Gdzie kupić

artykuły

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Podróż linią lotniczą bywa ekscytującym przeżyciem, ale niestety często również źródłem stresu i dolegliwości fizycznych. Silny ból ucha przy lądowaniu samolotem należy do tych szczególnie uciążliwych. Chociaż zwykle mija samoistnie, to w części przypadków może być objawem poważniejszego uszkodzenia głębszych struktur ucha. Co dokładnie odpowiada za dokuczliwe symptomy i jak ich uniknąć? Poznaj najważniejsze informacje na ten temat i zadbaj o swój słuch!

Silny ból ucha przy lądowaniu samolotu – czym jest barotrauma?

Barotrauma to określenie pochodzące z łacińskich słów barociśnienie i traumauraz. Silny ból ucha w samolocie to właśnie rodzaju urazu lub dyskomfortu spowodowanego gwałtowną zmianą ciśnienia. Sytuacja taka najczęściej dotyczy ucha środkowego, w którym znajdują się jamy wypełnione powietrzem, odpowiedzialne za wyrównywanie ciśnienia.

Silny ból ucha przy lądowaniu samolotu to stosunkowo częsty problem, ponieważ na tym etapie lotu narażeni jesteśmy na największe zmiany ciśnień między uchem środkowym a otoczeniem. Wahania ciśnienia powietrza są porównywalne do nurkowania, w trakcie którego również może dochodzić do barotraumy ucha.

Mechanizm powstawania bólu ucha podczas podróży samolotem

Ciśnienie atmosferyczne panujące na poziomie morza wynosi ok. 760 mmHg – do życia w takim środowisku przystosowany jest człowiek. W kabinie samolotu ciśnienie w takich granicach utrzymywane jest sztucznie i ulega zmianie zwłaszcza podczas wznoszenia się i lądowania.

Gdy samolot się obniża, ciśnienie wzrasta, natomiast w uchu środkowym utrzymuje się ono niższe. Za jego wyrównanie między uchem a środowiskiem zewnętrznym odpowiada przede wszystkim trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza). Jest to cienki kanał, który łączy ucho środkowe z gardłem. U zdrowego człowieka następuje swobodny przepływ powietrza, generowany dzięki mimowolnym ruchom trąbki podczas m.in. żucia, przełykania czy ziewania, co skutkuje wyrównaniem ciśnienia.

Jeśli natomiast mechanizm ten z różnych przyczyn nie działa poprawnie i ciśnienie w uchu środkowym różni się od tego w otoczeniu (inne jest po obu stronach błony bębenkowej), może dochodzić do odchylenia membrany do wewnątrz (w kierunku ucha środkowego) oraz jej obrzęku. Właśnie takie zmiany pod wpływem podciśnienia odpowiadają za silny ból ucha przy lądowaniu samolotu.

Zapalenie ucha środkowego i inne infekcje – przyczyny problemów z wyrównaniem ciśnienia

Jeśli zapewniona jest prawidłowa drożność trąbki słuchowej, ryzyko bólu ucha w czasie lotu jest niewielkie. Istnieją jednak czynniki, które zaburzają funkcjonowanie tego kanału i utrudniają wyrównanie ciśnienia w uchu.

Za niedrożność trąbki Eustachiusza odpowiadają zwłaszcza infekcje górnych dróg oddechowych, którym towarzyszy nieżyt nosa, objawiający się obrzękiem błony śluzowej jam nosowych i zatok oraz nadmiarem wydzieliny nosowej (potocznie zwanej katarem).

Do opuchlizny ujścia trąbki słuchowej mogą prowadzić także alergie i inne problemy z nosem, np. polipy. Także zapalenie ucha środkowego może nasilać objawy urazu ciśnieniowego. Jako kolejny czynnik, utrudniający wyrównanie ciśnienia w uszach w czasie lotu, wymienia się nadmiar woskowiny usznej.

Jakie objawy można odczuwać podczas startu i lądowania?

Barotrauma może powodować objawy o różnym stopniu nasilenia. Czasem odczuwana jest jako zwykły dyskomfort, w innych przypadkach zaś jako bardzo silny ból ucha, najczęściej pojawiający się nagle przy lądowaniu samolotu. Poza dolegliwościami bólowymi uszu mogą występować także:

  • stłumienie słuchu (niedosłuch);
  • uczucie pełności lub zatkania ucha;
  • szumy uszne;
  • pulsowanie w uchu;
  • zawroty głowy;
  • dzwonienie w uszach;
  • rzadziej krwawienie z ucha, które sugeruje pęknięcie błony bębenkowej lub nawet uszkodzenie łańcuszka kosteczek słuchowych albo ucha wewnętrznego;
  • utrata słuchu.

Znasz już przyczyny bólu ucha, spróbuj go teraz uniknąć – profilaktyka

Podróżujący liniami lotniczymi mogą właściwie przygotować się do lotu samolotem, dlatego warto poznać metody profilaktyczne, które w większości przypadków pozwalają uniknąć barotraumy. Jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko bólu ucha, nie śpij w czasie lotu, tylko wypróbuj następujące sposoby:

  • Czynności stymulujące otwarcie trąbki słuchowej – częste przełykanie śliny, ziewanie, żucie gumy lub ssanie cukierków, zwłaszcza podczas startu i lądowania.
  • Manewr Valsalvy – polega on na zatkaniu nosa i ust oraz próbie wydmuchnięcia powietrza, ale wciąż przy zamkniętym nosie i ustach.
  • Specjalne zatyczki do uszu – dostępne są zatyczki, które mogą pomóc w stopniowym dostosowywaniu się uszu do zmian ciśnienia. Zatkanie uszu chroni słuch również przed hałasem generowanym przez silniki samolotu.
  • Udrożnienie nosa przed lotem – jeśli masz problemy z katarem lub alergią, zapytaj lekarza o krople do nosa obkurczające błonę śluzową i zastosuj wskazany preparat przed lotem.
  • Nawadnianie – podczas lotu warto pić dużo wody, co pomaga utrzymać prawidłowe nawilżenie błon śluzowych i jednocześnie zwiększa częstotliwość przełykania, wprowadzając ujście trąbki słuchowej w ruch.

Jak przygotować się do lotu z dzieckiem?

Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie narażone na silny ból ucha przy lądowaniu samolotem, ponieważ ich trąbki słuchowe są węższe i krótsze w porównaniu do tych u osoby dorosłej. Jednocześnie nie wszystkie metody profilaktyczne mogą być u nich zastosowane. Aby ograniczyć ryzyko dyskomfortu u swojej pociechy, staraj się podawać jej coś picia (np. butelkę z wodą lub mlekiem) podczas schodzenia do lądowania.

Jeśli dziecko ma katar, po konsultacji z pediatrą możesz zastosować odpowiednie krople do nosa. Starszym dzieciom staraj się wytłumaczyć, jak powinny się zachowywać w trakcie lotu – często przełykać ślinę, ziewać i dmuchać z zatkanym nosem.

Jak łagodzić dolegliwości, które już wystąpiły?

Jeśli pomimo starań po wyjściu z samolotu dokucza Ci ból ucha, staraj się kontynuować techniki pozwalające na wyrównanie ciśnienia. Ból i obrzęk można lekko zmniejszyć za pomocą ciepłego kompresu, przykładanego na okolicę ucha. W razie potrzeby można też ponownie zastosować leki obkurczające lub sięgnąć po doustne środki przeciwbólowe. Jeśli pomimo tego ciśnienie wewnątrz ucha się nie wyrównuje i wciąż odczuwasz dyskomfort, skonsultuj się z lekarzem. Utrzymujące się wrażenie zatkanego ucha po locie może wskazywać na poważniejsze uszkodzenia.

Silny bólu ucha przy lądowaniu samolotu – kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeśli ból jest bardzo silny, utrzymuje się długo po locie lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy (np. znaczące pogorszenie słuchu, wyciek z ucha, silne zawroty głowy), niezwłocznie należy udać się do lekarza. Poważny przypadek barotraumy może prowadzić do groźnych powikłań, z trwałą utratą słuchu włącznie, dlatego niekiedy pomoc medyczna jest po prostu niezbędna.

FAQ

Jak złagodzić silny ból ucha w samolocie?

Aby złagodzić silny ból ucha w samolocie, staraj się często przełykać ślinę, żuć gumę lub cukierki, ziewać i dmuchać z zamkniętymi ustami. Powinno to doprowadzić do wyrównania ciśnienia w uchu, a w efekcie – ustąpienia dolegliwości.

Jak pozbyć się bólu ucha w samolocie?

Do najpopularniejszych metod, pozwalających na pozbycie się bólu ucha podczas lotu samolotem, należy ssanie cukierków i żucie gum, powodujące większe wydzielanie śliny i przełykanie, a także ziewanie i próba Valsalvy (dmuchanie z zamkniętym nosem i ustami).

Czy lot samolotem może uszkodzić słuch?

Tak, rosnące ciśnienie w kabinie samolotu może doprowadzić do pęknięcia błony bębenkowej, uszkodzenia kosteczek słuchowych i struktur ucha wewnętrznego.

 

Źródła:

  1. https://www.mp.pl/otolaryngologia/aktualnosci/103141,barotrauma-ucha-i-zatok-czesta-dolegliwosc-w-okresie-wakacji
  2. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/178619,uraz-cisnieniowy-ucha-wewnetrznego
  3. https://www.mp.pl/otolaryngologia/ekspert/pytania_do_eksperta/105446,zapalenie-ucha-srodkowego-a-lot-samolotem-co-zalecic-pacjentowi
  4. https://www.mp.pl/pacjent/zdrowiewpodrozy/lista/60718,barotrauma

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Najbardziej zewnętrzną częścią narządu słuchu jest małżowina uszna. Odpowiada ona za odbieranie bodźców akustycznych, a także ochronę wewnętrznych części narządu, dlatego sama jest narażona na liczne dolegliwości. Gdy pojawia się ból małżowiny usznej, powodów może być wiele. Warto poznać te najbardziej prawdopodobne, aby wybrać odpowiednie metody postępowania. W tym artykule przybliżamy szczegółowo najczęstsze przyczyny bólu ucha zewnętrznego i podpowiadamy, co zrobić w ich przypadku!

Czy ból małżowiny usznej to powód do niepokoju?

U człowieka małżowina uszna w większości składa się z chrząstki sprężystej pokrytej skórą. Tylko płatek uszny zawiera głównie tkankę tłuszczową i jest pozbawiony szkieletu. Pofałdowany kształt małżowiny, z charakterystyczną muszlą w części centralnej, ułatwia odbieranie sygnałów dźwiękowych z otoczenia i przekazywanie ich do dalszej części narządu słuchu – przewodu słuchowego zewnętrznego.

Małżowina może pełnić swoje funkcje, czyli efektywnie brać udział w procesie słyszenia oraz ochronie narządu słuchu, dzięki budowie anatomicznej, w tym silnemu unerwieniu i ukrwieniu. W jej obrębie znajdują się liczne nerwy czuciowe i ruchowe, a także tętnice. Z tego powodu ta część ciała intensywnie odbiera i przekazuje do układu nerwowego bodźce czuciowe (np. ból) i termiczne (zmiany temperatury).

Tym samym już drobne zaburzenia w obrębie tkanek małżowiny usznej mogą być zgłaszane jako dolegliwości bólowe. W większości przypadków nie są one groźne i szybko ustępują. Trzeba jednak mieć na uwadze, że intensywny ból małżowiny usznej może wskazywać również na poważniejsze schorzenia lokalne i ogólnoustrojowe, dlatego nie można go lekceważyć i warto poznać możliwe przyczyny.

