Gdzie kupić

artykuły

Zatkane ucho po locie - co zastosować?

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Podróże samolotem pozwalają nam poznawać nowe zakątki świata i spełniać marzenia, ale niekiedy wiążą się z pewnym dyskomfortem. Część turystów uskarża się na zatkane ucho po locie samolotem, co ma związek z nagłą zmianą ciśnienia w trakcie lotu. Istnieje co najmniej kilka sposobów rozwiązania problemu zatkanych uszu. Sprawdź, co robić, gdy również i Ciebie spotka tego typu dolegliwość. Oto najlepsze sposoby na zatkane ucho po locie!

  1. Zatkane ucho po locie samolotem – przyczyny
  2. Masz zatkane ucho po locie? Poznaj sposoby na odetkanie ucha?
  3. Zatkane ucho po locie – profilaktyka.
  4. Zatkane ucho po locie samolotem – kiedy udać się do lekarza?

Zatkane ucho po locie samolotem – przyczyny

Zanim przedstawimy polecane sposoby na zatkane ucho po locie, warto pokrótce wyjaśnić źródło tego problemu. W związku ze zmiennym wpływem ciśnienia atmosferycznego,  jakiego doświadczamy w czasie lotu samolotem, do ucha dostaje się zbyt dużo powietrza, trąbka Eustachiusza jest uciskana, co skutkuje zwężeniem jej otworu (powietrze nie może się swobodnie przedostać i odczuwamy charakterystyczne przyblokowanie). Na drożność trąbki słuchowej może też wpłynąć:

  • alergia,
  • choroba przeziębieniowa.

Jak bezpiecznie odetkać zatkane ucho po locie?

Masz zatkane ucho po locie? Poznaj sposoby na odetkanie ucha

Pierwszym sposobem na zatkane ucho po locie jest tzw. próba Valsalvy (manovra di Valsalva).  Należy zatkać nos, a następnie próbować wydmuchiwać powietrze, mając stale zamknięte usta (nadymamy policzki). Pamiętajmy, aby nie dmuchać zbyt intensywnie, gdyż może to doprowadzić do problemów z błoną bębenkową. Jak jeszcze można odetkać zatkane ucho po locie manewrem Valsalvy? Dyskomfort powinien minąć, jeśli będziemy poruszać mięśniami ust np. poprzez żucie gumy, ssanie cukierków lub picie wody. Inną pomocną metodą może okazać się przykładanie do ucha ciepłego kompresu przez kilka minut.

Warto wspomnieć, iż często zatkane ucho po locie samolotem odtyka się samoistnie, bez naszej pomocy.

Zatkane ucho po locie – profilaktyka.

Istnieje kilka metod, dzięki którym możemy zminimalizować ryzyko wystąpienia problemu zatkanego ucha po locie. Jeśli planujemy podróż samolotem, warto zaopatrzyć się w specjalne zatyczki do uszu przeznaczonych do lotu samolotem, które stopniowo wyrównują nacisk na błonę bębenkową podczas startu maszyny oraz lądowania.

Co jeszcze można zrobić w trosce o nasze uszy? Starajmy się unikać podniebnych podróży w trakcie:

  • przeziębienia,
  • infekcji zatokowej,
  • nasilenia symptomów alergicznego nieżytu nosa.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że jeśli podróżujemy samolotem, będąc chorymi, istnieją wtedy duże szanse na wystąpienie urazu ciśnieniowego, tzw. barotraumy (objawia się m.in. bólem i uczuciem zatkania ucha oraz rozpierającym bólem w okolicy czołowej). W razie choroby w trosce o zdrowie organizmu warto też skonsultować kwestię podróży lotniczej z lekarzem pierwszego kontaktu.

Jeśli jednak lot samolotem jest nieunikniony, na około 30-60 minut przed lądowaniem należy przyjąć środki obkurczające błonę śluzową nosa (drogą doustną lub donosową). Co jeszcze możemy zrobić w trosce o swoje zdrowie? Warto jeszcze podczas lotu samolotem czyścić nos, jeśli mamy katar. Pomocne może okazać się też częste połykanie śliny podczas lądowania.

Podróżując samolotem, bezwzględnie unikajmy też picia alkoholu. Dlaczego? Ponieważ trunki przyczyniają się do obrzęku błony śluzowej jam nosa i trąbki słuchowej, co znacznie zmniejsza możliwości wyrównania ciśnień.

Zatkane ucho po locie samolotem – kiedy udać się do lekarza?

Jeśli w ciągu doby wciąż będziemy zmagać się z problemem zatkanego ucha po locie, warto skorzystać z pomocy lekarza pierwszego kontaktu lub laryngologa. Dzięki temu będziemy mieć pewność, że nasz narząd słuchu nie uległ uszkodzeniu, a w razie konieczności specjalista szybko wdroży optymalną ścieżkę leczenia. Być może przyczyną dyskomfortu będzie zalegająca woskowina uszna. W celu jej zmiękczenia stosuje się specjalne preparaty w postaci kropli do uszu lub aerozolu. Ulgę może przynieść Ci użycie wyrobu medycznego LIX, który dzięki obecności glicerolu wspomaga usuwanie nadmiaru wilgoci z uszu oraz redukuje powstały obrzęk.  Konieczne może okazać się też płukanie ucha przez pielęgniarkę lub lekarza.

Mamy nadzieję, że nasze wskazówki okażą się przydatne i sprawią, że podróż samolotem obędzie się bez nieprzyjemnych niespodzianek np. w postaci zatkanego ucha po locie.

Źródła:

  1. Wojciech Brzoznowski, Barotrauma, https://www.mp.pl/pacjent/zdrowiewpodrozy/lista/60718,barotrauma [dostęp: 28.08.2023].
  2. Agata Szołdra-Seiler, Uczucie zatkanego ucha, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha [dostęp: 28.08.2023].
Obrzęk ucha - czym może być spowodowany?

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Obrzęk ucha to dokuczliwy objaw infekcji, podrażnienia, urazu lub manifestacja różnych innych schorzeń. Wiele osób nie wie, jakie są najczęstsze przyczyny obrzęku ucha i kiedy należy udać się do lekarza? Dowiedz się, jak zmniejszyć obrzęk ucha i odzyskać komfort codziennego funkcjonowania!

  1. Obrzęk ucha – zapalenie ucha zewnętrznego
  2. Obrzęk ucha – alergia
  3. Obrzęk ucha – ostre zapalenie ucha wewnętrznego
  4. Obrzęk ucha – uraz mechaniczny
  5. Obrzęk ucha – leczenie
  6. Jak prawidłowo dbać o higienę uszu i słuch?

Obrzęk ucha – zapalenie ucha zewnętrznego

Jedną z przyczyn obrzęku ucha zewnętrznego może być choroba otologiczna, z którą często zmagają się nurkowie, czyli zapalenie ucha zewnętrznego (z łac. otitis externa acuta diffusa – OEAD) określane potocznie jako „ucho pływaka”. Jest to uogólniony stan zapalny skóry przewodu słuchowego, który może obejmować również:

  • małżowinę uszną,
  • kanał słuchowy,
  • błonę bębenkową.

Infekcja ta rozwija się najczęściej wskutek zastoju wody w kanale słuchowym  po treningu pływackim. To idealne warunki do powstania stanu zapalnego. Wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych. Najczęściej ucho pływaka wywołują bakterie (pałeczka ropy błękitnej), znacznie rzadziej choroba ma podłoże wirusowe lub grzybicze. Do typowych objawów infekcji poza obrzękiem ucha należy:

  • świąd w przewodzie słuchowym,
  • zaczerwienienie ucha,
  • uczucie pełności w uchu,
  • podwyższona temperatura ciała,
  • tkliwość małżowiny usznej,
  • wysięk z ucha (bezbarwny lub ropny w zależności od rozwoju zaawansowania choroby),
  • powiększone węzły chłonne,
  • silny ból promieniujący na bok głowy, szyję lub twarz.

Obrzęk ucha – alergia

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że obrzęk ucha może mieć też podłoże alergiczne. Zwykle z alergicznym zapaleniem ucha zmagają się najmłodsi pacjenci lekarzy laryngologów, ale zdarza się, że choroba (tak naprawdę jeden z symptomów alergii) rozwija się także u osób dorosłych. Wskutek nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego na kontakt z danym alergenem (komórki tuczne uwalniają histaminę) dochodzi do obrzęku trąbki słuchowej i jej zatkania. Chory doświadcza ostrego bólu ucha, świądu i ma gorszy słuch. U wielu pacjentów pojawia się też uczucie dzwonienia w uszach. Przy alergicznym zapaleniu ucha może też wystąpić:

  • biegunka,
  • wymioty,
  • ból brzucha,
  • katar,
  • kaszel,
  • wysypka skórna.

Jakie są inne przyczyny obrzęku ucha?

Obrzęk ucha – ostre zapalenie ucha wewnętrznego

Obrzęk ucha jest jednym z objawów ostrego zapalenia ucha wewnętrznego (inaczej zapalenie błędnika). Symptomami tej choroby są:

  • wymioty,
  • nudności,
  • zawroty głowy,
  • zaburzenia równowagi,
  • oczopląs,
  • ogólne zmęczenie,
  • częściowa utrata słuchu,
  • szum w uszach.

Zapalenie błędnika zwykle jest powikłaniem zdrowotnym po przebytym zapaleniu opon mózgowo- rdzeniowych, zapaleniu ucha środkowego lub zabiegu operacyjnym. Inne, możliwe przyczyny ostrego zapalenia ucha wewnętrznego to:

  • toksoplazmoza,
  • uraz kości skroniowej,
  • zakażenie wirusem HIV, HSV, VZV.

Zapalenie błędnika obserwuje się również w przebiegu świnki, półpaśca, odry, grypy, różyczki, ospy wietrznej. Warto pamiętać, że ostre zapalenie ucha wewnętrznego jest bardzo niebezpiecznym stanem i wymaga pilnej interwencji medycznej (konieczna jest hospitalizacja chorego).

Obrzęk ucha – uraz mechaniczny

Obrzęk ucha może być również konsekwencją urazu mechanicznego małżowiny usznej np. wskutek nagłego upadku, silnego otarcia, uderzenia w głowę, samodzielnego usuwania ciał obcych z ucha. Przyczyną obrzęku ucha może być też nieprawidłowe czyszczenie za pomocą patyczków kosmetycznych.

