiej łyżeczki soli powinno więc wystarczyć do solenia wszystkich potraw spożywanych w ciągu dnia.

Dlaczego rezygnacja z soli przez osoby ze stwierdzoną chorobą Ménière’a jest tak ważna? Podejrzewa się, że spadek sodu we krwi przyczynia się do zwiększenia aldosteronu. Hormon ten prowadzi do zmniejszenia śródchłonki w błędniku błoniastym.

Warto więc zastąpić sól ziołami, takimi jak m.in.:

  • lubczyk,
  • czosnek,
  • imbir,
  • papryka,
  • oregano.

Dieta przy chorobie Ménière’a nie powinna zawierać produktów solonych, wysokoprzetworzonych i tych z dodatkiem glutaminianu sodu, oznaczanego na opakowaniach symbolem E621. Warto też unikać potraw typu fast food, wędzonych ryb i mięsa, gotowych mieszanek przypraw (typu kostki rosołowe), a także dań do przygotowania z proszku czy słonych przekąsek. Niewskazane są także żółte sery i warzywa konserwowe.

Ważne w zdrowej diecie jest wypijanie dużej ilości płynów. Jaka jest zależność pomiędzy chorobą Ménière’a a piciem wody? Otóż duża ilość wody wypijanej w ciągu dnia wpływa korzystnie na homeostazę w obrębie ucha wewnętrznego. Niedostateczna ilość wody sprawia, że zostaje ona zatrzymana w organizmie, a to sprzyja tworzeniu się obrzęków i gromadzeniu się endolimfy. W praktyce zatem im więcej pijemy, tym mniej płynów gromadzi się w tkankach, a organizm jest lepiej i efektywniej nawadniany.

Choroba Ménière’a – jak sobie radzić z zawrotami głowy?

Zmiana nawyków żywieniowych pozwala na poprawę zdrowia wielu pacjentów. Jak jeszcze radzić sobie z objawami? Choroba Ménière’a może nasilać się w wyniku stresu, który między innymi podnosi ciśnienie krwi, dlatego ważny jest spokój emocjonalny oraz nauka metod radzenia sobie ze stresorami.

Wiele osób mających to schorzenie stwierdza też, że poprawę obserwują po odpoczynku. Jeśli więc pojawiają się objawy, warto wypić szklankę wody i wypróbować, jak działa drzemka.

Ponadto przy chorobie Ménière’a bardzo ważne jest unikanie używek. Nikotyna i alkohol działają niekorzystnie na układ krążenia, zaburzają ciśnienie i gospodarkę mineralną. Należy więc wykluczyć je z codziennej diety, a przynajmniej ograniczyć do minimum. Niekorzystnie przy chorobie Ménière’a działa także kofeina, która może nasilać szumy uszne. Trzeba więc zrezygnować z kawy, napojów energetyzujących i gazowanych napojów słodzonych typu cola.

 

Źródła:

  1. M. Zagor, P. Czarnecka, M. Janoska-Jaździk, Choroba Meniere’a, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106005,choroba-menirea [dostęp: 28.04.2023].
  2. C.A. Foster, Optimal management of Ménière’s disease, „Therapeutics and Clinical Risk Management” 2015, 11, s. 301–307, DOI: 10.2147/TCRM.S59023 [dostęp: 28.04.2023].
  3. K. Niemczyk, K. Pierchała, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w chorobie Ménière’a, “Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2012, 3 (1), s. 220–226, https://otorhinolaryngologypl.com/api/files/view/4807.pdf [dostęp: 28.04.2023].
Krew z ucha – czego jest objawem?

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Jeśli zauważasz krew wyciekającą z ucha, nawet w niewielkiej ilości, koniecznie sprawdź, jakie mogą być przyczyny. Taki objaw może wskazywać na drobny uraz, ale także rozwijający się stan zapalny ucha środkowego. Ze względu na delikatność struktur ucha nie należy lekceważyć żadnych nieprawidłowości. Wymieniamy, z jakich powodów z ucha może wypływać krew!

  1. Krew z ucha u dziecka po czyszczeniu patyczkiem
  2. Przyczyny krwi z ucha – ciało obce i uraz
  3. Krew z ucha przy zapaleniu
  4. Krew z ucha – inne możliwe przyczyny

Krew z ucha u dziecka po czyszczeniu patyczkiem

Najczęściej krew z ucha wypływa w niewielkiej ilości. Zauważamy ją np. po czyszczeniu uszu patyczkiem u dziecka lub u siebie. Już w tym momencie warto zaznaczyć, że patyczki higieniczne służą jedynie do ostrożnego oczyszczania małżowiny usznej. Nie powinny być wkładane do delikatnego przewodu słuchowego, ponieważ to właśnie niewłaściwa higiena ucha jest uznawana za najczęstszą przyczynę podrażnień mechanicznych, które objawiają się wyciekiem krwi z ucha.

Jednorazowe otarcia delikatnej skóry przewodu słuchowego, nawet jeśli są bardzo drobne, powinny być odpowiednio leczone. Każde przerwanie ciągłości naskórka stwarza ryzyko nadkażenia. W konsekwencji może rozwijać się zapalenie ucha zewnętrznego, potocznie określane jako ucho pływaka, lub zapalenie ucha środkowego. Oba schorzenia często dotykają dzieci, ponieważ drobnoustroje wirusowe i bakteryjne mogą przedostawać się do uszu nie tylko ze środowiska zewnętrznego, lecz także z gardła. Dzieci natomiast, ze względu na deficyt odporności i krótszą trąbkę słuchową łączącą gardło z uszami, są najbardziej podatne na infekcje.

Drobne podrażnienia przewodu słuchowego mogą być spowodowane także gromadzeniem się wody w uchu, np. po kąpieli na basenie, czy noszeniem słuchawek dousznych. Czop woskowinowy czy stosowanie niektórych detergentów także osłabia bariery ochronne naskórka, przez co może dochodzić do urazów i pęknięć, które objawiają się poprzez wysuszenie skóry, świąd, pieczenie, a nawet krew z ucha.

W wymienionych przypadkach można stosować specjalny wyrób medyczny, np. LIX na bazie glicerolu i lidokainy. Preparaty w kroplach są przeznaczone dla dzieci i dorosłych. Ich zadaniem jest osuszenie tkanek, zmniejszenie obrzęku i redukcja bólu. Preparat łagodzi również podrażnienia oraz zmiękcza woskowinę uszną w przypadku, gdy samoistne oczyszczanie ucha jest utrudnione.

Jednak żadne krople nie powinny być stosowane przy podejrzeniu perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej. Jeśli więc zauważysz na patyczku krew w dużej ilości, zwłaszcza jeżeli patyczek został niewłaściwie włożony (zbyt głęboko) do przewodu słuchowego, miej na uwadze, że mogło dojść do przebicia cienkiej błony, co wymaga konsultacji z lekarzem i odpowiedniego leczenia.

Przyczyny krwi z ucha – ciało obce i uraz

Zdarza się, że pojawienie się krwi jest objawem obecności ciała obcego w uchu, zwłaszcza w przypadku najmłodszych z niezwykłą wyobraźnią. Drobne przedmioty o ostrych krawędziach mogą być bezpośrednią przyczyną uszkodzenia struktur ucha.

W przypadku podejrzenia, że dziecko włożyło ciało obce do ucha, należy udać się do lekarza. Samodzielną próbę jego usunięcia podejmuje się tylko w przypadku przedmiotów o owalnym kształcie i dobrze widocznych w kanale słuchowym. Jeśli natomiast widzisz, że z ucha wypływa krew, udaj się do laryngologa.

Krew może wyciekać z ucha także po silnym uderzeniu w głowę. Zdarza się to zwłaszcza po wypadkach samochodowych czy pozornie mniej poważnych incydentach, np. podczas zabawy na rowerze, hulajnodze, deskorolce. Wówczas, poza uszkodzeniem narządu słuchu, może dojść do złamania kości czaszki i przerwania naczyń krwionośnych.

Krwawienie z ucha pojawiające się na skutek upadku zawsze należy pilnie skonsultować z lekarzem, szczególnie jeśli towarzyszą temu zaburzenia równowagi, wymioty i silny ból głowy. Przy podejrzeniu urazu głowy specjalista powinien określić, czy doszło do złamania podstawy czaszki i innych niebezpiecznych następstw. Jeśli krew wypływa razem z wodnistą wydzieliną, stan ten może wskazywać na wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego, co bezpośrednio zagraża życiu. W takiej sytuacji należy jak najszybciej udać się do lekarza.

Za wyciek krwi z ucha może odpowiadać także uraz akustyczny. Narażenie na wysoki dźwięk daje natychmiastowe objawy, takie jak: szumy uszne, ból, niedosłuch lub utrata słuchu, zawroty głowy, dekoncentracja. Jeśli pojawia się również wyciek krwi z ucha, najprawdopodobniej doszło do pęknięcia błony bębenkowej pod wpływem dźwięku o wysokiej częstotliwości i ciśnienia w uchu.

Krew z ucha przy zapaleniu

Sama żywoczerwona krew z ucha wskazuje na uraz lub podrażnienie. Jeśli natomiast wyciekająca wydzielina jest krwisto-ropna, najprawdopodobniej przyczyną jest ostre zapalenie ucha środkowego. To schorzenie częściej dotyczy dzieci, ale zachorować mogą również osoby dorosłe.

Zapalenie ucha u dziecka może objawiać się niepokojem, niechęcią do jedzenia i picia, a także wysoką gorączką sięgającą nawet 40 stopni Celsjusza. Chorobie towarzyszy ból ucha, zwykle jednostronny, a także szumy uszne, niedosłuch, swędzenie i obrzęk tkanek. Z kolei krew z ucha przy zapaleniu może pojawić się w momencie pęknięcia błony bębenkowej pod wpływem gromadzącej się wydzieliny, która napierając na membranę, powoduje jej perforację. Charakterystyczne jest wówczas nagłe ustąpienie dolegliwości bólowych.