Najczęstsze przyczyny bólu małżowiny usznej

Ból małżowiny usznej może być spowodowany urazem mechanicznym (uderzeniem, otarciem) lub ukąszeniem owada. Szczypanie i kłucie skóry pojawiają się też, gdy ucho jest wychłodzone. Inną możliwą przyczyną jest infekcja ucha zewnętrznego lub rzadziej objawy promieniujące z innych części ciała.

Nagły ból ucha a urazy mechaniczne i ukąszenia owadów

Małżowina uszna jest częścią ,,wystającą”, dlatego też urazy mechaniczne w obrębie ucha najczęściej dotyczą właśnie niej. Niekiedy wystarczy przypadkowe uderzenie, otarcie o drzwi czy przedostanie się drobnego ciała obcego do ucha, aby doszło do uszkodzenia skóry i/lub chrząstki. Wówczas może wystąpić zaczerwienienie, obrzęk, a nawet siniak, czemu towarzyszy silny, kłujący ból ucha.

Podobne objawy pojawiają się po ukąszeniu owadów. Jad odpowiada za uszkodzenie tkanek, w efekcie czego dochodzi do rozwoju lokalnego stanu zapalnego. Często momentu samego ukąszenia nie odczuwamy, natomiast po krótkim czasie może pojawić się ból, pieczenie i swędzenie.

Ostry ból ucha po wychłodzeniu tkanek

Z uwagi na wspomnianą wrażliwość tkanek małżowiny na zmiany temperatury, może ona boleć, piec i kłuć w następstwie ekspozycji na niskie temperatury czy zimny wiatr. Brak nakrycia głowy w zimowe czy jesienne dni może więc skutkować bólem małżowiny, zwykle o charakterze pulsacyjnym. Niekiedy spory dyskomfort pojawia się także w sytuacji odwrotnej, czyli po przegrzaniu skóry pod wpływem nadmiaru promieni UV.

Ból małżowiny a infekcja ucha – przyczyny i objawy ,,ucha pływaka”

Małżowina jest elementem ucha zewnętrznego, wspólnie z zewnętrznym kanałem słuchowym, czyli częścią przewodu zlokalizowaną przed błoną bębenkową. Powodem bólu może być tzw. ,,ucho pływaka„, czyli bakteryjne lub grzybicze zakażenie tkanek, odpowiedzialne za zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego i / lub małżowiny usznej.

Określenie ,,ucho pływaka” nawiązuje do osób często korzystających z basenów, ale tak naprawdę może mieć różne przyczyny. Zapalenie ucha zewnętrznego najczęściej dotyczy dzieci i osób z obniżoną odpornością. Sprzyjają mu również podrażnienia skóry przewodu słuchowego i małżowiny usznej, np. spowodowane niewłaściwą higieną (urazami przez wkładane do ucha patyczki higieniczne), noszeniem słuchawek dousznych i aparatów słuchowych (powodujące gromadzenie się woskowiny) czy współistniejące choroby skóry.

Możliwe objawy zapalenia ucha zewnętrznego to:

  • ból w środku ucha, jak również w okolicy małżowiny usznej;
  • swędzenie i zaczerwienienie;
  • suchość i łuszczenie skóry;
  • wzrost temperatury tkanek (uczucie ciepła);
  • niekiedy ropne zmiany skórne;
  • wrażenie zatkania ucha;
  • a nawet obecność wydzieliny.

Inne możliwe przyczyny – ból w okolicy ucha a schorzenia ogólnoustrojowe

Trzeba zaznaczyć, że za ból małżowiny usznej może odpowiadać zapalenie ucha środkowego, a nawet ucha wewnętrznego. Ból za uchem bywa też symptomem zapalenia wyrostka sutkowatego. Wszystko za sprawą połączeń nerwowych, które mogą powodować dolegliwości promieniujące. Rzutowany ból ucha (otalgia wtórna) może wynikać również m.in. z:

  • Neuralgii nerwu trójdzielnego – nerw ten unerwia twarz i jamę ustną. Jego zaburzenia mogą odpowiadać za ból ucha, jak również bóle twarzy, łzawienie oczu czy ślinotok.
  • Zapalenia stawów skroniowo-żuchwowych – o dysfunkcji stawów świadczy zwłaszcza ból, który nasila się podczas mówienia czy przeżuwania pokarmów.
  • Półpaśca usznego – przy zapaleniu ucha zewnętrznego, wywołanym wirusem ospy wietrznej i półpaśca, mogą pojawić się zmiany skórne w postaci pęcherzyków w okolicy małżowiny usznej i kanału słuchowego. Temu zwykle towarzyszy ból, niekiedy pogorszenie słuchu, zawroty głowy i porażenie nerwu twarzowego.
  • Zapalenia zatok – zmiany ciśnienia w przewodach zatokowych mogą oddziaływać na ciśnienie w trąbce Eustachiusza, skutkując bólem w obrębie uszu.
  • Problemów stomatologicznych – zmiany, takie jak np. ropnie okołozębowe czy zaawansowana próchnica mogą powodować bóle promieniujące do okolicy ucha.
  • Chorób dermatologicznych – egzema towarzysząca atopowemu zapaleniu skóry, alergii, zapaleniu łojotokowemu, liszajowi rumieniowatemu i łuszczycy może powodować ból małżowiny usznej, jak również zwiększać ryzyko ostrego zapalenia ucha zewnętrznego.
  • Nowotworów – zmiany nowotworowe małżowiny usznej to m.in. rak płaskonabłonkowy i podstawnokomórkowy. Pierwszy z nich często przybiera postać głębokiego owrzodzenia, odpowiadającego za ból i krwawienie nawet przy niewielkich urazach.

Co zrobić przy bólu w uchu lub w obrębie małżowiny usznej?

W przypadku łagodnych dolegliwości można spróbować domowych sposobów i produktów dostępnych w aptekach bez recepty. Jeśli jednak ból małżowiny usznej jest intensywny, przewlekły lub towarzyszą mu inne objawy, trzeba skonsultować się z lekarzem – pierwszego kontaktu lub laryngologiem. Specjalista może ocenić stan struktur niewidocznych, zalecić właściwe metody diagnostyczne i przepisać skuteczne leki. Jeśli natomiast podejrzewasz, że ból ucha może mieć podłoże stomatologiczne, ustal wizytę u dentysty.

Nie zwlekaj z wizytą u lekarza również, jeśli wyczujesz guzek za uchem, pojawią się wyciek z ucha, gorączka, zaburzenia słuchu czy inne niepokojące objawy.

Domowe sposoby na ból małżowiny usznej

W ramach domowych metod na ból małżowiny usznej wymienia się ciepłe okłady. Termofor, nie gorący, tylko ciepły (np. owinięty tkaniną) można przyłożyć do bolącego ucha podczas wieczornego odpoczynku. Przyjemne ciepło rozluźnia tkanki, daje ukojenie przy bólu i świądzie. Jednak jeśli powodem dolegliwości jest ukąszenie owada lub uraz, zaleca się raczej kompres zimny, redukujący obrzęk.

Niekiedy ulgę może przynieść również delikatny masaż lub wtarcie w skórę za uchem olejku rozgrzewającego, np. kamforowego. Pamiętaj jednak, że ciepło sprzyja namnażaniu bakterii, dlatego do metody tej trzeba podchodzić z ostrożnością i stosować ją wyłącznie sporadycznie. Nie zaleca się też aplikowania jakichkolwiek ziół do przewodu słuchowego, ponieważ mogą one odpowiadać za nasilenie objawów.

Produkty dostępne w aptekach – krople i leki przeciwbólowe

Ból każdego pochodzenia można złagodzić za pomocą doustnych leków przeciwbólowych, zawierających np. paracetamol lub ibuprofen. Trzeba jednak pamiętać, że maskują one dolegliwości, ale nie eliminują ich przyczyny.

W aptekach dostępne są również krople do uszu z lidokainą, która działa miejscowo znieczulająco (np. wyrób medyczny LIX). Można po nie sięgać, gdy ból małżowiny usznej spowodowany jest podrażnieniem tkanek pod wpływem czynników środowiskowych (np. ekspozycją na wilgoć) lub pomocniczo przy infekcjach.

W celu leczenia bólu ucha i małżowiny usznej lekarz może zalecić również stosowanie antybiotyku lub leku przeciwgrzybiczego – w przypadku zapalenia ucha o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym. Są to środki w formie kropli, syropów lub tabletek doustnych.

Jeśli natomiast powodem bólu są schorzenia ogólnoustrojowe, konieczne bywa wdrożenie metod zaleconych przez odpowiedniego specjalistę.

FAQ

Jak wygląda zapalenie małżowiny usznej?

Na zapalenie małżowiny usznej wskazują m.in. ból, zaczerwienienie, obrzęk i wrażenie ocieplenia skóry. Niekiedy pojawiają się zmiany w postaci łuszczenia, pęknięć czy ropnych bąbli.

Jakie są domowe sposoby na ból małżowiny usznej?

W przypadku bólu małżowiny najczęściej stosuje się domowe sposoby, takie jak ciepłe kompresy czy rozgrzewanie okolicznych tkanek olejkami ziołowymi. Metody takie nie są wskazane, jeśli nie mamy pewności co do podłoża objawów.

Dlaczego boli mnie małżowina uszna?

Małżowina uszna może boleć od podrażnień, infekcji (wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych), urazów mechanicznych i ukąszeń owadów. Rzadziej jest to objaw schorzeń ogólnoustrojowych, np. atopowego zapalenia skóry czy łuszczycy.

Źródła:

  1. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/106224,zakazenia-ucha-zewnetrznego
  2. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.5.
  3. https://www.mp.pl/medycynarodzinna/wytyczne/195660,bol-ucha-rozpoznawanie-czestych-i-rzadkich-przyczyn
  4. https://podyplomie.pl/wiedza/pediatria/1427,choroby-ucha-zewnetrznego
  5. https://podyplomie.pl/medycyna/35646,zmiany-skorne-zlokalizowane-w-obrebie-malzowiny-usznej

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Dyskomfort wywoływany przez sporadyczne lub stałe swędzenie uszu wbrew pozorom nie jest problemem błahym. Świąd często trwa przewlekle, utrudniając normalne funkcjonowanie. Co więcej, objawy takie, odczuwane zarówno na zewnątrz, jak i w środku ucha, mogą mieć różne przyczyny i wskazywać na poważne choroby. Sprawdź, co może oznaczać swędzenie uszu!

Co oznacza swędzenie uszu? Co to za objaw?

Swędzenie może być objawem infekcji ucha zewnętrznego, potocznie określanej jako ,,ucho pływaka”. Do jej rozwoju przyczynia się długotrwała obecność wody w uchu, sprzyjająca podrażnieniu tkanek i namnażaniu się drobnoustrojów. Jako potencjalne przyczyny swędzenia wymienia się też infekcję ucha środkowego, nadmierne gromadzenie się woskowiny w uchu czy choroby dermatologiczne. Rzadziej powodem są schorzenia ucha wewnętrznego.

Świąd należy do wyjątkowo nieprzyjemnych doznań, często określanych jako rodzaj uporczywego bólu, chociaż w jego rozwoju biorą udział inne receptory nerwowe. Może dotyczyć obu uszu jednocześnie lub pojawiać się jednostronnie. W przypadku infekcji zwykle towarzyszą mu inne symptomy.

Możliwe przyczyny swędzenia uszu – nieprawidłowe czyszczenie uszu

Ucho pokryte jest nabłonkiem, który podobnie jak skóra na każdej innej części ciała może ulegać podrażnieniom. Nadmierna ekspozycja małżowiny usznej na niekorzystne warunki zewnętrzne (słońce, wiatr, mróz, zanieczyszczenia) może powodować uszkodzenie nabłonka wyściełającego ucho zewnętrzne. Związane z tym łuszczenie się skóry może wówczas wywoływać swędzenie.