Obrzęk ucha – leczenie

Jak zmniejszyć obrzęk ucha? Metoda leczenia zależy od przebiegu, stopnia rozprzestrzeniania się i rodzaju infekcji, która spowodowała tego typu objaw. W przypadku podłoża bakteryjnego zwykle stosuje się antybiotykoterapię i leki przeciwbólowe. Infekcje grzybicze leczy się lekami zwalczającymi tego typu drobnoustroje. W zmniejszeniu bólu i obrzęku ucha pomocne mogą być kropli do uszu o miejscowym działaniu znieczulającym np. wyrób medyczny LIX z glicerolem i dodatkiem lidokainy w składzie. Jeśli lekarz rozpozna alergiczne zapalenie ucha, najprawdopodobniej wdroży leczenie objawowe, przepisując pacjentowi leki przeciwhistaminowe, dzięki którym symptomy alergii będą mniej dokuczliwe. W cięższych przypadkach konieczna może być sterydoterapia. W przypadku urazu małżowiny usznej powinna zostać ona dokładnie oczyszczona płynem aseptycznym. Wskazana jest również wizyta u otolaryngologa.

Jak prawidłowo dbać o higienę uszu i słuch?

Skoro wiemy już, jakie są najczęstsze przyczyny obrzęku ucha, warto wyjaśnić, jak należy dbać o ten jakże ważny i potrzebny narząd słuchu. Przede wszystkim należy odstawić patyczki higieniczne do uszu, które mogą wyrządzić więcej szkody, niż pożytku (zwiększają ryzyko czopu woskowinowego). Na rynku znajdziemy wiele płynnych preparatów do czyszczenia uszu, które skutecznie rozpuszczają nadmiar woskowiny zalegającej w kanale i pozwalają utrzymać  higienę w bezpieczny sposób. Jeśli nie chcemy, aby nasz słuch uległ przedwczesnemu pogorszeniu, unikajmy długotrwałego przebywania w hałasie. Niewskazane są również słuchawki dokanałowe (lepiej ograniczyć słuchanie muzyki w ten sposób do minimum). Warto zadbać o zbilansowaną dietę, bogatą w witaminę A, E i C oraz inne substancje o właściwościach antyoksydacyjnych. Wskazane są również regularne badania kontrolne słuchu.

Perforacja błony bębenkowej – na czym polega?

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Perforacja, inaczej pęknięcie błony bębenkowej najczęściej spowodowane jest urazem mechanicznym. Zdarza się, że uszkodzenie delikatnej błony bębenkowej to powikłanie choroby infekcyjnej ucha środkowego. Objawy takiego stanu to m.in. pogorszenie słuchu, wyciek z ucha i szumy uszne. W niektórych przypadkach perforacja błony bębenkowej powoduje ustąpienie wcześniej występujących dolegliwości bólowych. Dowiedz się więcej na ten temat i sprawdź, na czym polega leczenie!

  1. Co to jest perforacja błony bębenkowej?
  2. Perforacja błony bębenkowej – objawy
  3. Przyczyny perforacji błony bębenkowej – urazy
  4. Perforacja błony bębenkowej przy zapaleniu ucha
  5. Perforacja błony bębenkowej – leczenie

Co to jest perforacja błony bębenkowej?

Perforacja błony bębenkowej to jej uszkodzenie poprzez rozdarcie lub pojawienie się otworu w tkance błony. Zazwyczaj przyczyną jest zapalenie ucha środkowego, czasami do pęknięcia może dojść w wyniku działania sił zewnętrznych. Ze względu na delikatną strukturę tkanka ta narażona jest na różnego rodzaju uszkodzenia. Wyjaśniając, co to jest perforacja błony bębenkowej, należy zaznaczyć, że jest to nie tylko jej pęknięcie, ale też nawet drobne uszkodzenie i jakiekolwiek przerwanie ciągłości tkanki.

Błona bębenkowa to cienka membrana, która oddziela przewód słuchowy zewnętrzny od środkowego ucha. Pomimo niezwykłej delikatności i zaledwie milimetrowej grubości bierze udział w prawidłowym słyszeniu. Jej podstawowe funkcje to przewodzenie fal dźwiękowych odbieranych przez ucho zewnętrzne. Dzięki błonie fale przekształcane są w drgania przenoszone następnie na kosteczki słuchowe, co umożliwia słyszenie. Z tego względu głównym objawem uszkodzenia błony są zaburzenia słuchu.

Perforacja błony bębenkowej – objawy

Cienka, ale bardzo funkcjonalna membrana zbudowana z wielu sprężystych warstw jest niezbędna do prawidłowego słyszenia. Z tego powodu uszkodzenie błony bębenkowej wywołuje objawy dotyczące głównie narządu słuchu. Zwykle pojawiają się:

Zdarza się, że perforacja błony bębenkowej jest następstwem ucisku przez wydzielinę gromadzącą się w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego. Wówczas po pęknięciu błony pojawia się wyciek z ucha i nagłe ustąpienie dolegliwości bólowych. W części przypadków podczas leczenia schorzeń uszu zaleca się przeprowadzenie zabiegu polegającego na nacięciu błony bębenkowej – jest to tzw. drenaż uszu, który umożliwia odprowadzanie gromadzącej się wydzieliny. Zabieg taki wykonuje się zwłaszcza u osób chorujących na przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha.

Przyczyny perforacji błony bębenkowej – urazy

Jako możliwe przyczyny perforacji błony bębenkowej wymienia się także urazy w obrębie narządu słuchu i głowy. Najczęściej są to:

Perforacja błony bębenkowej przy zapaleniu ucha

Samoistne perforacja błony bębenkowej to wbrew pozorom stosunkowo częsta przypadłość. Membrana może pęknąć w wyniku obrzęku tkanek w przebiegu infekcji ucha środkowego. Wówczas perforację poprzedzają inne objawy stanu zapalnego, w tym silny ból ucha i uczucie rozpierania, co jest spowodowane gromadzącą się wydzieliną w uchu. Gdy nadmiernie napiera ona błonę, nie znajdując ujścia, pod wpływem obciążenia dochodzi do pęknięcia.

Po perforacji błony bębenkowej najczęściej pojawia się wyciek z ucha, a dolegliwości bólowe ustępują. W niektórych przypadkach, gdy błona bębenkowa nie pęknie samoistnie, zaleca się jej przecięcie. Jest to tzw. drenaż uszu, czyli zabieg polegający na umieszczeniu w błonie niewielkiego drenu, który umożliwia odprowadzenie wydzieliny do zewnętrznego kanału słuchowego.

Perforacja błony bębenkowej – leczenie

Jeśli podejrzewana jest perforacja błony bębenkowej, zawsze należy zasięgnąć niezwłocznej porady lekarza pierwszego kontaktu lub laryngologa. Jest to na tyle poważny stan, że osoby ubezpieczone często ubiegają się o odszkodowanie. Niemniej jednak przy prawidłowym postępowaniu w większości przypadków rokuje się całkowity powrót do zdrowia i przywrócenie prawidłowego słyszenia.

Błona bębenkowa ma dużą zdolność samoregeneracji, dlatego w niektórych przypadkach leczenie operacyjne nie jest konieczne i wystarczy systematyczna kontrola lekarska oraz szczególna dbałość o higienę ucha. To, ile czasu goi się perforacja błony bębenkowej, zależy od rozległości uszkodzenia. Drobne pęknięcia, zwłaszcza te w centralnej części membrany, zwykle goją się w ciągu kilku tygodni lub kilku miesięcy. W tym czasie należy zabezpieczać chore ucho przed zamoczeniem.

Przy rozległym uszkodzeniu konieczna może okazać się rekonstrukcja błony bębenkowej (myringoplastyka). Operacja ta polega na odtworzeniu błony. Ubytki w błonie często odbudowuje się za pomocą tkanek własnych pobranych od pacjenta. Chirurgiczne leczenie perforacji błony bębenkowej przeprowadza się także przy wcześniejszym zastosowaniu drenażu o dużej średnicy.

Źródła:
1. Bartoszewicz R. i in., Urazy ucha środkowego, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny 2012, 1 (4), s. 303-308, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S208453081270076X (data dostępu: 31.07.2023).
2. Wiatr M. i in., Czynniki prognostyczne u chorych leczonych operacyjnie z powodu perforacji błony bębenkowej przy nieuszkodzonym łańcuchu kosteczek słuchowych, Otolaryngologia Polska 2011, 65 (4), s. 266-271, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0030665711706886 (data dostępu: 31.07.2023).

 

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Narząd słuchu składa się z bardzo delikatnych i wrażliwych struktur, dlatego to, jak odetkać zatkane ucho, zależy przede wszystkim od przyczyny takiego stanu. W części przypadków pomocne są domowe sposoby i preparaty dostępne bez recepty, jednak niekiedy konieczna jest wizyta u lekarza. Sprawdź, jak odetkać ucho zatkane woskowiną, wodą, katarem i ciałem obcym. Wyjaśniamy też, dlaczego uczucie zatkanego ucha towarzyszy infekcjom i co zrobić w przypadku tego rodzaju dyskomfortu.

Najczęstsze przyczyny zatkanego ucha – woskowina, woda, katar, zmiana ciśnienia

Przewód słuchowy to kanał o długości ok. 3 cm. Jest stosunkowo wąski, ponieważ jego średnia wynosi tylko ok. 7 mm. Gdy światło kanału słuchowego ulega zwężeniu, oznacza to częściowe lub całkowite zatkanie ucha. Zanim jednak dowiemy się, jak odetkać ucho, warto poznać możliwe przyczyny jego zatkania, ponieważ to od nich zależy dalsze postępowanie.

W zagiętym przewodzie słuchowym może dochodzić do gromadzenia się woskowiny. W normalnych warunkach ucho oczyszcza się samoistnie i ten problem nie występuje. Jednak niewłaściwa higiena (np. czyszczenie przewodu słuchowego patyczkami higienicznymi), noszenie słuchawek dousznych czy aparatów słuchowych może prowadzić do powstania nadmiaru woskowiny. Ta po pewnym czasie twardnieje, mogąc tworzyć czop woskowinowy. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn przytkanego ucha.

Jako kolejne przyczyny zatkanego ucha wymienia się obecność wody w przewodzie słuchowym. Płyn wywołuje dyskomfort i uczucie pełności, prowadzi do zmiękczenia tkanek, a także zwiększa ryzyko infekcji wirusowej, bakteryjnej lub grzybiczej. Osoby narażające uszy na nadmiar wilgoci są tym samym bardziej podatne na zapalenie ucha, które często pojawia się jako powikłanie po chorobie górnych dróg oddechowych.

Bywa, że katar, który spływa po tylnej ścianie gardła, drażni także trąbkę słuchową, która łączy ucho z gardłem – zwłaszcza u dzieci, u których jest ona krótka. Wskutek tego drobnoustroje mogą przedostawać się przez nią z nosa i gardła do uszu, wywołując infekcję. W takich sytuacjach za zatkane uszy odpowiada nie sam katar, a obrzęk spowodowany podrażnieniem tkanek i uruchomioną reakcją odpornościową. Dyskomfort odczuwany w uszach może być wywołany także innymi objawami przeziębienia, takimi jak kaszel czy obrzęk zatok.