Niekiedy pojawia się również ostry ból ucha u dziecka bez gorączki, co dotyczy przede wszystkim przewlekłego zapalenia ucha środkowego. W niektórych przypadkach infekcja przyjmuje postać przewlekłą z wysiękiem lub bez. Przy wysiękowym zapaleniu ucha mogą nie występować inne objawy, poza ropną lub ropno-krwistą wydzieliną z ucha.

Krew z ucha – inne możliwe przyczyny

W rzadszych przypadkach przyczyną krwawienia są choroby niedotyczące narządu słuchu. Szczególnie niepokojące są nagłe epizody, kiedy krew leci z ucha w postaci obfitego wylewu. Może to dotyczyć osób chorujących na nadciśnienie tętnicze lub przyjmujących leki przeciwkrzepliwe. Wówczas nawet niewielki uraz lub zmiana ciśnienia może powodować krwawienie z ucha.

Jako kolejną możliwą przyczynę obecności krwi w uchu wymienia się pęknięcie czyraka zlokalizowanego w przewodzie słuchowym. Towarzyszy temu ból, który jest bardzo silny. Choroba zwykle jest spowodowana infekcją o podłożu bakteryjnym, która powoduje zapalenie mieszków włosowych i tworzenie się zmian skórnych wypełnionych ropną wydzieliną. Za pojawienie się wycieku z ucha mogą odpowiadać także zmiany nowotworowe w obrębie struktur ucha wewnętrznego, środkowego i zewnętrznego. Każde krwawienie, zwłaszcza powtarzające się lub obfite, warto więc skonsultować z lekarzem.

 

Źródła:

  1. Hassmann-Poznańska E., Krew z ucha: przyczyny i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/74772,krwawienie-z-ucha (dostęp: 31.03.2023).
  2. Wiercińska M., Ostre i przewlekłe zapalenie ucha środkowego: przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego (dostęp: 31.03.2023).
Łuszczyca ucha

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

W przebiegu zmian łuszczycowych na skórze pojawiają się charakterystyczne plamy, grudki, wykwity i suche płaty. Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, zapalną, o podłożu genetycznym, ale istotne znaczenie odgrywają w niej także czynniki środowiskowe. Niekiedy zmiany obejmują struktury małżowiny, okolicę za uchem i przewód słuchowy — wówczas mamy do czynienia z łuszczycą ucha. Dowiedz się więcej o przyczynach, objawach i sposobach leczenia łuszczycy na tej partii ciała!

Łuszczyca — co to za choroba?

Łuszczyca może rozwinąć się u osób w każdym wieku, ale najczęściej pierwsze objawy występują u osób młodych, między 20. a 40. rokiem życia. Chorują zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Szacunkowo ten problem dotyczy ok. 4–5 % populacji, głównie rasy białej. To dermatologiczna choroba skóry, której towarzyszy stan zapalny i obecność charakterystycznej łuski. Zmiany pojawiają się na różnych obszarach ciała, głównie na łokciach, zgięciach kolan, dłoniach, stopach i tułowiu.

Choroba często obejmuje również skórę głowy. Początkowo może przypominać łupież. Specyficzne wykwity niemal zawsze dotyczą obszarów owłosionych — linii włosów, brwi, okolicy za uchem. Niekiedy zmiany obejmują dużą powierzchnię skóry, innym razem występują miejscowo. Ze względu na bliskość obszarów owłosionych chorzy często zmagają się z łuszczycą ucha. Wówczas zmiany mogą pojawić się na małżowinie, ale niekiedy dotyczą także przewodu słuchowego zewnętrznego. Choroba raczej nie rozwija się wewnątrz ucha, niemniej, ze względu na wywoływane podrażnienia, stanowi poważne ryzyko nadkażenia i rozwoju stanu zapalnego ucha zewnętrznego.

Jakie zmiany choroba wywołuje w budowie skóry?

Chorobie towarzyszy stan zapalny skóry, a także nieprawidłowy proces proliferacji naskórka. U osób zdrowych komórki naskórka migrują w kierunku jego powierzchni i stopniowo zostają zastępowane przez nowe. To naturalny proces keratynizacji (złuszczania), który trwa ok. 28 dni. Jeśli przebiega płynnie, zostaje niezauważony i pozwala na odnowę naskórka. Z kolei w przypadku łuszczycy ten proces jest znacznie skrócony, nawet do zaledwie kilku dni. W konsekwencji martwe komórki naskórka nie złuszczają się należycie, a gromadzą, przyjmując postać suchych płatów, wyraźnie odgraniczonych od zdrowej skóry. Takie zmiany określa się jako łuski, ponieważ składają się z wielu nagromadzonych warstw. Te z kolei znajdują się na rumieniowych plamach.

Charakterystyczne w przebiegu łuszczycy są dwa objawy widoczne po zdrapaniu blaszki. Jednym z nich jest objaw świecy stearynowej — skóra pod łuską jest błyszcząca, wygląda, jakby była pokryta cienką warstwą wosku. Drugi to objaw Auspitza — obecność kropelek krwi. U osób z łuszczycą występuje jeszcze jedna specyficzna cecha. To tzw. objaw Koebnera, który polega na tym, że w miejscu przerwania ciągłości tkanek, nawet na zdrowej skórze w okresie remisji, po kilku dniach rozwijają się zmiany łuszczycowe.

Warto jednak podkreślić, że istnieją różne typy tej choroby. Najczęściej spotykana jest łuszczyca zwykła (z charakterystyczną blaszką). Z kolei łuszczyca krostkowa cechuje się obecnością ropnych krost. Wymienia się też łuszczycę stawową, drobnogrudkową, kropelkową czy paznokci.

Najczęstsze objawy łuszczycy ucha

Zwykle w pierwszej kolejności na skórze pojawiają się czerwonobrunatne grudki z łuszczącą się powierzchnią. Wykwit pierwotny może mieć wielkość zaledwie kilku milimetrów. Z czasem zmiany osiągają średnicę kilku centymetrów i są pokryte srebrzystą łuską. Zwykle takim zmianom towarzyszą świąd, ból ucha i ogólny dyskomfort. Wykwitów nie należy jednak drapać, ponieważ przerwanie ciągłości naskórka zwiększa ryzyko zakażeń grzybiczych lub bakteryjnych odpowiedzialnych za zapalenie ucha zewnętrznego.

Jeśli dochodzi do zajęcia przewodu słuchowego, grzybica ucha może odpowiadać za gromadzenie się nadmiaru woskowiny, a nawet zaburzać słuch. Trudnością, zwłaszcza w okresie zaostrzenia objawów, może okazać się noszenie słuchawek, kolczyków czy aparatów słuchowych. Niestety łuszczyca znacznie pogarsza jakość życia pacjenta.

Co odpowiada za to schorzenie? Możliwe przyczyny łuszczycy

Niestety etiologia tej choroby wciąż pozostaje niewyjaśniona. Wiadomo jednak, że łuszczyca jest uwarunkowana genetycznie — ryzyko jej rozwoju wzrasta wielokrotnie u pacjentów, których członkowie rodziny również chorują. Schorzenie to zostało sklasyfikowane jako choroba autoimmunologiczna — w wielu aspektach potwierdzono niewłaściwe funkcjonowanie układu immunologicznego.

Niewątpliwie jest to więc problem zarówno dermatologiczny, ogólnoustrojowy, jak i emocjonalny. Pacjent z łuszczycą musi radzić sobie z poważnymi zmianami skórnymi, które są narażone na infekcje. Niekiedy objawy choroby budzą strach wśród społeczeństwa — zupełnie niepotrzebnie, ponieważ to schorzenie całkowicie niezaraźliwe! Nie zmienia to jednak faktu, że symptomy bywają bardzo nieestetyczne, a to jest częstym źródłem kompleksów czy nawet wycofania z życia towarzyskiego.

Co może powodować zaostrzenie objawów?

Najczęściej łuszczyca występuje w krajach wysokorozwiniętych. Duży wpływ na rozwój i nasilenie zmian mają czynniki środowiskowe, wśród których wymienia się głównie:

  • przewlekły stres;
  • warunki atmosferyczne, zwłaszcza niska wilgotność powietrza, chłód;
  • urazy skóry — zadrapania, skaleczenia;
  • infekcje skórne;
  • przebyte infekcje ogólnoustrojowe, np. zakażenie paciorkowcowe;
  • przyjmowanie niektórych leków, np. związków litu, beta-blokerów;
  • dym papierosowy;
  • alkohol;
  • zaburzenia hormonalne.

Na czym polega diagnostyka tej choroby?

Najczęściej dermatolog stawia diagnozę na podstawie analizy wyglądu zmian skórnych. Przy podejrzeniu łuszczycy, ze względu na jej genetyczne podłoże, ważny jest też wywiad rodzinny. Niekiedy konieczne jest również wykonanie dalszych testów, np. badań histopatologicznych (z próbki pobranej tkanki). Właściwa diagnostyka jest bardzo ważna, ponieważ łuszczyca ucha, a także objawy na innych partiach ciała, niekiedy mogą przypominać inne poważne schorzenia, takie jak toczeń rumieniowaty, grzybica skóry czy łojotokowe zapalenie skóry.

Dostępne sposoby leczenia łuszczycy

W przypadku zmian obejmujących owłosioną skórę głowy i okolice ucha podstawą jest leczenie miejscowe za pomocą odpowiednich preparatów przyspieszających gojenie i redukujących stan zapalny. Do takich środków zalicza się kremy i maści zawierające m.in. kwas salicylowy, mocznik, cygnolinę, a także kortykosteroidy, analogi witaminy D3 (np. kalcypotriol, takalcytol). Do leczenia łuszczycy stosuje się także fototerapię i fotochemioterapię.