Zdrowe ucho oczyszcza się samoistnie, dzięki migracji woskowiny w przewodzie słuchowym. Warto wiedzieć, że nieodpowiednie, zwłaszcza zbyt intensywne czyszczenie uszu może doprowadzić do nadprodukcji wosku. Dzieje się tak również w przypadku nieodpowiedniego stosowania patyczków higienicznych, które powinny służyć wyłącznie do oczyszczania małżowiny usznej.

Wkładanie jakichkolwiek przedmiotów do przewodu słuchowego zewnętrznego (patyczków, słuchawek dousznych, aparatów słuchowych) powoduje przesuwanie woskowiny w głąb kanału i tym samym jego zatykanie. Nadmiar woskowiny wywołuje swędzenie uszu odczuwane w środku i na zewnątrz. Często towarzyszy temu uczucie pełności w uchu, ból i pieczenie. Dokuczliwe objawy mogą się nasilać zwłaszcza po zgromadzeniu się wody w przewodzie słuchowym, która odpowiada za pęcznienie woszczku.

Swędzenie i zaczerwienienie uszu – podrażnienie przy alergii

Do kolejnych przyczyn swędzenia uszu zalicza się alergie, zarówno kontaktowe, jak i wziewne. W przypadku alergii swędzenie i objawy uczuleniowe mogą pojawiać się np. po kontakcie skóry z biżuterią wykonaną z niklu. Najczęstszym jednak powodem swędzenia w uszach jest alergiczny nieżyt nosa. Przyczyna dolegliwości to obrzęk błon śluzowych, który powstaje w wyniku wzmożonej produkcji przeciwciał po przedostaniu się alergenu do górnych dróg oddechowych.

Alergiczne zapalenie ucha zwykle występuje jednocześnie z objawami takimi jak:

  • katar, częste kichanie;
  • kaszel, trudności w oddychaniu;
  • swędzenie innych części ciała, głównie nosa i oczu;
  • wrażliwość na światło, przekrwienie spojówek.

Nieco rzadziej za świąd ucha odpowiadają alergie pokarmowe, ale i to jest możliwe. Uczulenie na składniki pożywienia może objawiać się wieloma symptomami skórnymi, w tym swędzeniem w obszarach nietypowych, takich jak uszy.

Choroby skóry małżowiny i przewodu słuchowego – grzybica ucha

Skóra człowieka naturalnie pokryta jest drobnoustrojami, które m.in. zabezpieczają naskórek i wspomagają utrzymanie prawidłowego pH. Jeśli jednak w wyniku różnych przyczyn dojdzie do osłabienia odporności lub podrażnienia skóry, może rozwinąć się grzybica, również w obrębie małżowiny usznej i kanału słuchowego. Czerwone i piekące ucho, a także świąd to często pierwsze objawy grzybicy ucha.

Początkowo dolegliwości mogą przypominać niegroźne łaskotanie w uchu. Z czasem zakażenie grzybicze zwykle powoduje swędzenie uszu w środku, a także na zewnątrz (świąd małżowiny usznej). Ucho staje się coraz bardziej czerwone i piekące. Przyczyny takich symptomów to namnażanie się grzybów chorobotwórczych. Grzybiczemu zapaleniu ucha zwykle towarzyszy łuszczenie się skóry, biały wyciek z ucha, niekiedy również gorączka.

Świąd a zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego (,,ucho pływaka”)

Zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego, określane potocznie jako ,,ucho pływaka”, wywołuje różne objawy, w zależności od przyczyny infekcji – patogenu wirusowego, bakteryjnego lub grzybiczego. Najczęściej jednak w pierwszym etapie choroby pojawia się swędzenie i pieczenie prawego lub lewego ucha. Infekcja rzadko występuje obustronnie.

Do rozwoju stanu zapalnego dochodzi w wyniku namnażania się drobnoustrojów w skórze ucha zewnętrznego, najczęściej przewodu słuchowego, ale także małżowiny usznej. Na zachorowanie najbardziej narażone są osoby z osłabioną odpornością lub dzieci, których układ immunologiczny jest niedojrzały. Ponadto namnażaniu bakterii sprzyja wysoka temperatura, wilgotność oraz drobne zadrapania i podrażnienia uszu, które ułatwiają wnikanie patogenów chorobotwórczych.

W przebiegu zapalenia ucho może być czerwone i wrażliwe na dotyk. Mogą tworzyć się pęcherze wypełnione wodnistą lub krwistą wydzieliną albo drobna wysypka. Do pozostałych objawów zapalenia ucha zewnętrznego zalicza się m.in.:

  • ból ucha;
  • obrzęk przewodu słuchowego;
  • uczucie wypełnienia w środku ucha;
  • podwyższona temperatura ciała.

W takim wypadku należy skonsultować się z lekarzem, który wprowadzi odpowiednie leczenie. Specjalista może przepisać antybiotyk, może również wspomagająco zalecić stosowanie kropli do uszu, które łagodzą dolegliwości bólowe, np. wyrób medyczny LIX.

FAQ

O czym świadczy swędzenie uszu?

Swędzenie uszu może świadczyć o infekcji ucha zewnętrznego lub środkowego. Bywa też spowodowane nagromadzeniem się woszczku usznego, alergii i chorób dermatologicznych.

Co zrobić na swędzenie uszu?

W przypadku łagodnego łaskotania i swędzenia uszu można spróbować domowych sposobów, opierających się na zasadach prawidłowej higieny. Pomocne bywają też krople lub maści osuszające przewód słuchowy. Jeśli dolegliwości nie ustępują, nasilają się lub towarzyszą im inne objawy chorób uszu, należy ustalić wizytę u lekarza laryngologa.

Jakie są przyczyny swędzenia skóry w środku ucha? 

Za swędzenie skóry przewodu słuchowego zewnętrznego może odpowiadać infekcja, alergia lub nadmiar woskowiny. Przypadłość ta często dokucza również osobom zmagającym się z egzemą, łuszczycą czy AZS.

Źródła:

  1. Hossmann-Poznańska E., Dzierżanowska D.: http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_zapalenie_ucha_zewnetrznego_tekst.pdf (data odczytu: 03.06.2025).
  2. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B.: https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego (data odczytu: 03.06.2025).

 

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Ból ucha wskazuje na stan zapalny, który najczęściej obejmuje ucho zewnętrzne lub środkowe. Objawy niekiedy pojawiają się po zmianie temperatury, co określa się potocznie jako przewianie. Co jeszcze może odpowiadać za dolegliwości i co zrobić, żeby ucho przestało boleć? Wyjaśniamy, jak wspierać leczenie, wykorzystując domowe sposoby i środki dostępne bez recepty.

Ból a przewianie ucha – co jest przyczyną dolegliwości?

Wyjście na zewnątrz w chłodny dzień, ekspozycja na silny wiatr, przeciąg czy jazda samochodem przy otwartym oknie lub nawet przebywanie w klimatyzowanym pomieszczeniu często kończą się dolegliwościami ze strony narządu słuchu. Ból ucha, który pojawia się po nagłej zmianie temperatury, określa się potocznie jako „przewianie”.

Nie tylko wiatr, lecz także wychłodzenie głowy, np. po wyjściu z basenu, przyczynia się do rozwoju stanu zapalnego w obrębie ucha zewnętrznego lub środkowego. Wahania temperatury sprawiają, że w tkankach dochodzi m.in. do obkurczenia naczyń krwionośnych, a tym samym słabszego ukrwienia. To natomiast sprzyja wnikaniu patogenów chorobotwórczych, najczęściej bakterii, rzadziej wirusów i grzybów.

Inne przyczyny bólu ucha – zapalenie ucha środkowego, uraz, zmiana ciśnienia

Musimy pamiętać, że drobnoustroje nie zawsze przedostają się do ucha ze środowiska zewnętrznego, jak to ma miejsce w zapaleniu przewodu słuchowego zewnętrznego. Do zapalenia ucha środkowego dochodzi, gdy zarazki wnikają z górnych dróg oddechowych (gardła lub nosa). Ucho bowiem jest połączone z nosogardzielą poprzez trąbkę Eustachiusza, co sprzyja przedostawaniu się drobnoustrojów w obie strony.

Praktycznie nieustannie mamy kontakt z różnego rodzaju wirusami, ale nie zawsze dochodzi do rozwoju infekcji, przed czym w większości przypadków chroni układ odpornościowy. Wiek, ogólny zły stan zdrowia, podrażnienia przewodu słuchowego czy omawiane przewianie wymienia się jako czynniki zwiększające ryzyko infekcji, a nie same przyczyny. Przewiane ucho nie jest więc chorobą, ale predysponuje do jej rozwoju.

Ból ucha może być spowodowany również przez uraz akustyczny lub mechaniczny. Niekiedy powodem jest też zmiana ciśnienia, powodująca napięcie błony bębenkowej. Nie można wykluczyć również obecności ciała obcego we wnętrzu ucha lub nagromadzenia się czopu woskowinowego.

Kiedy przy bólu ucha należy udać się do lekarza?

Zastanawiając się, co zrobić, żeby ucho przestało boleć, w pierwszej kolejności musimy poznać przyczynę dolegliwości, ponieważ to od podłoża stanu zapalnego zależy dalsze postępowanie.

Do najczęstszych przyczyn bólu ucha należą infekcje bakteryjne i wirusowe. Wówczas podstawą jest leczenie objawowe, o które przez pierwsze dni choroby można zadbać samodzielnie. Przy odpowiednim postępowaniu objawy zwykle mijają samoistnie po kilku dniach.

Jeśli natomiast ból ucha nie mija w ciągu 2–3 dni, nasila się lub towarzyszą mu inne objawy, należy skontaktować się z lekarzem. Zdarza się, że podczas infekcji ucha dochodzi do pęknięcia błony bębenkowej, a w takich sytuacjach nie należy aplikować do kanału słuchowego żadnych środków. Tylko specjalista może fachowo ocenić stan struktur wewnętrznych ucha.

Objawy, które powinny skłonić do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu lub laryngologa, to m.in.:

  • bóle i zawroty głowy,
  • pogorszenie słuchu,
  • utrata słuchu,
  • wyciek z ucha,
  • nudności i wymioty,
  • wysoka gorączka,
  • nagłe ustąpienie bólu, co może świadczyć o pęknięciu membrany,
  • ból ucha u małego dziecka.

Co zrobić, żeby ucho przestało boleć? Środki dostępne bez recepty

Każdy, kto przynajmniej raz doświadczył bólu ucha, wie, jak uciążliwy jest ten objaw. Co zrobić, żeby ucho jak najszybciej przestało boleć? Przy pierwszych objawach bólu związanych z przewodem słuchowym zewnętrznym można zaaplikować do ucha krople, np. wyrób medyczny LIX, o ile mamy pewność, że nie doszło do perforacji błony bębenkowej.

Krople do uszu LIX zawierają glicerol, który wspomaga osuszanie tkanek oraz chlorowodorek lidokainy o właściwościach miejscowo znieczulających, dzięki czemu szybko łagodzą ból. LIX może być stosowany również przy bólu ucha spowodowanym podrażnieniem tkanek, np. przez zalegającą woskowinę, detergenty, noszenie słuchawek dousznych czy wilgoć i wodę zalegającą w przewodzie słuchowym po kąpieli w basenie.

Co jeszcze pomoże na ból ucha? Leczenie warto wspierać środkami przeciwbólowymi, nawet jeśli konieczne jest stosowanie antybiotyków lub preparatów przeciwgrzybiczych, ponieważ takie leki nie redukują bólu bezpośrednio po zastosowaniu. Poprawę obserwuje się dopiero po upływie wielu godzin lub dni, gdy leki stopniowo hamują patogeny. Dlatego jako wsparcie warto zastosować wyrób medyczny LIX – krople do uszu, które pozwalają złagodzić ból już po kilku minutach.