Zdarza się również, że trąbka Eustachiusza ulega zwężeniu pod wpływem zmiany ciśnienia. Może do tego dojść np. podczas lotu samolotem, jazdy windą czy wspinaczki górskiej lub nurkowania. Zwykle w takich sytuacjach ucho jest zatkane przez kilka minut do kilku godzin.

Objawy zatkanego ucha

Głównym objawem zatkanego ucha jest wyraźne pogorszenie słuchu. Pacjenci, u których pojawia się ten problem, często zgłaszają też dyskomfort związany z odbieraniem niecodziennych dźwięków, również podczas mówienia. Wraz z zatkanym uchem bardzo często pojawia się także uczucie pełności i przelewania w uchu, szumy uszne (brzęczenie, piski, dzwonienie), a niekiedy też zawroty głowy czy zaburzenia równowagi. Jeśli zatkanie uszu pojawia się np. przy zapaleniu ucha środkowego czy przy zapaleniu skóry przewodu słuchowego, może pojawić się także silny ból ucha, świąd, zaczerwienienie i gorączka.

Jak skutecznie odetkać ucho zatkane woskowiną? Domowe metody

Nadmierną ilość woskowiny w przewodzie słuchowym można usunąć samodzielnie, jeśli nie wytworzył się bardzo twardy zator (tzw. czop woskowinowy) i nie występują poważne objawy, takie jak niedosłuch, ból, szumy uszne czy krwawienie z przewodu słuchowego. Jak odetkać ucho zatkane woskowiną? Tylko przy użyciu specjalnych kropli lub sprayów, które aplikuje się do ucha kilka razy dziennie. Zalegająca woskowina powinna się rozmiękczyć i wypłynąć samoistnie. Wówczas należy usunąć ją delikatnie z małżowiny usznej, najlepiej za pomocą wacika nasączonego wodą z łagodnym mydłem.

Pod żadnym pozorem nie należy usuwać woskowiny za pomocą patyczków higienicznych lub innych przedmiotów. Grozi to uszkodzeniem błony bębenkowej lub wepchnięciem wosku głębiej do przewodu słuchowego.

Jak odetkać zatkane ucho po basenie? Krople do uszu i nie tylko

Bardzo często zdarza się, że za uczucie zatkanego ucha odpowiada nadmiar wilgoci. Woda w uchu może zalegać po prysznicu, jeśli skierujemy jej strumień bezpośrednio do ucha, lub po kąpieli na basenie. Niestety nadmiar wody w uchu może nie tylko wywoływać dyskomfort, lecz także być czynnikiem zwiększającym ryzyko infekcji, takiej jak zapalenie ucha zewnętrznego (zwanej również uchem pływaka). Po zamoczeniu uszu należy więc każdorazowo dokładnie osuszać małżowinę. Jeśli nie jest to możliwe, trzeba wiedzieć, jak odetkać ucho zatkane wodą po basenie czy prysznicu. Oto kilka skutecznych sposobów na odetkanie uszu:

  • usunięcie wody dzięki grawitacji – kiedy ucho jest zatkane wodą, wystarczy przechylić głowę w bok i lekko pociągnąć płatek uszny;
  • żucie gumy i ssanie cukierków – żucie wzmaga produkcję śliny i przełykanie, co ułatwia udrożnienie kanału słuchowego;
  • ruchy żuchwy – inicjują także ruch mięśni w okolicy przewodu słuchowego. Możemy je wywołać m.in. poprzez ziewanie i głębokie wdechy.

Osoby, które często korzystają z otwartych kąpielisk, są bardziej narażone na utrzymującą się wilgoć w uchu, a tym samym rozwój stanu zapalnego. Pomocne w osuszeniu tkanek i redukcji obrzęku okazują się specjalne wyroby medyczne, np. krople LIX, które w składzie zawierają glicerol pochłaniający cząsteczki wody, a także lidokainę o miejscowym działaniu znieczulającym.

Jak odetkać ucho zatkane katarem? Domowe sposoby

Jeśli uczuciu zatkanego ucha towarzyszą objawy przeziębienia, podstawą jest leczenie infekcji. Jak odetkać ucho zatkane katarem? Przede wszystkim należy złagodzić obrzęk. W tym celu stosuje się środki o działaniu miejscowym, takie jak przeciwobrzękowe krople do nosa, leki łagodzące kaszel i stan zapalny. Pomocne są także domowe sposoby, zwłaszcza ciepłe okłady na ucho i inhalacje, które nawilżają drogi oddechowe. Zredukowanie niekorzystnego wpływu kataru powinno jednocześnie zmniejszyć obrzęk w uchu.

Jak odetkać ucho zatkane ciałem obcym?

Zdarza się, zwłaszcza u najmłodszych, że ucho jest zatkane drobnym przedmiotem, jak kawałek zabawki, koralik czy jedzenie. Także w trakcie nieprawidłowej higieny uszu przy użyciu patyczków higienicznych może dojść do zatkania ucha kawałkiem waty. Jak w takich przypadkach odetkać zatkane ucho?

Jeśli ciało obce jest miękkie, o owalnym kształcie, można usunąć je samodzielnie. Można to zrobić tylko wtedy, kiedy mamy pewność, że przedmiot znajdujący się w uchu nie spowodował uszkodzeń mechanicznych i jest widoczny w kanale słuchowym. Wówczas wyciągamy go, delikatnie chwytając pęsetą za widoczny fragment. Jeżeli jednak to twardy czy ostry przedmiot lub pojawiają się niepokojące objawy, jak np. ból lub wydzielina z ucha, konieczna będzie wizyta u specjalisty, czyli lekarza laryngologa. Usuwając tego typu obiekt samodzielnie, możemy spowodować uszkodzenie ucha.

Jak odetkać ucho zatkane w czasie lotu samolotem?

Zmiana wysokości, np. podczas lotu samolotem, wspinaczki czy nurkowania, wiąże się z wytworzeniem się ciśnienia w uchu, które powoduje zator w przewodzie słuchowym. Taki objaw zwykle mija samoistnie, jednak bywa bardzo uciążliwy, dlatego warto wiedzieć, jak szybko odetkać zatkane ucho. Istnieje na to kilka prostych sposobów:

  • próba Valsalvy – zatkanie nosa i próba wydmuchiwania powietrza, jednak z zamkniętymi ustami, tak aby jama ustna wypełniła się powietrzem;
  • ruchy żuchwą – żucie gumy lub ssanie cukierków może być pomocne przy zatkaniu ucha, ale to także sposób profilaktyczny, który podczas lotu samolotem może zapobiec temu dyskomfortowi.

Kiedy zatkane ucho powinien obejrzeć specjalista laryngolog?

Jeśli uczucie zatkanego ucha nie mija po upływie kilku godzin lub pojawiają się dodatkowe objawy, takie jak dolegliwości bólowe czy piszczenie w uszach, warto skorzystać z porady lekarza, najlepiej otolaryngologa. W niektórych przypadkach nagła zmiana ciśnienia w uchu powoduje pęknięcie błony bębenkowej, co może skutkować nie tylko silnym bólem ucha, lecz także trwałym pogorszeniem słuchu.

Ponadto należy udać się do lekarza w przypadku, gdy zatkaniu ucha towarzyszą inne objawy, wskazujące na stan zapalny ucha wewnętrznego, środkowego lub zewnętrznego.

Czego unikać, gdy ucho zostało zatkane?

Istnieje wiele sprawdzonych sposobów i technik na zatkane uszy. Niemniej, czasami możemy spotkać się także z budzącymi kontrowersje i wątpliwości metodami na odetkanie ucha. Jedną z nich jest zabieg świecowania uszu, który polega na umieszczeniu w uchu zapalonej i pustej świecy w celu wytworzenia próżni, zmiękczenia woskowiny i usunięcia jej nadmiaru z ucha. Zabieg ten jest często odradzany przez laryngologów ze względu na potencjalne niebezpieczeństwo poparzenia skóry przewodu słuchowego, małżowiny usznej, ucha środkowego oraz twarzy. Jeśli przyczyną zatkanego ucha jest nadmiar woskowiny, nie należy też wykonywać samodzielnie płukania uszu np. przy pomocy ciepłej wody lub wody utlenionej – lepiej pozostać przy prawidłowym czyszczeniu uszu specjalnie stworzonymi do tego preparatami. Nie należy też wprowadzać do wnętrza ucha innych płynów np. w postaci olejku z drzewa herbacianego czy olejku kamforowego (można je stosować tylko po zewnętrznej stronie ucha). I pod żadnym pozorem nie próbujmy odetkać ucha przy pomocy patyczków – stanowi to ogromne ryzyko uszkodzenia błony bębenkowej!

Jak odetkać ucho – FAQ

Co zrobić, gdy się ma zatkane ucho?

W celu odetkania ucha możesz wypróbować manewr Valsalvy. Aby to zrobić, zamknij usta i zatkaj nozdrza, przytrzymując delikatnie miękką część nosa, a następnie delikatnie próbuj wydmuchać powietrze. Ten manewr może pomóc w odblokowaniu ucha poprzez wyrównanie ciśnienia w uchu środkowym.

Ile czasu może być zatkane ucho?

Czas, przez jaki może być zatkane ucho, różni się w zależności od przyczyny. W niektórych przypadkach może to trwać kilka godzin, a w innych nawet kilka dni. Jeśli problem nie ustępuje po upływie jednego dnia, należy skonsultować swój stan z lekarzem.

Jak szybko odblokować zatkane ucho?

Aby szybko odblokować zatkane ucho, można spróbować kilku metod, takich jak żucie gumy, przełykanie śliny, delikatne pociąganie za płatek ucha, stosowanie ciepłego kompresu lub kropli do uszu dostępnych bez recepty. Jeśli problem nie ustępuje, należy skonsultować się z lekarzem.

 

Źródła:

Szołdra-Seiler A., Czy nagłe zatykanie się jednego ucha jest czymś niepokojącym? www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/122681,czy-nagle-zatykanie-sie-jednego-ucha-jest-czyms-niepokojacym

Szołdra-Seiler A., Uczucie zatkanego ucha, www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha

Grzybicze zapalenie ucha – objawy, leczenie, zapobieganie

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Grzybicze zapalenie ucha najczęściej dotyczy jego zewnętrznych części, czyli skóry małżowiny usznej i przewodu słuchowego. Choroba wywołuje dokuczliwe objawy, takie jak uporczywy świąd,  pieczenie, uczucie wilgoci w uchu i ból. Na grzybicze zapalenie ucha można zachorować w każdym wieku, ale najbardziej narażone są osoby z obniżoną odpornością i niewłaściwie dbające o narząd słuchu. Sprawdź, jak zapobiegać grzybicy i na czym polega jej leczenie!