Jak pielęgnować ucho ze zmianami łuszczycowymi i unikać zakażenia?

Niezwykle ważna jest prawidłowa pielęgnacja, która pozwala na zmiękczenie blaszek i przyspiesza gojenie. Osoby chore muszą unikać zanieczyszczeń, dlatego kluczowa jest higiena. Chociaż zmiany w obrębie ucha niekiedy bardzo swędzą, pod żadnym pozorem nie należy ich zdrapywać. Małżowinę i widoczną część kanału słuchowego należy tylko delikatnie przemywać i każdorazowo stosować preparaty nawilżające, przeznaczone do pielęgnacji skóry łuszczycowej.

 

Źródła:

  1. Czarniawska-Grzesińska M., Stępień B., Pietrzykowska-Fryca I.: Choroby ucha zewnętrznego najczęściej spotykane w praktyce dermatologicznej. Postępy Dermatologii i Alergologii XXIII; 2006/5.
  2. Bożęcki A.: Praktyczne wskazówki rozpoznawania i leczenia łuszczycy. https://www.czytelniamedyczna.pl/610,praktyczne-wskazlwki-rozpoznawania-i-leczenia-uszczycy.html (data odczytu: 08.12.2022).
  3. Łach K.: Łuszczyca (psoriasis).http://www.korektorzdrowia.pl/wp-content/uploads/krzysztof-c581ach-c581uszczyca-psoriasis.pdf (data odczytu: 08.12.2022).
  4. Wielowieyska-Szybińska D., Wojas-Pelc A.: Przebieg i postępowanie w łuszczycy zwykłej. Post Dermatol Alergol 2012; XXIX, 2: 123–127. https://razemrazniej.pl/wp-content/uploads/2020/02/Przebieg-i-post%C4%99powanie-w-%C5%82uszczycy-zwyk%C5%82ej.pdf (data odczytu: 08.12.2022).
  5. Blades N.: Psoriasis in Your Ears, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/psoriasis-in-ears?fbclid=IwAR0B6d2tOYbE5e2hy73zTwszOUnGHy40Gnw_FFS0pMUZkLqraiNOKIkMkgo (data odczytu: 08.12.2022).
Kłujący ból ucha

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Dolegliwości ze strony narządu słuchu występują bardzo powszechnie, mogą mieć różne podłoże i nasilenie. Do tych szczególnie irytujących należy kłujący ból ucha, który osoba chora może odczuwać w różnych miejscach, ale najczęściej w przewodzie słuchowym i uchu środkowym. Sprawdź, czym mogą być spowodowane objawy o takim charakterze.

Jak rozpoznać kłujący ból ucha?

Ból ma różny charakter. Bywa określany jako silny, ostry, umiarkowany, tępy, napadowy czy właśnie kłujący. Osoba chora czuje wówczas, jakby coś nagle wbijało się w tkanki. Ucisk może być łagodny, zlokalizowany punktowo na określonym obszarze ucha, lub przeszywający, promieniujący do głowy czy szyi. W części przypadków za ból zlokalizowany w środku ucha odpowiadają nieprawidłowości w obrębie tego narządu. Zdarza się też, że dolegliwości bólowe nie mają związku z uchem, a kłucie jedynie promieniuje do niego z innych obszarów poprzez połączenia nerwów.

Możliwy jest również ból ucha bez wyraźnej przyczyny, niezwiązany z żadnym schorzeniem (otalgia). W takim przypadku kłucie mija samoistnie po kilku dniach lub wcześniej. Jeśli tak się nie dzieje lub objawy się nasilają, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu albo laryngologa, który wykluczy bądź potwierdzi inne możliwe powody dolegliwości.

Kłucie przy zatkaniu kanału słuchowego — czop woskowinowy i ciało obce

Istnieją różne przyczyny bólu ucha o charakterze kłującym, jednak najczęstszy powód to nadmierne wydzielanie woszczyny lub obecność ciała obcego w kanale słuchowym. Woskowina w optymalnej ilości chroni struktury ucha środkowego przed zanieczyszczeniami i drobnoustrojami, działa też nawilżająco i natłuszczająco.

Prawidłowo ucho oczyszcza się samoistnie, na drodze naturalnej migracji komórek na zewnątrz, do małżowiny usznej. Jednak wiele czynników wzmaga nadmierną produkcję tej wydzieliny. Są to głównie: nieprawidłowa higiena, zwłaszcza wkładanie do kanału słuchowego patyczków higienicznych, nadmierne czyszczenie uszu, noszenie aparatów słuchowych, korzystanie ze słuchawek dousznych. Do gromadzenia się tzw. korka woskowinowego przyczyniają się także wady anatomiczne ucha i niektóre choroby dermatologiczne. Silny ból ucha lub kłucie może pojawiać się nagle, zwłaszcza po kąpieli. Wówczas pod wpływem wilgoci czop pęcznieje i napiera na tkanki.

Również ciało obce w uchu może powodować dyskomfort, rozpierający i kłujący ból ucha. Taka sytuacja dotyczy zwłaszcza małych dzieci, które mogą włożyć do przewodu słuchowego niewielki przedmiot. Zdarza się też, że do zatkania ucha doprowadza kawałek waty lub owad. Tak drobne elementy raczej nie są bezpośrednią przyczyną bólu, jednak powodują gromadzenie się woszczku, zwiększają też ryzyko zakażenia. Na obecność zanieczyszczeń w uchu często wskazuje wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. W przypadku obecności ciała obcego w uchu lub podejrzenia takiego stanu najbezpieczniej jest udać się do lekarza. Samodzielne próby oczyszczenia przewodu słuchowego mogą doprowadzić do przesunięcia obcego elementu głębiej, a nawet przebicia błony bębenkowej.

Czy to może być objaw zapalenia ucha środkowego?

Kłujący ból ucha jest jednym z objawów zapalenia ucha środkowego. Choroba dotyczy głównie dzieci, ponieważ mają one niedostatecznie rozwiniętą trąbkę słuchową (trąbkę Eustachiusza). Ten kanał łączy ucho środkowe z nosem i gardłem. U najmłodszych jest on szerszy i mniej zagięty, przez co drobnoustroje z gardła z łatwością przedostają się do ucha.

Wirusowe lub bakteryjne zapalenie ucha często jest poprzedzone infekcją górnych dróg oddechowych, m.in. nieżytem nosa, zapaleniem gardła i krtani, zapaleniem oskrzeli, zatok, gardła i migdałków. Choroba częściej rozwija się także u osób z osłabioną odpornością. Przewlekłe lub ostre zapalenia ucha środkowego, poza kłuciem, powoduje również inne objawy, m.in. podwyższoną temperaturę ciała lub gorączkę, wyciek z ucha, objawy grypopodobne, powiększenie węzłów chłonnych, bóle i zawroty głowy.

Ból może być również jednym z objawów choroby obejmującej konkretne elementy ucha środkowego, np. perlaka, zapalenia błony bębenkowej czy zapalenia wyrostka sutkowatego.

Ból i kłucie przy infekcji ucha zewnętrznego

Do często diagnozowanych chorób ucha, które mogą powodować kłucie, należy także zapalenie ucha zewnętrznego, potocznie określane jako ucho pływaka. To schorzenie infekcyjne, dotykające tkanki małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego. Za chorobę zwykle odpowiada patogen bakteryjny (głównie pałeczka ropy błękitnej) lub grzybiczy (np. grzyby pleśniowe z rodzaju aspergillus). Drobnoustroje rozwijają się najlepiej w środowisku wilgotnym i ciepłym, a takie warunki panują wewnątrz ucha. Wnikaniu zarazków sprzyjają także wszelkie otarcia w okolicy ucha.

Co jeszcze może odpowiadać za kłucie w uchu?

Najczęściej niegroźne swędzenie, uczucie zatkania i kłucie może być spowodowane także bólem gardła. Nawet jeśli patogeny chorobotwórcze nie przedostają się do ucha środkowego, to należy pamiętać, że trąbka słuchowa leży w bliskim sąsiedztwie gardła i może ulegać podrażnieniom. Obrzęk natomiast sprawia, że zmianie ulega ciśnienie w uchu, co także może powodować dyskomfort i kłucie.

Do innych możliwych przyczyn kłującego bólu ucha zalicza się m.in.:

  • bóle promieniujące od kręgosłupa szyjnego;
  • porażenie nerwu twarzowego;
  • dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego;
  • zmiany narostowe (guzy, nowotwory);
  • zapalenie tętnicy skroniowej;
  • uraz akustyczny;
  • uraz mechaniczny w obrębie ucha lub czaszki;
  • zapalenie ucha wewnętrznego;
  • alergia;
  • czyrak.

Jak właściwie zbadać o narząd słuchu? Kiedy udać się do lekarza?

Jeśli w uchu pojawia się ból o nieznanej etiologii, nie warto podejmować żadnych kroków na własną rękę. Domowe sposoby ograniczają się do przestrzegania zasad właściwej, bezpiecznej pielęgnacji i ochronie ucha przed nadmiarem wilgoci oraz zanieczyszczeń. Zawsze w razie występowania i utrzymywania się nieprzyjemnych objawów dłużej niż kilka dni, aby uniknąć poważnych powikłań, należy skorzystać z pomocy lekarza. Dotyczy to również sytuacji, kiedy kłującemu bólowi ucha towarzyszą jakiekolwiek niepokojące objawy, np. gdy obserwuje się wyciek z ucha, wysoką gorączkę, ostry ból ucha środkowego czy krwawienie z błony bębenkowej.