Jeśli natomiast przyczyną bólu ucha jest ogólnoustrojowe przeziębienie, zwykle stosuje się także środki doustne, działające objawowo, np. leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe z zawartością paracetamolu lub ibuprofenu, który działa również przeciwzapalnie.

Domowe sposoby na ból ucha – kiedy mogą złagodzić dyskomfort, a kiedy po prostu zaszkodzić?

Ssanie cukierków i żucie gumy to sposoby, które pomogą w przypadku wystąpienia bólu ucha wynikającego ze zmiany ciśnienia. Przy infekcji ważne jest wdrożenie profilaktyki – ochrona uszu przed wilgocią i zanieczyszczeniami. Do innych domowych sposobów na ból ucha warto podchodzić z ostrożnością.

Pomocniczo przy ,,przewianiu” niekiedy naciera się okolicę uszu olejkami rozgrzewającymi (olejek eukaliptusowy, kamforowy, ciepła oliwa z oliwek). Działa to rozgrzewająco i przeciwświądowo, ale ciepło może też sprzyjać namnażaniu się drobnoustrojów. Z tego powodu ważne jest, aby poznać przyczyny dolegliwości bólowych.

Niektórzy zalecają aplikację olejku kamforowego do ucha, ziół (np. geranium czy też pelargonii pachnącej, potocznie zwanej anginką do ucha) czy zatkanie kanału słuchowego watą. Niestety, takie metody nie redukują bólu ucha, a wręcz mogą zaszkodzić, prowadząc do uszkodzenia błony bębenkowej, podrażnienia tkanek lub rozmnażania się drobnoustrojów.

Nawet z pozoru proste roztwory mogą przynieść więcej szkód niż korzyści. Przykładem jest woda utleniona do ucha, która chociaż stosowana na skórę i błony śluzowe wykazuje właściwości antybakteryjne, to podana samodzielnie do kanału słuchowego może prowadzić do poważnych powikłań.

Wśród naturalnych sposobów, do których należy podchodzić z dużą ostrożnością, jest też podawanie parafiny do ucha. Może to sprawdzić się w przypadku nagromadzenia czopu woskowinowego, w celu jego upłynnienia. Nie pomoże natomiast, a nawet może zaszkodzić, jeśli chcemy złagodzić ból ucha przy infekcji.

Prawidłowe, domowe postępowanie w przypadku bólu ucha

Sprawdzone, domowe sposoby leczenia bólu ucha obejmują przede wszystkim prawidłową dbałość o narząd słuchu. Chore ucho powinno być zabezpieczone przed wilgocią i zanieczyszczeniami, głównie przed dymem papierosowym. Ucha nie można jednak zatykać – należy jedynie dbać o czystość w pomieszczeniu, w którym przebywamy.

Jeśli małżowina uszna jest tkliwa, a ból nasila się przy dotyku, pomocny może okazać się ciepły okład, który poprawia krążenie w tkankach. Warto jednak pamiętać, aby nie zatykać kanału słuchowego. Okład można przykładać jedynie na małżowinę i okolice za uchem. Co więcej, powinien być to okład suchy, ponieważ chore ucho należy zabezpieczać przed wilgocią. Trzeba też zachować ostrożność, ponieważ jak było wspomniane, ciepło sprzyja rozmnażaniu się bakterii.

Istotna jest też właściwa higiena uszu. Nie należy wkładać patyczków higienicznych do kanału słuchowego. Woskowina powinna wypływać samoistnie. Jeśli tak się nie dzieje, stosujemy specjalne preparaty, np. wyrób medyczny LIX z glicerolem. Gdy i one nie pomagają przy nadmiarze woszczku, trzeba skonsultować się z lekarzem, który może przeprowadzić płukanie ucha strzykawką, z roztworem soli fizjologicznej.

FAQ

Co zrobić, gdy ucho bardzo boli?

W przypadku silnego bólu ucha można zażyć doustne leki o działaniu przeciwbólowym. Kolejno należy skonsultować się z lekarzem. Przy silnym bólu nie aplikujemy do ucha żadnych środków bez zalecenia specjalisty.

Co zrobić z silnym bólem ucha?

Przy silnym bólu ucha mogą pomóc leki przeciwbólowe o działaniu miejscowym i ogólnoustrojowym. W pierwszej kolejności warto jednak udać się do gabinetu lekarskiego, gdzie specjalista wykluczy uszkodzenia błony bębenkowej, zdiagnozuje przyczynę dolegliwości i zaleci odpowiednie postępowanie.

Co jest dobre na ból ucha w domu?

W przypadku łagodnego i umiarkowanego bólu ucha można stosować ciepłe i koniecznie suche kompresy, nakładane za okolicę ucha. Trzeba jednak zachować ostrożność i zrezygnować z kompresów, jeśli objawy nie ustępują, ponieważ ciepło może sprzyjać namnażaniu się drobnoustrojów. Pomocne są także środki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Ulgę może przynieść również ssanie cukierków i żucie gum, jeśli powodem dolegliwości jest zmiana ciśnienia.

Czy bolące ucho można wygrzewać?

Odpowiednie wygrzanie ucha, za pomocą suchego okładu, może złagodzić ból i wrażenie zatkania. Niekiedy jednak ciepło sprzyja namnażaniu się patogenów chorobotwórczych, dlatego do kompresów należy podchodzić z ostrożnością i najlepiej stosować je dopiero po konsultacji z lekarzem.

Źródła:

  1. Hossmann-Poznańska E., Dzierżanowska D., Ostre   ucha zewnętrznego http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_zapalenie_ucha_zewnetrznego_tekst.pdf (dostęp: 03.06.2025).
  2. Jurkiewicz D., Zielnik-Jurkiewicz B., Lidokaina w zapaleniach uszu – działanie, bezpieczeństwo, zastosowanie, Terapia, nr specjalny, sierpień 2019.
  3. Olszewski J., P. Pietkiewicz P., Otorynolaryngologia dla lekarzy POZ, Warszawa 2016, wyd. 1.
  4. Wiercińska M., Ostre i przewlekłe zapalenie ucha środkowego: przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego (dostęp: 03.06.2025).

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Zapalenie to dolegliwość, której jedną z przyczyn jest przewianie ucha. Wychłodzenie organizmu, zwykle przez niedostosowanie ubioru do temperatury panującej na dworze, może obniżyć odporność, zwiększając ryzyko infekcji bakteryjnej lub wirusowej. Przewiane ucho zwykle boli, może pojawić się wysoka gorączka oraz inne objawy. Dowiedz się więcej na temat przyczyn i sposobów leczenia tej przypadłości!

Ekspozycja narządu słuchu na silny wiatr lub przeciąg a przewiane ucho

Przewiane ucho to potoczne określenie objawów, które pojawiają się po ekspozycji na działanie zimnego wiatru, przeciągu lub zmiany temperatury. Samo przewianie nie jest chorobą, ale może przyczynić się do infekcji bakteryjnej lub wirusowej, ponieważ osłabia naturalne mechanizmy obronne ucha.

Schorzenie określane powszechnie jako przewiane ucho, to w rzeczywistości nic innego, jak stan zapalny ucha spowodowany zmianą temperatury, a tym samym osłabieniem odporności i zwiększoną podatnością na infekcje bakteryjne i wirusowe. Nie tylko powiew zimnego powietrza, ale także z pozoru niegroźne ochłodzenie głowy może zwiększać ryzyko rozwoju stanu zapalnego. Ucho nie musi więc być dosłownie przewiane, aby doszło do pojawienia się przykrych objawów i powikłań.

Osłabienie układu odpornościowego i przewianie ucha – najczęstsze przyczyny

Za przyczyny przewianego ucha uznaje się przede wszystkim drobnoustroje chorobotwórcze (bakterie, wirusy, grzyby). Te najłatwiej przedostają się do tkanek osłabionych, m.in. w wyniku wychłodzenia (przewiania ucha).

Za czynniki zwiększające ryzyko stanu zapalnego ucha uznaje się także m.in. wiek. Dzieci należą do pacjentów szczególnie podatnych na zawianie, głównie ze względu na obniżoną odporność i inną budowę kanału słuchowego zewnętrznego. Krótsza, w porównaniu do osób dorosłych, trąbka słuchowa (trąbka Eustachiusza) ułatwia przedostawanie się drobnoustrojów z nosogardzieli, dlatego przewiane ucho u dziecka to stosunkowo bardzo częsta przypadłość. Wady anatomiczne podniebienia, nawracające infekcje zatok czy przerośnięte migdałki również zwiększają ryzyko infekcji.

Jeśli nie dostosujemy ubioru do warunków atmosferycznych lub wyjdziemy na zewnątrz z wilgotnymi włosami, wówczas zmiana temperatury może osłabić odporność, zwiększając tym samym podatność na zachorowanie.

Możliwe objawy po ekspozycji na zimno i wiatr oraz zmiany temperatury

Wśród nieprzyjemnych objawów, mogących wskazywać na rozwój zapalenia ucha, wymienia się m.in.:

Symptomy infekcji ucha a ogólnoustrojowe objawy przeziębienia

Przewiane ucho wywołuje objawy podobne do przeziębienia. Może występować również jako powikłanie po ogólnoustrojowej infekcji wirusowej – wówczas mamy do czynienia z tzw. kataralnym zapaleniem ucha.

Najczęściej osoba chora jest osłabiona, może pojawić się stan podgorączkowy lub wysoka gorączka. Przewianiu uszu może towarzyszyć katar i kaszel, ból zatok, a także ból zębów i tkliwość ucha. Zwykle pojawia się ból w uchu, często nagły, trwający nieustannie lub w krótkich, powtarzających się epizodach. Ból może być odczuwany w środku ucha, jak również w okolicznych tkankach, np. z tyłu głowy.

Ból ucha przy przewianiu może być kłujący lub rozpierający, określany jako zatkane ucho przy katarze. Do kolejnych symptomów przewiania zalicza się szum w uszach i osłabienie słuchu. Zdarzają się jednak infekcje, w przebiegu których ból nie jest odczuwany.

Jak rozpoznać objawy przewianego ucha u dziecka?

Objawy przewiania ucha nie zawsze są oczywiste. Szczególne trudności mogą dotyczyć rozpoznania schorzenia w przypadku najmłodszych. Ból ucha u dziecka może występować bez gorączki. Konieczna jest więc wnikliwa obserwacja zachowania dziecka. Jeśli niemowlę pociera ucho i jest niespokojne, można podejrzewać infekcję uszu.

W przypadku dzieci przewianie ucha często wywołuje także inne objawy ogólnoustrojowe. Mogą pojawić się wymioty i biegunki, dezorientacja, płaczliwość i zaburzenia równowagi. Wymienione symptomy zawsze wymagają konsultacji z lekarzem.

Na czym polegają domowe sposoby na przewiane ucho?

Podejrzewając, że przyczyną dolegliwości jest przewiane ucho, należy przede wszystkim zadbać o odpowiednie rozgrzanie organizmu. Warto przygotować ciepłą kąpiel, pamiętając, aby nie dopuścić do przedostania się wody do kanału słuchowego. Chore ucho należy ogrzać, zakrywając je opaską lub czapką. W przypadku gorączki zaleca się przyjmowanie środków przeciwgorączkowych.