  1. Grzybicze zapalenie ucha – przyczyny
  2. Jakie objawy wywołuje grzybicze zapalenie ucha?
  3. Grzybicze zapalenie ucha zewnętrznego – możliwe powikłania
  4. Na czym polega leczenie grzybiczego zapalenie ucha?
  5. Prawidłowa pielęgnacja ucha przy infekcji grzybiczej
  6. Grzybicze zapalenie ucha – zapobieganie

Grzybicze zapalenie ucha – przyczyny

Przyczyną grzybiczego zapalenia ucha są drobnoustroje grzybicze, najczęściej Candida albicans, Candida parapsilosis, Candida glabrata i Candida tropicalis. Jednak kontakt skóry z grzybem nie zawsze oznacza rozwój infekcji. Drożdżaki te naturalnie bytują na skórze i w większości przypadków nie stanowią zagrożenia. Istotną rolę odgrywa w tym przypadku odporność organizmu, dlatego schorzenie częściej rozwija się u dzieci i osób starszych z deficytem odporności. Ponadto istnieją czynniki, które zwiększają ryzyko namnażania się patogenów grzybiczych. Są to m.in.:

  • choroby dermatologiczne, np. łuszczyca i łojotokowe zapalenie skóry – osłabiony, suchy, popękany naskórek ułatwia grzybom dostęp do tkanek;
  • choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, niewydolność nadnerczy, zaburzenia funkcjonowania tarczycy – zmiany w organizmie występujące przy tych schorzeniach sprzyjają rozwojowi grzybicy;
  • choroby upośledzające odporność, np. nowotwory;
  • przyjmowanie niektórych leków, np. antybiotyków;
  • niedobory witamin i minerałów, zwłaszcza żelaza i witamin z grupy B.

Na grzybicze zapalenie ucha narażone są także osoby, które często korzystają z basenów i sauny lub mieszkają w miejscach o ciepłym klimacie. Wilgoć i wysoka temperatura stwarzają w uchu mikroklimat odpowiedni dla namnażania się grzybów. Z tego powodu schorzenie określa się potocznie jako ,,ucho pływaka”.

Rozwojowi tego schorzenia sprzyjają też drobne urazy naskórka, dlatego jako kolejny czynnik predysponujący do infekcji wymienia się niewłaściwą higienę ucha, zwłaszcza czyszczenie przewodu słuchowego patyczkami higienicznymi. Zbyt częste usuwanie woskowiny usznej także zwiększa ryzyko infekcji. Wydzielina ta ma odczyn kwaśny i zawiera związki hamujące rozwój drobnoustrojów, dlatego jej optymalna ilość jest niezbędna.

Jakie objawy wywołuje grzybicze zapalenie ucha?

Grzybicze zapalenie ucha zewnętrznego to choroba powierzchowna skóry, dlatego objawy zwykle dotyczą tylko narządu słuchu. Rzadko występują symptomy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka czy osłabienie.

Jako najczęstsze objawy grzybiczego zapalenia ucha wymienia się:

  • świąd, często bardzo uporczywy, wymuszający drapanie;
  • pieczenie, kłucie w uchu;
  • wysuszenie, łuszczenie się skóry;
  • uczucie wilgoci w uchu;
  • wrażenie zatkanego, pełnego ucha;
  • zaburzenia słuchu, szumy uszne;
  • wyciek z ucha – wydzielina o różnym zabarwieniu zwykle ma bardzo nieprzyjemny zapach.

Grzybicze zapalenie ucha zewnętrznego – możliwe powikłania

Zaniedbana infekcja stwarza ryzyko powikłań, takich jak nadkażenie bakteryjne i grzybicze zapalenie ucha środkowego. Z kolei rozwój grzybów w uchu wewnętrznym stwierdza się bardzo rzadko.

Jako możliwe powikłania po grzybiczym zapaleniu ucha wymienia się także perlaka. Grzyby namnażające się w tkankach powodują niedrożność trąbki słuchowej. Wówczas złuszczający się naskórek nie znajduje ujścia i gromadzi się w uchu tworząc guzowatą masę o nazwie perlak.

Na czym polega leczenie grzybiczego zapalenie ucha?

Grzybicze zapalenie ucha powinno być zdiagnozowane przez lekarza. Podstawowym badanie jakie wykonuje specjalista jest wziernikowanie ucha, dzięki któremu można ocenić stan jego struktur. W niektórych przypadkach pobiera się także wymaz, na podstawie którego można określić rodzaj patogenu odpowiedzialnego za występujące objawy.

Po stwierdzeniu infekcji grzybiczej lekarz najczęściej zaleca przyjmowanie miejscowych preparatów o działaniu grzybobójczym lub grzybostatycznym. W niektórych przypadkach leczenie może wymagać także przyjmowania środków doustnych, czy leków działających miejscowo, które zmniejszają obrzęk i dolegliwości bólowe. W zależności od rodzaju patogenu i zaawansowania choroby leczenie może trwać od 2 tygodni do nawet kilku miesięcy.

Prawidłowa pielęgnacja ucha przy infekcji grzybiczej

Poza stosowaniem preparatów zalecanych przez lekarza, przy grzybiczym zapaleniu ucha niezwykle ważna jest prawidłowa pielęgnacja narządu słuchu. Wydzielina wydostająca się z przewodu słuchowego powinna być systematycznie i dokładnie usuwana. Nie należy jednak wydobywać jej z kanału słuchowego jakimikolwiek przedmiotami. Płyn, który samoistnie wypływa do małżowiny usznej, powinien być delikatnie przecierany za pomocą wacika.

W przebiegu choroby należy unikać także wilgoci. Ucho po umyciu musi być dokładnie osuszone. Należy powstrzymywać się również od drapania, które mogłoby dodatkowo uszkodzić osłabione tkanki.

Poza dbałością o ucho warto zwrócić uwagę także na rodzaj spożywanych pokarmów. Duża ilość węglowodanów sprzyja namnażaniu się grzybów, dlatego w trakcie leczenia warto zdecydować się na dietę przeciwgrzybiczą, z niską zawartością cukru i wykluczeniem alkoholu.

Grzybicze zapalenie ucha – zapobieganie

W przypadku osób podatnych na grzybicze zapalenie ucha konieczne może okazać sprawdzenie przyczyn osłabionej odporności. Niekiedy zaleca się przyjmowanie środków poprawiających funkcjonowanie układu immunologicznego. Jeśli za częste infekcje odpowiadają niedobory witaminowe, dołączona może być także suplementacja.

Poza ogólną poprawą kondycji organizmu należy zwrócić uwagę także na prawidłową higienę uszu. Aby zapobiegać grzybiczemu zapaleniu ucha konieczne jest zachowanie zdrowego naskórka. Trzeba więc unikać wszelkich podrażnień i zadrapań, przez które mogą wnikać drobnoustroje. Należy również pamiętać, że woskowina uszna stanowi naturalną barierę ochronną – nawilża przewód słuchowy i pochłania drobnoustroje. Nie należy więc usuwać jej zbyt często.

Osoby noszące aparaty słuchowe lub słuchawki douszne, a także narażone na wilgoć w uchu mogą korzystać       ze specjalnych kropli, np. wyrobu medycznego LIX, które wspomagają osuszanie tkanek, zmniejszają obrzęk i przyśpieszają gojenie drobnych podrażnień. Jest to wyrób medyczny na bazie glicerolu z dodatkiem lidokainy.

Kolejną ważną czynnością jest unikanie przebywania w miejscach zanieczyszczonych i zadymionych. Kurz i brud przyczyniają się do powstawania podrażnień w uszach, co sprzyja rozwojowi. Warto również pamiętać, że w przebiegu zapalenia ucha nie należy zatykać kanału słuchowego watą.

Wyciek z ucha dziecka – co go powoduje?

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Najczęściej wyciek z ucha jest objawem zapalenia ucha środkowego lub zewnętrznego. Ropny, surowiczy, śluzowy lub nawet krwisty wyciek wydzieliny może wskazywać także na inne przypadłości takie, jak: półpasiec uszny, alergiczne zapalenie ucha uraz lub obecność ciała obcego. Omawiamy możliwe przyczyny wycieku z ucha i sposoby jego leczenia.

Wyciek surowiczy z ucha – możliwe przyczyny

Jeśli wyciek z ucha jest wodnisty, przezroczysty, biały lub lekko żółty, przyczyną może być alergiczne zapalenie ucha. Obrzęk, powstający pod wpływem reakcji na alergeny wziewne lub pokarmowe, uniemożliwia odprowadzanie wydzieliny, przez co gromadzi się ona w uchu i wydostaje przez zewnętrzną część przewodu słuchowego. W przebiegu alergicznego zapalenia ucha zwykle występują również inne objawy takie, jak:

  • zaczerwienienie płatka ucha,
  • podrażnienia i pęknięcia skóry uszu,
  • łuszczenie i zaczerwienienie skóry za uchem,
  • sączące się zmiany skórne w obrębie ucha.

Półpasiec uszny to kolejne schorzenie, któremu może towarzyszyć wyciek z ucha. Choroba jest spowodowana wirusem Herpes varicella-zoster (VZV) i rozwija się zwłaszcza u osób dorosłych lub dzieci z deficytem odporności. Objawy dotyczą jednej strony twarzy i obejmują nerwy twarzowe, ucho i szyję. Na skórze, a także w uszach tworzą się krosty wypełnione białym płynem.

Krwisty wyciek z ucha – o czym może świadczyć?

Jeśli wydzielina z ucha jest zabarwiona krwią, najprawdopodobniej doszło do uszkodzenia przewodu słuchowego zewnętrznego. Krew z ucha może jednak wskazywać na inne problemy, np. perforację błony bębenkowej lub nowotwór.

Często do podrażnień przewodu słuchowego dochodzi w wyniku nieprawidłowego czyszczenia uszu, zwłaszcza jeśli stosujemy patyczki higieniczne. Nawet drobne urazy skóry przewodu słuchowego mogą skutkować wyciekiem krwi, a – co więcej – zwiększają ryzyko powikłań w postaci infekcji uszu.

Krwisty wyciek z ucha u dziecka może wskazywać także na obecność ciała obcego, którego krawędzie uszkodziły tkanki. Zdarza się również, że niewielki przedmiot pozostaje w uchu niezauważony przez dłuższy czas. W konsekwencji dochodzi do gromadzenia się woskowiny, drobnoustrojów i rozwoju stanu zapalnego. Wówczas wyciek z ucha może być ropny, gęsty, o bardzo nieprzyjemnym zapachu. W takich przypadkach konieczna jest pilna konsultacja z laryngologiem.