W części przypadków konieczne może być stosowanie środków zawierających antybiotyk lub substancję przeciwgrzybiczą. Stan zapalny łagodzi się lekami o działaniu miejscowym lub ogólnoustrojowym. Jeśli natomiast kłujący ból ucha nie ma związku z narządem słuchu, lekarz zaleci odpowiednie badania diagnostyczne.

 

Źródła:

  1. Bartoszewicz R., Zarębska P., Bruzgielewicz A., Niemczyk K.: Zapalenie ucha zewnętrznego. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2012, 110-116. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2084530812700199 (data odczytu: 08.12.2022).
  2. Kukwa A.: Zapalenie ucha środkowego. https://www.termedia.pl/Zapalenie-ucha-srodkowego,8,1721,0,1.html (data odczytu: 08.12.2022).
  3. Wasilewska A.: Kłucie w uchu – co oznacza kłujący ból ucha? wyleczto.pl. https://wylecz.to/laryngologia/klucie-w-uchu-co-oznacza-klujacy-bol-ucha/ (data odczytu: 08.12.2022).
  4. Wiskirska-Woźnica B.: Pozauszne przyczyny bólu ucha. http://kwartalnik.psps.pl/wp-content/uploads/2022/03/protetyka_sluchu_nr9_2022_wiskirska-1.pdf (data odczytu: 08.12.2022).
Pryszcz w uchu

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Ze względu na specyficzną budowę małżowina uszna jest szczególnie podatna na gromadzenie się zanieczyszczeń, a także woskowiny wypływającej z przewodu słuchowego. To z kolei zwiększa ryzyko zatykania porów skórnych i powstawania różnego rodzaju wykwitów. Wbrew pozorom pryszcz w uchu to dość częsta przypadłość. Ze względu na lokalizację już drobna zmiana może być źródłem dużego dyskomfortu. Ponieważ tkanki wyściełające ucho zewnętrzne są delikatne, usuwanie zmian w ich obrębie powinno odbywać się rozważnie. Jak w bezpieczny sposób pozbyć się tego problemu? Dowiedz się więcej!

Czym jest pryszcz w uchu i jakie objawy wywołuje?

W zasadzie pryszcz w uchu niewiele różni się od zmian występujących na innych obszarach ciała. Zwykle przyjmuje postać niewielkiego, kilkumilimetrowego zgrubienia wypełnionego ropną wydzieliną. Otoczka wykwitu może być zaczerwieniona, a skóra wokół niego obrzmiała, za co odpowiada stan zapalny. Niekiedy pryszcz pęka i ropa z domieszką krwi wydostaje się na zewnątrz.

Takie zmiany mogą rozwijać się w różnych miejscach ucha — na małżowinie, na płatku ucha, a także w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego. To bardzo newralgiczna część ciała, dlatego nawet najdrobniejsza krosta w uchu może przysparzać wielu nieprzyjemnych doznań, takich jak:

  • ból ucha;
  • swędzenie;
  • uczucie pełności, wilgoci;
  • pieczenie;
  • kłucie;
  • napięcie skóry;
  • łuszczenie w obrębie zmiany;
  • zaczerwienienie;
  • uczucie ciepłoty.

Najbardziej kłopotliwe są zmiany skórne znajdujące się na początku kanału słuchowego i głębiej. Mogą towarzyszyć im nie tylko silne dolegliwości bólowe, lecz także zaburzenia słuchu. Jeśli pryszcz znajduje się wewnątrz kanału słuchowego lub przy jego ujściu, może powodować gromadzenie się woskowiny albo jej blokowanie. Z kolei gdy wydzielina nie odprowadza się prawidłowo, może dojść do powstania tzw. czopa lub korka woskowinowego. Zaczopowanie może bardzo boleć, staje się też podatne na rozwój infekcji.

Ponadto ta część ciała nie jest dobrze widoczna, dlatego drobną krostkę trudno zauważyć, dopóki nie przybierze sporych rozmiarów i nie przysporzy dolegliwości.

W jaki sposób powstają takie zmiany? Proces rozwoju zaskórników w uchu

Bez względu na miejsce występowania mianem pryszczy określa się wykwity, które pojawiają się w wyniku zablokowania ujścia gruczołów łojowych. Jako bezpośrednie przyczyny tworzenia się pryszczy w uchu (oraz na innych partiach ciała) wymienia się:

  • nadprodukcję sebum, które gromadzi się w gruczołach;
  • nadmierne rogowacenie w obrębie mieszków włosowych — martwe komórki złuszczonego naskórka w zagłębieniach w skórze zatykają ich ujście;
  • zanieczyszczenia, które także blokują kanaliki.

W uchu zwykle powstają zaskórniki. Mogą być one zamknięte (zlokalizowane pod skórą) lub otwarte (z ciemną kropką w środku). Niekiedy zanikają samoistnie, jednak w wyniku gromadzenia się ich treści mogą narastać i powodować stan zapalny. Wówczas drobny zaskórnik powiększa się i przeobraża w pryszcz.

Co może przyczyniać się do powstawania pryszczy w uchu?

Istnieje wiele czynników, które mogą powodować zmiany skórne. Jednak najczęstszą przyczyną powstawania pryszczy w obrębie małżowiny jest niewłaściwa higiena. Rozwojowi tego rodzaju zmian sprzyja głównie brud, który stanowi pożywkę dla bakterii.

Na zmiany tej okolicy ciała narażone są także osoby, u których występuje trądzik. W takich przypadkach często obserwuje się podwyższony poziom produkcji sebum lub skłonność do zatykania porów. Wbrew pozorom ten problem dotyczy nie tylko nastolatków w okresie dojrzewania. Mając na uwadze, że również na uchu znajdują się gruczoły łojowe, trzeba pamiętać, że problem trądziku może obejmować także tę partię, tym bardziej, że jest narażona na obecność brudu i bakterii. Pryszcze w uchu mogą pojawić się więc także w następstwie zaburzeń hormonalnych, stresu, niewłaściwej diety czy wszelkich innych czynników, które przyczyniają się do rozwoju i nasilenia trądziku.

Wykwity jako objaw zapalenia lub czyraka ucha — przyczyny powstawania

Wiesz już, że trądzik w uchu zdarza się dość często, a pojedyncze pryszcze mogą być następstwem niewłaściwej pielęgnacji. Warto jednak pamiętać, że nieco podobne objawy występują także w przypadku innych zmian, które mogą być mylone z pryszczami. Do takich należą m.in.:

  • Zapalenie ucha zewnętrznego — to schorzenie infekcyjne, za które najczęściej odpowiadają bakterie, rzadziej grzyby. Do możliwych objawów zapalenia ucha zewnętrznego należą: wysypka, łuszczenie się skóry i pęcherze, a także symptomy ogólnoustrojowe, np. podwyższona temperatura ciała. Podejrzewając tę chorobę, warto udać się do lekarza, ponieważ leczenie może wymagać stosowania środków zwalczających patogen odpowiedzialny za zakażenie.
  • Czyrak — to bolesne zgrubienie, które powstaje w wyniku zakażenia drobnoustrojami — za infekcję odpowiadają głównie paciorkowce lub gronkowce. Do powstawania zmian czyrakowych przyczyniają się uszkodzenia tkanek, także obecność pryszczy. Osoby, które nie wiedzą, jak wygląda czyrak, często mylą go ze zwykłymi krostami. Tego typu guzek na skórze może przyjmować duże rozmiary. Jest też bardzo bolesny, a w miarę powiększenia się stanu zapalnego, występuje także obrzęk. Do leczenia czyraka ucha niezbędne jest stosowanie leków dostępnych na receptę, tym samym wskazana jest konsultacja lekarska. Jeśli zmiana nie goi się prawidłowo, konieczne może okazać się chirurgiczne nacięcie czyraka.

Czy maści i domowe sposoby na pryszcze pomogą?

Jeśli zastanawiasz się, co zrobić z pryszczem w uchu, który nie ustępuje, przede wszystkim zapamiętaj, że niewskazane jest jego wyciskanie. Wśród dostępnych sposobów na przeciwdziałanie temu problemowi wymienia się metody domowe. W wielu przypadkach wystarczy odpowiednia pielęgnacja i unikanie ryzyka rozwoju drobnoustrojów bakteryjnych czy grzybiczych. Niektórzy do leczenia wykorzystują preparaty dostępne bez recepty, np. maść ichtiolową, wodę utlenioną czy olejek z drzewa herbacianego. Takie preparaty można ostrożnie stosować na małżowinę uszną. Jeśli jednak pryszcz znajduje się wewnątrz przewodu słuchowego, nie wprowadzaj tam żadnych olejków czy domowych mieszanek bez konsultacji z lekarzem. Istnieje ryzyko, że podrażnią kanał, a nawet delikatną błonę bębenkową.

Na czym polega leczenie pryszczy i krost w uchu, które nie ustępują?

Trzeba mieć na uwadze to, że z pozoru niegroźny pryszcz może być objawem poważniejszej infekcji. Jeśli więc taka zmiana nie ustępuje w ciągu kilku dni lub towarzyszą jej dokuczliwe objawy, najlepiej skonsultować się z lekarzem. Specjalista po obejrzeniu pryszczy może przepisać maść, krople, a nawet środki doustne, które pozwolą szybko się ich pozbyć. Różne preparaty wykazują działanie przeciwzapalne, a w razie potrzeby także przeciwdrobnoustrojowe.

Jak zapobiegać zmianom w obrębie skóry? Higiena

Warto pamiętać, że nieodpowiednia higiena to nie tylko niedokładne czy zbyt rzadkie mycie. Wszelkiego rodzaju podrażnienia, zbyt intensywna ingerencja w delikatne tkanki czy długotrwale utrzymująca się wilgoć szczególnie sprzyjają rozwojowi problemów skórnych. Oto podstawowe wskazówki, jak dbać o higienę:

  • Do mycia stosuj łagodne preparaty przeznaczone do tego celu, a najlepiej delikatne mydło i wodę.
  • Unikaj detergentów, które mogą wysuszać skórę.
  • Nie pocieraj nadmiernie małżowiny, a jedynie delikatnie przesuwaj po niej zwilżony wacik.
  • Po umyciu dokładnie osuszaj tkanki.
  • Nigdy nie wkładaj patyczków higienicznych do przewodu słuchowego.
  • Obserwuj ucho i w porę reaguj w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów.