Postępowanie w pierwszych dwóch dniach przypomina leczenie przeziębienia, przy szczególnej dbałości o zabezpieczenie uszu. Warto pić herbatę z miodem i cytryną lub sok malinowy. Ulgę przy objawach ogólnoustrojowych mogą przynieść również doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Ponadto zaleca się odpoczynek i unikanie czynników, które mogą pogłębić objawy, głównie dymu tytoniowego i zanieczyszczeń.

Nie zaleca się aplikowania olejków rozgrzewających, takich jak np. olejek kamforowy, bezpośrednio do przewodu słuchowego, ponieważ może to skutkować uszkodzeniem błony bębenkowej. Do ucha nie należy również wkładać waty, gdyż stwarza to dobre warunki do namnażania się bakterii.

Zawiane ucho można ogrzewać, jednak w żadnym przypadku nie stosuje się mokrych kompresów. Ucho powinno być zabezpieczone przed wilgocią. Ulgę mogą przynieść ciepłe, suche okłady umieszczane za uchem, jednak i w tym przypadku należy zachować ostrożność. Rozgrzewanie ucha może przyczynić się do namnażania bakterii odpowiedzialnych za stan zapalny.

Co pomaga na przewiane ucho – leczenie farmakologiczne stanu zapalnego

Jeśli objawy przewiania ucha nie ustępują w ciągu 2–3 dni, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub laryngologa. W przypadku infekcji bakteryjnej konieczne może okazać się stosowanie antybiotyku. Lekarz może również zalecić leki przeciwzapalne i krople, które uśmierzają dolegliwości i zmniejszą obrzęk tkanek. Preparat posiadający takie właściwości to np. wyrób medyczny LIX, który dzięki zawartości glicerolu i chlorowodorku lidokainy szybko łagodzi ból w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego. Krople LIX pochłaniają wilgoć, redukując obrzęk, który często towarzyszy stanom zapalnym ucha zewnętrznego.

Natomiast jeśli przewiane ucho dotyczy dziecka, leczenie należy rozpocząć od wizyty u lekarza, nie czekając na rozwój choroby. Wskazaniem do wcześniejszej wizyty u specjalisty jest także zaobserwowanie niepokojących objawów, takich jak wymioty, biegunki, pogorszenie lub utrata słuchu, czy wydzielina uszna, która może świadczyć o zapaleniu ucha środkowego.

FAQ

Co należy zrobić, gdy ma się przewiane ucho?

Należy uważać, aby ponownie nie narazić ucha na wiatr, zimno i wilgoć. Zaleca się ogrzanie organizmu i w razie potrzeby stosowanie środków dostępnych bez recepty. Jeśli pojawia się ból, intensywne uczucie zatkanych uszu, wydzielina z ucha, zawroty głowy czy niedosłuch, należy udać się do lekarza.

Jak sprawdzić, czy ma się przewiane ucho?

Infekcjom w obrębie ucha sprzyja zimno i wiatr. Jeśli dochodzi do ich rozwoju, może pojawiać się ból, wrażenie zatkania uszu, szumy i osłabienie słuchu. Często towarzyszą temu symptomy przeziębienia. Jeśli objawy nie ustępują w ciągu 2–3 dni lub są bardzo dokuczliwe, należy skontaktować się z lekarzem, który zwykle na podstawie prostych badań jest w stanie określić przyczynę choroby.

Czy zawiane ucho samo przejdzie?

Zdarza się, że objawy infekcji wirusowej ustępują samoistnie. Jeśli tak się nie dzieje w ciągu kilku dni lub gdy dochodzi do zaostrzenia symptomów, należy skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie leczenie.

Czy można mieć zapalenie ucha od wiatru?

Wiatr nie jest bezpośrednią przyczyną zapalenia ucha, ale może obniżać odporność tkanek i prowadzić do rozwoju stanu zapalnego i infekcji o podłożu wirusowym, bakteryjnym lub grzybiczym. Schorzenie to najczęściej dotyka dzieci oraz osób dorosłych z obniżoną odpornością.

Źródła:

  1. Hossmann-Poznańska E., Dzierżanowska D., http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_zapalenie_ucha_zewnetrznego_tekst.pdf (data dostępu: 03.06.2025).
  2. Wiercińska M., Ostre i przewlekłe zapalenie ucha środkowego: przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego (data dostępu: 03.06.2025).

 

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Piercing, czyli przekłuwanie ciała, w tym najczęściej uszu, może prowadzić do różnych powikłań. Większość z nich związana jest z zapaleniem dziurki w uchu. Po założeniu kolczyka ważne jest regularne dezynfekowanie i czyszczenie miejsca przekłucia, aby uniknąć infekcji, która może doprowadzić do groźnego zakażenia. Jakich objawów nie można lekceważyć? Kiedy skorzystać z pomocy lekarskiej?

Najczęstsze powikłania po przekłuciu uszu

Według różnych źródeł częstotliwość występowania powikłań po przekłuwaniu ciała waha się od 17 do 70%. Niektóre skutki uboczne pojawiają się w trakcie trwania zabiegu, inne występują bezpośrednio po nim. Należy też wspomnieć o długoterminowych konsekwencjach, które wychodzą na jaw czasem dopiero po zagojeniu się rany.

Do najczęstszych powikłań, które mogą wystąpić po przekłuciu uszu, należą:

  • krwawienie,
  • trudno gojąca się rana,
  • stan zapalny,
  • ropna wydzielina,
  • infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe,
  • obrzęk,
  • ropnie,
  • tłuszczaki,
  • ziarniaki,
  • torbiele naskórka,
  • reakcje alergiczne,
  • kontaktowe zapalenie skóry,
  • blizny i bliznowce,
  • wrośnięcie kolczyka w ucho.

Stan zapalny po przekłuwaniu ucha – czy jest groźny?

W większości przypadków lekki stan zapalny po przekłuwaniu ucha nie jest groźny i można go złagodzić ogólnodostępnymi środkami antyseptycznymi. W rzadkich przypadkach stan zapalny ucha po przekłuciu może przeobrazić się w zagrażające życiu zakażenie ogólnoustrojowe. Ryzyko to może pojawić się wtedy, gdy piercer użyje brudnych narzędzi do wykonania zabiegu lub gdy pacjent zlekceważy objawy infekcji i zbyt późno zgłosi się do lekarza.

Infekcja czy naturalne gojenie? Jak rozpoznać problem?

Cały proces gojenia się dziurki w uchu trwa zazwyczaj kilka tygodni. Normalną reakcją na przekłucie ucha jest niewielki dyskomfort, pieczenie i swędzenie oraz sączenie się krwi i limfy. Przez 7-14 dni od zabiegu może utrzymywać się obrzęk i zaczerwienienie.

O zaburzonym procesie gojenia mogą świadczyć:

  • ból i pulsowanie rany,
  • zaczerwienienie ucha,
  • wyciekanie dużych ilości wydzieliny,
  • opuchnięcie ucha, utrzymujące się dłużej niż 14 dni od zabiegu,
  • ciepła skóra.

Oznaką infekcji, która powinna skłonić do pilnej konsultacji z lekarzem, jest gorączka. Jeśli doszło do zainfekowania rany bakteriami, potrzebujesz recepty na maść z antybiotykiem.

Jak zapobiegać zakażeniom i przyspieszyć gojenie się przekłucia?

Komplikacje po przekłuciu uszu pojawiają się najczęściej na skutek źle wykonanego zabiegu lub niezachowania higieny podczas procedury i w trakcie leczenia rany.

Piercerzy często korzystają ze specjalnego pistoleta, który służy do przekłucia miękkiej części ucha. Sprzęt ten nie nadaje się jednak do umieszczenia kolczyka w chrząstce – w tym celu należy użyć specjalnej igły. Pistolet mógłby spowodować groźne zmiażdżenie chrząstki. Kolczyk należy też odpowiednio dopasować do grubości tkanki, w której ma zostać umieszczony. Zbyt krótki zwiększa ryzyko owrzodzeń. Kolczyk powinien być wykonany z metali szlachetnych (srebra lub złota) albo ze stali chirurgicznej. Należy unikać biżuterii z materiałów niewiadomego pochodzenia, ponieważ może ona zawierać nikiel, który podrażnia skórę i powoduje silne reakcje alergiczne.

W zapobieganiu stanom zapalnym dziurki w uchu kluczowe jest zachowanie odpowiedniej higieny oraz zastosowanie profilaktyki zakażeń. Salon kosmetyczny lub studio piercingu musi stosować odpowiednie środki dezynfekcyjne zawierające 75–85% etanolu, propanolu lub ich mieszaniny. Do tego konieczne jest posługiwanie się sterylnymi, jednorazowymi narzędziami. Równie ważna jest pielęgnacja kolczyka w domu – zachowywanie higieny oraz stosowanie środków odkażających zaleconych przez piercera. W szybszym gojeniu się rany pomaga też zdrowy tryb życia i prawidłowe odżywianie się oraz unikanie używek, zwłaszcza palenia papierosów i picia alkoholu.

Sposoby na stan zapalny dziurki w uchu

Nawet jeśli dziurka w uchu nie ropieje ani nie widać innych objawów stanu zapalnego,  należy dbać o higienę rany po przekłuciu. 2-3 razy dziennie przemywaj ucho środkiem dezynfekującym lub antyseptycznym. W tym celu najlepiej jest używać preparatów z oktenidyną. Nie zaleca się natomiast wody utlenionej, jodyny czy spirytusu salicylowego, które mogą powodować podrażnienia. Podczas kąpieli omijaj okolice przekłucia. W pierwszych dniach rana nie powinna mieć styczności z mydłem, żelem pod prysznic i innymi detergentami. Dziurkę w uchu i kolczyk możesz przemywać roztworem soli fizjologicznej. Do osuszania ucha używaj jednorazowego ręcznika papierowego lub gazy. W pierwszych tygodniach od procedury lepiej zrezygnować też z wizyt na basenie i w saunie.

W trakcie gojenia unikaj zbyt częstego dotykania kolczyka, ponieważ może to spowodować dodatkowe uszkodzenie tkanki i przyczynić się do powstania blizny. Zachowaj ostrożność zwłaszcza podczas zakładania i zdejmowania ubrań. Kolczyk z ucha po raz pierwszy możesz wyjąć dopiero po upływie 6 tygodni (w płatku ucha) lub 12 tygodni (w chrząstce), aby wymienić go na nowy o nieco mniejszej średnicy.

Czy każdy może nosić kolczyki? Kiedy lepiej zrezygnować z piercingu uszu?

Ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań, piercing nie jest wskazany w takich przypadkach, jak:

  • cukrzyca,
  • skłonności do tworzenia bliznowców,
  • choroby kardiologiczne,
  • białaczka,
  • atopowe zapalenie skóry,
  • zakażenia HIV,
  • WZW typu B i C,
  • zaburzenia krzepliwości krwi,
  • hemofilia,
  • schorzenia nerek,
  • ciąża i karmienie piersią,
  • planowanie ciąży w ciągu najbliższego roku,
  • stan zapalny lub infekcja bakteryjna w organizmie,
  • pasożyty,
  • zaburzenia odporności,
  • alergie na metale i plastik medyczny.