Wyciek przy zapaleniu ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego to jedna z najczęstszych chorób uszu, w której przebiegu może pojawić się wyciek z ucha. Schorzenie często rozwija się u dziecka, które wcześniej przebyło infekcję górnych dróg oddechowych. Z tego powodu do pozostałych objawów zalicza się m.in. gorączkę, katar, kaszel, osłabienie i ostry ból ucha. W takich przypadkach za kataralne zapalenie ucha odpowiadają wirusy, jednak po kilku dniach może dochodzić do nadkażenia bakteryjnego.

Pod wpływem toczącego się stanu zapalnego ropna wydzielina gromadzi się w uchu środkowym. To przyczyna ostrego bólu, zaburzeń słuchu i uczucia wypełnienia. Dolegliwości bólowe w ostrym zapaleniu ucha środkowego poprzedzają pojawienie się wycieku. Kiedy płyn napiera na błonę bębenkową, może doprowadzić do jej pęknięcia. Wówczas pojawia się wyciek z ucha, zwykle krwisto-ropny. W momencie samoistnej perforacji błony lub po jej nacięciu podczas zabiegu ustępują dolegliwości bólowe.

Jedną z postaci choroby infekcyjnej jest przewlekłe lub wysiękowe zapalenie ucha. W takich przypadkach wyciek z ucha i niedosłuch mogą być jedynymi objawami schorzenia.

Wyciek przy zapaleniu ucha zewnętrznego

Przy zapaleniu ucha zewnętrznego wyciek z ucha zwykle początkowo jest wodnisty, niezbyt obfity i bez zapachu. Z czasem wydzielina staje się gęsta, o różnym zabarwieniu, w zależności od rodzaju patogenu rozwijającego się w skórze. W miarę rozwoju choroby wydzielina może być ropna, o nieprzyjemnym, wręcz cuchnącym zapachu.

Zwykle występuje jednoczesny wyciek z ucha i swędzenie, niekiedy bardzo uporczywe, wymuszające drapanie. Ponadto zakażeniu skóry małżowiny i/lub zewnętrznego przewodu słuchowego mogą towarzyszyć inne objawy, takie jak:

  • ból i tkliwość ucha,
  • obrzęk i zaczerwienienie,
  • bóle głowy,
  • zaburzenia słuchu,
  • uczucie zatkania,
  • podwyższona temperatura ciała,
  • powiększenie węzłów chłonnych.

Zapalenie ucha zewnętrznego zwykle jest spowodowane rozwojem drobnoustrojów bakteryjnych, zwłaszcza pałeczki ropy błękitnej, lub grzybiczych. Na schorzenie najbardziej narażone są:

  • dzieci,
  • osoby z obniżoną odpornością,
  • osoby często korzystające z basenów i sauny,
  • osoby używające dousznych słuchawek lub aparatów słuchowych.

Wyciek z ucha – co zrobić? Na czym polega leczenie?

Ciemny, niekiedy brązowy, a nawet brunatny wyciek z ucha może być tzw. woszczkiem usznym. Gęsta i lepka wydzielina, zaobserwowana w uchu lub na poduszce dziecka, może więc nie wskazywać na zmiany patologiczne, a świadczyć jedynie o samooczyszczeniu się ucha. W takich przypadkach nie występują inne objawy i zwykle nie ma powodów do obaw.

Jeśli jednak zauważa się inne symptomy, konieczna jest wizyta u lekarza. Wycieku z ucha nie można leczyć domowymi sposobami – w większość przypadków konieczna jest konsultacja z laryngologiem. Zawsze w pierwszej kolejności należy zdiagnozować przyczynę wycieku wydzieliny z ucha. Dopiero wówczas można podać odpowiedni lek, wskazany przez lekarza.

Przy zapaleniu ucha zewnętrznego lub podrażnieniu przewodu słuchowego pomoce są krople np. wyrób medyczny LIX. Jeśli infekcja ucha ma podłoże bakteryjne lub grzybicze, konieczne może okazać się stosowanie leków zwalczających dane patogeny. W przebiegu zapalenia ucha środkowego podstawą leczenia jest łagodzenie bólu i stanu zapalnego. Ucho powinno być zabezpieczane przed wilgocią i dokładnie osuszane po kąpieli. W niektórych przypadkach konieczne jest także wykonanie drenażu, który umożliwia odprowadzanie wydzieliny.

Nieco innego postępowania wymaga leczenie wycieku z ucha przy alergii. Stosuje się przede wszystkim środki przeciwobrzękowe, ale podstawą jest eliminacja alergenu. Leki przeciwalergiczne niekiedy podaje się także osobom z uszną postacią półpaśca. To choroba wirusowa, dlatego zaleca się również środki przeciwhistaminowe i przeciwbólowe. W skrajnych przypadkach półpaśca czy zapalenia ucha konieczna może okazać się hospitalizacja.

Źródła:

  1. Hassmann-Poznańska E., Ostre zapalenie ucha środkowego (OMA), „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2012, 1(3), s. 210–214.
  2. Hassmann-Poznańska E., Wyciek wydzieliny z ucha – przyczyny i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/74787,wyciek-wydzieliny-z-ucha (dostęp 29.06.2023).
  3. Hassmann-Poznańska E., Dzierżanowska D., Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego, http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_zapalenie_ucha_zewnetrznego_tekst.pdf (dostęp 29.06.2023).
  4. Zagor M., Zakażenia ucha zewnętrznego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106224,zakazenia-ucha-zewnetrznego (dostęp 29.06.2023).
Jak złagodzić ból ucha u dziecka?

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Ból ucha to przypadłość, która stosunkowo często pojawia się u najmłodszych Pacjentów. Zwykle wskazuje na zapalenie ucha środkowego i wymaga odpowiedniego postępowania. Wielu rodziców zastanawia się, co na ból ucha u dziecka warto stosować. W zależności od rodzaju zapalenia i nasilenia objawów lekarz pediatra może wdrożyć różne metody leczenia. Nie wiesz, jak złagodzić ból ucha u dziecka? Dowiedz się więcej na ten temat i sprawdź, jak pomóc maluchowi przechodzącemu infekcję ucha!

Ból ucha u dziecka – co go powoduje? Najczęstsze przyczyny bólu ucha

Zanim wyjaśnimy, co na ból ucha u dziecka warto zastosować, musisz dowiedzieć się, jakie są możliwe przyczyny dyskomfortu, z jakim mierzy się Twoja pociecha. Jedną z najczęściej spotykanych dolegliwości wieku dziecięcego jest ból ucha. U dziecka zwykle wskazuje na infekcję wirusową lub bakteryjną, rzadziej grzybiczą i często towarzyszy chorobie górnych dróg oddechowych.

Ból ucha u dziecka spowodowany jest obrzękiem tkanek ucha środkowego. Ta część narządu słuchu jest bezpośrednio połączona z gardłem, przez co drobnoustroje odpowiedzialne za choroby górnych dróg oddechowych mogą z łatwością przenikać do uszu. Co więcej, budowa ucha dziecka różni się od w pełni rozwiniętego aparatu słuchowego dorosłych. Najmłodsi mają krótszą i szerszą trąbkę słuchową (trąbkę Eustachiusza). To ona stanowi łącznik między uchem a gardłem. Wszelkie zarazki, zanieczyszczenia, wirusy i bakterie przenikają więc do uszu nie tylko ze środowiska zewnętrznego, lecz także z organizmu dziecka. Sprzyja temu niewłaściwa higiena uszu, narażenie na wilgoć czy – częste w przypadku dzieci – osłabienie odporności.

Za ból ucha u dziecka zwykle odpowiada infekcja o podłożu wirusowym. Niewłaściwie leczona lub lekceważona może przerodzić się w zakażenie bakteryjne. Do typowych chorób wieku dziecięcego zalicza się ostre lub przewlekłe zapalenie ucha środkowego. Chorobie mogą towarzyszyć objawy takie, jak:

  • ból ucha o różnym nasileniu, często ostry, trudny do wytrzymania, pulsujący i piekący;
  • ból za uchem, rozgrzanie małżowiny usznej;
  • ogólne osłabienie, dekoncentracja;
  • utrata apetytu, niechęć do ssania i picia;
  • uczucie pełności w uchu,
  • nudności i / lub wymioty;
  • szumy uszne, zaburzenia słuchu, niedosłuch;
  • podwyższona temperatura ciała;
  • obrzęk i przekrwienie błony bębenkowej;
  • swędzenie, kłucie, uczucie rozpierania.

U niektórych dzieci choroba ma charakter nawracający i wówczas możemy mówić o przewlekłym zapaleniu ucha środkowego, które dzielimy na:

  • łagodne zapalenie ucha środkowego, w którego przebiegu nie dochodzi do wycieku płynu z ucha i nie ma aktywnego zakażenia,
  • przewlekłe zapalenie ucha środkowego z wysiękiem (z ucha wycieka płyn surowiczy o słomkowej barwie),
  • przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego (lekarz stwierdza przewlekłe wyciekanie ropy przez perforację w błonie bębenkowej dziecka).

Przyczyną przewlekłego zapalenia ucha środkowego u dziecka często jest niedoleczone ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ).

Ciało obce, ropień zęba i niewłaściwa higiena uszu

Zdarza się, że dolegliwości bólowe są oznaką obecności ciała obcego w kanale słuchowym. Problem szczególnie często dotyczy rodziców małych dzieci, które mają tendencję do wkładania różnych przedmiotów do nosa oraz uszu. Pamiętaj, że w takiej sytuacji wskazana jest niezwłoczna wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. Nie staraj się samodzielnie usuwać elementów zabawek czy małej baterii z ucha pociechy, bo możesz naruszyć błonę bębenkową i trwale uszkodzić słuch dziecka. Ból ucha niekiedy świadczy o ropniu zęba mlecznego, który objawia się obrzękiem i zaczerwienieniem dziąseł, pulsującym bólem zęba.

Za ból ucha u dziecka może odpowiadać także nagromadzenie woskowiny usznej, tzw. czop woskowinowy. Nadprodukcja wydzieliny często jest konsekwencją niewłaściwej higieny, która wbrew pozorom polega nie tylko na niedostatecznym myciu, lecz także zbyt częstym czyszczeniu uszu, zwłaszcza przy użyciu patyczków higienicznych, podrażniających przewód słuchowy. Choroby zębów i gardła to kolejne powszechne schorzenia, które mogą być manifestowane poprzez ból ucha. Warto pamiętać też, że jednym z czynników wywołujących tę uciążliwą dolegliwość jest także noszenie słuchawek dousznych.