 

Źródła:

  1. Bartoszewicz R., Zarębska P., Bruzgielewicz A., Niemczyk K.: Zapalenie ucha zewnętrznego. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2012, 110–116. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2084530812700199 (data odczytu: 08.12.2022).
  2. Biegaj M.: Trądzik pospolity i jego leczenie. Kosmetologia Estetyczna 2/2017/ vol. 6, s.: 155–158. https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/01/ke2017.2-6.pdf (data odczytu: 08.12.2022).
  3. Buksińska M.M., Skarżyński H., Cyra K.: Czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego – opis przypadku. Nowa Audiofonologia, 2020; 9(2–3): 22–25 DOI: 10.17431/9.2–3.3. https://www.nowaaudiofonologia.pl/pdf-132186-63674?filename=Czyrak%20przewodu.pdf (data odczytu: 08.12.2022).

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Nieprzyjemne uczucie, takie jak tętnienie i pulsowanie, a także dźwięki określane jako trzaski lub pukanie w uchu, należą do stosunkowo często zgłaszanych dolegliwości. To objawy niespecyficzne, które mogą mieć różne przyczyny – począwszy od zatkania kanału słuchowego woskowiną, poprzez infekcje uszu, skończywszy na schorzeniach ogólnoustrojowych i urazach. Wyjaśniamy, co może oznaczać pukanie w uchu i jak leczyć tę przypadłość.

Czym jest pukanie w uchu?

Pulsowanie, tętnienie czy też pukanie w uchu określa się jako dźwięki pochodzące z wewnątrz, słyszalne subiektywnie, tylko przez osobę chorą. Dyskomfortowi niekiedy towarzyszą zawroty głowy, szumy uszne, sporadyczne piszczenie i trzaskanie czy niedosłuch, ale niekoniecznie. Zdarza się też, że intensywność odczuwanego pukania w uchu ulega natężeniu pod wpływem aktywności fizycznej czy zmiany pozycji.

Pukanie w uchu może mieć także bezpośredni wpływ na koncentrację. Wszelkie słyszalne i odczuwalne nieprawidłowości są przyczyną dekoncentracji, przemęczenia, rozdrażnienia, a nawet zaburzeń snu.

Co oznacza pukanie w uchu? Przyczyny pulsowania w uchu

Pukanie w uchu może mieć różne przyczyny. To niespecyficzny objaw, który towarzyszy wielu schorzeniom, niekoniecznie związanym z narządem słuchu. Wśród nich wymienia się m.in. zmiany:

  • audiologiczne, czyli dotyczące narządu słuchu;
  • neurologiczne, wynikające z zaburzeń układu nerwowego;
  • naczyniowe, które towarzyszą schorzeniom układu sercowo-naczyniowego;
  • infekcyjne, będące następstwem chorób wirusowych, bakteryjnych lub grzybiczych;
  • onkologiczne, czyli objawy zmian nowotworowych.

Pukanie i tętnienie w uchu a zatkanie kanału woskowiną

Jedną z częstych, najbardziej banalnych, ale wbrew pozorom poważnych przyczyn pukania w uchu może być zatkanie przewodu słuchowego woskowiną uszną. Woszczek, czyli substancja składająca się z wydzieliny gruczołów łojowych i potowych, jest naturalną barierą ochronną zewnętrznej części ucha.

Lepki wosk odpowiada za wychwytywanie drobnoustrojów i zanieczyszczeń, które są usuwane z kanału słuchowego dzięki naturalnej migracji komórek do zewnętrznej części ucha. Woszczek warunkuje też prawidłowe nawilżenie tkanek.

Często popełnianym błędem jest czyszczenie uszu za pomocą patyczków higienicznych. Sprzyja to nadmiernej produkcji woskowiny, która może gromadzić się w uchu. Jednym z objawów zatkania kanału słuchowego jest właśnie tętnienie, pulsowanie i pukanie w uchu – ze względu na napór gęstej wydzieliny usznej na tkanki. Dodatkowo, zwłaszcza po kąpieli, może występować uczucie rozpierania, wilgoci, a nawet silny ból ucha, ponieważ nadmiar woskowiny pęcznieje pod wpływem wilgoci i naciska na przewód słuchowy.

Osoby, którym dokucza ból wynikający z podrażnienia tkanek przez zalegającą woskowinę, lub często są narażone na wilgoć, mogą stosować krople do uszu, na przykład wyrób medyczny LIX, który wspomaga osuszanie tkanek, łagodzi ból i dyskomfort. Warto też pamiętać, że podczas codziennej higieny uszu należy myć tylko małżowinę oraz widoczną część przewodu słuchowego. Próby oczyszczenia głębszych struktur ucha mogą przyczynić się do podrażnienia i zatkania przewodu słuchowego, a w skrajnych przypadkach do uszkodzenia delikatnej błony bębenkowej.

Pukanie w uchu jako objaw chorób infekcyjnych

Jako kolejne z możliwych przyczyn pukania w uchu wymienia się schorzenia infekcyjne. Wilgoć i ciepłota panująca w uchu sprzyjają rozmnażaniu się drobnoustrojów, dlatego ten narząd jest narażony na rozwój chorób wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych.

Infekcje ucha zewnętrznego i środkowego występują głównie u dzieci i osób starszych, co ma związek z deficytem odporności. Choroby uszu mogą wywoływać takie dolegliwości jak: ból, swędzenie, pulsowanie czy właśnie pukanie w uchu. Choroba o podłożu infekcyjnym wywołuje stan zapalny. To z kolei jest przyczyną obrzęku, zaczerwienienia i gromadzenia się wysięku zapalnego. Objawem takich zmian może być m.in. nieprzyjemne pukanie w uchu. Wbrew pozorom chorobom ucha nie zawsze towarzyszy gorączka, dlatego obserwując jakiekolwiek objawy ze strony narządu słuchu, warto brać pod uwagę infekcje uszu.

Pukanie i tętnienie w uchu po narażeniu na hałas

Za pulsowanie i pukanie w uchu może odpowiadać także ubytek słuchu spowodowany długotrwałym narażeniem na hałas. Wysokie dźwięki czasowo lub trwale upośledzają słuch, prowadząc do uszkodzenia struktur ucha środkowego.

Poważną sytuacją jest nagłe uszkodzenie słuchu przez hałas, pod wpływem którego dochodzi do pęknięcia błony bębenkowej. Objawami takiego powikłania są m.in. szumy uszne, intensywny ból, piszczenie i pukanie w uchu, zawroty głowy, niekiedy wyciek z ucha, także krwisty.

Wysokie ciśnienie krwi i choroby ogólnoustrojowe jako przyczyny pukania w uchu

Pulsowanie, tętnienie i pukanie w uchu zwykle są kojarzone ze schorzeniami narządu słuchu. Warto jednak pamiętać, że tego rodzaju dolegliwości występują także jako objaw chorób ogólnoustrojowych i innych zaburzeń zdrowia. Z tego względu długotrwale utrzymujące się dolegliwości powinny skłonić do wizyty u specjalisty.

Pulsowanie i tętnienie w uszach może wskazywać m.in. na:

  • nadciśnienie tętnicze;
  • zaburzenia mięśni żuchwy;
  • infekcje górnych dróg oddechowych;
  • choroby nowotworowe;
  • tętniaki i guzy mózgu,
  • urazy głowy, zwłaszcza kości skroniowej;
  • chroniczny lub silny stres;
  • skutki uboczne przyjmowania niektórych leków, na przykład diuretyków pętlowych, kwasu acetylosalicylowego, erytromycyny.

Jak leczyć pulsowanie w uchu?

Jednorazowe epizody pukania czy pulsowania w uchu zwykle nie są powodem do niepokoju, o ile nie występują po urazie czy wypadku. Dyskomfort może być spowodowany np. podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi w sytuacji nerwowej. Jeśli natomiast za dolegliwość odpowiada nagromadzona woskowina uszna, należy zadbać o oczyszczenie przewodu słuchowego i dalszą, prawidłową higienę uszu.

Jeśli natomiast pukanie w uchu trwa przewlekle lub występuje nagle i towarzyszą mu inne niepokojące objawy, należy koniecznie udać się do internisty lub, w przypadku podejrzenia infekcji ucha, lekarza laryngologa. To, jak leczyć pukanie w uchu, zależy przede wszystkim od prawidłowej diagnozy pacjenta.

W wielu przypadkach konieczne okazuje się leczenie farmakologiczne, w tym stosowanie antybiotyków czy środków przeciwgrzybiczych. Z kolei jeśli za pukanie w uchu odpowiadają choroby ogólnoustrojowe, leczenie musi obejmować zwalczanie nie tylko objawów, lecz także przyczyny.

 

Źródła:

  1. Bartoszewicz R. i in., Zapalenie ucha zewnętrznego, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny 2012, nr 1.2, s. 110-116.
  2. Kacprzyk A., Czop woskowinowy – jak prawidłowo dbać o higienę uszu, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/inne-zagadnienia/286540,uszy-woskowina-czop (dostęp: 18.12.2023).
  3. Otorynolaryngologia kliniczna, red. K. Niemczyk, Warszawa 2015.
  4. Zagor M., Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach?, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne (dostęp: 18.12.2023).