Źródła:

Rębiś E., Rębiś D., Strzelecka A., Strzelecka A. (2019). Complications of body piercing. Medical Studies/Studia Medyczne, 35(4), s. 264-270. https://www.termedia.pl/Powiklania-po-zabiegach-przekluwania-ciala%2C67%2C39414%2C1%2C0.html [dostęp: 13.03.2025]

Rybkowska K. (2021). Przekłuwanie uszu – przeciwwskazania, powikłania i pielęgnacja po zabiegu. Forum Leczenia Ran, online https://forumleczeniaran.pl/przekluwanie-uszu-przeciwwskazania-powiklania-i-pielegnacja-po-zabiegu/ [dostęp: 13.03.2025]

Mędrzycka-Dąbrowska W. (2014). Powikłania i konsekwencje przekłuwania ciała w obrębie głowy i szyi. Problemy Pielęgniarstwa, 22(4), s. 523-527. https://www.termedia.pl/Journal/-134/pdf-35522-1 [dostęp: 13.03.2025]

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Współczesne metody leczenia otolaryngologicznego obejmują m.in. procedury z zakresu chirurgii. Do takich należy paracenteza ucha, polegająca na niewielkim nacięciu błony bębenkowej. Operacja taka przeprowadzana jest zarówno w przypadku wielu stanów chorobowych oraz ich powikłań, jak i w celach diagnostycznych. Dowiedz się więcej o przebiegu i wskazaniach do wykonania paracentezy!

Czym jest zabieg paracentezy ucha i jak jest wykonywany?

Paracenteza ucha, znana też jako myringotomia, jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów otolaryngologicznych. Procedura polega na drobnym przecięciu błony bębenkowej, czyli elementu oddzielającego ucho środkowe od zewnętrznego. Metoda ta ma szerokie zastosowanie lecznicze, ponieważ umożliwia odprowadzenie patologicznego płynu z jamy bębenkowej. Jest także zabiegiem diagnostycznym, pozwalającym na pobranie próbki do badania i ocenę wizualną.

Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym – pacjent zasypia i jest nieświadomy. Lekarz wprowadza specjalny nóż przez przewód słuchowy zewnętrzny i wykonuje precyzyjne nacięcie w ściśle określonym miejscu – tylno- lub przednio-dolnym kwadrancie. Niekiedy stosuje się techniki laserowe, czyli cięcie energią świetlną. Procedura może przebiegać z jednoczesnym odprowadzeniem wydzieliny z ucha poprzez jej delikatne odessanie. Kolejno aplikuje się środki przeciwzapalne i zakłada opatrunek.

Cały zabieg zwykle trwa ok. 10 minut. Jest to procedura z zakresu ”chirurgii jednego dnia”, czyli niewymagająca dłuższego pobytu w klinice czy szpitalu. Jednak w zależności od wskazań i przebiegu procedury pacjent niekiedy przez długi czas musi stawiać się na regularnych wizytach kontrolnych, zwłaszcza jeśli ma założony dren.

Jakie są wskazania do przeprowadzenia paracentezy?

Błona bębenkowa jest elementem cienkim i elastycznym. Drgając pod wpływem bodźców akustycznych, wprowadza w ruch kosteczki słuchowe w uchu środkowym, skąd kolejno sygnały przechodzą do ucha wewnętrznego. Jeśli pod wpływem rozmaitych patologii dochodzi do gromadzenia się płynu po jej wewnętrznej stronie, mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości – napięta błona bębenkowa zwykle generuje silny ból. Stan taki często występuje w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego, któremu mogą towarzyszyć również gorączka i zaburzenia słuchu. Wówczas celem nacięcia błony jest złagodzenie objawów, a także uniknięcie samoistnej perforacji (pęknięcia). Paracentezę ucha często wykonuje się więc w przypadku ostrego zapalenia ucha środkowego z silnym bólem ucha, a także gdy wcześniej stosowane leczenie zachowawcze nie przyniosło pożądanych efektów.

Wykonanie paracentezy w ostrym zapaleniu ucha środkowego powoduje zmniejszenie dolegliwości bólowych. Metodę też stosuje się również przy wysiękowym zapaleniu ucha środkowego, ale wówczas celem zwykle jest ułatwienie odprowadzania wydzieliny z jamy bębenkowej i osuszenie tkanek. W takich przypadkach najczęściej należy założyć drenaż.

Jako wskazania do paracentezy wymienia się również powikłania zapalenia uszu, takie jak np. porażenie nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie błędnika czy ostre zapalenie wyrostka sutkowatego. Wówczas zabieg jest procedurą nagłą. Do nakłucia błony bębenkowej może skłaniać również krwawienie z ucha, np. po urazie głowy.

Ponadto paracenteza może być zabiegiem diagnostycznym. Na pobranie próbki do badania bakteriologicznego pozwala drobne nakłucie specjalną igłą. Wówczas jest to tympanopunkcja. Na podstawie pozyskanego materiału można opracować leczenie celowane – właściwą antybiotykoterapię, skuteczną przy określonym typie drobnoustrojów. Metoda ta ma zastosowanie zwłaszcza przy infekcjach opornych na leczenie antybiotykami pierwszego wyboru.

Myringotomia w połączeniu z założeniem drenu wentylacyjnego

Paracenteza ucha nie powinna być mylona z tympanostomią, czyli drenażem. W ostatnim przypadku po nacięciu błony zakłada się specjalny dren. Zapobiega on zrastaniu się tkanki i tym samym ułatwia osuszanie ucha i odprowadzanie wydzieliny. Otwór pozostaje w uchu przez określony czas – od kilku miesięcy do nawet dwóch lat. Stosuje się dreny o różnych wielkościach, przypominające rurkę. Dostępne są takie, które po pewnym czasie wypadają samoistnie, jak i takie, które wymagają usunięcia przez specjalistę.

Drenaż wentylacyjny wykonuje się często w przypadku wysiękowego zapalenia ucha środkowego, nawracających infekcji innego typu czy niewydolności trąbki słuchowej. Metoda ta bywa stosowana również u dzieci z wadami anatomicznymi, powodującymi zaleganie płynu w jamie bębenkowej.

Wskazania do założenia drenów są szerokie, ale ostatecznie to zawsze lekarz podejmuje decyzję. Metoda ta ma szczególne znaczenie u najmłodszych pacjentów, którzy w wyniku przewlekłych schorzeń uszu i towarzyszącego im pogorszenia słuchu mogą mieć problemy z rozwojem mowy i nauką – tympanostomia stwarza możliwość znacznej poprawy słuchu i tym samym rozwoju mowy.

Czy mogą wystąpić powikłania paracentezy?

Paracenteza polega na nacięciu błony bębenkowej, czyli wymaga ingerencji w ciągłość delikatnych tkanek. Jak w przypadku każdej procedury chirurgicznej istnieje więc ryzyko pewnych powikłań. Są to m.in. kilkudniowe bóle ucha, uszkodzenie kosteczek słuchowych i nerwu twarzowego czy blizny na membranie. Trzeba jednak zaznaczyć, że powikłania zdarzają się bardzo rzadko – szacunkowo dotyczą zaledwie 1% pacjentów. Natomiast korzyści tego zabiegu są ogromne, ponieważ dają szansę na wyeliminowanie bólu i skuteczne leczenie wielu przypadłości.

Źródła:

  1. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.6.1.9.
  2. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.6.1.29.
  3. https://www.mp.pl/otolaryngologia/medyczna-prasowka/217455,myringotomia-laserowa-a-myringotomia-wykonana-mikronozem-w-leczeniu-wysiekowego-zapalenia-ucha-u-dzieci
  4. https://otorhinolaryngologypl.com/article/100740/pl

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Choroby zakaźne, takie jak angina, atakują górne drogi oddechowe i mogą dawać wiele niespecyficznych objawów, a niekiedy prowadzić do powikłań. Jednym z możliwych symptomów, towarzyszących zapaleniu gardła lub występujących w niedługim okresie po nim, jest ból ucha o różnym stopniu nasilenia. Przybliżamy, co może odpowiadać za ból ucha przy anginie i jak łagodzić ten stosunkowo częsty objaw!

Czym jest angina i co za nią odpowiada?

Angina to stan zapalny migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła. Wśród głównych symptomów tej choroby wymienia się obrzęk, zaczerwienienie i silny ból gardła (nasilający się przy przełykaniu), a niekiedy również charakterystyczny, białawy lub żółtawy nalot na tkankach. Zmiany takie są spowodowane odczynem zapalnym i przekrwieniem. Chociaż objawami anginy są głównie zaburzenia w obrębie gardła, w rzeczywistości jest to choroba ogólnoustrojowa. W jej przebiegu mogą występować m.in.:

  • bóle gardła o różnym nasileniu,
  • pieczenie, swędzenie i drapanie w gardle,
  • wysoka gorączka lub stan podgorączkowy,
  • zmęczenie,
  • bóle głowy,
  • bóle mięśni i stawów,
  • ból ucha,
  • niekiedy kaszel, bóle w klatce piersiowej, nieżyt nosa (katar) czy nudności i wymioty.

Angina jest zaraźliwa, ponieważ przyczyną jej rozwoju są głównie patogeny przenoszone drogą kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Najczęściej za zapalenie gardła odpowiadają wirusy (rynowirusy, koronawirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy). Natomiast zapalenie bakteryjne zwykle następuje po infekcji wirusowej, rzadziej jest przyczyną pierwotną, chociaż i takie przypadki się zdarzają. Za bakteryjne zapalenie gardła najczęściej odpowiadają szczepy bakterii z rodzaju Streptococcus pyogenes, powodujące anginę paciorkowcową. Najmniej przypadków dotyczą zapalenia o podłożu grzybiczym. Grzyby z rodzaju Candida albicans naturalnie bytują w jamie ustnej i gardle, a do ich namnażania przyczyniają się m.in. osłabienie układu odpornościowego, choroby współistniejące, podrażnienia i długotrwała antybiotykoterapia.

Angina – czy ból ucha może być objawem choroby?

Bez względu na podłoże anginy chorobie tej może towarzyszyć jednoczesny ból gardła i ucha. Powodem zwykle jest intensywny stan zapalny gardła, który skutkuje obrzękiem ujścia trąbki słuchowej (trąbki Eustachiusza). Anatomicznie część ta jest kanałem, który łączy przestrzeń ucha środkowego z gardłem. Jej zadaniem jest wyrównywanie ciśnienia w uchu środkowym. Jeśli więc w następstwie podrażnienia i obrzęku dochodzi do opuchnięcia, przekrwienia i zwężenia kanału, w uchu występuje ciśnienie ujemne. To z kolei skutkuje “wciąganiem” do wewnątrz elastycznej błony bębenkowej i wieloma innymi dolegliwościami. Mogą pojawiać się m.in.:

  • umiarkowany lub ostry ból, zwykle nasilający się podczas przełykania śliny oraz jedzenia i picia;
  • promieniujący do okolicznych struktur, kłujący ból;
  • wrażenie zatkania ucha;
  • szumy uszne;
  • zaburzenia słuchu;
  • gromadzenie się wydzieliny we wnętrzu ucha.

Zakażenie ucha środkowego jako powikłanie po anginie

W większości przypadków zapalenie gardła i migdałków podniebiennych ustępuje po kilku-kilkunastu dniach prawidłowego leczenia. Zdarzają się jednak powikłania anginy, wśród których wymienia się m.in. zapalenie zatok, zapalenie płuc, kłębuszkowe zapalenie nerek, gorączkę reumatyczną, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, powiększenie węzłów chłonnych czy miejscowy ropień okołomigdałkowy. Ostatnia z możliwych konsekwencji choroby może odpowiadać za ból promieniujący do ucha. Ponadto, ponieważ układ nosogardła jest bezpośrednio połączony z uchem, możliwym powikłaniem anginy jest również zapalenie ucha środkowego, rzadziej wyrostka sutkowatego.

W przypadku ostrego zapalenia ucha środkowego pojawia się intensywny ból, najczęściej jednostronny.  Najłatwiej drobnoustroje z gardła przedostają się do ucha środkowego u małych dzieci. Wynika to ze specyficznej budowy trąbki Eustachiusza, która u najmłodszych jest jeszcze niedostatecznie rozwinięta. Z tego powodu równoczesny ból uszu i gardła najczęściej dokucza małym pacjentom.

Jak leczyć ból ucha przy anginie i objawy jej powikłań?