Jak złagodzić ból przy zapaleniu ucha środkowego? Krople do uszu

Podstawą postępowania jest szczegółowy wywiad medyczny i badanie laryngologiczne u specjalisty. Jeśli podejrzewasz u dziecka zapalenie ucha środkowego, nie zwlekaj i udaj się do lekarza. Jakie metody może wdrożyć laryngolog dziecięcy? Początkowe postępowanie przy zapaleniu ucha środkowego polega na leczeniu objawowym. Koniecznością jest przyjmowanie leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.

Ból uszu o infekcyjnym podłożu – leki na stan zapalny

Leczenie bólu uszu poprzedza wywiad i badanie otoskopowe. Warto dodać, że niekiedy ostateczne rozpoznanie ustala się dopiero w trakcie leczenia zabiegowego. W postawieniu właściwej diagnozy pomocne mogą okazać się dodatkowe badania obrazowe, takie jak np. tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.

Jeśli za infekcję ucha odpowiadają wirusy, leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów (środki na ból dostępne w aptece bez recepty). Z kolei w przypadku nadkażenia bakteryjnego lub grzybiczego konieczne jest stosowanie leków o kierunkowym działaniu, które zwalczają nie tylko objawy, lecz także przyczyny choroby. Lekarz może wdrożyć np. antybiotykoterapię. W leczeniu infekcji bakteryjnych pożądane efekty terapeutyczne daje m.in. amoksycylina dostępna na receptę. Lek ten stosowany jest np. przy rozpoznaniu OZUŚ.

Domowe sposoby na ból ucha u dziecka

Silny ból ucha u dziecka można łagodzić na różne sposoby. Oczywiście w pierwszej kolejności należy poradzić się lekarza, ponieważ nie jest możliwa samodzielna ocena stanu struktur ucha. To, jak złagodzić ból ucha u dziecka, zależy od jego przyczyny podstawowej.

Pomocne do łagodzenia bólu ucha są domowe sposoby, takie jak np. ciepłe okłady z woreczka wypełnionego pestkami wiśni. Jednak w niektórych przypadkach mogą one sprzyjać rozwojowi drobnoustrojów. Bakterie lubią wilgoć i ciepło, dlatego też w przypadku infekcji o podłożu bakteryjnym, można w ten sposób pogorszyć stan zdrowia. Jak złagodzić ból ucha u dziecka poza wymienionymi sposobami? Ciepłe kompresy warto stosować tylko na okolice za uchem. Pod żadnym pozorem nie należy wkładać waty czy aplikować kropli i maści rozgrzewających do przewodu słuchowego! Nie zaleca się stosowania olejków eterycznych ani samodzielnego płukania ucha.

Jak złagodzić ból ucha u przeziębionego dziecka?

Infekcje uszu często występują w przebiegu chorób górnych dróg oddechowych. W takich przypadkach katar spływający po tylnej ścianie gardła może podrażniać także trąbkę słuchową, łączącą narząd słuchu z gardłem. Z tego powodu dobrym sposobem na łagodzenie bólu ucha u dziecka są inhalacje z soli fizjologicznej (w przypadku starszych dzieci). Intensywne nawilżanie parą wodną redukuje obrzęk, łagodzi podrażnienia i ból.

Kataralne zapalenie ucha jest spowodowane rozprzestrzenianiem się drobnoustrojów z górnych dróg oddechowych do uszu. Pomocne przy dolegliwościach bólowych jest więc stosowanie preparatów przeciwobrzękowych, np. kropli i sprayów aplikowanych do nosa oraz gardła. W trakcie przeziębienia należy również dbać o oczyszczanie dróg oddechowych, stosując m.in. syropy lub zioła rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające jej odkrztuszanie.

 

Źródła:

https://podyplomie.pl/medycyna/37057,przewlekle-zapalenie-ucha-srodkowego-przyczyny-diagnostyka-i-leczenie?srsltid=AfmBOooRn9EHONl36bRGfv9pGBua-tQnAsqPTADeJVPNUycl9-9sR7fn

https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/74798,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego

https://www.mp.pl/pacjent/objawy/74807,bol-ucha-u-dziecka

Zapalenie nerwu przedsionkowego – przyczyny, objawy, leczenie

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Za zapalenie nerwu przedsionkowego odpowiada infekcja, prawdopodobnie wirusowa, ale jego ścisłe przyczyny do dziś nie są znane. Choroba dotyka aż dwóch narządów – słuchu i równowagi. Objawy to m.in. zaburzenia równowagi, silne zawroty głowy, nudności i wymioty. Choroba utrudnia codzienne funkcjonowanie i powoduje niepokój u pacjentów. Sprawdź, jakie są pozostałe objawy tej przypadłości. Dowiedz się, na czym polega diagnoza i poznaj sposoby leczenia zapalenia nerwu przedsionkowego.

  1. Czym jest zapalenie nerwu przedsionkowego?
  2. Jakie są przyczyny zapalenie nerwu przedsionkowego?
  3. Charakterystyczne objawy zapalenia nerwu przedsionkowego
  4. Ile trwa zapalenie nerwu przedsionkowego?
  5. Zapalenie nerwu przedsionkowego – jak wygląda diagnoza?
  6. Na czym polega leczenie zapalenia nerwu przedsionkowego?

Czym jest zapalenie nerwu przedsionkowego?

Nerw przedsionkowy (przedsionkowo-ślimakowy) to 8. nerw czaszkowy, który dzieli się na część przedsionkową i ślimakową. Pierwsza z nich jest związana z narządem równowagi, natomiast druga odpowiada za przekazywanie informacji ze ślimaka w uchu wewnętrznym.

Podstawową funkcją tego nerwu jest utrzymanie równowagi. Ponadto nerw przedsionkowy odpowiada także m.in. za:

  • utrzymanie prawidłowego napięcia mięśni,
  • ułożenie głowy,
  • ułożenie gałek ocznych.

Nerw przedsionkowy przekazuje impulsy na linii mózg – błędnik. Zapalenie nerwu przedsionkowego to nic innego jak toczący się stan zapalny w obrębie jego włókien. W konsekwencji dochodzi do upośledzenia funkcji (zaburzenia w przekazie sygnałów między błędnikiem a mózgiem), przez co nerw nie działa prawidłowo, co wywołuje u chorego uciążliwe objawy o różnym stopniu nasilenia.

Jakie są przyczyny zapalenie nerwu przedsionkowego?

Jeśli chodzi o etiologię schorzenia, niestety dokładne przyczyny zapalenia nerwu przedsionkowego nie są znane. Przypuszcza się, że za chorobę odpowiada infekcja wirusowa, być może reaktywacja wirusa opryszczki pospolitej. Schorzenie to może mieć również podłoże autoimmunologiczne lub naczyniowe. W części przypadków zapalenie nerwu przedsionkowego poprzedzają objawy grypopodobne.

Charakterystyczne objawy zapalenia nerwu przedsionkowego

Zdarza się, że objawy zapalenia nerwu przedsionkowego pojawiają się kilka lub kilkanaście dni po przebytej infekcji górnych dróg oddechowych. Dolegliwości zwykle pojawiają się nagle, a pierwszymi z nich najczęściej są bóle i napadowe zawroty głowy. Ponadto zapalenie nerwu przedsionkowego wywołuje także objawy takie, jak:

  • uczucie wirowania,
  • zaburzenia równowagi,
  • nudności i wymioty,
  • oczopląs (mimowolne rytmiczne ruchy gałek ocznych).

W razie wystąpienia powyższych objawów należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub otolaryngologa.

Ile trwa zapalenie nerwu przedsionkowego?

Zapalenie nerwu przedsionkowego może mieć różny przebieg. Zdarza się, że objawy występują w formie nagłych napadów bólu i zawrotów głowy. Niekiedy jednocześnie pojawiają się nudności, a ze względu na połączenie nerwu przedsionkowego z nerwem błędnym – także wymioty. Kilka symptomów występujących jednocześnie określa się jako ciąg ataków. W części przypadków choroba przyjmuje postać przetrwałego zespołu objawów.

Ile trwa zapalenie nerwu przedsionkowego? Zwykle od kilkunastu dni do ok. 6 tygodni, przy czym nudności i wymioty często mijają już po 3, a zawroty głowy po ok. 10 dniach. W niektórych przypadkach zawroty i zaburzenia równowagi pojawiają się tylko przy nagłych ruchach głową lub w trakcie chodzenia, innym razem występują nawet przy najmniejszym ruchu głową lub gałkami ocznymi.

Zapalenie nerwu przedsionkowego – jak wygląda diagnoza?

Rozpoznanie choroby przeprowadza się na podstawie wywiadu z osobą chorą, czyli zgłaszanych objawów, obserwacji chodu. Ponadto lekarz wykonuje wziernikowanie ucha w celu oceny jego stanu. Jeśli podejrzewane jest zapalenie nerwu przedsionkowego, ostateczna diagnoza stawiana jest na podstawie testów przedsionkowych. Na ich podstawie sprawdza się, czy występuje osłabienie lub porażenie przedsionków.

Często dochodzi do samoistnego ustępowania choroby. Co więcej, zapalenie nerwu przedsionkowego nie ma skłonności do nawrotów. Jeśli jednak obserwuje się nawroty, najprawdopodobniej konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych badań w celu wykluczenia chorób ośrodkowego układu nerwowego.  Warto wiedzieć, że przy zapaleniu nerwu przedsionkowego nie występują niedosłuch czy zaburzenia słuchu. Taki objaw wskazuje na to, że czynnikiem sprawczym dolegliwości jest inne schorzenie, należy więc niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi dalszą pogłębioną diagnostykę.

Na czym polega leczenie zapalenia nerwu przedsionkowego?

Jako że nie są znane przyczyny zapalenia nerwu przedsionkowego, leczenie przyczynowe nie istnieje. Zgodnie z obecną wiedzą medyczną w przypadku tej przypadłości stosuje się jedynie odpowiednie leczenie objawowe. Polega ono na podawaniu choremu środków, które łagodzą dolegliwości i ułatwiają funkcjonowanie w okresie choroby. To:

  • leki przeciwhistaminowe,
  • leki przeciwwymiotne,
  • leki o działaniu uspokajającym i łagodzącym silne zawroty głowy.

Zapalenie nerwu przedsionkowego jest chorobą, przy której konieczna może okazać się rehabilitacja, polegająca na ćwiczeniu mięśni gałek ocznych, a także ułatwiająca utrzymanie prawidłowej postawy ciała i odpowiedniego ułożenia głowy.

Po powrocie do zdrowia niezwykle ważne są okresowe kontrole u lekarza (przez kolejne 2 lata).