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Istnieje kilka rodzajów słuchu. Podstawowy podział obejmuje słuch fizyczny, słuch muzyczny i słuch fonematyczny. Jak definiować ten ostatni? Co wpływa na jego prawidłowe funkcjonowanie? Czy słuch fonematyczny można rozwijać, a jeśli tak, to w jaki sposób? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Czym jest słuch fonematyczny?

Słuch fonematyczny, nazywany również słuchem fonemowym, różni się od tzw. słuchu fizjologicznego (fizycznego). Ten ostatni odpowiada za ostrość słyszenia, czyli rozróżnianie siły docierających do ucha bodźców dźwiękowych. Na jego podstawie rozwija się słuch muzyczny, dzięki któremu możemy analizować dźwięki pod względem ich barwy, wysokości czy czasu trwania.

Prawidłowo wykształcony słuch fonematyczny to zdolność do rozróżniania różnych dźwięków mowy. Odpowiada za różnicowanie poszczególnych głosek, z których składają się sylaby, a następnie wyrazy. Głoski stanowią rzeczywistą realizację abstrakcyjnych bytów, jakimi są fonemy. To najmniejsze elementy mowy. Głoski dzielą się wewnętrznie według różnych klasyfikacji. Mogą być m.in. dźwięczne lub bezdźwięczne i różnić się między sobą tylko tą jedną cechą. Przykładowo głosce dźwięcznej „g” odpowiada bezdźwięczne „k”.

Niedosłuch fizyczny utrudnia odbiór i rozumienie mowy. Jeżeli jest wrodzony, może prowadzić do powstania problemów logopedycznych, takich jak opóźnienie rozwoju mowy czy wady wymowy. Źle wykształcony słuch fonematyczny także utrudnia kształtowanie się zdolności mówienia oraz przyczynia się do wystąpienia zaburzeń mowy już ukształtowanej. Jest również przeszkodą w nauce czytania i pisania. W toku edukacji dziecko dotknięte takim niedosłuchem wykazuje trudności z opanowaniem takich umiejętności jak:

  • rozumienie treści poleceń,
  • czytanie ze zrozumieniem,
  • przytaczanie fragmentów tekstów z pamięci,
  • formułowanie wypowiedzi ustnych i pisemnych,
  • rozróżnianie zmiękczeń,
  • nauka języków obcych (w szczególności zapamiętywanie słów w danym języku),
  • zapamiętywanie dłuższych ciągów wyrazowych, np. kolejności dni tygodnia.

Problemy ze słuchem fonemowym często są przyczyną dysleksji. To zaburzenie jest coraz częściej diagnozowane u dzieci w wieku szkolnym. Manifestuje się specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu. Typowe objawy dysleksji to mylenie podobnie wyglądających liter (np. „b” i „d”), pomijanie sylab znajdujących się w środku wyrazów, pomijanie końcowych części wyrazów, zmienianie kolejności głosek, wolne tempo czytania.

Jak kształtuje się słuch fonemowy u dzieci?

Rozwój słuchu fonemowego rozpoczyna się we wczesnej fazie życia dziecka, a kończy zazwyczaj w okresie przedszkolnym. Zgodnie z klasyfikacją R.J. Lewina wyróżniamy 5 etapów rozwoju słuchu fonematycznego u dzieci:

  • Etap I – brak umiejętności różnicowania dźwięków, brak mowy czynnej i biernej u dziecka.
  • Etap II – umiejętność różnicowania dźwięków najmniej podobnych. Niepoprawna, zniekształcona mowa u dziecka. Brak umiejętności odróżniania wymowy poprawnej od niepoprawnej (zarówno u siebie, jak i innych).
  • Etap III – umiejętność różnicowania prawie wszystkich głosek oraz odróżniania wymowy poprawnej od niepoprawnej.
  • Etap IV – umiejętność różnicowania wszystkich głosek (nieliczne pomyłki). Prawidłowa wymowa u dziecka.
  • Etap V – słuch fonematyczny jest całkowicie ukształtowany. Dziecko odróżnia od siebie i poprawnie wymawia wszystkie głoski.

Słuch fonematyczny u dziecka powinien być w pełni ukształtowany pod koniec edukacji przedszkolnej. Jeżeli tak nie jest, należy rozpocząć diagnostykę w celu ustalenia przyczyn zaburzenia.

Jakie są przyczyny zaburzeń słuchu fonematycznego?

Zaburzenia słuchu fonematycznego manifestują się poprzez trudności w rozumieniu mowy i samodzielnego posługiwania się nią. W następstwie tych problemów pojawiają się dalsze trudności, np. te związane z nauką pisania i czytania. Zdarzają się także sytuacje, w których dziecko prawidłowo posługuje się mową pomimo źle rozwiniętego słuchu fonematycznego. Pozwala to przypuszczać, że przyczyny zaburzeń w tym zakresie mogą być różnorodne.

Pierwszym powodem zaburzeń słuchu fonemowego mogą być schorzenia i uszkodzenia ciała. Częstym źródłem tego typu problemów są powikłania po różnorodnych chorobach uszu (np. zapaleniu ucha środkowego), ale także zaczopowanie przewodu słuchowego np. zalegającą w nadmiarze woskowiną. Niedosłuch fizyczny może być również wywołany uszkodzeniem mechanicznym lub wadą wrodzoną u dziecka.

Uszkodzenie fizyczne może dotyczyć także ośrodkowego układu nerwowego. Naruszenie struktury mózgu w obrębie lewego płata skroniowego prowadzi do afazji. Zakres trudności powstałych wskutek takiego uszkodzenia może być szerszy lub węższy. W przypadkach łagodnych występuje np. nieumiejętność odróżniania od siebie dźwięków różniących się tylko jedną cechą. Poważna afazja obejmuje całkowity brak umiejętności rozumienia mowy i posługiwania się nią.

Inną przyczyną zaburzeń funkcjonowania słuchu fonemowego może być obniżona sprawność intelektualna dziecka. Wpływa ona na opóźnienie rozwoju percepcji słuchowej, a w konsekwencji spowalnia lub uniemożliwia nabywanie pozostałych, omówionych wyżej umiejętności.

Obserwowanie rozwoju mowy u dziecka jest niezwykle istotnym zadaniem każdego rodzica i opiekuna. W przypadku zauważenia niepokojących symptomów warto jak najszybciej udać się do specjalisty.

Jak przebiega badanie słuchu fonematycznego?

Aby ocenić wrażliwość słuchową, należy wykonać badanie słuchu fonemowego. Jest ono proste i dość szybkie, a jego wyniki pozwalają wnioskować m.in. o gotowości szkolnej. Jeżeli młodsze dziecko ma problemy z wymową, warto wykonać takie badanie kontrolnie.

Badanie słuchu fonematycznego rozpoczyna się od zaproszenia małego pacjenta do cichego pomieszczenia, w którym nie ma żadnych elementów mogących rozproszyć jego uwagę. To bardzo ważne, ponieważ cała procedura wymaga od dziecka skupienia i koncentracji na przedstawianych mu zadaniach. Aby wyniki były wiarygodne, pacjent nie może być też zmęczony, chory ani w żaden inny sposób niedysponowany.

Sama procedura powinna przebiegać w miłej i przyjaznej atmosferze. Z uwagi na wiek osób badanych zwykle przypomina zabawę. Ćwiczenia słuchowo-logopedyczne proponowane podczas testu najczęściej opierają się na rozpoznawaniu i nazywaniu obiektów pokazanych na obrazkach czy też łączeniu w pary wyrazów do siebie podobnych.

Badanie słuchu fonematycznego powinno być poprzedzone badaniem słuchu fizycznego. W przypadku podejrzenia zaburzeń warto wykonać je jak najszybciej, ponieważ nieprawidłowo funkcjonujący i nierehabilitowany słuch fizyczny opóźnia rozwój słuchu fonematycznego. Niedosłuch fizyczny może być zdiagnozowany już w pierwszej dobie życia dziecka na drodze badania przesiewowego. Wcześnie postawiona diagnoza pozwala uniknąć wielu problemów związanych z rozwojem mowy. Dobrze dobrany aparat słuchowy umożliwia wyrównanie ubytku słuchu fizycznego, a dzięki temu wspomaga słuch fonematyczny u dzieci, które tego potrzebują.

Jak ćwiczyć słuch fonematyczny?

Po wykluczeniu niedosłuchu fizycznego w poradni audiologicznej należy rozpocząć terapię logopedyczną. Specjalista proponuje odpowiednie ćwiczenia z zakresu analizy i syntezy słuchowej. Są one nakierowane na doskonalenie różnorodnych umiejętności. Warto wprowadzić również ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające język. Przykładowe ćwiczenia mające na celu rozwijanie słuchu fonematycznego to:

  • wyklaskiwanie sylab w wyrazach,
  • literowanie słów,
  • dzielenie wyrazów na sylaby,
  • rozpoznawanie i różnicowanie głosek,
  • tworzenie słów z podanych głosek,
  • nazywanie dźwięków natury.

Doskonalenie słuchu fonematycznego wymaga regularnej pracy z dzieckiem pod kontrolą logopedy, który ocenia postępy i ewentualnie modyfikuje plan terapii w celu uzyskania jak najlepszych rezultatów w jak najkrótszym czasie.

 

Źródła:

Kaczmarek, B., Słuch fonematyczny a percepcja wypowiedzi słownych, Kosmos 1998, nr 47.3, s. 271-276.
Kruczyńska A., Kurkowski Z., Diagnoza i usprawnianie słuchu fonematycznego i fonetycznego, Nowa Audiofonologia 2020, nr 4.4, s. 58-66.
Krzyżyk D., Słuch fonematyczny i artykulacja a sprawność ortograficzna, https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/629/5/Krzyzyk_Sluch_fonematyczny_i_artykulacja.pdf

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Higiena uszu jest równie ważna, jak higiena każdej innej części ciała. Choć nie widzimy naszych przewodów słuchowych, powinniśmy dbać o ich dobrą kondycję i regularnie usuwać z nich zanieczyszczenia. W przeciwnym razie może dojść do różnych patologii, takich jak nieprzyjemne szumy w uszach czy też powstanie korków woskowinowych. Istnieją domowe sposoby czyszczenia uszu. Jednym z nich jest zakraplanie parafiny do kanałów słuchowych.