W odróżnieniu od zwykłego bólu gardła angina to ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych. Konieczne jest więc odpowiednie leczenie, którego celem jest nie tylko łagodzenie uporczywych dolegliwości, ale też zminimalizowanie ryzyka powikłań. W przypadku silnego bólu ucha przy anginie podstawą jest leczenie choroby pierwotnej. Łagodzenie stanu zapalnego i obrzęku zwykle skutkuje udrożnieniem trąbki słuchowej i redukcją dolegliwości ze strony narządu słuchu.

Angina wirusowa ma charakter samoograniczający – zwykle ustępuje po kilku dniach. Postępowanie obejmuje łagodzenie objawów poprzez nawilżanie gardła, stosowanie środków przeciwbólowych i miejscowo znieczulających oraz dbałość o odpowiednią dozę odpoczynku i wzmocnienie układu odpornościowego. Z kolei anginę bakteryjną, za którą odpowiadają paciorkowce, leczy się antybiotykoterapią ogólną. Jeśli występuje ostry ból gardła przy przełykaniu, osobom dorosłym zaleca się tabletki do rozpuszczania. Dzieci natomiast najczęściej otrzymują leki w formie zawiesiny do przygotowania. W najrzadziej spotykanych przypadkach konieczne jest stosowanie środków przeciwgrzybiczych. W takcie leczenia anginy konieczne może okazać się również przyjmowanie środków przeciwgorączkowych, a niekiedy zawiesin do pędzlowania gardła, przygotowywanych z przepisu lekarza.

Ból ucha przy anginie można łagodzić, dbając również o odpowiednie nawilżenie tkanek. Warto pić zwłaszcza wodę mineralną o temperaturze pokojowej. Pomocne będzie także przebywanie w czystych i przewietrzonych pomieszczeniach, o wysokiej wilgotności.

 

Źródła:

  1. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/120798,leczenie-anginy
  2. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.3.
  3. https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego
  4. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego
  5. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/98890,ostra-niedroznosc-trabki-sluchowej

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Dolegliwość nazywana fachowo szumami usznymi to dźwięki opisywane przez pacjentów na różne sposoby. Niektórzy definiują je jako gwizd, inni mówią o brzęczeniu, dzwonieniu lub syczeniu w uszach. Z czego wynika taki efekt akustyczny? Jakie są sposoby leczenia szumów usznych? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Czym są szumy uszne?

Szumy uszne (łac. tinnitus) mogą mieć charakter krótko- lub długotrwały. Mogą dotyczyć jednego lub obu uszu. Ich intensywność może nasilać się lub słabnąć w trakcie aktywności fizycznej i po zmianie pozycji ciała. W medycynie wyróżnia się szumy ostre (trwające do 3 miesięcy), podostre (trwające od 4 do 12 miesięcy) i przewlekłe (trwające dłużej niż 12 miesięcy). Chociaż częściej występują u osób dorosłych, to mogą pojawiać się również u dzieci.

Rodzaje szumów usznych

Szumy uszne dzielą się na dwa podstawowe rodzaje:

Subiektywne szumy uszne

Szumy subiektywne (inaczej podmiotowe, prawdziwe) występują przy braku obiektywnego źródła dźwięku. Są słyszane tylko przez osobę chorą. Ich przyczyną mogą być zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego, nerwu słuchowego lub ucha wewnętrznego.

Obiektywne szumy uszne

Szumy obiektywne (przedmiotowe, rzekome) występują rzadziej i są słyszalne zarówno przez chorego, jak i osobę wykonującą badanie. Dźwięki powstają wewnątrz organizmu pacjenta – mogą być spowodowane m.in. niedrożnością naczyń krwionośnych w okolicach kręgosłupa szyjnego. Mogą występować wówczas pulsujące szumy, często zsynchronizowane z rytmem serca.

Diagnostyka syczenia w uchu

Zdiagnozowanie rodzaju szumów usznych jest możliwe za pomocą badania audiologicznego. Polega ono na zastosowaniu metod audiometrycznych, aby ustalić częstotliwość i natężenie słyszanego dźwięku. Wykonuje je laryngolog, który na tej podstawie jest w stanie ustalić przyczyny i leczenie, jakie powinno zostać wdrożone. W przypadku podejrzenia, że syczenie w uszach spowodowane jest poważniejszą chorobą, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak: rezonans magnetyczny, angiografia czy tomografia komputerowa.

Objawy szumów usznych

Oprócz charakterystycznych dźwięków, które towarzyszą tej przypadłości, szumy mogą mieć również szereg innych objawów. Należą do nich:

  • zaburzenie zdolności koncentracji,
  • pogorszenie rozumienia mowy,
  • zaburzenia snu,
  • zmęczenie i rozdrażnienie.

Zwiększony poziom stresu może być również skutkiem syczenia w uszach. Długotrwałe narażenie na uciążliwe szumy często prowadzi do pogorszenia się samopoczucia psychicznego pacjenta. Niepokojące objawy mogą nasilać się wraz z wiekiem, jeszcze bardziej obniżając jakość życia. Dlatego tak ważne są wczesna diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Przyczyny szumów w uszach

Szumy uszne nie są odrębną jednostką chorobową, ale mogą wynikać z innych schorzeń. Bezpośrednią przyczyną jest zazwyczaj nadmierne napięcie błony bębenkowej. Pośrednio na występowanie tego objawu mają natomiast wpływ różne czynniki fizyczne lub środowiskowe.

Obecność ciała obcego w przewodzie słuchowym

Syczenie w uszach może dotyczyć ciała stałego (np. włosa czy jakiegoś zanieczyszczenia) lub cieczy (wówczas danej osobie zaczyna szumieć w uszach, np. po wynurzeniu się z wody w basenie).

Urazy mechaniczne

Szumy uszne mogą być związane z obecnością ciała obcego w uchu. Dotyczą samego narządu słuchu (małżowiny i/lub wnętrza) bądź też głowy lub szyi. W wyniku poważnego urazu mechanicznego może dojść do uszkodzenia nerwu słuchowego, co prowadzi do utraty słuchu.

Zalegająca wewnątrz ucha środkowego woskowina

Choć woskowina jest naturalną i potrzebną do nawilżania ucha substancją, jej nadmiar może być szkodliwy. Zalegający w kanale słuchowym materiał tworzy czop, który prowadzi do jego zablokowania i powstawania szumów usznych.

Kłopoty ze stawami skroniowo-żuchwowymi

Uporczywe syczenie w uszach może mieć związek ze stanem zapalnym toczącym się w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, na których umocowana jest dolna szczęka.

Alergia a syczenie w uchu

Jedną z powszechnych reakcji alergicznych jest opuchlizna w obrębie tkanek miękkich. Jeżeli obejmie swoim zasięgiem ucho wewnętrzne, może doprowadzić do niedrożności trąbki słuchowej. W takim wypadku regulacja ciśnienia w drogach słuchowych zostaje zaburzona. Skutkuje to m.in. występowaniem niepożądanego dźwięku w uszach.

Stan zapalny w obrębie gardła

Gardło i ucho są ze sobą połączone anatomicznie. Infekcje, które pojawiają się w obrębie jednego z tych narządów, mogą więc rzutować na stan tego drugiego. Wygląd śluzówki jamy ustnej może wskazywać na rozwijające się zapalenie, a przez to tłumaczyć występowanie dolegliwości w obrębie uszu.

Schorzenia ogólnoustrojowe

Szumy uszne mogą być spowodowane również poważną chorobą. Może to być nowotwór (np. guz nerwu przedsionkowo-ślimakowego), ale także nadczynność tarczycy, nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze oraz miażdżyca.

Niektóre leki

W niektórych przypadkach szumy uszne są wynikiem przyjmowania określonych leków. Mogą do nich należeć np. antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne lub leki przeciwdepresyjne.

Hałas a syczenie w uszach

Częste lub długotrwałe przebywanie w otoczeniu pełnym zgiełku może prowadzić do takich objawów, jak syczenie w uszach. W skrajnych przypadkach dochodzi do uszkodzenia nerwów słuchowych, a nawet rozwinięcia niedosłuchu. Czynnikiem pogłębiającym problem może być np. słuchanie głośnej muzyki, zwłaszcza przy użyciu słuchawek.

Silny stres

Objaw akustyczny wywołany długotrwałą ekspozycją na stres (np. w pracy) ujawnia się zwykle pod wieczór. Stres obniża jakość życia na wielu płaszczyznach. Może prowadzić do występowania innych niepożądanych symptomów utrudniających codzienne funkcjonowanie. Należą do nich m.in. pulsujące bóle głowy czy trudności z zaśnięciem.

Inną przyczyną powstawania szumów w uszach jest zaawansowany wiek pacjenta. W medycynie na określenie takiego przypadku używa się niekiedy sformułowania „głuchota starcza”.

Leczenie szumów usznych

W zależności od przyczyny dolegliwości, leczenie szumów usznych może przebiegać w różny sposób. W wielu przypadkach dolegliwość tę da się wyleczyć lub przynajmniej zminimalizować, przywracając komfort. Ważne jest jednak, aby nie polegać na domowych sposobach, ale w razie potrzeby konsultować swój stan z lekarzem.

Jeżeli przyczyną problemu jest dostanie się wody do przewodu słuchowego, wówczas wystarczy wytrząsnąć płyn z narządu i pozwolić mu wyschnąć. W przypadku, gdy elementem utrudniającym słyszenie jest ciało stałe, można spróbować je samodzielnie usunąć. Jeżeli działanie się nie powiedzie, należy zgłosić się do lekarza laryngologa.

Pomocy specjalisty wymaga również sytuacja, w której nastąpiło uszkodzenie ucha. Wskazane jest wówczas profesjonalne badanie otolaryngologiczne w celu stwierdzenia, czy doszło do naruszenia tkanek w obrębie ucha środkowego. Jeżeli dolegliwościom słuchowym towarzyszy również ból w odcinku szyjnym lub pacjent skarży się na zawroty głowy, wskazane jest zbadanie stanu ośrodkowego układu nerwowego.

Jeśli przyczyną występowania syczenia w uszach jest zalegająca woskowina, warto zastosować gotowe krople do uszu (np. wyrób medyczny LIX), które ułatwiają jej usunięcie. Preparaty tego typu upłynniają zatykający ucho materiał i sprawiają, że wylewa się on na zewnątrz.

Kłopoty ze stawami skroniowo-żuchwowymi należy skonsultować ze specjalistą stomatologiem. Podobnie w przypadku, gdy szumy uszne są spowodowane reakcją alergiczną, rozwiązaniem problemu jest podjęcie odpowiedniego leczenia polegającego na odczulaniu.

Jedną z metod terapii zaburzeń słuchu i szumów usznych jest leczenie dźwiękiem. Stosuje się wówczas generatory szumu szerokopasmowego. Pacjent nosi takie urządzenie przez kilka godzin dziennie i w ten sposób wycisza uciążliwe dźwięki.

Jeśli przyczyną ich występowania jest zażywanie określonych leków, problem szumów w uszach można rozwiązać poprzez zastosowanie innej terapii. Zmiany tego typu można wprowadzać wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Kiedy występuje podejrzenie poważnej choroby ogólnoustrojowej, pacjent powinien jak najszybciej skontaktować się z lekarzem danej specjalności. Szybka diagnostyka i dobranie odpowiedniej terapii w wielu przypadkach umożliwia całkowite wyleczenie.

W leczeniu szumów usznych wykorzystuje się również psychoterapię. Zastosowanie znalazła tutaj głównie terapia poznawczo-behawioralna, która zalecana jest zwłaszcza wtedy, gdy nie da się stwierdzić konkretnej, fizycznej przyczyny pojawienia się szumów usznych. Czasem też stosuje się leki antydepresyjne.