Powstałe podrażnienia delikatnych tkanek w przewodzie słuchowym, spowodowane niewłaściwymi nawykami higienicznymi, można łagodzić za pomocą wyrobu medycznego LIX, który z uwagi na obecność glicerolu i lidokainy w składzie, wspiera usuwanie nadmiaru wilgoci z uszu, a także redukuje obrzęk i eliminuje ból.

 

Źródła:

  1. Katarzyna Bujak, Irena Kasacka, Zapalenie nerwu przedsionkowego (vestibular neuritis) – opis przypadku, Polish Journal of Otolaryngology 61.3 (2007): 329-330.
  2. Mariola Zagor, Zapalenie nerwu przedsionkowego, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/178620,zapalenie-nerwu-przedsionkowego [dostęp: 28.08.2023].
Otoskleroza – czym jest? Jak ją wyleczyć?

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Otoskleroza to choroba ucha środkowego, a dokładniej stwardnienie kosteczek słuchowych. W przebiegu schorzenia dochodzi do niewłaściwej przebudowy tkanki kostnej błędnika, stąd też przypadłość bywa określana jako otoskleroza ślimakowa czy też błędnikowa. Objawy choroby to m.in. obustronny niedosłuch, szumy uszne i zawroty głowy. Wyjaśniamy, czym jest otoskleroza i jak wygląda leczenie tego schorzenia.

  1. Czym jest otoskleroza?
  2. Przyczyny otosklerozy
  3. Jakie objawy wywołuje otoskleroza?
  4. Rozpoznanie otosklerozy
  5. Na czym polega leczenie otosklerozy?

Czym jest otoskleroza?

Zanim wyjaśnimy, czym jest otoskleroza błędnikowa, warto wspomnieć o budowie narządu słuchu. Otóż ucho środkowe jest zbudowane m.in. z trzech kosteczek słuchowych – młoteczka, kowadełka i strzemiączka. Mogą one się poruszać w odpowiedzi na fale dźwiękowe. Ich zadaniem jest przekazywanie bodźców akustycznych pochodzących ze świata zewnętrznego do układu nerwowego. Co ciekawe, to jedyne kości w ciele człowieka, które już w momencie narodzin mają pierwotny rozmiar – nie rosną, ich wielkość pozostaje niezmieniona przez całe życie.

Kosteczki wzmacniają drgania przechodzące przez błonę bębenkową, a tym samym nasilają sygnał dźwiękowy, zanim trafi on do ucha wewnętrznego. Ich funkcjonowanie jest więc niezbędne do prawidłowego słyszenia, a każda nieprawidłowość skutkuje pogorszeniem lub utratą słuchu.

Otoskleroza (otosclerosis, otospongiosis) jest schorzeniem dotyczącym wspomnianych kosteczek słuchowych, a dokładniej strzemiączka – najmniejszej kości w ciele człowieka, która ma długość zaledwie 3 mm. Strzemiączko leży między uchem środkowym a wewnętrznym i łączy obie części aparatu słuchowego. Otoskleroza ucha polega na nieprawidłowej przebudowie tkanki kostnej w obrębie błędnika, określanego również jako narząd równowagi. W wyniku niewłaściwego, nadmiernego rozrostu kości dochodzi do unieruchomienia strzemiączka. W konsekwencji sygnał dźwiękowy nie może być odpowiednio przekazywany do wnętrza ucha.

Przyczyny otosklerozy

Otoskleroza jest chorobą stosunkowo rzadką. Szacuje się, że kobiety chorują dwa razy częściej niż mężczyźni, a pierwsze objawy schorzenia pojawiają się pomiędzy 15. a 40. rokiem życia. Niestety wciąż nie są znane przyczyny tej choroby. Wiadomo natomiast, że otoskleroza częściej występuje u osób, które zgłaszają podobne przypadki u członków rodziny, stąd przypuszczenie o jej możliwym dziedziczeniu.

Najbardziej prawdopodobna teoria na temat przyczyn otosklerozy zakłada połączenie czynników genetycznych i środowiskowych. Za czynniki zwiększające ryzyko rozwoju otosklerozy uznaje się m.in.:

  • zmiany hormonalne – kobiety w ciąży lub karmiące piersią prawdopodobnie w wyniku podwyższonego poziomu estrogenu są bardziej narażone na rozwój choroby;
  • wirus odry – przypuszcza się, że wirus odry jest czynnikiem wyzwalającym rozwój otosklerozy, a osoby szczepione przeciwko tej chorobie są mniej skłonne do zachorowania;
  • zaburzenia autoimmunologiczne – jedna z teorii zakłada, że otoskleroza może być objawem nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego.

Jakie objawy wywołuje otoskleroza?

Głównym objawem otosklerozy jest postępujący ubytek słuchu. Jak do niego dochodzi? Do prawidłowego przewodzenia fal akustycznych niezbędny jest ruch kosteczek słuchowych. Z kolei otoskleroza powoduje unieruchomienie strzemiączka, przez co rozwija się niedosłuch mający charakter przewodzeniowy, czyli zaburzenie dotyczące przekazywania sygnału akustycznego. W przypadku zaawansowanej otosklerozy, obejmującej dodatkowo elementy ucha wewnętrznego, rozwija się niedosłuch odbiorczy.

W przebiegu otosklerozy zaburzenia słuchu najczęściej dotyczą obu uszu, ale nie zawsze rozwijają się obustronnie. W niektórych przypadkach początkowo niedosłuch rozwija się po jednej stronie, a po jakimś czasie w drugim uchu. Co więcej, problemy ze słuchem bez odpowiedniego leczenia mają charakter narastający.

Otoskleroza może wywoływać również inne objawy takie, jak: szumy uszne, zawroty głowy, zaburzenia równowagi. Co ciekawe, osoby chore na otosklerozę często lepiej rozumieją mowę słyszaną w hałasie niż w ciszy. Jest to typowy objaw dla niedosłuchu przewodzeniowego. Wówczas chory gorzej słyszy niskie dźwięki.

Rozpoznanie otosklerozy

Zazwyczaj otoskleroza jest diagnozowana podczas wywiadu z pacjentem, który zgłasza objawy. Jednak niedosłuch i szumy uszne są symptomami niespecyficznymi, występującymi także w wielu innych schorzeniach, dlatego na podstawie danych z wywiadu zawsze konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań.

Otoskleroza nie wywołuje zmian w obrębie błony bębenkowej, dlatego wziernikowanie ucha nie pozwala na zdiagnozowanie tego schorzenia. Niemniej w części przypadków obserwuje się tzw. objaw Schwartza, czyli przeświecanie czerwonej błony wzgórka przez błonę bębenkową.

Znacznie precyzyjniejsze przy diagnozie są natomiast badania audiometryczne, które pozwalają na określenie rodzaju niedosłuchu i rozpoznanie patologii w obrębie strzemiączka. Często zalecana jest więc audiometria tonalna i impedancyjna, a także próba Gellé. W badaniach audiometrycznych często można zaobserwować brak odruchu mięśnia strzemiączkowego oraz załamek Carharta, czyli podwyższenie progu słuchowego.

Ważnymi badaniami w diagnostyce otosklerozy są także tomografia komputerowa kości skroniowej i rezonans magnetyczny. Te metody często pozwalają na zobrazowanie zmian w obrębie kosteczek słuchowych.

Na czym polega leczenie otosklerozy?

Otoskleroza to postępująca choroba, której skutki nie ustępują bez odpowiedniego leczenia. Co więcej, zabieg operacyjny (np. zabieg stapedektomii) jest jedynym skutecznym sposobem leczenia otosklerozy.

W początkowym etapie choroby, która często jest diagnozowana przypadkowo, stosuje się leczenie farmakologiczne. Polega ono na podawaniu fluorku sodu, który ma hamować dalszy rozwój choroby. Stosuje się także aparaty słuchowe poprawiające jakość życia. To jednak metody tymczasowe, które nie pozwalają na powrót do zdrowia. Otoskleroza jest schorzeniem, które leczy się, wykonując zabieg chirurgiczny przywracający funkcjonalność strzemiączka.

Choroba w większości przypadków dotyczy obu uszu, ale zabieg wykonuje się jednostronnie. Dopiero mniej więcej po upływie roku można przeprowadzić kolejną operację, obejmującą drugie ucho. Warto zaznaczyć, że ponieważ otoskleroza jest schorzeniem o nieznanej etiologii, zabieg wykonywany jest w celu usunięcia nieprawidłowości w budowie kości, a nie wyeliminowania przyczyny choroby. Operacyjne przywrócenie ruchomości w obrębie okienka owalnego sąsiadującego ze strzemiączkiem pozwala na poprawę stanu słuchu.

Trzema najczęściej wykonywanymi zabiegami u osób chorujących na otosklerozę są:

  • stapedektomia – polega na usunięciu całej płytki strzemiączka i uszczelnieniu protezy kawałkiem żyły, tkanki łącznej lub mięśnia skroniowego;
  • stapedektomia częściowa – usuwana jest tylko część płytki strzemiączka, natomiast materiałem uzupełniającym protezę jest tkanka łączna;
  • stapedotomia – usunięciu podlega tylko niewielka część strzemiączka, z kolei w płytce kosteczki wykonuje się niewielki otwór odpowiadający protezie, a uzupełnienie stanowi tkanka łączna lub tłuszczowa. Zabieg pozwala na przywrócenie funkcji łańcucha kosteczek słuchowych.

Zabieg u osób chorujących na otosklerozę wykonuje się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Pozostawienie pacjenta w świadomości pozwala na kontrolę stanu słuchu i szybkie wykrycie ewentualnych uszkodzeń ucha wewnętrznego. Po zabiegu zwykle zaleca się kilkudniową obserwację, a także odpowiednie postępowanie. Operacja jest przeciwwskazaniem m.in. do bezterminowego nurkowania czy też lotu samolotem przez mniej więcej pół roku.

Wczesne rozpoznanie otosklerozy zwiększa szanse na skuteczne leczenie choroby, dlatego tak ważne jest konsultowanie z lekarzem wszelkich niepokojących oznak. Nieleczona otoskleroza może doprowadzić do całkowitej głuchoty.

 

Źródła:

  1. Tomik J., Otoskleroza – rozpoznanie i postępowanie, https://www.mp.pl/otolaryngologia/ucho/otoskleroza/148224,otoskleroza-rozpoznanie-i-postepowanie,1 (dostęp 31.03.2023).
  2. Potocka M., Mionskowski T., Kuczkowski J., Etiopatogeneza otosklerozy. Wybrane problemy kliniczne, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 4, 281–286.
  3. Zagor M., Janoska-Jaździk M., Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach?, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne (dostęp 31.03.2023).

Zatkane uszy po locie samolotem – co zastosować, aby odetkać uszy? Kiedy udać się do lekarza?