Czym jest parafina do ucha? Kiedy jej używać?

Parafina powstaje w wyniku destylacji ropy naftowej. W zależności od składu występuje pod różnymi postaciami. Wyróżniamy parafinę ciekłą, miękką i twardą (w stałym stanie skupienia). Najpopularniejsze i najłatwiejsze w użytkowaniu są spraye i krople do uszu z zawartością oleju parafinowego.

Stosowanie tej substancji przynosi wiele korzyści zdrowotnych i pielęgnacyjnych dla ciała człowieka. W kosmetyce popularny jest zabieg parafinowy na dłonie. Wykonuje się go w celu zmiękczenia i nawilżenia skóry. Daje to efekt odmładzający i upiększający.

Przyjmowanie parafiny doustnie ma z kolei pozytywny wpływ na kondycję jelit i innych narządów wewnętrznych. Preparat spożywany na czczo lub wieczorem pomaga pozbyć się zalegających w układzie pokarmowym złogów, dzięki czemu przynosi ulgę w zaparciach.

Parafina jest też skuteczna przy oczyszczaniu kanałów słuchowych z zalegającej w ich wnętrzu wydzieliny. Prawidłowo zastosowana pozwala uniknąć wielu nieprzyjemnych doznań, od szumów usznych aż po częściową lub całkowitą utratę słuchu spowodowaną zaczopowaniem narządu.

Jak działa parafina na zatkane ucho?

Ucho jest narządem samoczyszczącym i samonawilżającym się. Obie te funkcje są spełniane przez produkowaną w jego wnętrzu woskowinę (wosk uszny), która składa się głównie z wydzieliny gruczołów łojowych i fragmentów złuszczonego naskórka. Jej ilość w przewodzie słuchowym jest zwykle samoczynnie regulowana przez organizm. Zdarza się jednak, że występuje nadprodukcja woskowiny. Gdy woskowina zbiera się w nadmiarze, może znacząco utrudniać nasze funkcjonowanie.

Niekiedy nadmiar woskowiny usznej jest również efektem niewłaściwej dbałości o higienę narządu słuchu. Wkładanie do przewodu słuchowego przedmiotów, takich jak kulki z waty czy patyczki higieniczne, jest wysoce niewskazane. Grozi ubiciem wydzieliny i uformowaniem jej w czop. To z kolei uniemożliwia wydobycie jej na zewnątrz. Źle pojmowana higiena może też być przyczyną różnych dolegliwości, od bólu ucha po niedosłuch. W skrajnych przypadkach może prowadzić do mechanicznego uszkodzenia błony bębenkowej.

Parafina pomaga skutecznie i bezpiecznie oczyszczać kanały słuchowe z zalegającego w ich wnętrzu materiału. Rozrzedza i zmiękcza wydzielinę, sprawiając, że wypływa z narządu. Warto wiedzieć, że parafina jest bezpieczna dla alergików. Nie ma właściwości uczulających, dzięki czemu jej stosowanie nie powoduje skutków ubocznych.

Aby pozbyć się czopu woskowinowego, należy zakraplać zatkane ucho 2 razy dziennie przez 3–4 dni. Usuwanie nadmiaru woskowiny z uszu warto przeprowadzać również profilaktycznie, 1–2 razy w tygodniu.

Jak prawidłowo czyścić uszy parafiną?

Preparaty na bazie parafiny są stosunkowo tanie i łatwo dostępne. Warto kupować je w aptekach, aby mieć pewność, że produkt jest bezpieczny i najwyższej jakości. Usuwanie zalegającej woskowiny z uszu można przeprowadzić samodzielnie w domu. Zabieg jest bezbolesny i nie zajmuje dużo czasu. Jest ponadto bezpieczny zarówno dla osób dorosłych, jak i dzieci.

Aby oczyścić kanał słuchowy, w pierwszej kolejności trzeba stworzyć ku temu warunki i przygotować odpowiednie narzędzia. Miejsce zabiegu powinno być spokojne, tak aby nic nas nie rozpraszało. Przed przystąpieniem do pracy należy zastanowić się, jaka pozycja będzie najwygodniejsza do zakrapiania uszu. Warto też rozważyć, czy potrzebna będzie pomoc drugiej osoby (np. kogoś z rodziny).

Oprócz preparatu, który ma zostać zastosowany, warto przygotować sobie również chusteczki bądź papier toaletowy. Następnie należy roztopić parafinę stałą lub podgrzać preparat w formie ciekłej. Powinien mieć temperaturę zbliżoną do temperatury ciała, czyli około 36 stopni C. Leżąc na boku lub mając mocno przechyloną w jedną stronę głowę, należy wkroplić do wnętrza ucha 3–4 krople preparatu. Po odczekaniu kilku minut procedurę należy powtórzyć na drugim uchu.

Końcowym etapem zabiegu jest oczyszczenie małżowiny usznej z materiału, który wypłynie z kanału słuchowego. Można tego dokonać przy użyciu chusteczki, zwilżonego frotowego ręcznika czy też patyczka kosmetycznego. Niewskazane jest natomiast czyszczenie patyczkiem wnętrza ucha.

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Guzek za uchem może być zwykłym kaszakiem, chłoniakiem lub objawem niegroźnej choroby infekcyjnej. W zależności od przyczyny zgrubienie za uchem może powodować bolesność lub nie dawać żadnych dokuczliwych symptomów. W tym artykule wyjaśnimy, jakie są najczęstsze przyczyny powstawania tego typu zmian tuż za uchem i kiedy wskazana jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty.

Guzek za uchem – o czym może świadczyć?

Węzły chłonne wspierają organizm w walce z drobnoustrojami chorobotwórczymi, wytwarzając w razie stanu chorobowego dodatkowe przeciwciała. Guzek za uchem z reguły jest oznaką powiększonego węzła chłonnego w związku z osłabioną odpornością organizmu, stanem zapalnym ucha czy też jamy ustnej. Ponadto zgrubienie za uchem może być kaszakiem. Możliwą przyczyną bolącego guzka za uchem na kości jest także rozwijająca się zmiana nowotworowa.

Guzek za uchem może być więc objawem różnych nieprawidłowości zdrowotnych, dlatego w przypadku wątpliwości co do przyczyny jego powstania warto udać się do lekarza. Poniżej omawiamy szerzej możliwe powody powstawania guzków za uszami.

Guzek za uchem jako objaw infekcji wirusowej, bakteryjnej lub grzybiczej

Jak wspomniano, zgrubienie za uchem w formie guzka może świadczyć o powiększonym węźle chłonnym na szyi. To z kolei u części pacjentów sygnalizuje rozwój infekcji wirusowej, grzybiczej lub bakteryjnej. Należą do nich m.in.:

W przypadku najmłodszych pacjentów zgrubienie za uchem to również objaw zwykłego przeziębienia. Guzek za uchem u dziecka bardzo często świadczy o zapaleniu gardła i migdałków lub ma związek z wyrzynaniem się zębów.

Kaszak – niebolesny guzek za uchem pod postacią torbieli

Guzek zlokalizowany za uchem, który nie wywołuje dolegliwości bólowych, może być kaszakiem (łac. athaeroma), czyli torbielą łojową/cystą zastoinową. Warto wspomnieć, że ból może pojawić się dopiero w sytuacji, gdy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego. Ten mały guzek za prawym lub lewym uchem może mieć od kilku milimetrów do kilku centymetrów, delikatnie przesuwa się pod wpływem nacisku. Ma gładką powierzchnię, niezłośliwy charakter i najczęściej jest diagnozowany u osób młodych (częściej mężczyzn niż kobiet) między 30. a 40. rokiem życia.

Wielu pacjentów zastanawia się, skąd tak właściwie bierze się kaszak. To zmiana, która najczęściej pojawia się na twarzy, szyi, klatce piersiowej oraz w okolicach intymnych – w pobliżu mieszków włosowych oraz gruczołów łojowych i jest skutkiem ich zaczopowania. Ten łagodny guz skóry może być twardy lub miękki, w jego wnętrzu znajduje się masa łojowa i rogowa. Rozwojowi kaszaków sprzyja m.in.:

  • nieodpowiednia higiena ciała,
  • nadmierna ekspozycja słoneczna,
  • używanie niewłaściwych produktów kosmetycznych,
  • zaburzenia pracy gruczołów łojowych.

Ważna uwaga: nie należy samodzielnie wyciskać, przekłuwać ani, co gorsza, przecinać kaszaka. Usunięciem torbieli powinien zająć się specjalista, w sterylnych warunkach. Uszkodzenie skóry w rejonie cysty może doprowadzić do rozwoju infekcji i powstania bolesnego ropnia.

Guzek za uchem i powiększone węzły chłonne za uszami – czy to nowotwór?

Zdarza się, że zmiana za uchem jest oznaką guza ślinianek przyusznych o podłożu nowotworowym – szczególnie jeśli wyczuwany guzek jest twardy i zbity, a przy tym nie powoduje bólu i nie da się go przesunąć przy nacisku. Warto nadmienić, że stanowi 3-6% nowotworów głowy oraz szyi. Zdarza się, że guzek zlokalizowany za uchem jest objawem przerzutów chłoniaka Hodgkina, czyli tzw. ziarnicy złośliwej (w większości przypadków schorzenie rozwija się w węzłach chłonnych). Ten nowotwór układu chłonnego najczęściej dotyka pacjentów między 15. a 35. rokiem życia (stanowi 15% wszystkich chłoniaków) i wywodzi się z limfocytów B. W celu postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie badania histopatologicznego i immunohistochemicznego.