U osób, u których występują szumy uszne i ubytek słuchu, konieczne może okazać się założenie aparatu słuchowego.

Zapobieganie powstawaniu szumów usznych – sprawdzone porady

  1. Unikaj hałasu zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Nie słuchaj muzyki przez słuchawki i staraj się ograniczać swoje uczestnictwo w głośnych wydarzeniach, takich jak koncerty muzyczne.
  2. Pamiętaj o regularnym czyszczeniu uszu z zewnątrz.
  3. Higienę wnętrza dróg słuchowych wykonuj za pomocą specjalistycznych preparatów. Unikaj używania patyczków higienicznych.
  4. Unikaj sytuacji stresujących, a jeżeli ci się przytrafią, staraj się nie myśleć o nich przed zaśnięciem.
  5. Pamiętaj o tym, by codziennie znaleźć czas na relaks i wypoczynek fizyczny oraz psychiczny.
  6. Nie zasypiaj w całkowitej ciszy. Dźwięki tła są potrzebne do zachowania zdrowia narządu słuchu. Zrezygnuj ze stoperów, a w miarę możliwości śpij przy otwartych drzwiach lub oknie wychodzącym na ulicę.
  7. Obserwuj reakcje swojego organizmu po rozpoczęciu terapii farmakologicznej. Jeżeli leki stosowane przewlekle wywołują u ciebie niepożądane objawy, skontaktuj się ze swoim lekarzem.
  8. Regularnie badaj krew, wykonuj pomiary ciśnienia i rytmu serca. Odchylenia od normy staraj się niwelować dietą i codzienną aktywnością fizyczną. W razie potrzeby skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą dietetykiem.
  9. Środki farmakologiczne (np. przeciwbólowe, przeciwzapalne) przyjmuj z umiarem wyłącznie w sytuacjach, gdy zachodzi bezwzględna potrzeba.

Źródła:

  1. Zagor M., Czarnecka P., Janoska-Jaździk M. (2023). Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach? Medycyna praktyczna dla pacjentów, online https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne [dostęp: 11.03.2025]
  2. Szumy uszne. Poradnik Laryngologii, online https://poradniklaryngologii.pl/szumy-uszne/ [dostęp: 11.03.2025]
  3. Szumy uszne – czynniki wywołujące szumy, objawy, przyczyny, leczenie – wywiad z dr hab. n. med. Danuta Raj-Koziak. (2023). MedKurier Portal Medyczny, online https://medkurier.pl/szumy-uszne-czynniki-wywolujace-szumy-uszne-objawy-przyczyny-leczenie/
  4. J. Henry, T. Zaugg, P. Myers, C. Kendal, E. Michaelides. (2010) Wstępne różnicowanie szumu usznego. The Journal of Family Practice; 59(7): 389-393, online https://podyplomie.pl/medycyna/10995,wstepne-roznicowanie-szumu-usznego?pdf=true&srsltid=AfmBOorbcrnMpwDemSFWpmqMDiVS80MKWOxK4UcYvesy28hx_yDEFJXZ [dostęp: 11.03.2025]

Jak uniknąć silnego bólu ucha przy lądowaniu samolotu?

Zapalenie trąbki słuchowej często jest powiązane z infekcją górnych dróg oddechowych. Powstałe zaburzenia czynności trąbki słuchowej mogą powodować problemy ze słuchem, takie jak szumy uszne, uczucie pełności w uchu czy dolegliwości bólowe. Jakie są pozostałe objawy ostrego nieżytu trąbki słuchowej? Dowiedz się, jak skutecznie leczyć zapalenie trąbki Eustachiusza, zanim udasz się do lekarza laryngologa.

Jaką funkcję pełni trąbka Eustachiusza?

Trąbka słuchowa (tuba Eustachius, salpinx) ma 3-4 cm długości. Jest to kostno-chrzęstny kanał, którego wnętrze pokrywa nabłonek migawkowy z ruchomymi rzęskami. Zdrowy człowiek ma w ciele dwie trąbki, po jednej w każdym uchu. Podstawowym zadaniem trąbki Eustachiusza jest wentylacja błony bębenkowej oraz wyrównywanie ciśnienia powietrza wewnątrz ucha. Trąbka słuchowa umożliwia odpływ różnych wydzielin (np. krwi, śluzu) z ucha środkowego do nosogardła. Otwarcie trąbki Eustachiusza następuje samoistnie, gdy w uchu środkowym jest dodatnie ciśnienie oraz podczas ziewania czy przełykania (poprzez napięcie mięśni dźwigacza i napinacza podniebienia miękkiego). Gdy przewód Eustachiusza jest otwarty, patogeny mogą w prosty sposób przeniknąć z nosogardła do ucha środkowego, wywołując zapalenie trąbki słuchowej.

Czym jest zapalenie trąbki Eustachiusza?

Na początku warto zaznaczyć, że ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej najczęściej jest diagnozowane u dzieci. Co może być tego przyczyną? Ryzyko wystąpienia stanu zapalnego wśród najmłodszych Pacjentów wynika z wyraźnych różnic w budowie anatomicznej trąbki słuchowej. Wiedz, że w przypadku dzieci przewód Eustachiusza jest krótszy, szerszy i bardziej poziomy, co ułatwia drobnoustrojom migrację oraz powstanie stanu zapalnego w obrębie struktur ucha środkowego. Pozostałe czynniki ryzyka to m.in.:

  • przerost migdałka gardłowego,
  • przerost małżowin nosowych,
  • polipy nosa,
  • alergiczny nieżyt nosa,
  • skrzywienie przegrody nosa,
  • rozszczep podniebienia miękkiego,
  • przewlekłe zapalenie zatok przynosowych.

Zapalenie trąbki słuchowej – objawy

Jakie są najczęstsze objawy zapalenia trąbki słuchowej? Rozwijający się stan zapalny prowadzi do obrzęku błony śluzowej wyścielającej trąbkę, co z kolei upośledza jej drożność. Jeśli przewód Eustachiusza nie zostanie udrożniony, w uchu środkowym tworzy się podciśnienie, które sprzyja gromadzeniu się płynu w jamie bębenkowej (tzw. wysięku). Na skutek tego procesu Pacjenci mogą skarżyć się w gabinecie laryngologicznym na:

  • ból ucha,
  • uczucie przelewania w uchu,
  • uczucie zatkania w uchu,
  • dzwonienie w uchu,
  • szum w uchu,
  • nagłe upośledzenie słuchu,
  • trzaski podczas przełykania (niekiedy).

W rzadkich przypadkach zapalenie trąbki Eustachiusza manifestuje się też zawrotami głowy.

Diagnostyka zapalenia trąbki słuchowej

Na czym polega proces diagnostyczny przy podejrzeniu zapalenia trąbki słuchowej? Lekarz laryngolog najpierw przeprowadza z Pacjentem szczegółowy wywiad medyczny, pyta m.in. o odczuwane dolegliwości. Następnym etapem rozpoznania jest badanie fizykalne ucha (tj. badanie otoskopowe). Aby dokładnie obejrzeć wnętrze ucha, specjalista używa otoskopu, czyli przyrządu z oświetleniem i soczewką powiększającą. W razie stwierdzenia zapalenia trąbki słuchowej laryngolog może stwierdzić obrzęk, zaczerwienienie oraz obecność wydzieliny w uchu środkowym. Wiedz, że patologiczna obecność płynu może sygnalizować rozwój wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Czy otoskopia boli? Nie, badanie jest bezbolesne dla Pacjenta. W ocenie drożności trąbki słuchowej pomocna jest próba Valsalvy (chory nabiera powietrza do płuc i wydmuchuje je z zamkniętymi ustami oraz zatkanym nosem). Niekiedy lekarz zleca też dodatkowe badania audiometryczne.

Zapalenie trąbki słuchowej – leczenie

Celem kuracji jest zniwelowanie stanu zapalnego, przywrócenie trąbce drożności oraz zmniejszenie obrzęku. Jak leczyć zapalenie trąbki słuchowej? W zależności od danego przypadku i wyników badań lekarz może skorzystać z różnych metod. W terapii często stosuje się leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i środki przeciwobrzękowe.

Katar jest częstym czynnikiem sprawczym stanu zapalnego trąbki Eustachiusza. W razie silnie zatkanego nosa ulgę choremu mogą przynieść krople zawierające w składzie pseudoefedrynę, oksymetazolinę lub fenylefrynę. Środki tego typu hamują nadprodukcję wydzieliny i przywracają drożność w jamie nosowej. Miej jednak świadomość, że długotrwałe stosowanie kropli do nosa zwiększa ryzyko rozwoju polekowego zapalenia błony śluzowej nosa, dlatego ściśle przestrzegaj zaleceń lekarskich i nie używaj środka dłużej, niż to konieczne.

Jeśli źródłem problemu jest alergia, laryngolog może pomocniczo zalecić stosowanie leków  przeciwhistaminowych i kortykosteroidów. Wiedz, że niekiedy farmakoterapia jest niewystarczająca i konieczne jest wdrożenie leczenia zabiegowego. Punkcja jamy bębenkowej przywraca wentylację przestrzeni ucha środkowego i pozwala na ewakuację wydzieliny z ucha. Jeśli u Pacjenta dochodzi do nawracających zapaleń trąbki słuchowej i źródłem problemu jest powiększony migdałek gardłowy, jedynym rozwiązaniem może okazać się jego usunięcie. Jest to bezpieczny zabieg chirurgii laryngologicznej, który wykonuje się pod kontrolą endoskopu.

Dlaczego nie należy lekceważyć objawów zapalenia trąbki słuchowej?

Nie należy ignorować stanu zapalnego, ponieważ uciążliwe objawy mogą przybierać na sile. Niepodjęcie leczenia trąbki słuchowej może prowadzić do wielu powikłań zdrowotnych, takich jak np. przewlekłe zapalenie ucha środkowego czy w skrajnych przypadkach trwałe uszkodzenie słuchu. Dlatego jeśli odczuwasz dolegliwości, które mogą sygnalizować rozwój zapalenia trąbki Eustachiusza, zgłoś się do doświadczonego lekarza internisty lub specjalisty w dziedzinie laryngologii. Im wcześniej rozpoczniesz terapię, tym większe szanse na uniknięcie poważnych powikłań.

Zapalenie trąbki słuchowej – FAQ

Ile trwa zapalenie trąbki słuchowej?

Jest to indywidualna kwestia. Przykładowo, zapalenie trąbki słuchowej o podłożu wirusowym może utrzymywać się od kilku dni do dwóch tygodni.

Jakie są powikłania zapalenia trąbki Eustachiusza?

Do potencjalnych powikłań zalicza się zapalenie ucha środkowego, pojawienie się wysięku, lub ropy w jamie bębenkowej, a także zaburzenia słuchu. Nieleczona niedrożność trąbki słuchowej w niektórych przypadkach skutkuje trwałą utratą słuchu, dlatego nie powinna być bagatelizowana.

Jak udrożnić trąbkę słuchową domowym sposobem?

Pomocne mogą okazać się krople obkurczające błonę śluzową. Możesz spróbować też żucia gumy, ziewania lub ssania cukierków. Jeśli to nie pomoże, skonsultuj się niezwłocznie z lekarzem pierwszego kontaktu lub laryngologiem.

 

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/74809,wysiekowe-zapalenie-ucha-srodkowego

https://podyplomie.pl/pediatria/38163,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego-postepowanie-diagnostyczno-terapeutyczne?srsltid=AfmBOopPrJSs5RzJARss36p9NzJLD_2WMyYu9Ilr_Jt0wZjeIyvhOFWz

https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.6.1.21.