Każdy człowiek słyszy dzięki synergicznym działaniom narządu słuchu i mózgu. Sposób wychwytywania, przetwarzania i interpretowania dźwięków w dużej mierze zależy także od wieku, a tym samym stopnia rozwoju, i wpływa na doskonalenie mowy oraz umiejętności poznawczych. Ponadto, z uwagi na ekspozycję narządu słuchu na różne negatywne czynniki, istnieje wiele sytuacji mogących prowadzić do ubytku słuchu.

Dowiedz się, jak działa słuch i jakie są rodzaje niedosłuchu. Sprawdź, jak rozwija się narząd słuchu już w życiu płodowym oraz jak dbać o uszy od najmłodszych lat!

Jak działa słuch? Budowa ucha

Słuch to jeden z podstawowych zmysłów. Fale dźwiękowe są odbierane i przetwarzane przez narząd słuchu, ale to dzięki korze mózgowej człowiek jest w stanie zrozumieć mowę czy rozpoznać inne dźwięki. W pierwszej kolejności dźwięk przechodzi przez kanał słuchowy w uchu zewnętrznym, następnie trafia do ucha środkowego i ucha wewnętrznego. Komórki słuchowe ucha wewnętrznego przekształcają fale dźwiękowe w impulsy nerwowe, które następnie są przekazywane do mózgu.

Aby zrozumieć dokładniej, jak działa zmysł słuchu, warto przybliżyć budowę ucha i funkcje poszczególnych elementów:

  • Ucho zewnętrzne – składa się z małżowiny usznej i przewodu słuchowego o długości ok. 2,5 cm. Część chrzęstna ucha zewnętrznego jest związana z małżowiną uszną, natomiast część kostna z kością skroniową. Podstawową funkcją tej części ucha jest wychwytywanie fal dźwiękowych.
  • Ucho środkowe – od ucha zewnętrznego oddziela je cienka błona bębenkowa. Pod wpływem fal dźwiękowych błona zostaje wprowadzona w wibracje, które kolejno wprawiają w ruch trzy kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko). Zadaniem kosteczek słuchowych jest wzmacnianie sygnału akustycznego, zanim zostanie on skierowany do dalszych struktur ucha.
  • Ucho wewnętrzne – wzmocnione fale dźwiękowe są kierowane do okienka owalnego ślimaka. Wewnątrz tej części znajduje się płyn i komórki rzęsate (słuchowe). Drgania komórek słuchowych inicjują wytwarzanie impulsów elektrycznych, które kolejno poprzez nerw słuchowy przekazywane są do ośrodków słuchowych w korze mózgowej.

Wymienione części ucha stanowią część obwodową układu słuchowego, ale to mózg odpowiada za interpretację sygnałów elektrycznych. Z tego powodu do prawidłowego słyszenia niezbędna jest synergiczna praca wielu skomplikowanych części i mechanizmów.

Ubytek słuchu – rodzaje niedosłuchu

O niedosłuchu mówimy wówczas, gdy narząd słuchu w nieprawidłowy sposób przewodzi lub odbiera dźwięki. Słuch pogarsza się wraz z wiekiem i jest to normalny proces starzenia się organizmu. Zdarza się jednak, że problemy z prawidłowym funkcjonowaniem tego narządu pojawiają się znacznie wcześniej. Przyczynami niedosłuchu mogą być np. wady wrodzone, urazy mechaniczne i akustyczne, przebyte choroby zapalne uszu, choroby zwyrodnieniowe, nowotwory i in.

Diagnozę w kierunku ubytku słuchu wykonuje się za pomocą badań: otoskopowego i audiometrycznego. Dzięki badaniom można również określić rodzaj występującego niedosłuchu.

Wyróżnia się trzy zasadnicze rodzaje niedosłuchu:

  • niedosłuch przewodzeniowy – pojawia się w wyniku zaburzeń części ucha odpowiedzialnego za przewodzenie dźwięku – przewodu słuchowego zewnętrznego i ucha środkowego,
  • niedosłuch odbiorczy – wynika z zaburzeń funkcjonowania części odbierającej dźwięk – nerwu ślimakowego, narządu Cortiego lub zwoju spiralnego,
  • niedosłuch mieszany – występuje jednocześnie niedosłuch typu przewodzeniowego i odbiorczego.

Jak słyszy dziecko w życiu płodowym? Rozwój narządu słuchu

Już w 4. tygodniu życia płodowego rozwijają się pęcherzyki słuchowe, natomiast w 7. tygodniu pojawiają się uszy. Jednak w I trymestrze ciąży dziecko odbiera dźwięki zupełnie inaczej niż w późniejszym okresie. Fale akustyczne krążą w płynie płodowym i są odbierane przez receptory zlokalizowane w skórze nienarodzonego dziecka.

Dopiero w 14. tygodniu kształtuje się aparat słuchowy. Kolejno, najprawdopodobniej w 5. miesiącu życia płodowego, dziecko zaczyna słyszeć. Zastanawiasz się, jak działa słuch dziecka w tym okresie? Otóż maluch słyszy głos matki nie tylko z zewnątrz, lecz także odbiera drgania rozchodzące się po jej ciele. Bicie serca, szum, oddech – to dźwięki najbliższe dziecku, słyszane przez nie nieustannie do momentu narodzin.

Wszelkie sygnały akustyczne docierające do dziecka są tłumione przez płyn płodowy, który wypełnia także uszy. Sposób, w jaki słyszy dziecko, można więc porównać do dźwięków słyszanych po zanurzeniu głowy w wodzie. Nie oznacza to jednak, że dźwięk jest cichy. Narażenie kobiety w ciąży na wysoki hałas może wzbudzać niepokój także u nienarodzonego dziecka.

Kiedy rozwija się słuch u dziecka?

Noworodki wciąż nie słyszą tak jak osoby dorosłe. Docierające do nich dźwięki są nie tylko stłumione, lecz także bardzo chaotyczne. Kiedy mówimy do noworodka, słyszy on nasz głos wielokrotnie, ponieważ fale dźwiękowe odbijają się od wszystkich powierzchni w pomieszczeniu i za każdym razem są odbierane przez dziecko. Sposób słyszenia noworodka można porównać do echa pomieszanego z wieloma innymi dźwiękami słyszalnymi jednocześnie.

Z czasem mózg przyzwyczaja się do wybiórczej interpretacji dźwięków. Noworodki nie są również w stanie zlokalizować źródła dźwięku. Najintensywniej reagują na bodźce znajdujące się z boku głowy, najbliżej ucha.

Dopiero po 4. miesiącu życia mózg dziecka uczy się ignorować większość odbijających się fal akustycznych. W tym momencie niemowlę zaczyna również w pewnym stopniu zlokalizować źródło dźwięku. Umiejętność ta zwykle jest opanowana precyzyjnie między 6. a 8. miesiącem życia.

Czy słuch dziecka działa prawidłowo? Jak to sprawdzić?

Noworodki urodzone w terminie zwykle mają prawidłowo rozwinięty słuch, co oznacza, że odpowiednio reagują na bodźce. Ich reakcje na dźwięki określa się jako odruchy, takie jak np.:

  • odruch uszno-powiekowy – słysząc dźwięk, dziecko zamyka lub zaciska powieki;
  • odruch Moro – dziecko szybko rozkłada ręce i paluszki, jakby wystraszyło się wysokiego dźwięku;
  • przerwanie ssania jako reakcja/zainteresowanie dźwiękiem;
  • kierowanie oczu i głowy w kierunku źródła dźwięku u dzieci po 7. miesiącu życia;
  • przebudzanie się przy wysokich dźwiękach, jeśli sen jest płytki.

Reakcja dziecka na bodźce akustyczne nie jest równoznaczna z należytym rozwojem słuchu. Często trudno określić, czy niemowlę rozwija się prawidłowo, dlatego właśnie w pierwszych dniach życia wykonuje się badania przesiewowe i powtarza się je w razie potrzeby.

Jak dbać o słuch dziecka – wpływ hałasu i higieny ucha zewnętrznego

Dziecko „uczy” się słyszeć poprzez praktykę. Kontakt z dźwiękami inicjuje wytwarzanie nowych połączeń nerwowych, dlatego warto dbać o dużą ilość bodźców akustycznych. Dziecko powinno przebywać w spokojnym, cichym otoczeniu, ale nie należy nagminnie chronić malucha przed wysokimi dźwiękami. Noworodek powinien słyszeć wszystko, co dzieje się w mieszkaniu. Warto do niego jak najwięcej mówić, ponieważ częste powtarzanie to klucz do nauki mowy.

Warto również pamiętać, że słuch dziecka może ulec pogorszeniu w dowolnym etapie życia. Ważna jest więc nie tylko stymulacja za pomocą bodźców, lecz także odpowiednia dbałość o narząd słuchu. Szkodliwy wpływ na słuch ma zarówno hałas, jak i niektóre leki czy przebyte infekcje. Niezwykle istotna jest też prawidłowa higiena ucha. Wkładanie do kanału słuchowego patyczków higienicznych jest niemal równoznaczne z narażeniem dziecka na hałas. W obu przypadkach komórki rzęsate intensywnie reagują, a te uszkodzone nie posiadają zdolności do regeneracji, co w przyszłości może powodować niedosłuch.

Ze względu na specyficzną budowę przewodu słuchowego zapalenie uszu u dzieci to częsta przypadłość. To z kolei może upośledzać słuch, co wpływa negatywnie także na rozwój intelektualny dziecka. Podejrzewając chorobę uszu, należy więc udać się do lekarza, który zaleci odpowiednie leczenie. W przypadku chorób infekcyjnych stosuje się wiele preparatów, które wspomagają powrót do zdrowia i przynoszą dziecku ulgę. Jednym z nich jest np. wyrób medyczny LIX, który stosuje się już od 6. miesiąca życia. W niektórych przypadkach leczenie chorób uszu wymaga jednak podawania antybiotyków lub środków przeciwzapalnych, dlatego najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest wcześniejsza konsultacja z lekarzem.

 

Źródła:

  1. Cudejko R., Kłopoty ze słuchem u dzieci, poradnik dla rodziców, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/161544,klopoty-ze-sluchem-u-dzieci-poradnik-dla-rodzicow (data dostępu: 31.07.2023).
  2. Cieślar K., Zmysł słuchu, „Neutrino” 2014, nr 14, s. 1-4, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/247720/cieslar_zmysl_sluchu_2014.pdf (data dostępu: 31.07.2023).
  3. Niedzielski A., Kotowski M., Kiedy dziecko zaczyna słyszeć?, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/52273,kiedy-dziecko-zaczyna-slyszec (data dostępu: 31.07.2023).