Najbardziej typowe objawy chłoniaka to:

  • poty nocne,
  • szybki spadek masy ciała (ponad 10% w ciągu pół roku),
  • nadmierna męczliwość,
  • gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza,
  • ogólne osłabienie organizmu.

Pamiętajmy, że chłoniak Hodgkina to nie wyrok. Należy podkreślić, że odpowiednio szybko wykryta choroba jest uleczalna.

Inne możliwe przyczyny guza za uchem – co jeszcze powoduje zgrubienie?

Przyczyny guza za uchem mogą być naprawdę różne. Miękki lub twardy guzek może wskazywać na rozwój chorób autoimmunologicznych, np.: reumatoidalnego zapalenia stawów, Hashimoto, tocznia rumieniowatego układowego, a także poważnych alergii. Powiększone węzły chłonne, które objawiają się pod postacią zgrubień za uchem, mogą sygnalizować rozwój chorób stomatologicznych (zarówno zębów, jak i dziąseł). Warto mieć świadomość, że zbagatelizowanie stanu zapalnego toczącego się w organizmie może powodować pogorszenie stanu zdrowia chorego, dlatego nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty.

Guz za uchem – kiedy zgłosić się do lekarza? Konsultacja u specjalisty

Guzy za uchem powinny być konsultowane z lekarzem specjalistą lub lekarzem rodzinnym, w szczególności jeśli towarzyszy im:

  • stan podgorączkowy lub gorączka,
  • osłabienie organizmu,
  • nadpotliwość (szczególnie w nocy),
  • silny ból za uchem,
  • obrzęk szyi,
  • nagła utrata masy ciała.

Jeśli skóra za uchem jest napięta, zaczerwieniona oraz ciepła, również jest to wskazanie do szybkiej konsultacji ze specjalistą. Wizyta u lekarza, wywiad lekarski oraz skierowanie pacjenta na odpowiednie badanie pozwolą szybko ustalić przyczynę dolegliwości i podjąć skuteczną ścieżkę leczenia. Do najczęściej zlecanych badań zaliczamy:

  • badanie krwi (morfologia z rozmazem),
  • badanie USG,
  • tomografię komputerową szyi.

Guz za uchem – kiedy i jak leczyć?

W przypadku rozpoznania kaszaka za uchem pomocna bywa laseroterapia i krioterapia (te zabiegi przeprowadza lekarz dermatolog). Zdarza się, że torbiel zastoinowa samoistnie znika (kaszak wypełniony wydzieliną pęka). Natomiast jeśli dojdzie do nadkażenia, niezbędna jest antybiotykoterapia przez 7-10 dni. Cysty o średnicy powyżej 5 cm zwykle usuwamy chirurgicznie, za pomocą sterylnego skalpela, w znieczuleniu miejscowym poprzez wycięcie całej zmiany skórnej (aby poznać rodzaj zmiany, wycinek kaszaka jest poddawany badaniu histopatologicznemu).

Choroby nowotworowe, w zależności od indywidualnego przypadku, leczymy radioterapią i chemioterapią. Jeśli guzek za uchem jest objawem zapalenia ucha o podłożu grzybiczym, niezbędne mogą okazać się leki przeciwgrzybicze.

Pamiętajmy, że zgrubienie za uchem nie zawsze jest oznaką poważnych chorób. Jednak jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu.

FAQ

Co może oznaczać guzek za uchem?

Guzek za uchem to z reguły objaw powiększonego węzła chłonnego, do którego dochodzi w efekcie obniżonej odporności organizmu lub toczącego się stanu zapalnego w obrębie ucha czy jamy ustnej. W przypadku gdy guzek nie znika po jakimś czasie, powiększa się bądź staje się bolesny przy dotyku, należy skontaktować się z lekarzem.

Czy guzek za uchem jest groźny?

Guzek za uchem zazwyczaj jest objawem powiększonego węzła chłonnego i powinien zniknąć po ustąpieniu infekcji. Jeśli jednak tak się nie dzieje, należy udać się do lekarza, gdyż przyczyną powstania guzka mogą być poważniejsze choroby, jak np. nowotwór.

Czy guzek za uchem to rak?

Twardy guzek za uchem, który nie boli, może być objawem nowotworu, w tym przerzutu nowotworowego. Z tego względu warto skonsultować niepokojący objaw z lekarzem. W przypadku rozpoznania nowotworu leczenie polega na operacji i w razie potrzeby terapii wspomagającej, a więc chemioterapii lub radioterapii.

Jak wygląda powiększony węzeł chłonny za uchem?

Powiększone węzły chłonne przyjmują postać wybrzuszeń pod skórą, które często widać gołym okiem. Czasami powodują również ból, a przy dotknięciu węzłów można wyczuć twarde grudki.

 

Źródła:

Karkosz A., Chłoniak Hodgkina, https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/224217,chloniak-hodgkina

Karlikowska-Skwarnik M., Powiększone węzły chłonne – lokalizacja, przyczyny, badania, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/170512,powiekszone-wezly-chlonne

Polak K., Stanek-Misiąg E., Kaszaki – przyczyny powstawania, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/277676,kaszaki-przyczyny-powstawania-leczenie

LIX/15219/02/24

Choroba Ménière’a – objawy, przyczyny i leczenie ataków zawrotów głowy

Olejek kamforowy do ucha chętnie kupują zwolennicy medycyny naturalnej, którzy często cierpią z powodu stanów zapalnych narządu słuchu. Ten naturalny olejek eteryczny od wielu lat cieszy się niesłabnącą popularnością. Można go stosować zarówno u dorosłych, jak i dzieci powyżej 6. roku życia. Jego zaletą jest skuteczność działania oraz przystępna cena, warto więc mieć pod ręką buteleczkę tego preparatu. Jakie zastosowanie ma olejek z drzewa kamforowego i jakie są główne właściwości kamfory?

Czym jest olejek kamforowy? Właściwości olejku i zastosowanie

Olejek kamforowy powstaje z cynamonowca kamforowego (łac. Cinnamomum camphora), gatunku długowiecznego drzewa, które rośnie naturalnie m.in. w Azji i osiąga do 50 m wysokości. Roślina jest uprawiana również w Afryce, Australii i Ameryce Południowej. Olej kamforowy to produkt o szerokim zastosowaniu. Wykorzystuje się go jako naturalny środek na wiele dolegliwości, np. bóle mięśniowe i reumatyczne (wykazuje właściwości przeciwzapalne, rozgrzewające i dezynfekujące). Olejek znieczula poprzez porażenie zakończeń nerwów czuciowych. Kamfora rozszerza naczynia krwionośne, rozluźnia mięśnie i przyspiesza przebieg drobnych infekcji. Z uwagi na charakterystyczny intensywny zapach olej udrażnia drogi oddechowe w stanach przeziębienia i znajduje zastosowanie w aromaterapii (wystarczy dodać kilka kropli do inhalacji). Działa relaksująco i orzeźwiająco, dodaje energii. Ta substancja o dobroczynnym działaniu wykazuje korzystny wpływ na przewód słuchowy, łagodząc ból ucha (pomaga na tzw. przewiane ucho). Działa antyseptycznie i antyoksydacyjnie. Warto podkreślić, że kamfora nie powinna jednak być stosowana wewnętrznie.

Olejek kamforowy wykorzystuje się także w kosmetyce, m.in. przy produkcji antyperspirantów, kosmetyków na trądzik oraz łupież. Pomaga w zwalczaniu opryszczki i odcisków. Ten naturalny środek redukuje produkcję sebum i zapobiega powstawaniu pryszczy. Kamfora wchodzi w skład wielu szamponów do włosów, balsamów do ciała oraz kremów do cery problematycznej. Nie szkodzi środowisku, słynie z silnego działania grzybobójczego, wchodząc w skład preparatów larwobójczych i pestycydowych.

Jak stosować olejek kamforowy do ucha?

Wielu pacjentów nie wie, jak używać olejku z kamfory w przypadku bólu ucha. Wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad. Stosując olejek kamforowy do ucha, należy zachować pewne środki ostrożności. Pod żadnym pozorem nie wolno aplikować produktu bezpośrednio do kanału słuchowego. W przypadku bólu ucha należy nanieść na wacik kilka kropel olejku i wcierać je w okolicy ucha (możemy też nasączyć olejkiem kawałek gazy). Czynność należy powtarzać kilka razy dziennie (jednak nie częściej, gdyż nadmierne wcieranie produktu może doprowadzić do podrażnień skóry. Rekomendujemy, aby przed użyciem olejku kamforowego na ucho bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. W celu złagodzenia bólu ucha, warto sięgnąć również po wyroby medyczne, np. LIX z glicerolem oraz lidokainą w składzie, który przynosi szybką ulgę przy stanach zapalnych i jest łatwy w aplikacji.

Olejek kamforowy – przeciwwskazania do stosowania

Jak już wspomnieliśmy, olejek kamforowy to powszechnie dostępny i naturalny środek na wiele schorzeń. Jednak jest obarczony pewnymi przeciwwskazaniami. Olejku z kamfory nie powinny stosować osoby, które zmagają się ze schorzeniami wątroby, chorują na astmę oraz epilepsję. Odradzamy używania oleju przez kobiety ciężarne oraz karmiące piersią. Produkty z kamforą nie są wskazane także dla dzieci poniżej 6. roku życia.

Podsumowując, olejek kamforowy może być wykorzystywany w medycynie, kosmetyce oraz różnych gałęziach przemysłu. Stosowany zgodnie z przeznaczeniem zapewnia wiele prozdrowotnych korzyści.